Skkn dạy học theo chủ đề tích hợp trong giảng dạy tiết 1 bài 16 công nghệ chế tạo phôi môn công nghệ lớp 11 nhằm tăng khả năng tự học, tự thực hành của học sinh

Đề tài: “Dạy học theo chủ đề tích hợp trong giảng dạy tiết 1 bài 16 công nghệ chế tạo phôi
môn công nghệ lớp 11 nhằm tăng khả năng tự học, tự thực hành của học sinh”

PHẦN I : ĐẶT VẤN ĐỀ
1.LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI.
Thực hiện chủ trương đổi mới đồng bộ hình thức dạy học, phương pháp dạy
học và kiểm tra, đánh giá kết quả giáo dục; để tăng cường việc gắn liền dạy học
trong nhà trường với thực tiễn cuộc sống và góp phần hình thành năng lực giải
quyết vấn đề của học sinh trung học, Bộ Giáo dục và Đào tạo tổ chức cuộc
thi “Vận dụng kiến thức liên mơn để giải quyết các tình huống thực tiễn”dành cho
học sinh trung học và cuộc thi “Dạy học theo chủ đề tích hợp dành cho giáo viên
trung học năm học 2014- 2015”
Thực hiện công văn số 4188/BGDĐT-GDTrH ngày 07/08/2014 của Bộ Giáo
dục và Đào tạo (GDĐT) về việc tổ chức cuộc thi Vận dụng kiến thức liên mơn để
giải quyết các tình huống thực tiễn và cuộc thi Dạy học theo chủ đề tích hợp.
Thực hiện cơng văn số 927/SGDĐT-GDTrH ngày 05/09/2014 của Sở Giáo dục
và Đào tạo Ninh Bình về việc tổ chức cuộc thi Vận dụng kiến thức liên mơn để giải
quyết các tình huống thực tiễn cho học sinh trung học và cuộc thi dạy học theo chủ
đề tích hợp cho giáo viên trung học.
Xuất phát từ tình hình thực tế giảng dạy bộ môn công nghệ lớp 11 ở
trường THPT Nho Quan A tôi đã lựa chọn đề tài: “Dạy học theo chủ đề tích hợp
trong giảng dạy tiết 1 bài 16 cơng nghệ chế tạo phôi môn công nghệ lớp 11 nhằm
tăng khả năng tự học, tự thực hành của học sinh”
2. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU
- Khuyến khích học sinh vận dụng kiến thức của các môn học khác nhau để
giải quyết các tình huống thực tiễn; tăng cường khả năng vận dụng tổng hợp, khả
năng tự học, tự nghiên cứu, tự thực hành của học sinh;
- Thúc đẩy việc gắn kiến thức lý thuyết và thực hành trong nhà trường với
thực tiễn đời sống; đẩy mạnh thực hiện dạy học theo phương châm "học đi đơi với
hành";
- Góp phần đổi mới hình thức, phương pháp dạy học và đổi mới kiểm tra,

đánh giá kết quả học tập, tăng cường hiệu quả s dng thit b dy hc;

Ngời thực hiện đề tài : Phạm Thanh Sơn Trờng THPT Nho Quan A

1


Đề tài: “Dạy học theo chủ đề tích hợp trong giảng dạy tiết 1 bài 16 công nghệ chế tạo phôi
môn công nghệ lớp 11 nhằm tăng khả năng tự học, tự thực hành của học sinh”

3. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU.
- Học sinh lớp 11 học theo chương trình chuẩn (Ban cơ bản) của trường
THPT Nho Quan A
- Giáo viên dạy bộ môn Công nghệ trường THPT Nho Quan A
- Tìm hiểu những biện pháp nâng cao hiệu quả của việc lồng ghép nội dung về
dạy học theo chủ đề tích hợp trong giảng dạy tiết 1 bài 16 cơng nghệ chế tạo phôi bộ
môn công nghệ lớp 11.
4. PHẠM VI NGHIÊN CỨU
- Học sinh khối 11 học theo chương trình chuẩn (Ban cơ bản) và giáo viên
dạy mơn Cơng nghệ ở trường THPT Nho Quan A
- Lấy 2/3 lớp 11 tôi được phân công giảng dạy bộ môn công nghệ 11 trong
năm 2014 – 2015 để so sánh : Đó là lớp 11B,11C so với lớp 11E giảng dạy bằng
phương pháp bài giảng có soạn dạy học theo chủ đề tích hợp và bài giảng khơng có
dạy học theo chủ đề tích hợp .
5. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU:
- Phương pháp nghiên cứu lí thuyết: Thu thập thơng tin nghiên cứu tài liêu và
hệ thống hóa các tài liệu có liên quan đến đề tài .
- Phương pháp thực nghiệm: Tiến hành thực nghiệm ở các lớp có dạy học
theo ch tớch hp và cỏc lp không dy hc theo chủ đề tích hợp ë bộ mơn
cơng nghệ lớp 11 đợc phân công giảng dạy để so sánh từ ®ã rót ra

kÕt ln thùc tiƠn.

Ngêi thùc hiƯn ®Ị tµi : Phạm Thanh Sơn Trờng THPT Nho Quan A

2


Đề tài: “Dạy học theo chủ đề tích hợp trong giảng dạy tiết 1 bài 16 công nghệ chế tạo phôi
môn công nghệ lớp 11 nhằm tăng khả năng tự học, tự thực hành của học sinh”

PHẦN II : GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
A - CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU
Dạy học theo chủ đề tích hợp ở các mơn : Cơng nghệ, vật lý, hóa học, lịch sử,
toán học và kiến thức thực tế để dạy tiết 1 bài 16 công nghệ chế tạo phôi (Công
nghệ lớp 11)
I. Kiến thức:
1.Mơn tốn học : Tính tốn kích thước sản phẩm đúc
2.Mơn hóa học : Tác động hóa học, phản ứng hóa hóa học khi đúc
3.Mơn vật lý : Sự tác động qua lại giữa kim loại lỏng và khuôn khi đúc
4.Môn lịch sử : Học sinh nắm được lịch sử của nghề đúc
5.Môn sinh học : Giúp học sinh có ý thức bảo vệ mơi trường khi đúc
6.Mơn công nghệ : Biết được bản chất của công nghệ chế tạo phôi bằng
phương pháp đúc.
- Hiểu được công nghệ chế tạo phôi bằng phương pháp đúc trong khuôn cát.
II. Kĩ năng:
- Lập được quy trình cơng nghệ chế tạo phôi bằng phương pháp đúc trong
khuôn cát.
- Nhận dạng được sản phẩm của phương pháp đúc và đánh giá được chất lượng
sản phẩm của đúc.
- Vận dụng được các kiến thức hiểu biết về công nghệ chế tạo phôi bằng

phương pháp đúc trong khn cát để giải thích các tình huống có liên quan trong các
mơn học khác : Tốn học, hóa học, vật lý, lịch sử, sinh học, tin học, tích hợp giáo
dục bảo vệ mơi trường.
III. Thái độ:
- Tích cực, chủ động tìm hiểu cơng nghệ chế tạo phơi bằng phương pháp đúc
trong khn cát.
- Có ý thức hơn trong việc giữ gìn, bảo vệ mơi trường trong gia cơng cơ khí.
- Có ý thức tiết kiệm khi lựa chọn, sử dụng các sản phẩm cơ khí.

Ngêi thùc hiện đề tài : Phạm Thanh Sơn Trờng THPT Nho Quan A

3


Đề tài: “Dạy học theo chủ đề tích hợp trong giảng dạy tiết 1 bài 16 công nghệ chế tạo phôi
môn công nghệ lớp 11 nhằm tăng khả năng tự học, tự thực hành của học sinh”

Dạy học theo chủ đề tích hợp trong các nhà trường phổ thơng trong đó có
mơn cơng nghệ lớp 11 để đạt được mục đích:
- Khuyến khích học sinh vận dụng kiến thức của các mơn học khác nhau để
giải quyết các tình huống thực tiễn; tăng cường khả năng vận dụng tổng hợp, khả
năng tự học, tự nghiên cứu, tự thực hành của học sinh;
- Thúc đẩy việc gắn kiến thức lý thuyết và thực hành trong nhà trường với
thực tiễn đời sống; đẩy mạnh thực hiện dạy học theo phương châm "học đi đơi với
hành";
- Góp phần đổi mới hình thức, phương pháp dạy học và đổi mới kiểm tra,
đánh giá kết quả học tập;
Các nguyên tắc cần thực hiện khi dạy học theo chủ đề tích hợp vào dạy bộ
mơn cơng nghệ 11
- Nội dung dạy học theo chủ đề tích hợp phải đảm bảo tính chính xác, khoa

học.
- Phân phối thời gian hợp lí, khơng đi lan man làm lỗng nội dung bài giảng.
- Nội dung dạy học theo chủ đề tích hợp phải phù hợp với chủ đề của bài
giảng.
- Các ví dụ, nội dung có liên quan đến dạy học theo chủ đề tích hợp giáo viên
đưa vào phải ngắn gọn, hấp dẫn, lôi cuốn được sự chú ý ca hc sinh.

