Khoa Di sản văn hóa: 60 năm hình thành và phát triển

VĂN HĨA
NGHIÊN CỨU

KHOA DI SẢN VĂN HĨA:
60 NĂM HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN
NGUYỄN SỸ TOẢN

Tóm tắt
Khoa Di sản văn hóa là cơ sở đào tạo ngành Bảo tàng học đầu tiên ở Việt Nam, được hình thành
ngay từ những ngày đầu thành lập Trường Đại học Văn hóa Hà Nội (26/3/1959). Khoa có sứ mệnh đi
đầu trong truyền bá tri thức và đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao cho ngành Di sản văn hóa. Trải
qua 60 năm hình thành và phát triển, Khoa đã đào tạo hàng ngàn cử nhân phục vụ sự nghiệp bảo vệ
và phát huy giá trị di sản văn hóa Việt Nam. Tiếp nối truyền thống 60 năm qua, bên cạnh những thành
tựu đạt được, Khoa cần xác định rõ những khó khăn, thách thức và định hướng phát triển đào tạo
trong bối cảnh hội nhập hiện nay.
Từ khóa: Đại học Văn hóa Hà Nội, Khoa Di sản văn hóa, đào tạo, nghiên cứu khoa học
Abstract
The Faculty of Cultural Heritage is the first education institution which trains museum ology
in Vietnam. It was established at the same time with the foundation of Hanoi University of Culture
(March 26, 1959). The Faculty has the mission of to be the leading in spreading knowledge and training
high quality human resources for cultural heritage branch. During 60 years of establishment and
development, the Faculty has trained thousands of bachelors to serve the cause of protecting and
promoting the value of Vietnamese cultural heritage. Continuing the tradition of the past 60 years,
in addition to the achievements, the Faculty needs to clearly identify difficulties, challenges and
orientation of training development in the context of current integration.
Keywords: Hanoi University of Culture, Faculty of Cultural Heritage, training, scientific research
1. Khoa Di sản văn hóa 60 năm nhìn lại

K

hoa Di sản văn hóa (tiền thân là Khoa

Bảo tàng) đã trải qua 60 năm hình
thành và phát triển, quá trình đào
tạo của Khoa ln gắn với sự phát triển chung
của Trường Đại học Văn hóa Hà Nội.
1.1. Các giai đoạn phát triển
Giai đoạn 1959 - 1977: Khoa đào tạo các lớp
trung cấp, chuyên tu bảo tàng, và đặc biệt,
ngay từ khi thành lập, Khoa đã rất quan tâm và
mở các lớp bồi dưỡng ngắn hạn về nghiệp vụ
bảo tồn - bảo tàng.
Giai đoạn 1977 - 1992: Khoa được giao
nhiệm vụ đào tạo bậc đại học, sinh viên tốt
nghiệp được cấp bằng cử nhân văn hóa ngành
Bảo tàng; đồng thời tiếp tục đào tạo các lớp
128

Số 27 - Tháng 3 - 2019

ngắn hạn. Giai đoạn này Khoa cũng tiến hành
xây dựng các tổ bộ môn Bảo tàng và Bảo tồn di
tích. Các giảng viên được kiện tồn sinh hoạt
khoa học theo các hướng nghiên cứu sâu hơn
về các khâu hoạt động nghiệp vụ của bảo tàng
và bảo tồn di tích.
Giai đoạn 1993 - 2000: Ngoài việc tiếp tục
đào tạo bậc đại học (hệ chính quy và hệ vừa
học vừa làm), năm 1993 Khoa mở đào tạo
chuyên ngành Văn hóa du lịch và thành lập bộ
môn Quản lý và giám định cổ vật thuộc ngành
Bảo tàng học. Căn cứ nhu cầu xã hội và sự phát

triển của trường, sau 7 năm đào tạo, đến năm
2000, Nhà trường đã tách riêng chuyên ngành
Văn hóa du lịch và thành lập Khoa Văn hóa du
lịch (nay là Khoa Du lịch) thuộc Trường Đại học
Văn hóa Hà Nội. Như vậy, trong 7 năm của giai


Số chuyên đề Kỷ niệm 60 năm
thành lập Trường ĐHVHHN

đoạn này, Khoa đào tạo cả cử nhân bảo tàng
và văn hóa du lịch.
Giai đoạn từ 2001 đến nay: Ở giai đoạn này,
Khoa khơng duy trì tổ bộ mơn Quản lý và giám
định cổ vật, chỉ cịn hai tổ bộ mơn Bảo tàng và
Di tích. Khoa tiếp tục thực hiện đa dạng hóa
các hình thức đào tạo (chính quy; vừa làm, vừa
học; bồi dưỡng ngắn hạn về nghiệp vụ bảo
tàng; tín ngưỡng, tôn giáo; giám định, quản lý
cổ vật; hướng dẫn nghiệp vụ tại di tích; đào tạo
các lớp bồi dưỡng kiến thức về bảo quản, tu bổ
di tích, học viên của lớp tu bổ là các kiến trúc
sư hoạt động trong lĩnh vực tu bổ di tích trong
cả nước…) nhằm đáp ứng nhu cầu xã hội nói
chung và sự đổi mới đào tạo của Trường Đại
học Văn hóa Hà Nội nói riêng.
Năm 2012, Khoa chuyển từ phương thức
đào tạo niên chế sang phương thức đào tạo
tín chỉ. Đây là bước đột phá trong công tác
đào tạo của Khoa. Năm 2014 là dấu mốc quan

trọng đối với chiến lược đào tạo của Khoa. Khi
nhu cầu xã hội theo học ngành Bảo tàng giảm,
Khoa đã kịp thời mở đào tạo chuyên ngành
Quản lý di sản văn hóa bậc đại học đầu tiên ở
Việt Nam. Đến nay Khoa đã tuyển sinh được 5
khóa, số lượng sinh viên khá ổn định cho thấy
hướng đi của Khoa đang phù hợp nhu cầu xã
hội. Năm 2018, thực hiện nhiệm vụ của Bộ Văn
hóa, Thể thao và Du lịch và Nhà trường giao,
Khoa mở các lớp bồi dưỡng kiến thức nghiệp
vụ và cấp chứng chỉ cho các viên chức hoàn
thiện hồ sơ thi nâng ngạch Di sản viên hạng
II, hạng III. Nhìn chung, các hình thức đào tạo
của Khoa góp phần cung cấp nguồn nhân lực
có trình độ cao hoạt động trong lĩnh vực bảo
vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa, nhằm đáp
ứng xu thế hội nhập trong tình hình mới của
đất nước.
Ngồi việc đào tạo tại trường, Khoa Di sản
văn hóa đã góp phần quan trọng trong đào
tạo nguồn nhân lực cho một số cơ sở đào tạo
khác như: Trường Đại học Văn hóa Thành phố
Hồ Chí Minh, Trường Đại học Văn hóa Nghệ
thuật Quân đội.
Số 27 - Tháng 3 - 2019

