Bai 42 thau kinh hoi tu (1)

Bạn Kiên: Cậu dùng loại kính gì mà hứng ánh sáng
mặt trời mà lại đốt cháy được miếng giấy trên sân
như vậy?
Bạn Long: Anh tớ bảo đó là thấu kính hội tụ
Bạn Kiên: Thấu kính hội tụ là gì nhỉ?



Bài 42 - THẤU KÍNH HỘI TỤ
I. ĐẶC ĐIỂM CỦA THẤU KÍNH HỘI TỤ
1. Thí nghiệm
a. Chuẩn bị
+ Thấu kính hội tụ.
+ Đèn laze.
+ Nguồn điện (6V)
+ Giá quang học.
+ Hộp kín.

Hình 42.2

b. Tiến hành thí nghiệm
Bước 1: Mắc mạch điện như hình 42.2
Bước 2: Chiếu một chùm sáng tới song song theo phương vng
góc với mặt thấu kính hội tụ.


I. ĐẶC ĐIỂM CỦA THẤU KÍNH HỘI TỤ
1. Thí nghiệm

Chiếu một chùm sáng song song theo phương vng
góc với mặt một thấu kính hội tụ

C1: Chùm tia khúc xạ ra khỏi thấu kính có đặc điểm gì
mà người ta lại gọi thấu kính này là thấu kính hội tụ?


I. ĐẶC ĐIỂM CỦA THẤU KÍNH HỘI TỤ
1. Thí nghiệm


I. ĐẶC ĐIỂM CỦA THẤU KÍNH HỘI TỤ
1. Thí nghiệm

C1. Chùm tia khúc xạ ra khỏi thấu kính có đặc điểm gì mà
người ta gọi nó là thấu kính hội tụ?
C1. Chùm tia khúc xạ ra khỏi thấu kính hội tụ tại một điểm.
tới
Tia sáng đi tới thấu kính gọi là tia
..............
tia ló
Tia khúc xạ ra khỏi thấu kính gọi là ..............
C2. Hãy chỉ ra tia tới, tia ló trong thí nghiệm ở hình 42.2.


Bài 42 - Tiết 47. THẤU KÍNH HỘI TỤ
I. ĐẶC ĐIỂM CỦA THẤU KÍNH HỘI TỤ
1. Thí nghiệm

Tia ló
C1. Chùm tia khúc xạ ra khỏi thấu kính có đặc điểm
gì mà người ta gọi nó là thấu kính hội tụ?
C1. Chùm tia khúc xạ ra khỏi thấu kính hội tụ tại một điểm.

tia tới
Tia sáng đi tới thấu kính gọi là ..............
tia ló
Tia khúc xạ ra khỏi thấu kính gọi là ..............
C2. Hãy chỉ ra tia tới, tia ló trong thí nghiệm ở hình 42.2.


I. ĐẶC ĐIỂM CỦA THẤU KÍNH HỘI TỤ
1. Thí nghiệm
Kết luận:
 Chùm tia khúc xạ ra khỏi thấu kính hội tụ tại một điểm.
 Thấu kính hội tụ có thể biến một chùm tia song song
thành một chùm tia hội tụ.
 Tia sáng đi tới thấu kính gọi là tia tới.
 Tia khúc xạ ra khỏi thấu kính gọi là tia ló.


I. ĐẶC ĐIỂM CỦA THẤU KÍNH HỘI TỤ
2. Hình dạng của thấu kính hội tụ
C3. Tìm hiểu, so sánh độ dày phần rìa so với phần giữa của
thấu kính hội tụ dùng trong thí nghiệm.
Thấu kính hội tụ thường được làm bằng vật liệu như thế nào?
? Tiết diện mặt cắt ngang của một thấu kính hội tụ được mơ
tả trên hình 42.3a, b, c
 Thấu kính hội tụ làm bằng vật liệu trong suốt (thủy tinh
hoặc nhựa)
 TKHT có phần rìa mỏng hơn phần giữa
 Kí hiệu của TKHT:

II. TRỤC CHÍNH, QUANG TÂM, TIÊU ĐIỂM, TIÊU
CỰ CỦA THẤU KÍNH HỘI TỤ
1. Trục chính:

()

C4. Trong thí nghiệm hình 42.2, cho biết ba tia sáng tới thấu kính,
tia nào qua thấu kính truyền thẳng mà khơng bị đổi hướng?
 Trong các tia tới vng góc với mặt thấu kính hội tụ, có một
tia cho tia ló truyền thẳng khơng đổi hướng, tia này trùng với
một đường thẳng gọi là trục chính ()