Ngời thực hiện đề tài : Phạm Thanh S¬n – Trêng THPT Nho Quan A

4


Đề tài: “Dạy học theo chủ đề tích hợp trong giảng dạy tiết 1 bài 16 công nghệ chế tạo phôi
môn công nghệ lớp 11 nhằm tăng khả năng tự học, tự thực hành của học sinh”

B. CƠ SỞ THỰC T CA TI NGHIấN CU
- Sau đây cụ thể là nội dung của 02 giỏo ỏn dạy lý
thuyết :
Tit 1 bài 16 công nghệ chế tạo phôi
GIÁO ÁN SỐ 1:
(Bài giảng khơng dạy học theo chủ đề tích hợp )
(Dạy ở lớp 11E)
I. MỤC TIÊU:
Sau khi häc xong học sinh cÇn :
a. Kiến thức:
- Biết được bản chất của công nghệ chế tạo phôi bằng phương pháp đúc.
- Hiểu được công nghệ chế tạo phôi bằng phương pháp đúc trong khn cát.
b. Kĩ năng:
- Lập được quy trình cơng nghệ chế tạo phôi bằng phương pháp đúc trong
khuôn cát.

- Nhận dạng được sản phẩm của phương pháp đúc và đánh giá được chất lượng
sản phẩm của đúc.
c. Thái độ:
- Tích cực, chủ động tìm hiểu cơng nghệ chế tạo phơi bằng phương pháp đúc
trong khn cát.
- Có ý thức hơn trong việc giữ gìn, bảo vệ mơi trường trong gia cơng cơ khí.
- Có ý thức tiết kiệm khi lựa chọn, sử dụng các sản phẩm cơ khí.
II. CHUẨN BỊ CỦA GIÁO VIÊN, HỌC SINH
1. Chuẩn bị của giáo viên:
- Thiết bị dạy học là sử dụng phòng máy vi tính kết hợp với đồ dùng dạy học.
- Nghiên cứu nội dung và dạy theo đúng chuẩn kiến thức, chuẩn kĩ năng bài 16
tiết 1 SGK CN 11, nghiên cứu SGK giáo viên CN 11 Bài 16 tiết 1
- Sưu tầm thông tin liên quan đến các phương pháp chế tạo phôi bằng phương
pháp đúc, sưu tầm một số phôi đúc, sưu tầm một số đồ dùng được chế tạo bằng công
nghệ đúc : Nồi gang, chảo gang, lưỡi cày, quả tạ…..
- Ứng dụng công nghệ thông tin trong việc dạy và học của bài học : Ứng dụng
phần mềm Microsoft Powerpoint, máy tính sách tay.
- Sưu tầm một số tranh, ảnh minh họa về các ưu, nhược điểm trong phương
pháp đúc.
- Phiếu học tập cho học sinh hoạt ng theo nhúm.
- Nghiên cứu kỹ bài 16 - sách giáo khoa Công nghệ 11.
- Chuẩn bị tranh Quy trình công nghệ chế tạo phôi trong bộ
thiết bị giáo dục do Bộ cung cấp; tranh về lò nấu thép hoặc xởng
đúc.
2. Chun b ca hc sinh:
- Đọc trớc bài 16 SGK Công nghệ 11
Ngời thực hiện đề tài : Phạm Thanh S¬n – Trêng THPT Nho Quan A

5

Đề tài: “Dạy học theo chủ đề tích hợp trong giảng dạy tiết 1 bài 16 công nghệ chế tạo phôi
môn công nghệ lớp 11 nhằm tăng khả năng tự học, tự thực hành của học sinh”

- Sưu tầm một số vật được chế tạo bằng phương pháp đúc.
III. TIẾN TRÌNH LÊN LỚP:
1.
Ổn định: (01phút)
Kiểm tra sĩ số :
Lớp
Sĩ số

Vắng

Có phép

Khơng phép

2.

Kiểm tra bài cũ: (02 phút)
- C©u hái 1: Em hãy kể tên các tính chất đặc trưng của vật liệu cơ khí?
- Câu hỏi 2: Vì sao phải tìm hiểu các tính chất đặc trưng của vật liệu cơ khí?
3. Bài mới: ( 32 phút)
a .Đặt vấn đề vào bài mới ( 2 phút)
Trong cơ khí để giảm thời gian gia công các chi tiết nâng cao năng xuất lao
động phải có phơi.(Phơi là hình dạng ban đầu của chi tiết khi chưa gia công).
GV: Đưa các phôi đã chuẩn bị cho HS quan sát và đặt câu hỏi.
Hỏi: Phôi được tạo ra do đâu?
HS trả lời: Nhiều phương pháp gia cơng cơ khí như rèn, đúc ....

GV: Mỗi chi tiết máy đều có yêu cầu về độ bền, độ dẻo, độ cứng nhất định. Vì
vậy, để chọn được vật liệu phù hợp với yêu cầu kỹ thuật của chi tiết và lựa chọn các
phương pháp gia công cho hợp lý cần phải biết tính chất đặc trưng của vật liệu.
Bài học hôm nay chúng ta cùng nhau nghiên cứu tiết 1, bài 16 công nghệ chế
tạo phôi bằng phương pháp đúc.
b. Nội dung bài mới (30 phút)
Tiết 1. Công nghệ chế tạo phôi bằng phương pháp đúc
I - Công nghệ chế tạo phôi bằng phương pháp đúc
Hoạt động
Nội dung
Hoạt động của giáo viên
của học sinh
Hoạt động 1.Tìm hiểu bản chất và ưu, nhược điểm của công nghệ chế tạo
phôi bằng phương pháp đúc
1. Bản chất
Hỏi: Em hãy kể tên một số sản phẩm HS liên hệ thực tế lấy ví
đúc mà em biết?
dụ minh họa:
GV : Đỉnh đồng, tượng đồng, trống
đồng, đúc nồi, xoong...
GV: Cho HS xem đoạn phim mô phỏng HS : Quan sát phim,
bản chất của phương pháp đúc.
nhận biết bản chất của
Hỏi: Thế nào là bản chất của đúc?
phương pháp đúc.
Rót kim loại
GV : Kim loại đun lỏng rót vào khn
lỏng vào
- Kim loại lỏng kết tinh và nguội
khn, sau khi

sản phẩm có hình dạng, kích thước HS : Trả lời
kim loại lỏng
của lịng khn đúc.
kết tinh và
Hỏi: Theo em trong thực tế có cỏc
Ngời thực hiện đề tài : Phạm Thanh Sơn Trêng THPT Nho Quan A

6


Đề tài: “Dạy học theo chủ đề tích hợp trong giảng dạy tiết 1 bài 16 công nghệ chế tạo phôi
môn công nghệ lớp 11 nhằm tăng khả năng tự học, tự thực hành của học sinh”

nguội → vật
đúc có hình
dạng, kích
thước của lịng khn.

phương pháp đúc nào?
GV: Dựa vào khn đúc có các phương HS theo gợi ý trả lời.
pháp khác nhau:
- Đúc trong khuôn cát
- Đúc trong khuôn kim loại…

2. Ưu nhược điểm của công nghệ chế tạo phôi bằng phương pháp đúc
a.Ưu điểm
Hỏi: Trong thực tế các vật liệu nào có HS liên hệ với thực tế trả
lời.
- Đúc được tất thể đúc?
GV : Trình chiếu một số sản phẩm mà HS : Quan sát hình ảnh.

cả kim loại,
phương pháp đúc có thể thực hiện được
hợp kim khác
và một số hình ảnh khuyết tật mà
nhau.
phương pháp đúc thường gặp.
- Đúc được các
GV cho HS tìm hiểu ưu, nhược điểm
vật có khối
thơng qua hình thức hoạt động nhóm:
lượng, kích
Chia 4 nhóm lớn theo dự án (thời gian - HS: Nắm được vị trí
phân cơng của nhóm,
thước rất lớn
03 phút):
- Nhóm 1,3: Nêu ưu điểm của cơng cơng việc của nhóm, thời
và rất nhỏ.
nghệ chế tạo phơi bằng phương pháp gian lam việc do vậy các
- Tạo ra được
nhóm phải tích cực, chủ
các hình dạng đúc?
động hoạt động nhóm.
mà các phương - Nhóm 2,4: Nêu nhược điểm của cơng
nghệ chế tạo phôi bằng phương pháp
pháp khác
đúc?
không tạo ra
được (lỗ, hốc, - GV phát phiếu học tập số 1 cho từng - HS: Các nhóm nhận
rỗng bên trong) nhóm, phân cơng nhóm trưởng, thư ký phiếu học tập và tích cực
nhóm và theo dõi thời gian, quan sát thảo luận

động viên, uốn nắn kịp thời các nhóm
- Nhiều
- Nhóm nào xong sớm
thảo luận.
phương pháp
đúc hiện đại có - GV : Hết thời gian thảo luận học sinh nộp bài trước.
nộp bài giáo viên chiếu kết quả của các
độ chính xác
nhóm lên máy tính có gắm Webcam
và năng suất
rất cao cao → (hoặc máy chiếu bản trong) hướng dẫn - Trình bày kết quả hoạt
HS thảo luận nhận xét, bổ sung hoặc có động nhóm..
giảm chi phí.
thể chấm điểm chéo các nhóm cho
nhau.
- Góp ý thảo luận, đánh
GV nhận xét, bổ sung, kết luận.
giá kết quả chéo .
- Đúc được tất cả kim loại, hợp kim
khác nhau.
- Đúc được các vật có khối lượng, kích
thước rất lớn và rất nhỏ.

