slide bài giảng ngữ văn 11 tiết 85 hồn trương ba da hàng thịt

THIẾT KẾ BÀI GIẢNG ĐIỆN TỬ
Môn: NGỮ VĂN

Người thực hiện: Võ Thị Mai Hương

Trường THPT Buôn Đôn


Tuần 31
Tiết : 85-86

HỒN TRƯƠNG BA, DA
HÀNG THỊT
(Trích)
Lưu Quang Vũ


MỤC TIÊU BÀI HỌC
- Hiểu được bi kịch của con người khi bị đặt vào nghịch cảnh

phải sống nhờ, sống vay mượn, sống tạm bợ và trái với tự
nhiên khiến tâm hồn nhân hậu, thanh cao bị nhiễm độc và tha
hố bởi sự lấn át của thể xác thơ lỗ, phàm tục.
- Cảm nhận được vẻ đẹp tâm hồn của những người lao động

trong cuộc đấu tranh chống lại sự giả tạo và dung tục, bảo vệ
quyền được sống đích thực cùng khát vọng hoàn thiện nhân
cách.
- Thấy được Lưu Quang Vũ đặc sắc trên nhiều phương diện:
Sự hấp dẫn của kịch bản văn học và nghệ thuật sân khấu; sự
kết hợp giữa tính hiện đại với những giá trị truyền thống; sự

phê phán mạnh mẽ và chất trữ tình ®»m th¾m, bay
bỉng.


I. Tiểu dẫn:
1.Tác giả:
- Quê gốc: Đà Nẵng
- Sinh ra trong một gia đình có
truyền thống nghệ thuật
- Bộc lộ năng khiếu nghệ thuật
sớm

LƯU QUANG VŨ

1948 - 1988


- Thành công ở nhiều lĩnh vực: thơ, truyện ngắn, vẽ tranh,
soạn kịch…
- Là một hiện tượng của sân khấu kịch Việt nam hiện đại.
“ Ông đã mất nhưng những vở kịch cịn mãi,
là những "điều khơng thể mất" trong lịng
những người đã u mến sân khấu kịch nói
vang bóng một thời”.
- Tác phẩm tiêu biểu: Lời thề thứ chín, tôi và chúng ta,
Nàng Xi-ta…


Lưu Quang Vũ và Xuân Quỳnh

2. Tác phẩm:
a. Xuất xứ: Hư cấu sáng tạo từ một cốt truyện dân
gian.
b. Thể loại: Kịch nói.
c. Giá trị:
- Là một trong những vở kịch đặc sắc nhất của
Lưu Quang Vũ.
- Đặt ra nhiều vấn đề mới mẻ, có ý nghĩa tư
tưởng, triết lý và nhân văn sâu sắc.
- Có sức hấp dẫn, thu hút mạnh mẽ đối với khán
giả trong và ngoài nước.



Hình ảnh trong vở kịch: “ Hồn Trương Ba, da hàng
thịt” được công diễn tại sân khấu kịch Phú Nhuận


3. Đoạn trích:

a. Vị trí:
- Trích từ cảnh VII và đoạn kết của vở
kịch.
- Thuộc phần cao trào và mở nút trong
quá trình vận động kịch.

b. Ý nghĩa:
- Bộc lộ sâu sắc những mâu thuẫn, xung
đột từ bên trong của con người.

- Thể hiện nội dung tư tưởng tác phẩm.


*Sơ lược cảnh trước đoạn trích:
Nhân hậu,
Trong sạch,
Ngay thẳng

Thơ lỗ, phũ phàng

Trú nhờ thể xác
dung tục của
hàng thịt

Trương
Ba
Thú vui tao nhã, trí tuệ,
chơi cờ với nước
đi khống hoạt

Trương ba ý thức được điều đó
nhưng khơng thể giải quyết

Uống nhiều rượu,
ham bán thịt,
khơng mặn mà
với chơi cờ, nước cờ
khơng cịn
khống hoạt như trước

Nguyên nhân
xung đột kịch


II. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN
1. Hướng dẫn đọc và tìm hiểu xung đột kịch:
a. Hướng dẫn đọc:

Đọc phân vai:
- Hồn Trương Ba: giọng đau khổ, bối rối.
- Xác anh hàng thịt: giọng đắc thắng, tự tin.
- Vợ Trương Ba: giọng từ tốn, chân quê.
- Cái Gái: giọng cứng cỏi, hồn nhiên.
- Lời dẫn của tác giả: giọng chậm rãi, gần với giọng
kể chuyện.


b. Xung đột kịch:

Xung đột kịch
bùng nổ như thế
nào?

Xung đột kịch bùng nổ qua các bước:
- Hồn Trương Ba cảm thấy không thể sống nhờ xác người khác.
- Hồn và Xác đối thoại với sự giễu cợt đắc ý của Xác làm Hồn càng khổ
đau, bế tắc.
- Thái độ của mọi người trong gia đình khiến hồn Trương Ba càng đau
đớn, tuyệt vọng muốn kết thúc sự trớ trêu.
- Hồn Trương Ba gặp gỡ, đối thoại với Đế Thích, nhận ra hành động cần

thiết của mình.


C. Nghệ thuật tạo xung đột kịch:
Tạo mâu thuẫn liên hoàn và tăng cấp
Nhận xét ban đầu về
nghệ thuật tạo xung
đột kịch của Lưu
Quang Vũ ở đây?