1.2. Đội ngũ giảng viên
Trong 60 năm qua, Khoa Di sản văn hóa đã
xây dựng được một đội ngũ giảng viên hùng
hậu, góp phần quan trọng nâng cao chất

lượng đào tạo nguồn nhân lực cho ngành Di
sản văn hóa. Đối với đào tạo bậc đại học, đội
ngũ giảng viên được hình thành từ hai nguồn
chính là giảng viên cơ hữu và giảng viên thỉnh
giảng.
Giảng viên cơ hữu: Những ngày đầu khoa
gặp khó khăn về đội ngũ giảng viên cơ hữu.
Trong suốt quá trình đào tạo khoa ln có sự
bổ sung phù hợp trong từng giai đoạn. Với bề
dày truyền thống đào tạo 60 năm, thật khó có
thể thống kê đầy đủ và bóc tách rõ ràng những
năm tháng cơng tác của tất cả các giảng viên
đã từng làm việc tại khoa. Khi Nhà trường sáp
nhập tổ Lịch sử của trường vào khoa thì đội
ngũ giảng viên của khoa khơng chỉ là giảng
viên chuyên ngành về bảo tàng, di sản văn hóa
mà bao gồm cả các giảng viên dạy lịch sử cho
toàn trường. Bên cạnh đó, có những giảng viên
của khoa có thời gian công tác một vài năm
chưa kịp lên lớp đã chuyển cơng tác. Vì vậy, bài
viết này chủ yếu đề cập đến đội ngũ giảng viên
cơ hữu có nhiều năm công tác tại khoa và trực
tiếp giảng dạy lĩnh vực chuyên ngành. Quá
trình đào tạo của khoa là sự kế tiếp, đan xen
của nhiều thế hệ cán bộ giảng viên. Đội ngũ
giảng viên của khoa được đào tạo từ hai nguồn
trong nước (chủ yếu được đào tạo từ khoa Lịch
sử trường Đại học Tổng hợp, nay là trường Đại
học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Hà Nội) và
nguồn nước ngồi chủ yếu được đào tạo từ các

nước Đơng Âu. Thế hệ tiền bối và các thế hệ kế
tiếp có cơng đặt nền móng xây dựng và phát
triển sự nghiệp đào tạo ngành bảo tàng ở Việt
Nam, có thể kể đến các thầy/cô như: Nguyễn
Văn Lợi (đã mất), Đặng Quang Văn (đã mất),
Lê Tư Lành (đã mất), Lê Xuân Cảnh (đã mất),
Nguyễn Đăng Duy (đã mất), (Cố) PGS.TS. Phan
Khanh, Lê Thị Dung, Nguyễn Hồ Hùng, Vương
Thiệu Hùng, TS. Nguyễn Thị Minh Lý, Ths. Diêm
Thị Đường, PGS.TS. Bùi Văn Tiến, PGS.TS. Trịnh

VĂN HÓA
NGHIÊN CỨU

129


VĂN HÓA
NGHIÊN CỨU

Thị Minh Đức, PGS.TS. Nguyễn Thị Huệ, thầy
Nguyễn Thịnh, cô Nguyễn Hồng Cơ, PGS.TS.
Nguyễn Văn Tiến,... Đến thập kỷ 90 của thế kỷ
XX, thế hệ kế tiếp được bổ sung các thầy/cơ:
Trần Nhỗn, Phạm Thị Thu Hương, Dương Văn
Sáu, Nguyễn Sỹ Toản, Bùi Thanh Thủy.... Năm
2000, Nhà trường tách chuyên ngành Văn hóa
Du lịch thành lập Khoa Văn hóa Du lịch thuộc
trường các thầy/cơ:Trần Nhỗn, Dương Văn
Sáu, Bùi Thanh Thủy đã chuyển sang cơng tác

tại Khoa Văn hóa Du lịch.
Hiện nay, khoa có 10 cán bộ, giảng viên,
trong đó: có 01 Phó Giáo sư, tiến sĩ; 02 tiến
sĩ; 05 nghiên cứu sinh và 02 thạc sĩ. Theo quy
định của Bộ Giáo dục và Đào tạo thì giảng
viện dạy đại học tối thiểu phải có bằng thạc
sĩ. Như vậy, 100% cán bộ giảng viên của khoa
đạt tiêu chuẩn theo quy định. Khoa Di sản văn
hóa ln quan tâm đến việc đào tạo nâng cao
trình độ chun mơn, bồi dưỡng kiến thức
sâu, rộng cho đội ngũ giảng viên. Khoa luôn
tạo điều kiện cho giảng viên đi học nâng cao
trình độ bằng nhiều hình thức, như: học cao
học, nghiên cứu sinh, thực tập sinh trong và
ngồi nước. Bên cạnh đó, trong những năm
gần đây, khoa cũng mời được các chuyên gia
bảo tàng nước ngoài (Anh, Mỹ) tới tập huấn tại
trường cập nhật những kiến thức mới về bảo
tàng học cho giảng viên của khoa, đồng thời
khoa cũng quan tâm bồi dưỡng nâng cao kiến
thức về ngoại ngữ và tin học nhằm đáp ứng
đào tạo trong thời kỳ mới.
Giảng viên thỉnh giảng: Với truyền thống
“tơn sư, trọng đạo”, vai trị người thầy ln
được đánh giá rất cao trong q trình đào tạo,
“khơng thầy đố mày làm nên”. Xuất phát từ
quan niệm “có thầy giỏi mới có trị giỏi”, khoa
đã vinh dự mời được đội ngũ giảng viên thỉnh
giảng là các giáo sư, các nhà khoa học giỏi có
uy tín trong các lĩnh vực: sử học, văn hóa học,

bảo tàng học, di sản, dân tộc học, Hán Nôm…
tham gia giảng dạy cho khoa, có thể kể đến
các thầy/cơ, như: (cố) GS. Trần Quốc Vượng,
(cố) PGS. Từ Chi, (cố) GS.TS. Hoàng Nam, (cố)
130