Ngêi thùc hiện đề tài : Phạm Thanh Sơn Trờng THPT Nho Quan A

7


Đề tài: “Dạy học theo chủ đề tích hợp trong giảng dạy tiết 1 bài 16 công nghệ chế tạo phôi
môn công nghệ lớp 11 nhằm tăng khả năng tự học, tự thực hành của học sinh”

GV đặt câu hỏi gợi ý, dẫn dắt HS trả lời
và nhận xét kết luận các vấn đề đã nêu.
- Tạo ra được các hình dạng mà các
phương pháp khác khơng tạo ra được
(lỗ, hốc, rỗng bên trong)
GV. Hiện nay do áp dụng tiến bộ
KHKT đã tạo ra nhiều phương pháp đúc
có độ chính xác cao, năng xuất cao,
giảm chi phí và hạn chế tác động đến
môi trường.
b.Nhược điểm Hỏi: Em hãy nêu nhược điểm của
Phương pháp phương pháp đúc?
(Có thể đưa vật thật về khuyết tật của
đúc tạo ra
khuyết tật như: vật đúc cho HS quan sát để rút ra kết
luận)
rỗ khí, rỗ xỉ,
khơng đầy lịng GV: Chiếu đáp án, một số hình ảnh
khuôn, vật đúc minh họa các dạng khuyết tật, nhận xét,
bị nứt, lõm co. cho điểm các nhóm.
GV: Chiếu đáp án, một số hình ảnh
minh họa các dạng khuyết tật, nhận xét,
cho điểm các nhóm.
GV kết luận: Nhược điểm của Đúc tạo
ra khuyết tật như: rỗ khí, rỗ xỉ, khơng
đầy lịng khn, vật đúc bị nứt...

HS trả lời theo gợi ý của
GV

HS quan sát và trả lời
câu hỏi.
- Trình bày kết quả hoạt
động nhóm..
- Góp ý thảo luận, đánh
giá kết quả chéo
- Quan sát, hiểu được
nhược của công nghệ chế
tạo phơi bằng phương
pháp đúc.

Hoạt động 2. Tìm hiểu cơng nghệ chế tạo phôi bằng phương pháp đúc trong
khuôn cát.
3.Công nghệ chế tạo tạo phôi bằng phương pháp đúc trong khuôn cát
a. Sơ đồ quy

GV:Treo tranh hướng dẫn HS quan sát HS đọc SGK trả lời.

trình đúc

để thấy rõ sơ đồ quy trỡnh ỳc trong

trong khuụn

khuụn cỏt.

cỏt:

Ngời thực hiện đề tài : Phạm Thanh Sơn Trờng THPT Nho Quan A

8


Đề tài: “Dạy học theo chủ đề tích hợp trong giảng dạy tiết 1 bài 16 công nghệ chế tạo phôi
môn công nghệ lớp 11 nhằm tăng khả năng tự học, tự thực hành của học sinh”

b. Nội dung các bước: 4 bước
Bước 1: Chuẩn bị vật liệu làm khuôn
Chuẩn bị mẫu GV: Cho HS xem đoạn phim mô phỏng các
và vật liệu làm bước tiến hành đúc trong khuôn cát
Hỏi: Em hãy cho biết công nghệ chế tạo
khuôn.
phôi bằng phương pháp đúc trong khuôn cát
gồm mấy bước?
Thành phần
của khuôn cát GV cho HS tìm hiểu 04 bước của cơng
nghệ chế tạo phôi bằng phương pháp đúc
gồm:
trong khuôn cát thông qua hình thức hoạt
+ Vật liệu:
động nhóm: Chia 4 nhóm lớn theo dự án
Cát= 70-80%
(thời gian 03 phút):
+ Chất dính
- Nhóm 1,3: Thực hiện cơng đoạn 1
kết: 10-20%
(Bước 1+ Bước 2)
- Nhóm 2,4: Thực hiện cơng đoạn 2
+ Nước:

(Bước 3+ Bước 4)
- GV phát phiếu học tập số 2 cho từng
nhóm, phân cơng nhóm trưởng, thư ký
nhóm và theo dõi thời gian, quan sát động
viên, uốn nắn kịp thời các nhóm thảo luận.
- GV : Hết thời gian thảo luận học sinh nộp
bài giáo viên chiếu kết quả của các nhóm
lên máy tính có gắm Webcam(hoặc máy
chiếu bản trong), hướng dẫn HS thảo luận
nhận xét, bổ sung hoặc có thể chấm điểm
chéo các nhóm cho nhau.
GV nhận xét, bổ sung, kết luận.
Hỏi: Mẫu được làm bằng vật liệu gì? có
hình dạng và kích thước như thế nào?
- Vật liệu: Làm bằng gỗ hoặc nhơm
- Kích thước: Giống như kích thước ca vt
Ngời thực hiện đề tài : Phạm Thanh Sơn – Trêng THPT Nho Quan A

HS : Quan sát phim,
nhận biết các bước
tiến hành.
HS : Chia theo nhóm
(04 nhóm/lớp) để
trao đổi trả lời.
HS: Nắm được vị trí
phân cơng của nhóm,
cơng việc của nhóm,
thời gian làm việc do
vậy các nhóm phải
tích cực, chủ động

hoạt động nhóm.
- HS: Các nhóm
nhận phiếu học tập
và tích cực thảo luận
- Nhóm nào xong
sớm nộp bài trước.
- Trình bày kết quả
hoạt động nhóm..
- Góp ý thảo luận,
đánh giá kết quả
chéo .
HS quan sát và trả
lời câu hỏi. (chú ý
hình dạng và kích
thước)
9


Đề tài: “Dạy học theo chủ đề tích hợp trong giảng dạy tiết 1 bài 16 công nghệ chế tạo phôi
môn công nghệ lớp 11 nhằm tăng khả năng tự học, tự thực hành của học sinh”

đúc.
Hỏi: Thành phần của khn cát gồm những
chất gì?
- Vật liệu: Cát = 70 - 80%
- Chất dính kết (Đất sét): 10 - 20%
- Nước: Cịn lại
Hỏi: Vì sao phải có chất dính kết, chỉ có cát
có làm được khn khơng? Có đúc được
khơng?

Bước 2: Tiến hành làm khuôn
Hỏi: Để làm khuôn phải dùng dụng cụ gì?
GV : Mẫu, cát + đất sét
Hỏi: Quy trình làm khn tiến hành thế
nào?
GV : Đặt mẫu vào trong và chèn cát để khô,
tháo khuôn, lấy vật mẫu ra được khuôn
giống như mẫu.
Bước 3: Chuẩn bị vật liệu nấu
Hỏi: Vật liệu nấu gồm có các chất gì?
- Gang, than
GV : Gang, than đá, chất trợ dung (thường
đá, chất trợ
dung theo tỉ lệ là đá vôi)
- Theo tỉ lệ xác định.
xác định

HS đọc SGK trả lời

Chia theo nhóm
(04 nhóm/lớp) để
trao đổi trả lời.
HS trả lời.
HS trả lời theo gợi ý
của GV
Ghi kết luận của GV
HS đọc SGK trả lời.
Ghi kết luận của GV.

Bước 4: Nấu chảy và rót kim loại lỏng vào khn

Hỏi: Q trình này được thực hiện như thế
nào?
GV : Kim loại đựơc nấu chảy → rót kim
loại lỏng vào khuôn.
- Khi kim loại kết tinh → nguội phá
khn→ thu được vật đúc
Chú ý: Rót từ từ tránh hỏng khn, rỗ khí.
Hỏi: Vật đúc có thể sử dụng ngay hay HS trả lời.
khơng?
Lấy ví dụ
GV : Có thể sử dụng ngay với những chi - Quả tạ tập thể thao
tiết khơng cần độ chính xác cao.
→ Gọi là chi tiết đúc
c.Kết quả:
Hỏi: Vật đúc phải tiếp tục gia cơng gọi là HS trả lời.
gì?
Lấy ví dụ.
GV : Phôi đúc (VD : Phôi bánh răng, phôi
trục xe...)
4. Củng cố bài giảng : (06 phút)
Cho học sinh trả lời câu hỏi trong SGK
Giáo viên nhận xét về ý thức, tinh thần thái độ học tập của học sinh thông qua
bi ging
Ngời thực hiện đề tài : Phạm Thanh Sơn – Trêng THPT Nho Quan A

10


Đề tài: “Dạy học theo chủ đề tích hợp trong giảng dạy tiết 1 bài 16 công nghệ chế tạo phôi
môn công nghệ lớp 11 nhằm tăng khả năng tự học, tự thực hành của học sinh”

