slide bài giảng GDCD 10 tiết 12 thực tiễn và vai trò của thực tiễn đối với nhận thức

1. Thế nào là phủ định biện chứng ?
Nêu đặc điểm của phủ định biện chứng.
2. Vận dụng quan điểm phủ
định biện chứng để phân tích
phản ứng trao đổi của a-xit clohi-đric và xut sau đây :
HCL
+ NaOH ta
= NaCL
H2O luôn
3. Chúng
phải+luôn
đổi mới phương pháp học tập.
Theo em, đây có phải là yêu
cầu của phủ định biện chứng
không ? Tại sao ?


4. Trong cuộc sống hằng ngày,
ta cần phải phê bình và tự
phê bình như thế nào mới phù
hợp với quan điểm phủ định
5.
Em
hãy
nhận
xét
một
vài
biện chứng ?
biểu hiện sự phủ định biện
chứng trong việc thờ cúng, lễ

hội, ma chay, cưới xin ở nước ta
hiện nay.


Bài 7 (2tiết)

hực tiễn và vai trò cu
tiễn đối với nhaän th


Noọi Dung Baứi Hoùc

a. Thực tiễn là cơ sở của nhận
thức.
b. Thực tiễn là động lực của nhận
thức.
c. Thực tiễn là mục đích của
nhận thức.
d. Thực tiễn là tiêu chuẩn cña


Bàn về nhận thức, từ xưa đến nay có nhiều
quan điểm khác nhau :
 Các nhà triết học duy tâm cho rằng : nhận thức
do bẩm sinh hoặc do thần linh mách bảo mà có.
 Các nhà triết học duy vật trước C. Mác lại quan
niệm : nhận thức chỉ là sự phản ánh đơn giản, máy
móc, thụ động về sự vật, hiện tượng.
Em có nhận xét gì về hai quan điểm nêu trên ?
 Triết học duy vật biện chứng cho

rằng, nhận thức bắt nguồn từ thực
tiễn, quá trình nhận thức diễn ra rất
phức tạp, gồm 2 giai đoạn : nhận thức


õy diễn tả bằng lời các hình ảnh sa

Qua các hình
ảnh trên, cho
biết tại sao
các em đoán
được các vật
đó ?

Sếu
Gấu
Linh
Bò
đầu
Hổ
Voi
trưởng
tót
trúc
đỏ


Nhận thức được thể hiện
các: giác
quan

: nhận
n thức bằng
cảm tính
Là giai
đoạn
Nhờ
cảm
giác
giác xúc
– biểu
tượng
c tạo
nên
do –tri
sự
tiếp
trực
tiếp c
Biểu
gọigiác
là nhận
thức
gìtượng
?
ơ quanthì
cảm
với sự
vật,
hiện
tư

ại cho con người hiểu biết các đặc
bên ngoài của chúng.
cảm giác
Nhận
thức
Ví dụ :tính
SGK/39
cảm
Vậy
Khi muối ăn tác độngTri
vào
cơ quan cảm giác :
giác
Tuy vậy, nó
vẫn chưa
phản
ánh được
nhận
thức
cảm
tính
mắt sẽ cho ta biết muối có màu trắng,
dạng
? hiệncó
bản
chất,
củalà
sự gì
vật,
tượng.

tinh
thể,
mũiquy
choluật
ta biết
muối
khơng
mùi,
lưỡi cho ta biết muối có vị mặn.


Nhờ đi sâu phân tích, người ta tìm ra
cấu trúc tinh thể của muối, cơng thức hóa
học của muối, điều chế được muối.

Nhận thức là q trình
Em hãy
cho
biết :víLà
dụ trên
nóiđoạn
lên nhận
thức t
än thức
lý
tính
giai
nhận
phản ánh sự vật, hiện tượng của thế
nào ?dựa trên các tài liệu do nhận

heo,
giới khách quan vào bộ óc con người,
tính đem lại, nhờ các thao tác của t
để tạo nên những hiểu biếtVậy,
về chúng.

phân tích, so sánh, tổng hợp, khái q
nhận
thức
Nhận
hoá…
tìmthức
ra bản chất, quy luật của
lý tính
lý sự
tínhvật, hiện tượng.
là gì ?


Nghiên
Đánh chiếm
cứu
Ngày
và
sân
mùa
trồng
bay
- Cao
thử

Tân
nghiệm
Sơn


Em có nhận xét gì về các hoạt
động trên của con ngời ?
Các hoạt động trên có ý nghĩa
nh thế nào đối với sự phát triển
của xà hội ?


