DÒ DỊCH nảo tủy SAU CHẤN THƯƠNG (NGOẠI THẦN KINH)

BS PHÙNG VĂN ĐỨC


ĐỊNH NGHĨA
 LỊCH SỬ
 PHÂN LỌAI
 TẦN SUẤT
 VỊ TRÍ
 SINH LÝ BỆNH
 LÂM SÀNG
 TÁC NHÂN GÂY BỆNH
 ĐIỀU TRỊ



 Là

sự thóat dịch não(DNT) tủy từ
khoang màng nhện ra ngòai. Biểu
hiện:
◦ Chảy DNT qua mũi.
◦ Chảy DNT qua tai.
◦ Chảy DNT qua vết thương hay vết mổ.


1676 Willis đã mơ tả đầu tiên dị DNT qua
mũi.
 1970 BIDLOO đã báo cáo đầu tiên tại Hà
Lan trường hợp dò DNT qua mũi.
 1923 GRANT đã đề nghị đóng kín màng
cứng để điều trị.

 1926 DANDY là PTV đầu tiên thành cơng
trong điều trị dị DNT.
 Ngày nay do phương pháp chẩn đóan và
điều trị hiện đại nên dị DNT được điều trị
thành cơng hơn.



1.

Sớm:
◦ Xuất hiện ngay sau chấn thương
◦ Thường ngưng chảy sau 1 tuần
(85% case)
2. Muộn:
◦ Vài tuần hoặc vài năm, có khi tới
22 năm (theo KRAUS)


Thường

xảy ra ở người lớn
Trẻ em <5t ít gặp hơn







Mảnh sàng, xương sàng.
Xoang trán.
Xoang bướm.
Xương đá và tế bào xương chủm.


Dị DNT có liên quan chặt chẽ với
sàn sọ.
 Dị DNT muộn hoặc từng đợt là do
hiện tượng “BALL VALVE EFFECT”,..
 Dò DNT tủy kéo dài là cơ sở của
viêm màng não.










Chảy DNT qua mũi, tai, vết thương hay vết
mổ.
Hơi trong sọ (Aerocele).
Viêm màng não: 25% VMN/dị DNT khơng
tìm thấy chổ vỡ sọ.
Vỡ sọ đúng ngay chổ dò DNT: Phát hiện
bằng x-quang,CT Scan



Vi trùng thường gặp gây viêm màng não
(theo thống kê 147 cases viêm màng não)
◦ Pneumococcus:
61%
◦ Hemophilus influenzae:12%
◦ Streptococcus:
9%
◦ Meningococcus:
8%
◦ Staphylococcus:
6%
◦ Vi trùng khác :
4%


 Viêm

màng não tái phát có thể xuất
hiện sau một thời gian dài lành bệnh.
 Vi trùng gây viêm màng tái phát
thường gặp nhất là Pneumococcus,
dùng PNCG kết hợp Chloramphenicol
hoặc Gentamycine điều trị tốt cho 50
cases: vi trùng Pneumococccus chiếm
đa số.

 Đối

với trẻ em thường gặp: Hemphilus
 Có thể dùng tăm bơng lấy bênh phẩm qua
mũi tìm tác nhân gây bênh
 Do tỉ lệ Staphylococcus và vi trùng yếm khí ít
(10%) nên FORTUM,ROCEPHINE.. Có vai trị
lớn trong điều trị VMN sau chấn thương.
 Dò DNT nằm viện trên 1 tuần :
• Kèm theo vỡ sàn sọ hoặc vỡ vịm sọ phức tạp
• Sau mổ máu tụ, dập nảo, VTSN
• Có viêm màng nảo
 cần can thiệp phẩu thuật ngay


 Cần

phải phát hiện sớm dò DNT và dùng kháng
sinh dự phịng nếu bn có biểu hiện:
◦ X-quang: vỡ sọ
◦ Raccon sign (+),bầm tím sau tai
◦ Gãy Lefort II,III

 Dùng

kháng sinh trong điều trị dò DNT :

◦ Người lớn: PNC + Chloramphenicol
◦ Trẻ em: Ampicilline
◦ Tùy theo kết quả kháng sinh đồ và cấy vi trùng.

 Phẩu

thuật sớm những trường hợp:

◦ Dò DNT > 1 tuần+ điều trị bảo tồn thất bại.
◦ Vỡ sàn sọ-vòm sọ phức tạp.
◦ Tụ khí trong sọ,dị nhiều DNT..
◦ Thóat vị não vào trong xoang trán.