5. Dặn dò, hướng dẫn học sinh học học bài mới (04 phút)
- Hướng dẫn trả lời các câu hỏi 1,2 trang 81 trong SGK CN11
Câu 1: Hãy nêu bản chất, ưu nhược điểm của công nghệ chế tạo phôi bằng
phương pháp đúc ?
Câu 2: Trình bày các bước cần thực hiện khi đúc trong khuôn cát ?
- Hướng dẫn học sinh chuẩn bị bài 16 tiết 2 công nghệ chế tạo phôi bằng
phương pháp gia công áp lực và phương pháp hàn.
6. Rút kinh nghiệm tiết dạy :
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
GIÁO ÁN SỐ 2:
(Bài giảng có dạy học theo chủ đề tích hợp)
(Dạy ở lớp 11B, 11C)
I. MỤC TIÊU:
Sau khi häc xong học sinh cÇn :
a. Kiến thức:
Dạy xong bài này giáo viên cần làm cho học sinh :
- Hiểu được bản chất của công nghệ chế tạo phôi bằng phương pháp đúc.
- Hiểu được công nghệ chế tạo phôi bằng phương pháp đúc trong khuôn cát
b. Kĩ năng:
- Lập được quy trình cơng nghệ chế tạo phôi bằng phương pháp đúc trong
khuôn cát.
- Nhận dạng được sản phẩm của phương pháp đúc và đánh giá được chất lượng
sản phẩm của đúc.
- Phát triển kỹ năng trình bày vấn đề và thuyết trình trước đám đơng.
- Vận dụng được các kiến thức trong các môn học : Hóa học, Vật lý, Lịch sử,
GDCD, Sinh học, Tin học, giáo dục bảo vệ môi trường để áp dụng trong bài học
công nghệ chế tạo phôi bằng phương pháp đúc trong khn cát để giải thích các tình
huống

c. Thái độ:
- Tích cực, chủ động tìm hiểu cơng nghệ chế tạo phơi bằng phương pháp đúc
trong khn cát.
- Có ý thức hơn trong việc giữ gìn, bảo vệ mơi trường trong gia cơng cơ khí.
- Có ý thức tiết kiệm khi lựa chọn, sử dụng các sản phẩm cơ khí.
- Thực hiện đúng quy trình làm việc và các quy định về an tồn lao động khi
đúc.
- Học sinh có hứng thú và tích cực học tập
- Hợp tác trong trao đổi, thảo luận nhóm.
- Học sinh khi thực hiện sản phẩm dự án học tập phát triển năng lực sáng tạo
thể hiện ở các giải pháp để trình bày sn phm.
Ngời thực hiện đề tài : Phạm Thanh Sơn – Trêng THPT Nho Quan A

11


Đề tài: “Dạy học theo chủ đề tích hợp trong giảng dạy tiết 1 bài 16 công nghệ chế tạo phôi
môn công nghệ lớp 11 nhằm tăng khả năng tự học, tự thực hành của học sinh”

d. Định hướng năng lực hình thành :
- Năng lực tự học, tự nghiên cứu
- Năng lực hợp tác.
- Năng lực sử dụng công nghệ thông tin.
Năng lực sử dụng kiến thức liên môn
Bài giảng liên quan đến
Mơn học
chủ đề tích hợp

Năng lực ứng dụng tích hợp

Vận dụng kiến thức lịch sử về
Lịch sử 10
lịch sử của nghề Đúc ở Việt
Nam.
Vận dụng kiến thức vật lý về tính
Vật lý 10
Bài 12 – Lực đàn hồi
lún, tính bền nhiệt của khn đúc
trong q trình đúc
Vận dụng kiến thức vật lý về tính
Bài 35 – Biến dạng cơ của vật
Vật lý 10
dẻo, tính thơng hơi của khn
rắn
đúc trong q trình đúc
Vận dụng kiến thức vật lý về độ
Bài 36 – Sự nở vì nhiệt của chất
Vật lý 10
co, ngót của kim loại trong q
rắn
trình đúc
Vận dụng kiến thức vật lý về tác
dộng cơ học của lực thủy tĩnh do
Vật lý 10
Bài 42 – Sự chảy thành dòng
dòng kim loại lòng, tác động
nâng cao
của chất lỏng và chất khí
nhiệt của kim loại trong q trình
đúc.

Vận dụng kiến thức hóa học về
Bài 45 Hóa học và vấn đề mơi
Hóa học 12
các chất thải vào khơng khi gây
trường
độc hại.
Bài 17 Silíc và hợp chất của
Vận dụng kiến thức hóa học về
Hóa học 11
Silic
hỗn hợp làm khn cát.
Vận dụng kiến thức sinh học về
Bài TH – Quản lý sử dụng bền
Sinh học 12
ô nhiễm nguồn nước của đúc và
vững tài nguyên thiên nhiên
cát làm khuôn sau khi đúc.
Vận dụng kiến thức GDCD về
Bài 15 – Công dân với một số
GDCD 10
vấn đề ô nhiễm môi trường trong
vấn đề cấp thiết của nhân loại
các xưởng đúc
Vận dụng kiến thức GDCD về
bảo vệ tài ngun mơi trường do
Bài 12 – Chính sách tài nguyên các hợp chất gây độc hại, ô
GDCD 11
và bảo vệ mơi trường
nhiễm mơi trường khơng khí do
khói, bụi từ các lò nấu kim loại

khi đúc thải ra.
II. CHUẨN BỊ CỦA GIÁO VIÊN, HỌC SINH
1. Chuẩn bị của giáo viên:
Bài 13 - Việt Nam thời ngun
thủy

Ngêi thùc hiƯn ®Ị tài : Phạm Thanh Sơn Trờng THPT Nho Quan A

12


Đề tài: “Dạy học theo chủ đề tích hợp trong giảng dạy tiết 1 bài 16 công nghệ chế tạo phôi
môn công nghệ lớp 11 nhằm tăng khả năng tự học, tự thực hành của học sinh”

- Sử dụng giáo án điện tử
- Sử dụng phương pháp dạy học tích hợp: nêu vấn đề, nhóm học tập kết hợp dạy
học dự án.
- Thiết bị dạy học là sử dụng phòng máy vi tính kết hợp với đồ dùng dạy học.
- Học liệu sử dụng trong quá trình dạy học :
- Nghiên cứu nội dung và dạy theo đúng chuẩn kiến thức, chuẩn kĩ năng bài 16
tiết 1 SGK CN 11, nghiên cứu SGK giáo viên CN 11 Bài 16 tiết 1. Đọc thêm
chương VI – Đúc của SGK, SGV Kĩ thuật lớp 10 (chương trình cũ)
- Tài liệu tham khảo : SGK (Lịch sử 10, Vật lý 10 ban cơ bản, Vật lý 10 nâng
cao, Hóa học 11, 12 ban cơ bản, Sinh hoc 12 ban cơ bản, Giáo dục công dân 10,11,
Tinh học 10)
- Sưu tầm thông tin liên quan đến các phương pháp chế tạo phôi bằng phương
pháp đúc, sưu tầm một số phôi đúc, sưu tầm một số đồ dùng được chế tạo bằng công
nghệ đúc : Nồi gang, chảo gang, lưỡi cày, quả tạ…..
- Sưu tầm một số tranh, ảnh minh họa về các ưu, nhược điểm trong phương
pháp đúc.

- Cho học sinh tìm hiểu thực tế về công nghệ đúc nhất là ở các địa phương có
làng nghề đúc truyền thống từ đó hướng dẫn học sinh liên hệ thực tế và có thể tạo ra
một số sản phẩm đúc đơn giản dựa vào quy trình đúc đã được học.
- Các loại phiếu học tập cho học sinh hoạt động theo nhóm để đánh giá d ỏn
ca nhúm hc sinh.
Chuẩn bị tranh Quy trình công nghệ chế tạo phôi trong bộ
thiết bị giáo dục do Bộ cung cấp; tranh về lò nấu thép hoặc xởng
đúc.
ng dụng công nghệ thông tin trong việc dạy và học của dự án :
- Ứng dụng phần mềm Microsoft Powerpoint,Microsoft Word máy tính sách
tay, máy chiếu Projector, video, máy ảnh…..
2. Chun b ca hc sinh:
- Đọc trớc bài 16 SGK C«ng nghƯ 11
- Sưu tầm một số vật được chế tạo bằng phương pháp đúc.
- Phân công nhiệm vụ các thành viên trong nhóm theo nhóm của dự án.
- Sưu tầm tranh, ảnh, tài liệu có liên quan đến dự án
III. TIẾN TRÌNH LÊN LỚP:
1.
Ổn định: (01phút)
Kiểm tra sĩ số :
Lớp
Sĩ số
Vắng
Có phép
Khơng phép

2.

Kiểm tra bài cũ: (02 phút)
- C©u hái 1: Em hãy kể tên các tính chất đặc trng ca vt liu c khớ?

