CÁC PHƯƠNG PHÁP ĐÁNH GIÁ TÌNH TRẠNG DINH DƯỠNG (DINH DƯỠNG và VSATTP)

CÁC PHƯƠNG PHÁP
ĐÁNH GIÁ TÌNH TRẠNG
DINH DƯỠNG

Page 1


Mục tiêu học tập
• 1. Kể tên các phương pháp đánh giá
tình trạng dinh dưỡng phổ biến
• 2. Trình bày các ưu nhược điểm của
phương pháp nhân trắc học
• 3. Trình bày phương pháp điều tra
khẩu phần ăn cá thể và ở hộ gia đình

Page 2


Tình trạng dinh dưỡng

ĐÁNH GIÁ???
Page 3


Chức năng
TÌNH
TRẠNG
DINH
DƯỠNG

Cấu trúc

Hố sinh

Page 4


Tuổi

Giới

Dinh dưỡng

Nhu cầu
Tình trạng

Sinh lý

“Đánh giá tình trạng dinh dưỡng là q
trình thu thập và phân tích thơng tin, số liệu
về tình trạng dinh dưỡng và nhận định tình
hình trên cơ sở các thơng tin số liệu đó”
Page 5


Các phương pháp đánh giá
•
•
•
•
•

•
•
•

Nhân trắc học
Điều tra khẩu phần dinh dưỡng
Khám lâm sàng
Xét nghiệm
Các đánh giá chức năng cơ thể
Điều tra tỉ lệ bệnh tật – tử vong
Đánh giá các yếu tố sinh thái
…
Page 6


PP Nhân trắc học
Nhận xét
• Mập
• Ốm
• Cao
• Thấp
• ...

Chỉ số
• Brock
• Pignet
• Quetelet
•...

Đánh giá

Kết hợp nhiều
phương pháp
hiện đại,
chuyên sâu

Page 7


PP Nhân trắc học
Cách tính tuổi (WHO)
* Cách tính tuổi theo tháng:
•
Từ 1 ngày – 29 ngày: 1 tháng tuổi
•
Từ 30 ngày – 59 ngày: 2 tháng tuổi
•
Trong 11tháng – 11 tháng 29 ngày: 12 tháng
tuổi
*Cách tính tuổi theo năm:
•
Từ sơ sinh - 11 tháng 29 ngày: 0 tuổi
•
Từ trong 1 năm - 1 năm 11 tháng 29: 1 tuổi
Do vậy khi nói trẻ dưới 5 tuổi tức là trẻ 0-4
tuổi hay trẻ 1 tháng - 60 tháng tuổi.
Page 8


PP Nhân trắc học

Các thông số thường dùng để đánh
giá, theo dõi
•
•
•
•

Cân nặng
Vịng đầu
Vịng bụng
Vịng mơng

•
•
•
•

Chiều cao/chiều dài
Bề dày lớp mỡ dưới da
Vòng cánh tay
Vòng ngực

Page 9


Cách
đo???

Page 10

Cân nặng
Nên cân vào buổi
sáng khi ngủ dậy, sau
khi đã đi đại tiểu tiện
và chưa ăn uống –
hoặc cân vào những
giờ thống nhất trong
điều kiện tương tự

Page 11


Cân nặng
Kỹ thuật
+ Vật dụng kèm theo trên người:
quần áo, phụ kiện...
+ Tư thế
+ Kết quả: kg (g), lấy tới 1 hoặc 2
số lẻ

Page 12


Chiều cao
• Đo chiều cao
- Vật dụng kèm theo
- Tư thế
- Kết quả: cm với 1 số lẻ
• Đo chiều dài

- Mặt phẳng đo
- Tư thế
- Kết quả: cm với 1 số lẻ
Page 13


Bề dày lớp mỡ dưới da

HARPENDEN

ACCU-MEASURE

HOLTAIN

Page 14


Đo bề dày lớp mỡ dưới da
•

Vị trí: cơ tam đầu, cơ nhị đầu, dưới
xương bả vai, da mạng sườn

•

Cách xác định

•

Cách đo

Page 15


Page 16


Đánh giá
Trẻ em
• Các chỉ số: CN/T, CN/CC, CC/T
• So sánh % cân nặng với NCHS (Gomez –
1956)
> 90%

: bình thường

76 – 90 %

: SDD độ I

61 – 75%

: SDD độ II

Từ 60 trở xuống

: SDD độ III

(NCHS: National Center for Health Statistic)
Page 17

• Ví dụ:
So sánh % với NCHS (Gomez – 1956),
trẻ 12 tháng, CN 7,5 kg (tham chiếu là
9kg)

Kết luận ?

Page 18


Trẻ em
So sánh theo độ lệch chuẩn với
NCHS
- Tính độ lệch chuẩn
-Tính giá trị Z score (SD score)
Kích thước đo được – Số TB của NCHS
Độ lệch chuẩn của NCHS
Z score <-2 : suy DD
Page 19


Trẻ em
So sánh theo độ lệch chuẩn với NCHS
•
± 2SD : bình thường
•
-2SD đến -3SD: thiếu DD độ I (vừa)
•

-3SD đến -4SD: thiếu DD độ II (nặng)
•
Dưới -4SD: thiếu DD độ III (rất nặng)
Ví dụ: bé trai 29 tháng, dài 83,3 cm (tham
chiếu là 89,7 cm), SD là -3,5
 Z score = - 1,83  Kết luận???

Page 20


Trẻ em
• CN/T: khơng mang giá trị đặc hiệu
• CC/T: phản ánh thiếu DD kéo dài,
hoặc quá khứ làm cho trẻ bị cịi
(stunting)
• CN/CC: phản ánh thiếu DD hiện tại
hoặc gần đây làm cho trẻ bị gầy
(waisting)
Page 21


Trẻ em
CC/T

CN/CC

% (ĐỘ)

≥80%

<80%

≥ 90%

BÌNH THƯỜNG

THIẾU DD GẦY CỊM

<90%

THIẾU DD CỊI CỌC

THIẾU DD NẶNG –
KÉO DÀI

Phân loại theo Waterflow (1972)
Page 22


Nhận định kết quả trẻ 5 – 19 tuổi
Viện DD đưa ra Bảng phân loại tình
trạng dinh dưỡng dựa theo BMI
• Rất gầy: < -3 SD
• Gầy: -3 SD  -2 SD
• Bình thường: -2 SD  +1 SD
• Thừa cân: +1 SD  +2 SD
• Béo phì: > +3 SD
Page 23

Nhận định kết quả trẻ 5 – 19 tuổi
•
BMI theo tuổi dưới 5%: trẻ
gầy/thiếu dinh dưỡng
•
BMI theo tuổi ≤ 85% : thừa cân
•
BMI theo tuổi ≥ 85%, bề dày
LMDD và dưới xương bả vai ≥ 90% :
béo phì
Page 24


Nhận định kết quả ở người lớn
BMI = Cân nặng/ (chiều cao)2
Nhận định kết quả
•
< 18,5: Gầy (nhẹ, vừa, quá
gầy)
•
18,5 - < 25: Bình thường
•
≥ 25:Thừa cân (độ I, II, III)

Page 25