Số 27 - Tháng 3 - 2019

PGS. Chu Quang Trứ, (cố) PGS.TS. Đỗ Văn Ninh,
(cố) PGS.TS. Trịnh Cao Tưởng, GS. Hà Văn Tấn,
GS.TS. Nguyễn Chí Bền, PGS.TS. Hồng Văn
Khốn, GS.TS. Trương Quốc Bình, GS.TS. Trịnh
Sinh, PGS.TS. Trần Lâm Biền, PGS.TS. Nguyễn
Quốc Hùng, PGS.TS. Đặng Văn Bài, PGS.TS. Bùi
Minh Trí, TS. Phạm Quốc Quân, TS. Nguyễn
Đình Chiến, TS. Nguyễn Thế Hùng, TS. Phạm
Văn Thắm, TS. Nguyễn Hữu Mùi, PGS.TS. Bùi
Hoài Sơn, Ths. Triệu Hiển,… Trong 60 năm qua
đội ngũ giảng viên thỉnh giảng đã đóng góp
cơng sức, trí tuệ, tài năng và nhiệt huyết rất
lớn đối với sự nghiệp đào tạo nguồn nhân lực
của khoa. Các thế hệ giảng viên thỉnh giảng là
những tấm gương luôn được ghi nhớ và khắc
sâu trong tâm trí của cả thầy và trị Khoa Di sản
văn hóa qua các thời kỳ.
Như vậy, có thể thấy đội ngũ giảng viên
(cơ hữu và thỉnh giảng) của Khoa rất hùng hậu,
nhiều thầy cơ có học hàm, học vị cao, là những
nhà khoa học đầu ngành có uy tín trong cả
nước. Nhìn lại 60 năm qua, Khoa Di sản văn

hóa rất tự hào vì đã xây dựng được đội ngũ
giảng viên giỏi, hồn thành xuất sắc nhiệm
vụ đào tạo, góp phần quyết định chất lượng
nguồn nhân lực hoạt động bảo vệ và phát huy
giá trị di sản văn hóa Việt Nam, giữ gìn bản sắc
dân tộc trong hội nhập và phát triển đất nước.
1.3.Thành tựu trong đào tạo
Khoa Di sản văn hóa là cơ sở hàng đầu đào
tạo nguồn nhân lực hoạt động trong lĩnh vực
di sản văn hóa có uy tín của đất nước. Đến nay,
Khoa đã tuyển sinh đào tạo Bảo tàng bậc đại
học hệ chính quy khóa 38 và chuyên ngành
Quản lý di sản văn hóa khóa 5. Hàng ngàn sinh
viên của Khoa đã tốt nghiệp và công tác trên
khắp mọi miền Tổ quốc. Tại các cơ quan như:
Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch, các bảo tàng,
các ban quản lý di tích và danh lam thắng cảnh
trên phạm vi cả nước, các trường đại học, viện
nghiên cứu,... đều có sự hiện diện của những
cán bộ đã từng học tập tại Khoa Di sản văn
hóa, rất nhiều người trong số họ đã trở thành


Số chuyên đề Kỷ niệm 60 năm
thành lập Trường ĐHVHHN

cán bộ chủ chốt của cơ quan, đơn vị. Theo
thống kê sơ bộ, có tới hàng trăm người hiện
nay đang giữ các vị trí trưởng, phó các đơn vị
phịng, ban, khoa; giám đốc, phó giám đốc các

bảo tàng, các ban quản lý di tích; hiệu trưởng,
phó hiệu trưởng các trường đại học, lãnh đạo
các đơn vị cục, vụ, viện; lãnh đạo ủy ban nhân
dân tỉnh, giám đốc các sở, ban, ngành…. Bên
cạnh đó, nhiều người sau khi tốt nghiệp đã
tiếp tục học tập, nghiên cứu để đạt học hàm,
học vị cao hơn. Theo số liệu chưa đầy đủ, có
tới hàng trăm cựu sinh viên của Khoa có học
vị từ thạc sĩ trở lên, trong đó có khoảng trên
10 tiến sĩ, 07 phó giáo sư, tiến sĩ. Năm 2018,
Đại học Văn hóa Hà Nội được phong 06 phó
giáo sư, trong đó 04 phó giáo sư (PGS.TS. Phạm
Thị Thu Hương, PGS.TS. Dương Văn Sáu, PGS.
TS. Nguyễn Sỹ Toản, PGS.TS. Bùi Thanh Thủy)
nguyên là sinh viên được đào tạo từ Khoa Di
sản văn hóa.
Bên cạnh việc đào tạo nguồn nhân lực
trong nước, Khoa Di sản văn hóa cịn góp phần
đáng kể vào việc đào tạo nguồn nhân lực bảo
tàng cho các nước bạn như Lào, Campuchia.
Một số sinh viên của Khoa sau khi tốt nghiệp
đại học đã quay trở lại Việt Nam học thạc sĩ,
tiến sĩ. Hiện nay, nhiều người trong số họ rất
thành đạt và đang giữ những trọng trách trong
lĩnh vực văn hóa và di sản của các nước bạn.
Trong q trình xây dựng và phát triển,
Khoa luôn chú trọng nâng cao chất lượng đào
tạo. Việc mở thêm các chuyên ngành đào tạo
mới và cam kết đảm bảo thực hiện tốt chuẩn
đầu ra phù hợp với bối cảnh và nhu cầu xã hội