Ngời thực hiện đề tài : Phạm Thanh Sơn Trờng THPT Nho Quan A

13


Đề tài: “Dạy học theo chủ đề tích hợp trong giảng dạy tiết 1 bài 16 công nghệ chế tạo phôi
môn công nghệ lớp 11 nhằm tăng khả năng tự học, tự thực hành của học sinh”

- Câu hỏi 2: Vì sao phải tìm hiểu các tính chất đặc trưng của vật liệu cơ khí?
3. Bài mới: ( 32 phút)
a .Đặt vấn đề vào bài mới ( 2 phút)
Trong cơ khí để giảm thời gian gia cơng các chi tiết nâng cao năng xuất lao
động phải có phơi.(Phơi là hình dạng ban đầu của chi tiết khi chưa gia công).
GV: Đưa các phôi đã chuẩn bị cho HS quan sát và đặt câu hỏi.
Hỏi: Phôi được tạo ra do đâu?
HS trả lời: Nhiều phương pháp gia cơng cơ khí như rèn, đúc ....
Hỏi: Bằng những kiến thức lịch sử em hãy cho biết ở Việt Nam con người đã
biết đúc từ khi nào? Kể tên các vật đúc cổ ở Việt Nam? Các làng nghề đúc nổi tiếng
ở Việt Nam?
HS trả lời:
GV bổ xung : Người Việt Nam đã biết đúc cách đây khoảng hơn 4000 năm các
nhà khảo cổ học đã tìm được các vật dụng cần thiết như : Lười dìu, mũi tên, trống
đồng Đơng Sơn.
Làng nghề đúc nổi tiếng như :
- Làng Đại Bái - Gia Bình - Bắc Ninh
- Làng Tống Xá - Ý Yên - Nam Định
- Phường Đúc - Huế
- Làng Phước Kiều - Quảng Nam...
GV: Mỗi chi tiết máy đều có yêu cầu về độ bền, độ dẻo, độ cứng nhất định. Vì

vậy, để chọn được vật liệu phù hợp với yêu cầu kỹ thuật của chi tiết và lựa chọn các
phương pháp gia cơng cho hợp lý cần phải biết tính chất đặc trưng của vật liệu.
Bài học hôm nay chúng ta cùng nhau nghiên cứu tiết 1, bài 16 công nghệ chế
tạo phôi bằng phương pháp đúc.
b. Nội dung bài mới (30 phút)
Tiết 1. Công nghệ chế tạo phôi bằng phương pháp đúc
I - Công nghệ chế tạo phôi bằng phương pháp đúc
Hoạt động
Nội dung
Hoạt động của giáo viên
của học sinh
Hoạt động 1.Tìm hiểu bản chất và ưu, nhược điểm của công nghệ chế tạo
phôi bằng phương pháp đúc
1. Bản chất
Hỏi: Em hãy kể tên một số sản phẩm HS liên hệ thực tế lấy ví
đúc mà em biết?
dụ minh họa:
GV : Đỉnh đồng, tượng đồng, trống
đồng, đúc nồi, xoong...
GV: Cho HS xem đoạn phim mô phỏng HS : Quan sát phim,
bản chất của phương pháp đúc.
nhận biết bản chất của
Hỏi: Thế nào là bản chất của đúc?
phương pháp đúc.
Rót kim loại
GV : Kim loại đun lỏng rót vào khn
lỏng vào
- Kim loại lỏng kết tinh và nguội
khuôn, sau khi
sản phẩm có hình dạng, kích thước HS : Trả lời

kim loại lỏng
của lịng khn đúc.
kết tinh và
Hỏi: Theo em trong thực t cú cỏc
Ngời thực hiện đề tài : Phạm Thanh S¬n – Trêng THPT Nho Quan A

14


Đề tài: “Dạy học theo chủ đề tích hợp trong giảng dạy tiết 1 bài 16 công nghệ chế tạo phôi
môn công nghệ lớp 11 nhằm tăng khả năng tự học, tự thực hành của học sinh”

nguội → vật
đúc có hình
dạng, kích
thước của lịng khn.

phương pháp đúc nào?
GV: Dựa vào khn đúc có các phương HS theo gợi ý trả lời.
pháp khác nhau:
- Đúc trong khuôn cát
- Đúc trong khuôn kim loại…

GV: Để thực hiện đúc, phải nấu chảy HS quan sát, trả lời.
kim loại.
Hỏi :Em hãy cho biết khi nấu chảy kim
loại có các chất thải nào thải vào khơng
khí?
GV : Các chất thải vào khơng khí gây
độc hại như khí (N2, SO2, CO, CO2)

ngồi ra cịn có khói, bụi..
GV : Quan sát tranh nhà máy cán thép, HS quan sát, trả lời.
xưởng đúc, em hãy cho biết khí thải Có nơi được xử lý.
trong q trình sản xuất có được xử lý Có nơi khơng được xử lý
Tích hợp giáo
khơng?
dục bảo vệ mơi
Giáo viên giải thích về các chất phụ gia
trường
trong nấu chảy, cán thép để HS thấy HS trả lời : Có các chất
được các hợp chất gây độc,hại, ô nhiễm phụ gia trong nấu chảy,
môi trường khơng khí.
cán thép chất gây độc,
- Kim loại ngun chất nhiều khi không hại, thải ra ô nhiễm môi
đáp ứng được u cầu sử dụng do đó trường khơng khí.
người ta phải pha thêm vào kim loại Chúng ta phải có ý thức
gốc một số nguyên tố hóa học việc đó giữ gìn, tun truyền bảo
gọi là đưa các chất phụ gia (hợp kim vệ mơi trường sống
hóa biến tính) Như đưa Ni, Cr vào thép xanh, sạch, đẹp.
để thép không gỉ, đưa Cu, Si, Mg vào
nhôm để nâng cao cơ tính của nhơm...
2. Ưu nhược điểm của cơng nghệ chế tạo phôi bằng phương pháp đúc
a.Ưu điểm
Hỏi: Trong thực tế các vật liệu nào có HS liên hệ với thực tế trả
lời.
- Đúc được tất thể đúc?
GV : Trình chiếu một số sản phẩm mà HS : Quan sát hình ảnh.
cả kim loại,
phương pháp đúc có thể thực hiện được
hợp kim khác

và một số hình ảnh khuyết tật mà
nhau.
phương pháp đúc thường gặp.
- Đúc được các
GV cho HS tìm hiểu ưu, nhược điểm
vật có khối
thơng qua hình thức hoạt động nhóm:
lượng, kích
Chia 4 nhóm lớn theo dự án (thời gian - HS: Nắm được vị trí
phân cơng của nhóm,
thước rất lớn
03 phút):
- Nhóm 1,3: Nêu ưu điểm của cơng cơng việc của nhóm, thời
và rất nhỏ.
gian lam việc do vậy các
nghệ
chế
tạo
phơi
bằng
phương
pháp
- Tạo ra được
nhóm phải tích cực, chủ
đúc?
Ngêi thùc hiện đề tài : Phạm Thanh Sơn Trờng THPT Nho Quan A

15

Đề tài: “Dạy học theo chủ đề tích hợp trong giảng dạy tiết 1 bài 16 công nghệ chế tạo phôi
môn công nghệ lớp 11 nhằm tăng khả năng tự học, tự thực hành của học sinh”

- Nhóm 2,4: Nêu nhược điểm của công
nghệ chế tạo phôi bằng phương pháp
đúc?
- GV phát phiếu học tập số 1 cho từng
nhóm, phân cơng nhóm trưởng, thư ký
nhóm và theo dõi thời gian, quan sát
động viên, uốn nắn kịp thời các nhóm
thảo luận.
- Nhiều
- GV : Hết thời gian thảo luận học sinh
phương pháp
đúc hiện đại có nộp bài giáo viên chiếu kết quả của các
nhóm lên máy tính có gắm Webcam
độ chính xác
(hoặc máy chiếu bản trong) hướng dẫn
và năng suất
rất cao cao → HS thảo luận nhận xét, bổ sung hoặc có
thể chấm điểm chéo các nhóm cho
giảm chi phí.
nhau.
GV nhận xét, bổ sung, kết luận.
- Đúc được tất cả kim loại, hợp kim
khác nhau.
- Đúc được các vật có khối lượng, kích
thước rất lớn và rất nhỏ.
GV đặt câu hỏi gợi ý, dẫn dắt HS trả lời
và nhận xét kết luận các vấn đề đã nêu.

- Tạo ra được các hình dạng mà các
phương pháp khác khơng tạo ra được
(lỗ, hốc, rỗng bên trong)
GV. Hiện nay do áp dụng tiến bộ
KHKT đã tạo ra nhiều phương pháp đúc
có độ chính xác cao, năng xuất cao,
giảm chi phí và hạn chế tác động đến
môi trường.
b.Nhược điểm Hỏi: Em hãy nêu nhược điểm của phương
các hình dạng
mà các phương
pháp khác
khơng tạo ra
được (lỗ, hốc,
rỗng bên trong)

Phương pháp
đúc tạo ra
khuyết tật như:
rỗ khí, rỗ xỉ,
khơng đầy lịng
khn, vật đúc
bị nứt, lõm co.
Tích hợp hóa
học

pháp đúc?
(Có thể đưa vật thật về khuyết tật của vật
đúc cho HS quan sát để rút ra kết luận)
GV: Chiếu đáp án, một số hình ảnh minh

họa các dạng khuyết tật, nhận xét, cho
điểm các nhóm.
GV: Chiếu đáp án, một số hình ảnh minh
họa các dạng khuyết tật, nhận xét, cho
điểm các nhóm.

động hoạt động nhóm.

- HS: Các nhóm nhận
phiếu học tập và tích cực
thảo luận
- Nhóm nào xong sớm
nộp bài trước.

- Trình bày kết quả hoạt
động nhóm..
- Góp ý thảo luận, đánh
giá kết quả chéo .