Kí hiệu
r

trục chính () vng góc với thấu kính


II. TRỤC CHÍNH, QUANG TÂM, TIÊU ĐIỂM, TIÊU
CỰ CỦA THẤU KÍNH HỘI TỤ
2. Quang tâm:
 Mọi tia tới qua quang tâm (O) đều truyền thẳng không đổi hướng.

r

O


II. TRỤC CHÍNH, QUANG TÂM, TIÊU ĐIỂM, TIÊU

CỰ CỦA THẤU KÍNH HỘI TỤ
3. Tiêu điểm:

F
C5. Quan sát lại thí nghiệm và cho biết điểm hội tụ F của chùm
tia ló nằm trên chứa tia tới nào? Hãy biểu diễn chùm tia tới và
chùm tia ló trong thí nghiệm này.
C6. Vẫn thí nghiệm trên, nếu chiếu chùm tia tới vào mặt kia của
thấu kính thì chùm tia ló có đặc điểm gì? Vẽ hình biểu diễn?

F’


II. TRỤC CHÍNH, QUANG TÂM, TIÊU ĐIỂM, TIÊU
CỰ CỦA THẤU KÍNH HỘI TỤ
3. Tiêu điểm:

Mỗi thấu kính có mấy tiêu
điểm? Các tiêu điểm này có
đặc điểm như thế nào?
O



F

O

F’




II. TRỤC CHÍNH, QUANG TÂM, TIÊU ĐIỂM, TIÊU
CỰ CỦA THẤU KÍNH HỘI TỤ
3. Tiêu điểm:

 Một thấu kính có hai tiêu điểm F và F’ nằm về hai phía của
thấu kính, cách đều quang tâm O. OF = OF’




F

O

F’


II. TRỤC CHÍNH, QUANG TÂM, TIÊU ĐIỂM, TIÊU
CỰ CỦA THẤU KÍNH HỘI TỤ
4. Tiêu cự:
 Khoảng cách từ quang tâm đến mỗi tiêu điểm OF = OF’ = f,
gọi là tiêu cự của thấu kính.

O


F

Tiêu cự

Tiêu cự

F’


II. TRỤC CHÍNH, QUANG TÂM, TIÊU ĐIỂM, TIÊU
CỰ CỦA THẤU KÍNH HỘI TỤ
 Ba đường truyền đặc biệt của tia sáng qua TKHT:
- Tia tới đến quang tâm O thì tia ló tiếp tục truyền thẳng theo
phương tia tới.
- Tia tới song song với trục chính thì tia ló đi qua tiêu điểm (F’).
- Tia tới qua tiêu điểm (F) thì tia ló song song với trục chính.


- Tia tới đến quang tâm O thì tia ló tiếp tục truyền thẳng theo
phương tia tới.
- Tia tới song song với trục chính thì tia ló đi qua tiêu điểm (F’).
- Tia tới qua tiêu điểm (F) thì tia ló song song với trục chính.

III. VẬN DỤNG
C7. Trên hình 42.6 có vẽ một thấu kính hội tụ, quang tâm O, trục
chính , hai tiêu điểm F và F’ các tia tới 1, 2, 3. Hãy vẽ tia ló của
các tia này?
(1)

S

(2)

F (3)

O

F’

(3’)

S’

(2’)
(1’)


III. VẬN DỤNG
C8. Hãy trả lời câu hỏi của bạn Kiên nêu ở đầu bài?
 Thấu kính hội tụ là thấu kính có phần rìa mỏng hơn phần
gữa. Nếu chiếu một chùm sáng tia tới song song thì chùm tia ló
sẽ hội tụ tại một tiêu điểm trên thấu kính.



HƯỚNG DẪN HỌC SINH TỰ HỌC Ở NHÀ
-Xem lại nội dung bài học
- Học phần ghi nhớ.
- Làm bài tập: 42-43.3/SBT/trang 50.
- Ơn lại kiến thức Tốn học về các trường hợp đồng
dạng của tam giác đã học ở lớp 8.

- Tìm hiểu bài:
“ Ảnh của một vật tạo bởi thấu kính hội tụ”
+ Ảnh tạo bởi thấu kính hội tụ có đặc điểm gì?
+ Cách dựng ảnh của một vật tạo bởi thấu kính hội tụ
như thế nào?
- Đọc phần “Có thể em chưa biết”