VÝdụdơ
: cha ta đã dựa vào cơ sở
Ví
1: 2Ơng
nào
để đúc
kếts¶n
thành
các cõu
dao,cảiễng
* Con
ngời
xuất
ra ca
của
vậtcha ta
tc
ng sau :

chất.
dagiải
vo
* Con ngời đấu tranh giai cÊpđã®Ĩ
 Nhất nước, nhì phân, tam cần, kinh nghiệm
phãng mỡnh khỏi áp bức bóc lột.
t ging.
thc tin
*
Con
ng
ời
nghiên
cứu
khoa
học
ứng
Chun chun bay thấp thì mưa, để đúc kết
dơng
cc
sèng.
Bay caovµo
thì nắng,
bay
vừa thì râm.
thành các
Em gà
có gáy
nhận xétcâu
gì về

 Chớp đơng nhay nháy,
ca dao,
các hoạt động trên
thìHoạt
mưa. động
tục ngữ
của con người ?trên.
 thực
Mấy đời
tiễnbánh đúc có xương,
Mấy đời mẹ ghẻ mà thương con chồng.


Thực tiễn là tồn bộ những hoạt động vật
chất có mục đích, mang tính lịch sử - xã hội của
con người nhằm cải tạo tự nhiên và xã hội.

Em có nhận xét gì các hoạt động trong những
bức ảnh trên và cho biết chúng thuộc các hoạt động
nào?


Các hình thức cơ bản của hoạt động thực tiễn:
+ Hoạt động sản xuất vật
chất.
Hoạt động
+ Hoạt động chính trị -xÃ
nào là cơ
hội.
bản nhất?

+ Hoạt động thực nghiệm
Hothọc.
ng sn xut vật chất là cơ bản nhất,
khoa
vì nó quyết định các hoạt động khác và xét
cho cùng, các hoạt động khác cng nhm
phc v hot ng c bn ny.
ứng
dụng
trồng
giống
cà chua
Bác
Ng
Hồ
ờitham
nônggia
dân
kháng
đang
chiếnmới


Có lần một sinh viên hỏi Clốt Béc-na (1813 –
1878), nhà sinh lí học người Pháp :
- Thưa thầy, điều gì quan trọng nhất trong y học ?
- Những sự kiện thực tiễn ! - ông rành rọt trả lời.
Dựa vào hiểu biết của mình em hãy cho biết :
a) Ý kiến của Clốt Béc-na đúng hay sai ?
b) Thực tiễn có những vai trị gì đối với nhận thức ?

Thảo luận nhóm : 5 phút.
Cá nhân tự đọc các mục a, b, c, d trong SGK/41-43

Nhóm 1 : Vì sao nói thực tiễn là cơ sở của
nhận thức ? Nêu 1 ví dụ để chứng minh ?

Nhóm 2 : Vì sao nói thực tiễn là động lực
của nhận thức ? Lấy ví dụ trong học tập để chứng
minh ?

Nhóm 3 : Vì sao nói thực tiễn là mục đích
của nhận thức? Lấy ví dụ để chứng minh ?

Nhóm 4 : Vì sao thực tiễn được coi là tiêu
chuẩn của chân lý ? Lấy ví dụ để chứng minh ?


hực tiễn là cơ sở của nhận thư
- Mọi sự hiểu biết của con
người đều trực tiếp nảy sinh từ
thực
Vítiễn.
dụ : Từ sự đo đạc ruộng đất, đo lường vật
thể mà con người có tri thức về tốn học.
- Thông qua hoạt động thực
tiễn các giác quan được hoàn
thiện, khả năng nhận thức
ngày

càng
sắc,
hơn
Ví dụ:
Ngườsâu
i thợ nhu
ộm, dầy
nhiều đủ
lần nhu
ộm
về
hiện
quần ásự
o, đãvật,
có thể ph
ân biệttượng.
12 mầu đen khác nhau;
Khi biết chế tạo và sử dụng công cụ LĐ, bàn tay con
người trở nên khéo léo hơn, tư duy phát triển hơn.


b. Thực tiễn là động lực của n
- Thực tiễn luôn luôn đât ra
những yêu cầu
mới cho nhận thức.  thúc đẩy
nhận thức phát
Vd
:
Bác
só

Đặng
Văn
Ngữ
triển.

nghiên cứu tìm ra kháng sinh
(SGK trang 41-42).