HS trả lời theo gợi ý của
GV

HS quan sát và trả lời
câu hỏi.
- Trình bày kết quả hoạt
động nhóm..
- Góp ý thảo luận, đánh
giá kết quả chéo
- Quan sát, hiểu được
nhược của công nghệ chế

tạo phôi bằng phương
pháp đúc.
HS trả lời theo gợi ý của
GV

Hỏi: Dựa vào kiến thức Hóa học em
hãy giải thích tại sao khi đúc vật đúc
lại gây nên những khuyết tật như rỗ HS: Do thành phần cấu
khí? rỗ x

Ngời thực hiện đề tài : Phạm Thanh Sơn Trêng THPT Nho Quan A

16


Đề tài: “Dạy học theo chủ đề tích hợp trong giảng dạy tiết 1 bài 16 công nghệ chế tạo phôi
môn công nghệ lớp 11 nhằm tăng khả năng tự học, tự thực hành của học sinh”

GV : Kim loại sau khi nóng chảy có
hấp phụ một lượng khí nhất định như
Oxi (O2), Hiđrô (H2), Nitơ (N2)
nhiệt độ càng cao lượng khí này càng
nhiều khi rót kim loại lỏng lượng khí
này hịa tan theo kim loại đi vào khn
khi đơng đặc khơng thốt ra ngồi được
tồn tại bên trong vật đúc gây nên những
khuyết tật gọi là rỗ khí, rỗ xỉ.
Hỏi : Người ta khắc phục rỗ khí, rỗ xỉ
bằng cách nào?
GV : Người ta đặt đậu hơi ở chỗ cao

nhất của vật đúc.
Hỏi: Dựa vào kiến thức vật lý em hãy
giải thích tại sao khi đúc vật đúc lại
gây nên những khuyết tật như khơng
điền đầy lịng khn? lõm co
GV : Độ co của kim loại phụ thuộc vào
nhiệt độ, trong q trình kết tinh và
đơng đặc độ co này gây nên sự thiếu hụt
kim loại bên trong vật đúc nếu khơng
được bổ xung thêm kim loại lỏng ở
Tích hợp vật lý những chỗ đó thì sẽ sẩy ra những
khuyết tật như khơng điền đầy lịng
khn (hay những lõm co).
Hỏi : Người ta khắc phục những khuyết
tật như không điền đầy lịng khn hay
những lõm co bằng cách nào?
GV : Người ta đặt đậu ngót ở chỗ cao
nhất của vật đúc nhằm bổ xung kim loại
lỏng thiếu hụt do co trong q trình
đơng đặc.
Tích hợp sinh GV : Trình chiếu một số hình ảnh gây ơ
học trong việc nhiễm mơi trường sẩy ra trong q trình
giáo dục bảo đúc .
vệ môi trường Hỏi : Khi chế tạo phôi bằng cơng nghệ
đúc, mơi trường xung quanh có bị ảnh
hưởng khơng?Nêu biện pháp khắc
phục?
GV : Khi chế tạo phôi bằng công nghệ
đúc, mơi trường xung quanh bị ảnh
hưởng cần có các biện pháp khắc phục

đó là con người phải có ý thức bảo vệ
mơi trường, tích cực trồng cây xanh,
Ngêi thùc hiện đề tài : Phạm Thanh Sơn Trờng THPT Nho Quan A

tạo vật đúc: lẫn khí, xỉ ;

- HS: Khi nhiệt độ cao,
các chất (rắn, lỏng, khí)
giãn nở, khi nhiệt độ
thấp thì co lại

- HS: Vật đúc co ngót
khơng đều; nhiệt độ kim
loại lỏng thấp, tính chảy
kém.

- HS: Chất thải đúc gồm
chất (rắn, lỏng, khí chưa
qua xử lí) đưa trực tiếp ra
môi trường làm gây ô
nhiễm nguồn đất, nước
và khơng khí.

17


Đề tài: “Dạy học theo chủ đề tích hợp trong giảng dạy tiết 1 bài 16 công nghệ chế tạo phôi
môn công nghệ lớp 11 nhằm tăng khả năng tự học, tự thực hành của học sinh”

giữ gìn vệ sinh mơi trường để cùng

nhau giữ gìn ngơi nhà chung của nhân
loài.
GV kết luận: Nhược điểm của Đúc tạo
ra khuyết tật như: rỗ khí, rỗ xỉ, khơng
đầy lịng khn, vật đúc bị nứt...
Hoạt động 2. Tìm hiểu cơng nghệ chế tạo phôi bằng phương pháp đúc trong
khuôn cát.
3.Công nghệ chế tạo tạo phôi bằng phương pháp đúc trong khuôn cát
a. Sơ đồ quy
trình đúc
trong khn
cát:

GV:Treo tranh hướng dẫn HS quan sát HS đọc SGK trả lời.
để thấy rõ sơ đồ quy trình đúc trong
khn cát.

b. Nội dung các bước: 4 bước
Bước 1: Chuẩn bị vật liệu làm khuôn
Chuẩn bị mẫu GV: Cho HS xem đoạn phim mô phỏng các
và vật liệu làm bước tiến hành đúc trong khuôn cát
Hỏi: Em hãy cho biết công nghệ chế tạo
khuôn.
phôi bằng phương pháp đúc trong khuôn cát
gồm mấy bước?
Thành phần
của khuôn cát GV cho HS tìm hiểu 04 bước của cơng
nghệ chế tạo phơi bằng phương pháp đúc
gồm:
trong khn cát thơng qua hình thức hoạt

+ Vật liệu:
động nhóm: Chia 4 nhóm lớn theo dự án
Cát= 70-80%
(thời gian 03 phút):
+ Chất dính
- Nhóm 1,3: Thực hiện cơng đoạn 1
kết: 10-20%
(Bước 1+ Bước 2)
- Nhóm 2,4: Thc hin cụng on 2
Ngời thực hiện đề tài : Phạm Thanh Sơn Trờng THPT Nho Quan A

HS : Quan sát phim,
nhận biết các bước
tiến hành.
HS : Chia theo nhóm
(04 nhóm/lớp) để
trao đổi trả lời.
HS: Nắm được vị trí
phân cơng của nhóm,
cơng việc của nhóm,
thời gian làm việc do
vậy các nhóm phải
tích cực, chủ động
hoạt động nhóm.
18


Đề tài: “Dạy học theo chủ đề tích hợp trong giảng dạy tiết 1 bài 16 công nghệ chế tạo phôi
môn công nghệ lớp 11 nhằm tăng khả năng tự học, tự thực hành của học sinh”

(Bước 3+ Bước 4)
- GV phát phiếu học tập số 2 cho từng
nhóm, phân cơng nhóm trưởng, thư ký
nhóm và theo dõi thời gian, quan sát động
viên, uốn nắn kịp thời các nhóm thảo luận.
- GV : Hết thời gian thảo luận học sinh nộp
bài giáo viên chiếu kết quả của các nhóm
lên máy tính có gắm Webcam(hoặc máy
chiếu bản trong), hướng dẫn HS thảo luận
nhận xét, bổ sung hoặc có thể chấm điểm
chéo các nhóm cho nhau.
GV nhận xét, bổ sung, kết luận.
Hỏi: Mẫu được làm bằng vật liệu gì? có
hình dạng và kích thước như thế nào?
- Vật liệu: Làm bằng gỗ hoặc nhơm
- Kích thước: Giống như kích thước của vật
đúc.
Hỏi: Thành phần của khn cát gồm những
chất gì?
- Vật liệu: Cát = 70 - 80%
- Chất dính kết (Đất sét): 10 - 20%
- Nước: Cịn lại
Hỏi: Vì sao phải có chất dính kết, chỉ có cát
có làm được khn khơng? Có đúc được
khơng?
Hỏi: Bằng kiến thức Hóa học em hãy cho
biết thành phần hỗn hợp làm khuôn thường
dùng chủ yếu trong ngành đúc là gì?Cơng
thức hóa học là gì?
Tích hợp hóa

GV:Hiện nay vật liệu làm khn chủ yếu
học
trong ngành đúc là Cát thạch anh (SiO2) có
trộn thêm một lượng nhỏ đất sét (Al2O3)làm
chất kết dính pha thêm nước (H2O)
Cơng thức hóa học của hỗn hợp làm khn
Hỗn hợp làm khn = SiO2 + Al2O3 + H2O
Hỏi: Bằng kiến thức vật lý em hãy cho biết
Tích hợp vật lý yêu cầu đối với hỗn hợp làm khn là gì?
GV: Hỗn hợp làm khn phải có :
- Tính dẻo tốt : Để hỗn hợp làm khn có
khả năng biến dạng khi chịu tác dụng của
lực bên ngồi mà khơng phá hỏng hình
dáng của khn.
- Tính thơng hơi tốt : Cho phép hơi, khí sinh
ra trong q trình đúc, rót kim loại đi qua
+ Nc:

Ngời thực hiện đề tài : Phạm Thanh Sơn – Trêng THPT Nho Quan A

- HS: Các nhóm
nhận phiếu học tập
và tích cực thảo luận
- Nhóm nào xong
sớm nộp bài trước.
- Trình bày kết quả
hoạt động nhóm..
- Góp ý thảo luận,
đánh giá kết quả
chéo .