đã góp phần nâng cao uy tín và thương hiệu
đào tạo của Khoa; đồng thời tạo điều kiện
thuận lợi cho sinh viên có thêm nhiều cơ hội
được tuyển dụng vào các cơ quan, tổ chức,
đảm nhiệm các vị trí xã hội cũng như tiếp tục
học tập, nâng cao trình độ chuyên môn.
1.4. Nghiên cứu khoa học và xuất bản học liệu
Đối với giảng viên đại học, công tác giảng
dạy phải song hành với công tác nghiên cứu
khoa học. Với tinh thần đó, Khoa Di sản văn
Số 27 - Tháng 3 - 2019

hóa trước hết xác định nghiên cứu để phục
vụ cho việc xây dựng chương trình, biên soạn
bài giảng, giáo trình, sách chuyên khảo nhằm
nâng cao chất lượng đào tạo. Khoa đã khơng
ngừng tìm tịi mở rộng diện nghiên cứu đối
với lĩnh vực di sản văn hóa, phù hợp nhu cầu
xã hội, kết hợp chặt chẽ, hài hoà giữa lý luận
và thực tiễn, giữa đào tạo và nghiên cứu khoa
học. Với truyền thống 60 năm xây dựng và
phát triển, Khoa Di sản văn hóa là đơn vị có bề
dày thành tích nghiên cứu khoa học. Cán bộ
của Khoa thường xuyên tham gia các hội thảo.
Khoa đã tổ chức hàng chục hội thảo cấp khoa
và phối hợp tổ chức một số hội thảo quốc gia.
Đến nay các thế hệ cán bộ giảng viên của Khoa
đã công bố hàng trăm bài báo khoa học đăng
trên các tạp chí, các hội thảo, hội nghị trong và
ngồi nước; trực tiếp chủ trì, chủ nhiệm hoặc

tham gia thực hiện thành công nhiều đề tài,
đề án khoa học các cấp từ cấp Trường, cấp Bộ,
Thành phố đến cấp Nhà nước. Có thể kể đến
một số đề tài cấp Bộ như: Hiện trạng và giải
pháp đổi mới bảo tàng tỉnh (thành phố) vùng
đồng bằng Bắc Bộ (PGS.TS. Nguyễn Thị Huệ làm
chủ nhiệm); Nghiên cứu giá trị các di tích có liên
quan đến triều Lý ở Bắc Ninh (PGS.TS. Trịnh Thị
Minh Đức làm chủ nhiệm); Nghiên cứu một số
ngôi chùa thuộc Thiền phái Trúc Lâm, những giá
trị lịch sử - văn hóa (PGS.TS. Nguyễn Văn Tiến
làm chủ nhiệm); Nghiên cứu thực trạng và giải
pháp bảo tồn di sản văn hóa tại các vùng đang
trong q trình Cơng nghiệp hóa - Hiện đại hóa ở
đồng bằng sơng Hồng (TS. Phạm Thị Thu Hương
làm chủ nhiệm); Điều tra, nghiên cứu một số
sưu tập cổ vật tư nhân ở vùng châu thổ Bắc Bộ
(TS. Nguyễn Sỹ Toản làm chủ nhiệm)… Năm
2018, Khoa đã thực hiện thành công 2 đề tài
cấp Bộ nghiên cứu lĩnh vực di sản như: Nghiên
cứu linh vật Việt trong các di tích quốc gia ở Hà
Nội (PGS.TS. Nguyễn Văn Tiến làm chủ nhiệm);
Nghiên cứu các giải pháp phát huy giá trị di sản
Hán Nôm ở các di tích quốc gia đặc biệt trên địạ
bàn Hà Nội (PGS.TS. Nguyễn Sỹ Toản làm chủ
nhiệm). Các đề tài được hội đồng nghiệm thu
và đánh giá cao về tính ứng dụng thực tiễn.

VĂN HÓA
NGHIÊN CỨU

131


VĂN HĨA
NGHIÊN CỨU

Chương trình đào tạo của Khoa được biên
soạn và chỉnh sửa nhiều lần. Năm 2010, Khoa
đã xây dựng xong 03 Bộ chương trình giáo dục
đại học cho các trình độ đại học, cao đẳng và
liên thơng ngành Bảo tàng học. Năm 2013,
Khoa đã hoàn thành xong Bộ đề cương chi tiết
các mơn học theo hệ thống tín chỉ ngành Bảo
tàng học. Khoa ln đi đầu trong q trình
xây dựng chương trình, đề cương mơn học,
biên soạn bài giảng theo hệ thống tín chỉ của
Trường Đại học Văn hóa Hà Nội. Năm 2019,
Khoa đang tiến hành rà soát, cập nhật chỉnh
sửa chuẩn đầu ra và chương trình đào tạo của
khoa, điều chỉnh từ 132 tín chỉ xuống 125 tín
chỉ theo hướng tinh gọn, chất lượng và hiệu
quả, phù hợp tình hình mới hiện nay.
Khoa đã xuất bản khoảng trên 50 đầu sách
gồm: giáo trình đại học, sách tham khảo, sách
chuyên khảo. Một số giáo trình, sách tham
khảo, chuyên khảo được xuất bản gần đây
như: Bảo tồn di tích lịch sử - văn hóa; Cơ sở bảo
tàng học; Đại cương về cổ vật ở Việt Nam; Lịch
sử Sự nghiệp Bảo tồn - Bảo tàng Việt Nam; Quản

lý bảo tàng; Sưu tầm hiện vật bảo tàng; Tiền cổ
học và tiền cổ Việt Nam; Bảo tàng hóa di tích; Di
sản văn hóa Việt Nam - Bản sắc và những vấn đề
về quản lý, bảo tồn; Đặc trưng đồ gốm văn hóa
Tiền Đơng Sơn ở Phú Thọ và Vĩnh Phúc… Các
giáo trình dự kiến sẽ xuất bản: Di sản văn hóa;
Quản lý di sản văn hóa; Trưng bày hiện vật bảo
tàng; Cơng tác giáo dục của bảo tàng; Kiểm kê
và xếp hạng di tích… Mặc dù vậy, với yêu cầu
về tài liệu học tập trong bối cảnh đào tạo theo
học chế tín chỉ thì số lượng sách xuất bản của
Khoa vẫn cịn hạn chế, do đó cần đẩy mạnh
hơn trong thời gian tới nhằm đáp ứng nhu cầu
học liệu cho sinh viên.
1.5. Hợp tác đào tạo trong nước và quốc tế
Hợp tác đào tạo trong nước: Khoa đã phối
hợp với Viện Khảo cổ học, các Sở Văn hóa,
Thể thao và Du lịch, Ban quản lý di tích, các
Bảo tàng, Phịng Văn hóa quận (huyện) đưa
sinh viên khai quật khảo cổ Khu di tích Hoàng
thành Thăng Long; thực tập tại các bảo tàng;
tham gia sưu tầm, tổng kiểm kê hiện vật tại các
132