Ví dụ : Việc học tập đặt ra yêu cầu học sinh
phải giải bài tập và học kiến thức mới, khó…khi
- Thực
ra thì
các
giải quyết
đượctiễn
nhữngcòn
bài tậptạo
khó đó
nhận thức
của em đề
tiền
sẽGS.
được
vật
BS
nâng
ĐẶNG
chất
cao hơn.
VĂN

cầnNGỮ
thiết
& cho


Một số thành tựu của ngành
Nâng
Trồng
Học
Chanh
cao
thử
sinh
năng
Rau
cho
nghiệm
trong
quả
sạch
suất
giờ
trái
giống
mía
thực
mùa
đ
lúa
ờng

nông nghiệp Việt Nam


ực tiễn là mục đích của nhận th
- Các tri thức khoa học chỉ có
gía trị khi nó được vận dụng vào
thực tiễn. Mục đích của nhận
thức là cải tạo hiện thực khách
quan,
đáptịch
ứngHồ
nhuChí
cầu
vật
chất,
- Chủ
Minh
đã
tinh
thần
con người.
từng
nói của
: “Lí luận
mà không
liên hệ với thực tiễn là lí luận
Ví dụ : Nhà bác học Điêzen đã viết giả
suoâng”.
thuyết về động cơ sử dụng chất thải công nghiệp
làm nhiên liệu và giả thuyết của ông đã được ứng

dụng để chế tạo ra các loại động cơ chạy dầu như
bây giờ.


d. Thực tiễn là tiêu chuẩn của
- Nhận thức của con người
Xem
có thể đúng đắn
Tóm lại :
TLTK
hoặc sai lầm. Chỉ có đem những
tri
thức
thulà
nhận
về
Thực
tiễn
cơ sở, là động lực,
được
kiểm
nghiệm
qua thực
tiễn
là mục
đích
của nhận
thức
và
Ga-liÔng

Ví
dụ
:
Thuyết
Nhật
tâm
của
mới
đánh
giá để kiểm tra kết
là tiêu
chuẩn
lê
làm
Cô-péc-níc
cho đắn
được tính
đúng
hay
sai lầm
quả
của
nhận
thức.
trong
rằng,
Trái đất quay xung quanh
của
chúng.
thí

Mặt
vọng
SGKtrời. Nhờ có kính viễnnghie
tự sáng chế và kiên trì quan sát
43-44
äm
bầu trời, Ga-li-lê (1564 – 1642)
đã
nhằ
khẳng định Thuyết Nhật tâm


Bài tập 1

Họat động thực tiễn cơ bản nh
người là :
a.- Họat động sản xuất vật chất
b.- Họat động chính trị - xã hội.
c.- Họat động thực nghiệm khoa ho
d.- Họat động văn hóa, nghệ thua

a


Bài tập 2

Cơ sở của sự thống nhất giữ
cảm tính và lý tính là :
a.- Thế giới vật chất tồn tại kha
b.- Tài liệu cảm tính có thể tin ca

c.- Thực tiễn xã hội.
d.- Tính năng động chủ quan của

C


Bài tập
3

A

A
Tiêu chuẩn
của chân lí

Bác có viết :
B
“ Tiếc vì các kế họach đó
u là chủ quan, không căn cứCơ sở
vào thực tế, cho nêncủa nhận thư
ät khi gặp sự thử thách như
C
än địch tấn công vừa rồi thì
Động lực
tán loạn hết.”
của nhận thứ
ng nội dung đoạn văn trên,
hủ tịch Hồ Chí Minh muốn
D
nhấn mạnh vai trò nào

Mục đích
của thực tiễn?

của nhận thư


n vào
cụm
1.-chỗ
d trống
2.- c những
3.a từ
4.-thích
b h

än rất cần thiết, nhưng nếu cách học
đúng thì sẽ không có kết quả. Do đo
äp lí luận, chúng ta cần nhấn mạnh: L
(1)… với thực tiễn. Thống nhất giữa
ïc tiễn là …(2)… của chủ nghóa Mac – L
ễn không có lý luận hướng dẫn là
mà không có liên hệ với thực tiễn
a.- Thực tiễn mù quáng.
b.- Lý luận suông.
Bài tập
c.- Một nguyên tắc căn bản
4
d.- Liên hệ trực tiếp.

Cảm tính

Nhận thức
Lí tính

Cơ sở

Mục đích

Động lực Chân lí
Thực tiễn

Sản xuất

Thực nghiệm
Xã hội