HS quan sát và trả
lời câu hỏi. (chú ý
hình dạng và kích
thước)
HS đọc SGK trả lời

Chia theo nhóm
(04 nhóm/lớp) để
trao đổi trả lời.
HS trả lời.
- Cát là chủ yếu

HS trả lời theo gợi ý
của GV

HS trả lời theo gợi ý
của GV
Ghi kết luận của GV

19


Đề tài: “Dạy học theo chủ đề tích hợp trong giảng dạy tiết 1 bài 16 công nghệ chế tạo phôi
môn công nghệ lớp 11 nhằm tăng khả năng tự học, tự thực hành của học sinh”

các lỗ xốp của khn thốt ra ngồi.
Hỏi : Hỗn hợp làm khn cịn thừa ta phải
làm gì?
GV: Hỗn hợp làm khn khi làm khn
Tích hợp sinh xong cịn thừa hoặc chưa sử dụng hết nhất

học trong việc Cát thạch anh (SiO2) đất sét (Al2O3) ta phải
giáo dục bảo thu gon bỏ vào kho để sử dụng tiếp không
vệ môi trường đưa trực tiếp vào mơi trường sẽ gây ra ơ
nhiễm đất đai.
Ngồi ra cịn có nước thải (H2O) sinh ra ta
cũng phải xử lý trước khi thải ra môi trường
Bước 2: Tiến hành làm khn
Hỏi: Để làm khn phải dùng dụng cụ gì?
GV : Mẫu, cát + đất sét
Hỏi: Quy trình làm khn tiến hành thế
nào?
GV : Đặt mẫu vào trong và chèn cát để khô,
tháo khuôn, lấy vật mẫu ra được khuôn
giống như mẫu.
Hỏi: Bằng kiến thức vật lý em hãy cho biết
khn phải đảm bảo u cầu gì?
GV: Khn phải đảm bảo :
- Phải có độ bền đủ lớn : Để khi vận chuyển
khn và chứa vật đúc trong q trình đơng
đặc khơng bị phá hỏng khn và làm vật
Tích hợp vật lý
đúc biến dạng.
- Tính lún tốt : Tạo điều kiện cho vật đúc co
dãn tự do tránh cho vật đúc bị rạn nứt.
- Tính bền nhiệt tốt : Để nó khơng bị chảy,
khơng cháy dính với kim loại.
Hỏi : Khn đúc sau khi hồn thành, chờ
rót kim loại ta cần phải lưu ý gì?
GV : Khn đúc sau khi hồn thành, chờ rót
kim loại dễ bị hút ẩm từ mơi trường bên

ngồi vào nhất là khn lớn do thời tiết,
nhiệt độ, độ ẩm thay đổi dễ làm cho khuôn
bị nứt, bị tơi bộ phận cho nên tốt nhất là sâu
khi làm khn xong thi ta tổ chức rót kim
loại lỏng vào khuôn ngay.
Bước 3: Chuẩn bị vật liệu nấu
Hỏi: Vật liệu nấu gồm có các chất gì?
- Gang, than
GV : Gang, than đá, chất trợ dung (thường
đá, chất trợ
dung theo t l l ỏ vụi)
Ngời thực hiện đề tài : Phạm Thanh Sơn Trờng THPT Nho Quan A

HS trả lời theo gợi ý
của GV
Ghi kết luận của GV

HS trả lời.
HS trả lời theo gợi ý
của GV
Ghi kết luận của GV

HS trả lời theo gợi ý
của GV
Ghi kết luận của GV

HS trả lời theo gợi ý
của GV
Ghi kết luận của GV

HS đọc SGK trả lời.

20


Đề tài: “Dạy học theo chủ đề tích hợp trong giảng dạy tiết 1 bài 16 công nghệ chế tạo phôi
môn công nghệ lớp 11 nhằm tăng khả năng tự học, tự thực hành của học sinh”

- Theo tỉ lệ xác định.
xác định
Bước 4: Nấu chảy và rót kim loại lỏng vào khn
Hỏi: Q trình này được thực hiện như thế
nào?
GV : Kim loại đựơc nấu chảy → rót kim
loại lỏng vào khuôn.
- Khi kim loại kết tinh → nguội phá
khn→ thu được vật đúc
Chú ý: Rót từ từ tránh hỏng khn, rỗ khí.
Hỏi: Bằng kiến thức Vật lý em hãy cho biết
khi rót kim loại lỏng vào khn sẽ sẩy ra
hiện tượng gì?
GV : Sẩy ra sự tác động qua lại giữa kim
loại lỏng và khuôn gồm :
- Tác động cơ học : Dưới tác động của lực
thủy tĩnh do dịng kim loại lỏng gây ra,
khn chịu lực cơ học. Khối lượng riêng
của kim loại lỏng càng cao, lực này càng
lớn, khuôn đúc càng cao lực này càng lớn.
+ Thế năng : Chiều cao của dịng kim lỏng
Tích hợp vật lý

từ đáy khn tới vị trí miệng thùng rót
+ Động năng: Tốc độ rơi của kim loại lỏng
- Tác động nhiệt : Do khuôn phải tiếp xúc
trực tiếp với kim loại lỏng nên khn đúc
cũng được đun nóng lên
Hỏi : Dựa vào kiến thức vật lý em hãy cho
biết tính chất của vật liệu trong q trình
rót kim loại lỏng vào khn có ảnh hưởng
đến sự hình thành vật đúc khơng?
GV : Có chúng ta cần chú ý đến tính chảy
lỏng, tính hịa tan khí và tính co ngót.
Hỏi: Bằng kiến thức Hóa học em hãy cho
biết khi rót kim loại lỏng vào khn sẽ sẩy
Tích hợp hóa
ra hiện tượng gì?
học
GV : Giữa vật liệu làm khn và vật liệu
đúc sảy ra phản ứng hóa học
c.Kết quả:
Hỏi: Vật đúc có thể sử dụng ngay hay
khơng?
GV : Có thể sử dụng ngay với những chi
tiết khơng cần độ chính xác cao.
→ Gọi là chi tiết đúc
Hỏi: Vật đúc phải tiếp tc gia cụng gi l
gỡ?
Ngời thực hiện đề tài : Phạm Thanh Sơn Trờng THPT Nho Quan A

Ghi kt luận của GV.

HS trả lời theo gợi ý:
Khi rót kim loại lỏng
vào khuôn nhiệt độ
của kim loại lỏng
cao, nhiệt độ của
khn

thấp,

dịng

kim loại chảy từ độ
cao nhất định tới
khn nên nó gây ra
những tác động qua
giữa kim loại lỏng và
khuôn.

HS trả lời theo gợi ý:
Sảy ra phản ứng hóa
học.
HS trả lời.
Lấy ví dụ
- Quả tạ tập thể thao
HS trả lời.
Lấy ví dụ.
21


Đề tài: “Dạy học theo chủ đề tích hợp trong giảng dạy tiết 1 bài 16 công nghệ chế tạo phôi

môn công nghệ lớp 11 nhằm tăng khả năng tự học, tự thực hành của học sinh”

GV : Phôi đúc (VD : Phôi bánh răng, phôi
trục xe...)
4. Củng cố bài giảng : (06 phút)
Cho học sinh trả lời câu hỏi trong SGK thơng qua hình thức trả lời các câu hỏi
trắc nghiệm và chơi trị chơi ơ chữ qua đó cho điểm các nhóm.
Phần 1 - Em hãy chọn phương án trả lời đúng nhất trong các câu hỏi sau:
Câu 1: Công nghệ chế tạo phôi bằng phương pháp đúc có những ưu điểm:
A. Đúc được tất cả các kim loại và các hợp kim khác nhau.
B. Có thể đúc được các vật có khối lượng từ vài gam tới vài trăm tấn, các vật có
hình dạng và kết cấu bên trong và bên trong phức tạp.
C. Nhiều phương pháp đúc hiện đại có độ chính xác và năng suất rất cao, góp phần
hạ thấp chi phí sản xuất.
D. Cả 3 đáp án trên.
Câu 2 : Công nghệ chế tạo phơi bằng phương pháp đúc có những nhược điểm:
A. Rỗ khí
B. Rỗ xỉ ,rỗ khí,khơng điền đầy lịng khn,vật đúc bị nứt.
C. Lõm co
D. Vật đúc bị nứt
Câu 3: Sau khi rót vào khn, kim loại lỏng kết tinh và nguội người ta nhận
được gì ?
A. Khn đúc
B. Mẫu
C.Vật đúc
D. Lịng khn
Câu 4: Đúc trong khn cát vật liệu làm khn là gì ?
A. Cát
B. Chất kết dính
C. Nước

D. Tất cả các chất trên
Câu 5: Cơng nghệ đúc có thể đúc được những vật liệu nào sau đây ?
A. Kim loại
B. Hợp kim
C. Kim loại và hợp kim
Câu 6: Kể tên một số sản phẩm đúc thường gặp ở địa phương em? Hãy mơ tả q
trình đúc một chi tiết mà em đã từng thấy ?
Câu 7: Kể tên vật đúc nổi tiếng hiện đang có tại Ninh Bình? Nêu rõ khối lượng của
vật đúc đó.
- Đại tượng Phật Di lặc bằng đồng ngồi trời (chùa Bái Đính) nặng 100 tấn kỷ
lục Việt Nam
Phần 2 – Chơi trị chơi tìm ô chữ
Câu hỏi Ô chữ hàng ngang :
Câu 1: Đây là từ chỉ trạng thái kim loại lỏng sau khi kết tinh và nguội lại (Ô chữ
gồm 7 chữ cái)
ĐÔNG ĐẶC
Câu 2: Đây là từ chỉ việc làm quan trọng nhất trong cơng nghệ đúc (Ơ chữ gồm 8
chữ cái)
LÀM KHUễN
Ngời thực hiện đề tài : Phạm Thanh Sơn Trêng THPT Nho Quan A