Số 27 - Tháng 3 - 2019

di tích lịch sử - văn hóa ở một số tỉnh/thành
phố; tham gia các dự án điều tra, phân loại
giám định, lập hồ sơ khoa học di sản văn hóa
vật thể và phi vật thể cho nhiều tỉnh/thành;

tham gia xây dựng nhà truyền thống cho một
số quận, huyện… Khoa cũng đã phối hợp cử
cán bộ giảng viên đi học nghiên cứu sinh tại
Viện Văn hóa nghệ thuật Quốc gia Việt Nam,
Trường Đại học Khoa học xã hội và Nhân văn
Hà Nội, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội.
Hợp tác đào tạo ngoài nước: Đối với các
nước chậm phát triển như Việt Nam, hợp tác
quốc tế vừa là đòi hỏi vừa là thời cơ, nhất là
trong lĩnh vực đào tạo. Cũng như các khoa
khác trong toàn trường, hoạt động hợp tác
quốc tế của Khoa Di sản văn hóa cơ bản phụ
thuộc vào hoạt động hợp tác quốc tế của Nhà
trường. Ngoài ra, Khoa cũng chủ động một
phần hợp tác quốc tế qua Cục Di sản văn hóa.
Thời gian qua, Nhà trường đã tích cực triển
khai việc thiết lập và duy trì các mối quan hệ
quốc tế liên quan đến hoạt động đào tạo, trao
đổi giảng viên và sinh viên. Khoa tham gia đón
tiếp một số đồn đại biểu nước ngồi đến tìm
hiểu, trao đổi kinh nghiệm trong đào tạo như
Mỹ, Thái Lan, Hàn Quốc, Nga, Trung Quốc...
Khoa cử cán bộ, giảng viên, sinh viên đi thực
tế, hội thảo, học tập tại Hàn Quốc, Anh, Trung
Quốc, Nga, Thái Lan, Myanmar. Năm 2018, có
01 sinh viên của Khoa đủ điều kiện học đại
học tại Nga và vào tháng 2/2019 khoa cử 01
giảng viên tham gia hội thảo tại Myanmar. Một
số chuyên gia bảo tàng của Anh và Mỹ đã tới
Đại học Văn hóa Hà Nội tập huấn cập nhật kiến

thức mới về bảo tàng học và di sản văn hóa phi
vật thể cho cán bộ của Khoa. Tuy nhiên, có thể
thấy, hoạt động hợp tác đào tạo của Khoa vẫn
còn hạn chế, chưa đáp ứng được nhu cầu xã
hội trong bối cảnh đổi mới. Đặc biệt, Khoa cịn
chưa có sự chủ động mà vẫn phụ thuộc vào
hoạt động hợp tác quốc tế của Trường.
2. Định hướng phát triển
Di sản văn hóa là nền tảng cốt lõi khẳng
định bản lĩnh, bản sắc dân tộc trong bối cảnh
hội nhập, đồng thời là tài sản, là nguồn lực


Số chuyên đề Kỷ niệm 60 năm
thành lập Trường ĐHVHHN

quan trọng đối với sự phát triển bền vững
đất nước. Trong khi Khoa đang gặp nhiều khó
khăn về nguồn tuyển sinh, số lượng người
đăng ký theo học ngành Bảo tàng giảm dần. Vì
vậy, Khoa cần phải xác định rõ sứ mệnh, mục
tiêu đào tạo và định hướng đổi mới những yếu
tố cơ bản để đào tạo được nguồn nhân lực cho
ngành Di sản văn hóa có trình độ chun mơn
nghiệp vụ, u nghề, năng động, sáng tạo có
khả năng thích nghi trong điều kiện hội nhập
và phát triển.
2.1. Sứ mệnh, mục tiêu
Khoa Di sản văn hóa có sứ mệnh đi đầu
trong sáng tạo, truyền bá tri thức và đào tạo

nguồn nhân lực chất lượng cao trong lĩnh vực
bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa phục
vụ sự nghiệp xây dựng và phát triển đất nước.
Mục tiêu xây dựng và phát triển Khoa theo
định hướng nghiên cứu đào tạo ứng dụng,
khẳng định vị trí hàng đầu trong nghiên cứu,
đào tạo ngành Bảo tàng học và lĩnh vực di sản
văn hóa ở Việt Nam.
2.2. Cơ cấu tổ chức và đội ngũ
Nguồn nhân lực và cơ cấu tổ chức có vai trò
quan trọng quyết định sự phát triển của Khoa.
Hiện nay cơ cấu tổ chức của Khoa gồm có: Ban
chủ nhiệm; các tổ bộ mơn Bảo tàng, bộ mơn Di
tích và đội ngũ gồm 10 cán bộ giảng viên. Đến
năm 2025 cần xây dựng thêm bộ môn Quản lý
di sản văn hóa, đồng thời chú trọng việc xây
dựng đội ngũ giảng viên cả về số lượng và chất
lượng, bổ sung số lượng lên 15 cán bộ giảng
viên, trung bình mỗi tổ bộ môn 05 giảng viên.
Tiếp tục bồi dưỡng nâng cao trình độ chun
mơn cho đội ngũ cán bộ giảng viên, đặc biệt
quan tâm đến việc nâng cao trình độ ngoại
ngữ và ứng dụng công nghệ thông tin, truyền
thông vào quá trình dạy học, có như vậy mới
đáp ứng được u cầu đổi mới đào tạo hiện nay.
2.3. Ngành và chuyên ngành đào tạo
Khoa Di sản văn hóa tiếp tục tuyển sinh
đào tạo ngành Bảo tàng học và chuyên ngành
Quản lý di sản văn hóa (thuộc ngành Quản lý
văn hóa). Định hướng đến năm 2025 mở thêm