2. Nhân vật Hồn Trương Ba:
Màn đối thoại

Màn đối thoại

giữa Hồn và Xác

với người thân

HỒN TRƯƠNG BA
Màn đối thoại
với Đế Thích

Màn kết


a. Màn đối thoại hồn Trương Ba và xác hàng thịt

Thảo luận nhóm

Nhận xét cuộc đối thoại của hồn Trương Ba
và xác anh hàng thịt ở các phương diện

Nhóm 1

Nhóm 2

Nhóm 3

Nhóm 4

Nhóm 5

Cử
chỉ

Xưng
hơ

Mục
đích

Giọng
điệu

Vị
thế

Các phương
diện

Mục đích

Cử chỉ

Xưng
h«
Giọng điệu
Vị thế

Hồn Trương Ba
Phủ định sự lệ thuộc của linh hồn
vào thể xác. Khẳng định linh hồn
có đời sống riêng: ngun vẹn,
trong sạch và thẳng thắn

Ơm đầu, đứng vụt dậy, than
thở, bịt tai lại -> Uất ức,
tức giận
Mày – Ta
->Khinh

bỉ, xem thường

Giận dữ
Bị động, đuối lý, tuyệt
vọng .

Da hàng thịt
Khẳng định thể xác có sức
mạnh ghê gớm, có khả năng
át đi linh hồn cao khiết.
Lắc đầu
Tỏ vẻ thương hại
Ơng - Tơi

-> Ngang hàng, thách thức
Ngạo nghễ, thách thức
Thắng thế, buộc hồn quy
phục..


Màn độc thoại nội tâm của trương Ba
Những câu hỏi mang tính tự vấn
“Nhưng lẽ nào ta lại chịu thua mày, khuất phục mày và tự đánh
mất mình? Nhưng có thật là khơng cịn cách nào khác?”
-> Bộc lộ thái độ quyết liệt trong tranh đấu
- Đi đến khẳng định dứt khốt:
“Khơng cần cái đời sống do mày mang lại! Không cần!”
-> Quyết định không chung sống với thể xác dung tục của
hàng thịt.


* Nhận xét chung:
Xác đắc thắng.
- Hồn bế tắc, lúng túng, đau khổ. Tuy nhiên, Hồn vẫn
nói lên đưọc tiếng nói của mình, dù chỉ là yếu ớt đau
khổ…

- Cuộc đối thoại Hồn - Xác là cuộc đấu tranh giữa các
mặt khác nhau trong một con người với ý nghĩa đa
chiều: nội dung – hình thức, con người nhu cầu – con
người thiên chức, cái cao cả - cái tầm thường
-


b. Màn đối thoại giữa hồn Trương Ba và người thân:

Thảo luận nhóm

Trước sự tha hố và biến đổi của
Trương Ba
Nhãm 1

Phản ứng của
vợ ra sao?
Nguyên nhân

Nhãm 2

Phản ứng
của con dâu
ra sao?
Nguyên nhân

Trước sự phản ứng
của người thân
N hãm 3

Ph¶n ứng
của cháu gái
ra sao ?
Nguyên
nhân?

Nhóm 4

Tâm trạng
củaTrơng Ba
ra sao? Nguyên
nhân?


NGI THN
Phn ng

MQH

Vợ

Con
dõu

Chỏu
gái

Bun bó, au kh,
mun cht, mun b
i

Nguyờn nhõn

TRNG BA
Tâm trạng

Nhân thấy sự thay đổi
của chồng và đau
-Vẻ mặt:
lòng trước cảnh
thờ.
chồng chung

Ngun nhân

thẫn

Hiểu
Cử chỉ: run rẩy. những gì
“Ơnghiểu
bây nhưng
giờ cịn biết đến ai nữa!”
Thấu
Thơng cảm và
mình đã
đau
lịng
vì
bố
mỗi

xót thương
; “ Ơng cịn đâu là Giọng
ơng nữa nói:
”; uất gây ra
ngày một khác
Vơ
cùng
cho người
sẽ đi biệt
ơngức=>
đượcthấy…
thảnh
thơi
“Con“Tơi
sợ lắm,
bởi để
con
cảm
“Ơng nội tơi chết
ơng nộiđau
tơi khổ,
hiện bế
hồntắcvề thân
Tâmrồi,
hồn nếu
tuổi thơ
với
cơ cổ
hàng
thịt ra thầy.”

chính
con
cũng
khơng
nhận
khơng
chấp
nhận
ơng
nội
tơi
sẽ
bóp
ơng…”
Quyết liệt và dữ
sự dung tục, tầm
dội
thường

=>

Bi kịch đẩy lên đến đỉnh điểm, buộc nhân vật phải chọn
lựa



C. Màn đối thoại với Đế Thích
Hãy chỉ ra sự khác
nhau trong quan
niệm sống của

Trương Ba và Đế
Thích?


C. Màn đối thoại với đế thích
Quan niệm của
Đế Thích

Khuyên Trương Ba
chấp nhận vì thế giới
vốn khơng tồn vẹn
“Trên trời, dưới đất
đều thế cả”

Quan niệm của
Trương Ba

Không chấp nhận
cảnh sống bên trong
một đằng bên ngồi
một nẻo. Muốn được
là mình tồn vẹn.

=> Đế Thích quan niệm về cuộc đời hời hợt.