22


Đề tài: “Dạy học theo chủ đề tích hợp trong giảng dạy tiết 1 bài 16 công nghệ chế tạo phôi
môn công nghệ lớp 11 nhằm tăng khả năng tự học, tự thực hành của học sinh”

Câu 3: Đây là tên vật liệu dùng để làm khuôn chiếm tỉ lệ nhiều nhất (Ô chữ gồm 3
chữ cái)
CÁT

Câu hỏi Ô chữ hàng dọc :
Câu hỏi : Đây là tên một phương pháp gia cơng (Ơ chữ gồm 3 chữ cái)

ĐÚC
- Giáo viên nhận xét về ý thức, tinh thần thái độ học tập của học sinh thông qua bài
giảng và phần trả lời các câu hỏi trắc nghiệm và chơi trò chơi ơ chữ qua đó tổng hợp
kết quả cho điểm từng nhóm.
5. Dặn dị, hướng dẫn học sinh học học bài mới (04 phút)
- Hướng dẫn trả lời các câu hỏi 1,2 trang 81 trong SGK CN11
Câu 1: Hãy nêu bản chất, ưu nhược điểm của công nghệ chế tạo phơi bằng
phương pháp đúc ?
Câu 2: Trình bày các bước cần thực hiện khi đúc trong khuôn cát ?
- Hướng dẫn học sinh chuẩn bị bài 16 tiết 2 công nghệ chế tạo phôi bằng
phương pháp gia công áp lực và phương pháp hàn.
Hướng dẫn làm bài tập thực hành về nhà :
I – Lý thuyết
- Mỗi nhóm hồn thành 01 phiếu học tập số 3 (Gồm 04 nhóm theo sự phân
công ban đầu)
II – Thực hành
Áp dụng bài học phần công nghệ chế tạo phôi bằng phương pháp đúc trong
khn cát mỗi nhóm làm ra từ 01 – 02 sản phẩm đúc bằng phương pháp đúc trong
khuôn cát (hoặc khuôn kim loại) tùy chọn trong những sản phẩm sau : Ngôi sao, cái
đĩa, cái cối, cái chày, cái chảo, cái thìa, quả tạ, quả cầu, thanh kiếm, máy bay, trái
tim, cái xoong, cái bát…
Giáo viên hướng dẫn cách thực hiện : Gồm 2 phần
Phần I – Làm khuôn
Chuẩn bị sẵn mẫu, ruột để làm khn đúc
Phần II – Rót kim loại lỏng vào khn
Vật liệu đúc có thể bằng : Nến, sáp, chì, thiếc...
Đồng thời với việc làm khn, học sinh có thể dùng bếp điện, bếp dầu, bếp

ga, bếp than nấu chảy vật liệu đúc (nấu chảy vật liệu đúc trong hộp sắt tây) .Khối
lượng vật liệu đúc vừa đủ để đúc chi tiết có kích thước vừa phải (khoảng ≤ 0,2 kg)
6. Rút kinh nghiệm tiết dạy :
.......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
7. Kiểm tra đánh giá kết quả học tập:

Ngêi thùc hiện đề tài : Phạm Thanh Sơn Trờng THPT Nho Quan A

23


Đề tài: “Dạy học theo chủ đề tích hợp trong giảng dạy tiết 1 bài 16 công nghệ chế tạo phôi
môn công nghệ lớp 11 nhằm tăng khả năng tự học, tự thực hành của học sinh”

+ Cách thức đánh giá kết quả học tập của học sinh qua bài học:
- Giáo viên dựa vào kỹ năng làm việc của từng nhóm thơng qua các hoạt động
thực hiện dự án
- Giáo viên phân cơng các nhóm trong việc thực hiện dự án : Gồm 04
nhóm/lớp
- Giáo viên phân cơng nhóm trưởng quản lý nhóm và báo cáo định kỳ cho
giáo viên qua việc hoạt động nhóm ở lớp và hoạt động nhóm thực tế ở nhà (hoặc nơi
làm dự án)
- Giáo viên giám sát quá trình thực hiện dự án thông qua 02 tiết/tuần dạy tại
lớp nhằm theo dõi quá trình thu thập tài liệu và hoạt động nhóm thực tế của học
sinh để góp ý hoặc điều chỉnh.
- Giáo viên thu sản phẩm đã hoàn thành của học sinh để chấm điểm theo nhóm
thơng qua danh sách do nhóm trưởng lập gồm các thanh viên trong nhóm theo sự
phân công ban đầu (Điểm hệ số 1) chấm sau khi hoàn thành dự án khi đã hoàn thành
sản phẩm thực tế.

- Thông qua phần củng cố bài giảng: Bằng hệ thống câu hỏi vấn đáp, câu hỏi
trắc nghiệm, câu hỏi tự luận và trị chơi đố vui ơ chữ được học sinh hoạt động theo
nhóm để lấy điểm cho nhóm học tập
- Giáo viên thu 03 phiếu học tập về nhà chấm điểm và trả vào tiết học sau.
+ Tiêu chí đánh giá kết quả học tập của học sinh: Thông qua mức độ hiểu biết
của học sinh theo mục tiêu của bài : Về kiến thức, kĩ năng, thái độ
8. Các sản phẩm của học sinh:
Được tiến hành dạy học tại các lớp 11B, 11C trường THPT Nho Quan A với
tổng số 64 học sinh
I – Lý thuyết
- Mỗi nhóm hồn thành 03 phiếu học tập (Trong đó 02 phiếu hoàn thành tại lớp
là phiếu số 01 và phiếu số 02 cịn phiếu số 03 hồn thành ở nhà )
II – Thực hành
Áp dụng bài học phần công nghệ chế tạo phôi bằng phương pháp đúc trong
khuôn cát mỗi nhóm làm ra từ 01 – 02 sản phẩm đúc bằng phương pháp đúc trong
khuôn cát (hoặc khuôn kim loại) tùy chọn trong những sản phẩm sau : Ngôi sao, cái
đĩa, cái cối, cái chày, cái chảo, cái thìa, quả tạ, quả cầu, thanh kiếm, máy bay, trái
tim, cái xoong, cái bát…
Các sản phẩm của học sinh được chọn lọc lại và gửi kèm theo, mỗi nhóm gồm:
01- 02 sản phẩm Đúc (vật thật)
Kết quả như sau:
* Về phần câu hỏi phần củng cố (gồm các câu hỏi vấn đáp, câu hỏi trắc nghiệm,
câu hỏi điền từ vào chỗ trống) 100% học sinh trả lời đúng, đáp ứng các tiêu chí mà
dự án đề ra.
- Trị chơi đố vui ơ chữ 100% học sinh trả lời đúng, đáp ứng các tiêu chí mà dự
án đề ra.
* Về phần phiếu báo cáo kết quả tìm hiểu dự án của từng nhóm
- Kết quả hoạt động nhóm và trị chơi giải ơ ch nh sau:
Ngời thực hiện đề tài : Phạm Thanh S¬n – Trêng THPT Nho Quan A

24


Đề tài: “Dạy học theo chủ đề tích hợp trong giảng dạy tiết 1 bài 16 công nghệ chế tạo phôi
môn công nghệ lớp 11 nhằm tăng khả năng tự học, tự thực hành của học sinh”

Tổng điểm
STT

Lớp

Sĩ số

1

11B

2

11C

Nhóm 1

Nhóm 2

Nhóm 3

Nhóm 4

33

30đ(08HS)

20đ (09HS)

20đ (08HS)

25đ (08HS)

31

20đ(08HS)

30đ (08HS)

25đ (08HS)

20đ (07HS)

- Kết quả áp dụng công nghệ đúc trong khuôn cát
STT

Lớp

1
2

Sản phẩm đúc
Sĩ số

Nhóm 1

Nhóm 2

Nhóm 3

Nhóm 4

11B

33

Cái đĩa
Cái thìa

Trái tim
Máy bay

Ngơi sao
Cái cối

11C

31

Thanh
kiếm
Ngôi sao
Cái đĩa
Ngôi sao

Cái bát
Thanh kiếm

Cái cối
Quả tạ

Trái tim
Ngôi sao

STT

Lớp

1
2

Điểm sản phẩm đúc
Sĩ số

Nhóm 1

Nhóm 2

Nhóm 3

Nhóm 4

11B

33

9

8

9

10

11C

31

10

9

8

7

KẾT QUẢ T C:
* Về phía giáo viên
- Với bài giảng không cã dạy học theo chủ đề tích hợp vào bài giảng
giáo viên phải diễn dải nhiều, vấn đáp nhiều.
- Víi bài giảng có dy hc theo ch tớch hp vào bài giảng giáo viên
điều khiển học sinh thảo luận, tự học, tự nghiên cứu và rút ra kết luận.
- Bằng thực tế giảng dạy tôi đã làm biện pháp so sỏnh gia bài giảng
không dy hc theo ch tớch hp vi bài giảng có dy hc theo ch đề tích

hợp và sau khi áp dụng các giải pháp trên tơi nhận thấy học sinh có hứng thú hơn v
Ngời thực hiện đề tài : Phạm Thanh Sơn Trêng THPT Nho Quan A

25