Số 27 - Tháng 3 - 2019

các chuyên ngành như: Nguồn lực di sản văn
hóa và phát triển; Bảo tồn di tích. Xây dựng
đề án đào tạo thạc sĩ và tiến sĩ về lĩnh vực bảo
tàng và bảo tồn di sản văn hóa.
2.4. Xây dựng chương trình, đổi mới
phương thức đào tạo
Xây dựng, đổi mới chương trình đào tạo
theo xu hướng tiên tiến hiện đại và hiệu quả,
nhằm đáp ứng nhu cầu phát triển của xã hội.
Đồng thời đổi mới mạnh mẽ phương pháp dạy
và học, gắn lý luận với thực tiễn, củng cố và
hồn thiện nội dung phịng học thực hành của
khoa; chú trọng phát triển khả năng tự học,
độc lập trong tư duy và trong nghiên cứu khoa
học của sinh viên; không ngừng nâng cao chất
lượng và đa dạng hóa các loại hình đào tạo.
Liên kết các hình thức đào tạo với các trường
có cùng nhóm ngành đào tạo.
Trong bối cảnh tuyển sinh rất khó khăn đối
với ngành Bảo tàng học hiện nay, Khoa cần
phải có sự đột phá trong cách thức đào tạo và
tuyển sinh, tuyển dụng. Có thể đào tạo trực
tuyến và xin cơ chế đặc cách tuyển sinh theo
hình thức cử tuyển từ nhu cầu thực tiễn các địa
phương; đồng thời có thể tuyển sinh đào tạo
theo hình chóp không giới hạn đầu vào (tuyển
đặc cách những người tốt nghiệp phổ thơng
có sở thích, u di sản văn hóa), nhưng đầu

ra giới hạn chỉ tiêu để đảm bảo chất lượng...
Trong định hướng phát triển có thể nghiên
cứu đề xuất chính sách đặc thù tuyển dụng
sau khi sinh viên tốt nghiệp. Như vậy có khả
năng sẽ thu hút tốt nguồn nhân lực hoạt động
cho lĩnh vực bảo vệ di sản văn hóa.
2.5. Nghiên cứu khoa học và hợp tác đào tạo
Đẩy mạnh công tác nghiên cứu khoa học
cấp Trường, cấp Bộ và tham gia nghiên cứu
cấp Nhà nước về lĩnh vực bảo vệ, phát huy giá
trị di sản văn hóa, biên soạn và xuất bản thêm
giáo trình, tài liệu tham khảo, sách chuyên
khảo phục vụ cho công tác đào tạo.
Chủ động tổ chức và tham dự các cuộc hội
thảo trong nước và quốc tế về các lĩnh vực
có liên quan. Cán bộ, giảng viên phải thường

VĂN HÓA
NGHIÊN CỨU

133


VĂN HÓA
NGHIÊN CỨU

xuyên đăng bài nghiên cứu trên các tạp chí
chuyên ngành trong nước và quốc tế. Dự kiến
đến năm 2025, cán bộ, giảng viên của Khoa
đăng được 100 bài báo khoa học và xuất bản

khoảng 15 học liệu (giáo trình, tài liệu tham
khảo, sách chuyên khảo).

trong tư duy nhận thức và hoạt động đào tạo
của Khoa. 60 năm qua Khoa đã đào tạo được
nguồn nhân lực hùng hậu hoạt động trong
lĩnh vực di sản văn hóa, góp phần quan trọng
trong việc bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn
hóa Việt Nam, phát triển đất nước.

Trên cơ sở duy trì mối quan hệ truyền thống
với Cục Di sản văn hóa, hệ thống các bảo tàng,
các ban quản lý di tích tạo mơi trường nghiên
cứu và thực tập gắn đào tạo lý luận với thực
tiễn, Khoa tiếp tục mở rộng mối quan hệ hợp
tác và đẩy mạnh các hoạt động học thuật với
các trường đại học, viện nghiên cứu trong
và ngồi nước có liên quan đến đào tạo và
nghiên cứu lĩnh vực bảo vệ, phát huy giá trị di
sản văn hóa, để nâng cao chất lượng, hiệu quả
hoạt động đào tạo cũng như nghiên cứu khoa
học của Khoa.

Bên cạnh những thành tựu đạt được, Khoa
Di sản văn hóa hiện nay đang đứng trước
khơng ít khó khăn, thách thức. Nguồn tuyển
sinh có xu hướng giảm dần, nguồn tuyển
dụng của xã hội cũng hạn chế, trong khi việc
bảo vệ di sản văn hóa nhằm giữ gìn, phát huy
bản sắc văn hóa dân tộc trong xu hướng tồn

cầu hóa là hết sức quan trọng và cần thiết. Để
giải bài tốn khó khăn này, Khoa cần phải có
định hướng chiến lược đột phá và bước đi,
giải pháp cụ thể trong hoạt động đào tạo của
Khoa, đồng thời Nhà nước cũng cần có cơ chế,
chính sách đặc thù trong tuyển sinh và tuyển
dụng nguồn nhân lực hoạt động trong lĩnh
vực bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa
Việt Nam.

Trên đây là một số định hướng phát triển
sự nghiệp đào tạo của Khoa đến năm 2025.
Với các định hướng được triển khai đồng bộ
và quyết liệt, hy vọng Khoa sẽ hoàn thành sứ
mệnh và đạt được mục tiêu đề ra.
Kết luận
Trải qua 60 năm hình thành và phát triển,
Khoa Di sản văn hóa đã vượt qua mọi khó
khăn, thách thức, đạt được những kết quả và
thành tựu quan trọng đối với sự nghiệp đào
tạo nguồn nhân lực cho ngành Di sản văn hóa
Việt Nam. Trong q trình hình thành và phát
triển, Khoa luôn quan tâm xây dựng đội ngũ
giảng viên. Bên cạnh việc đào tạo nâng cao
chất lượng đội ngũ giảng viên cơ hữu, Khoa đã
xây dựng được đội ngũ giảng viên thỉnh giảng,
bao gồm nhiều nhà khoa học đầu ngành có uy
tín cả trong nước và quốc tế, góp phần quan
trọng quyết định chất lượng đào tạo của Khoa.
Để đáp ứng yêu cầu đổi mới, khoa đã thực hiện

đa dạng hóa các hình thức đào tạo, đồng thời
chủ động mở chuyên ngành Quản lý di sản
văn hóa và tiến hành đổi mới phương thức đào
tạo từ đào tạo theo niên chế sang đào tạo theo
học chế tín chỉ, tiếp cận phương thức đào tạo
tiên tiến từ các nước phát triển. Có thể coi đây
là bước chuyển mạnh mẽ mang tính đột phá
134

Số 27 - Tháng 3 - 2019

N.S.T
(PGS.TS, Trưởng khoa Di sản văn hóa,
Trường ĐHVHHN)
Tài liệu tham khảo
1. Khoa Di sản văn hóa (2014), Khoa Di sản văn
hóa: 55 năm một chặng đường, Tập san kỷ niệm
55 năm Khoa Di sản văn hóa.
2. Quốc hội (2009), Luật Di sản văn hóa năm
2001 được sửa đổi bổ sung năm 2009, Nxb. Chính
trị quốc gia, Hà Nội.
3. Nguyễn Sỹ Toản (2006), Công tác đào tạo
cán bộ bảo tồn, bảo tàng ở Việt Nam: Thực trạng
và giải pháp, Đề tài NCKH, Trường Đại học Văn
hóa Hà Nội.
4. Tư liệu Phịng truyền thống Trường Đại học
Văn hóa Hà Nội.
Ngày nhận bài: 16 - 2 - 2019
Ngày phản biện, đánh giá: 5 - 3 - 2019
Ngày chấp nhận đăng: 20 - 3 - 2019

TIN TỨC - SỰ KIỆN

Một số hoạt động chào mừng kỷ niệm 60 năm thành lập Trường Đại học Văn hóa Hà Nội
(26/3/1959 – 26/3/2019)
* Liên hoan văn nghệ cơng đồn lần thứ I
Đây là lần đầu tiên Cơng đồn Trường phát động tổ chức liên hoan văn nghệ với sự tham gia
của hơn 250 cán bộ, giảng viên đến từ các phòng chức năng, viện, trung tâm và 12 khoa trong
toàn Trường. Liên hoan văn nghệ là một hoạt động thiết thực nhằm thi đua lập thành tích chào
mừng Kỷ niệm 60 năm ngày thành lập Trường Đại học Văn hóa Hà Nội (26/03/1959 - 26/03/2019);
góp phần xây dựng đời sống tinh thần, tạo khơng khí vui tươi, phấn khởi, tăng cường sự giao lưu,
gắn kết giữa các công đồn bộ phận và đồn viên cơng đồn; đồng thời đẩy mạnh phong trào
văn hóa, văn nghệ, nâng cao ý thức thẩm mỹ, sáng tạo nghệ thuật, tạo môi trường phát huy năng
khiếu văn hóa, văn nghệ, nâng cao kỹ năng sống và sự tự tin cá nhân cho đoàn viên cơng đồn.
Trong đêm diễn tối 15/3/2019, các Cụm dự thi đã mang đến các tiết mục nghệ thuật đa dạng,
được thể hiện theo các thể loại khác nhau như hát, múa, độc tấu, hòa tấu các loại nhạc cụ,… với
chủ đề ca ngợi tình yêu quê hương, đất nước, ca ngợi Đảng quang vinh, Chủ tịch Hồ Chí Minh và
con người Việt Nam. Các tiết mục đều được dàn dựng bài bản, công phu và được tập luyện nghiêm
túc đã mang đến hiệu ứng thị giác, âm thanh sinh động, thu hút sự chú ý của khán giả. Đặc biệt,
phần dự thi với chủ đề “Bài ca đất nước” của Cụm 1 và “Sáng mãi niềm tin” của Cụm 6 với quy mơ
hồnh tráng, thể hiện được sự sáng tạo và tâm huyết của các diễn viên nên đã để lại dấu ấn đặc
biệt trong lòng khán giả.
Liên hoan văn nghệ Cơng đồn lần thứ nhất đã diễn ra thành công tốt đẹp với kết quả chung
cuộc:
- 02 Giải nhất: Cụm 1 (cơng đồn Khoa Kiến thức cơ bản; Khoa Xuất bản, Phát hành; Phịng
Khảo thí và Đảm bảo chất lượng giáo dục) và Cụm 6 (cơng đồn Phịng Hành chính Tổng hợp;
Khoa Văn hóa học; Viện Văn hóa).
- 02 Giải nhì: Cụm 2 (cơng đồn Khoa Quản lý văn hóa nghệ thuật; Trung tâm Thư viện; Khoa
Ngơn ngữ và văn hóa quốc tế) và Cụm 5 (cơng đồn Phịng Cơng tác sinh viên; Khoa Viết văn, Báo

chí; Khoa Luật).
- 02 Giải ba: Cụm 3 (cơng đồn Phịng Đào tạo, Quản lý khoa học và Hợp tác quốc tế; Khoa Di
sản văn hóa; Khoa Văn hóa Dân tộc thiểu số) và Cụm 4 (cơng đồn Khoa Du lịch; Khoa Thơng tin,
Thư viện; Khoa Gia đình và Cơng tác xã hội).
* Triển lãm ảnh 60 năm Trường Đại học Văn hóa Hà Nội
Được phát động trong tháng 2/2019, đến ngày 28/2/2019, BTC đã nhận được 295 bức ảnh
đơn và 03 ảnh bộ của 36 tác giả gửi tham dự chương trình để trưng bày tại triển lãm ảnh 60 năm
Trường Đại học Văn hóa Hà Nội. 58 ảnh đơn và 02 ảnh bộ được tuyển lựa và trưng bày tại khn
viên nhà trường. Những bức ảnh này có nội dung phản ánh đời sống học đường, cảnh quan xưa
nay của Trường và các khoảnh khắc của thầy/trò nhà trường trong giảng dạy/học tập và các hoạt
động khác.
* Giải bóng đá sinh viên HUC 2019
Nằm trong chuỗi các hoạt động hướng đến Kỷ niệm 60 năm thành lập Trường Đại học Văn hóa
Hà Nội (26/3/1959 - 26/3/2019), từ ngày 24/2 đến ngày 17/3/2019, giải bóng đá sinh viên HUC
2019 đã diễn ra 36 lượt trận với hơn 100 bàn thắng được ghi. Đây là giải đấu chất lượng do Đoàn
Thanh niên - Hội Sinh viên nhà trường tổ chức nhằm tạo ra sân chơi bổ ích, giúp sinh viên Nhà
trường rèn luyện thể chất, tạo niềm hứng khởi trong học tập và các hoạt động xã hội. Bên cạnh
đó, giải đấu cũng là dịp thắt chặt tình đồn kết, tăng cường giao lưu học hỏi lẫn nhau, tạo ra sự
gắn bó giữa sinh viên các khoa trong toàn trường. Kết quả chung cuộc, đội bóng nữ Khoa Viết văn,

VĂN HĨA
NGHIÊN CỨU

Số 27 - Tháng 3 - 2019

135


VĂN HĨA
NGHIÊN CỨU

Báo chí và đội bóng nam Khoa Quản lý văn hóa - nghệ thuật đã xứng đáng giành thắng lợi giành
Cup vàng Huc 2019 trong sự cổ vũ cuồng nhiệt của khán giả có mặt tại sân bóng Phịng khơng Khơng qn.
* Hoa khơi sinh viên HUC 2019
Cuộc thi Hoa khơi sinh viên Đại học Văn hóa Hà Nội 2019 với tên gọi “Beauty And More” là một
trong những chương trình lớn nhất năm 2019 do Đồn Thanh niên - Hội Sinh viên Trường Đại học
Văn Hoá Hà Nội phát động dưới sự đồng ý và chỉ đạo của Đảng uỷ - Ban Giám hiệu nhà trường
nhằm chào mừng Kỷ niệm 60 năm thành lập Trường Đại học Văn hóa Hà Nội. Đây là một cuộc thi
nhân văn đề cao sắc đẹp, năng lực và phẩm chất của nữ sinh Đại học Văn hóa Hà Nội trong thời đại
mới, đồng thời là một sân chơi mới mẻ, lành mạnh, mở ra cơ hội cho các bạn sinh viên được giao
lưu, kết nối, học hỏi, trau dồi kiến thức xã hội, khẳng định phong cách, tài năng, cá tính, thể hiện
tầm nhìn, trí tuệ và rèn luyện kỹ năng mềm.
Tối 19/3/2019, đêm chung kết cuộc thi Hoa khôi sinh viên Đại học Văn hóa Hà Nội 2019 đã diễn
ra tại Hội trường Nhà văn hóa với phần trình trình diễn áo dài, trang phục dạ hội và trang phục các
dân tộc Việt Nam của 20 thí sinh. Với câu trả lời thông minh, sắc sảo trong phần thi ứng xử, cùng
với tài năng và sự thuyết phục trong các phần thi trang phục, thí sinh Ngơ Thị Vân đã giành được
ngôi vị Hoa khôi sinh viên Đại học Văn hóa Hà Nội 2019. Danh hiệu Á khơi 1 thuộc về thí sinh Vũ
Thị Thảo Ly, Á khơi 2 thuộc về thí sinh Nguyễn Trần Hà Phương.
* Khai mạc triển lãm sách kỷ niệm 60 năm thành lập Trường Đại học Văn hóa Hà Nội
Sáng 19/3/2019, Trung tâm Thơng tin, Thư viện đã tổ chức khai mạc Triển lãm sách chào mừng
Kỷ niệm 60 năm thành lập Trường Đại học Văn hóa Hà Nội. Triển lãm sẽ diễn ra từ ngày 19/3 đến
26/3/2019, trưng bày các cơng trình nghiên cứu khoa học, các đầu sách của các thế hệ cán bộ,
giảng viên qua các thời kỳ và một số công trình nghiên cứu khoa học tiêu biểu của sinh viên trong
Trường. Đây là dịp quảng bá thành tựu trong công tác nghiên cứu khoa học, cũng như tạo hiệu
ứng lan tỏa vai trị của sách và văn hóa đọc tới cán bộ, giảng viên và sinh viên Nhà trường.
* Ngày chạy Olympic vì sức khỏe tồn dân năm 2019
Ngày chạy Olympic vì sức khỏe tồn dân sẽ diễn ra vào sáng ngày 24/3/2019. Đây là năm thứ 4
Trường Đại học Văn hóa Hà Nội tổ chức sự kiện thể thao cộng đồng này nhằm tuyên truyền nâng
cao nhận thức về vai trò, tác dụng của luyện tập thể dục, thể thao trong việc bảo vệ, nâng cao sức
khỏe, nâng cao chất lượng cuộc sống của cán bộ, giảng viên và sinh viên tồn trường; xây dựng lối

sống lành mạnh, góp phần củng cố khối đại đoàn kết trong Trường.
* Tọa đàm khoa học “Đào tạo nhân lực lĩnh vực văn hóa nghệ thuật: Cơ hội, thách thức và
giải pháp”
Nhân dịp kỷ niệm 60 năm thành lập Trường , để nhìn nhận và đánh giá hoạt động đào tạo nhân
lực trong lĩnh vực văn hóa ở các bậc đại học, sau đại học thời gian qua, Trường Đại học Văn hóa Hà
Nội sẽ tổ chức Tọa đàm khoa học “Đào tạo nhân lực lĩnh vực văn hóa nghệ thuật: Cơ hội, thách thức
và giải pháp” vào sáng ngày 25/3/2019. Đây là cơ hội để Nhà trường gặp gỡ các nhà khoa học, các
cơ sở liên kết đào tạo để chia sẻ những quan điểm về những diễn biến thị trường đào tạo và tuyển
dụng nguồn nhân lực có nhiều biến động; yêu cầu về công tác tuyển sinh, liên kết và công tác
quản lý trong bối cảnh hiện nay.
* Đêm Gala âm nhạc “Mái trường bản tình ca” năm 2019
Được tổ chức vào tối 25/3/2019, đêm Gala sẽ quy tụ nhiều “sao” là cựu sinh viên như ca sỹ Lệ
Quyên, Ngọc Khuê…, hứa hẹn đem lại sự “bùng nổ” tại Hội trường Nhà văn hóa.
* Bên cạnh các hoạt động do Trường tổ chức, Khoa Xuất bản, Phát hành đã tổ chức Hội thảo vào
chiều ngày 22/3 và Hội sách vào sáng 23/3/2019; Khoa Thông tin, Thư viện trưng bày sản phẩm
Công nghệ thông tin vào 14h ngày 25/3/2019.
136

Số 27 - Tháng 3 - 2019