Một số giải pháp nhằm hoàn thiện quản lý tài chính theo cơ chế tự chủ tại bệnh viện đa khoa nam tiền hải

.....

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI

HOÀNG VĂN TRIỂN

MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM HOÀN THIỆN
QUẢN LÝ TÀI CHÍNH THEO CƠ CHẾ TỰ CHỦ TẠI
BỆNH VIỆN ĐA KHOA NAM TIỀN HẢI

LUẬN VĂN THẠC SĨ
CHUYÊN NGÀNH QUẢN TRỊ KINH DOANH

HÀ NỘI - NĂM 2017


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI

HOÀNG VĂN TRIỂN

MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM HOÀN THIỆN
QUẢN LÝ TÀI CHÍNH THEO CƠ CHẾ TỰ CHỦ TẠI
BỆNH VIỆN ĐA KHOA NAM TIỀN HẢI

CHUYÊN NGÀNH: QUẢN TRỊ KINH DOANH

LUẬN VĂN THẠC SĨ
CHUYÊN NGÀNH QUẢN TRỊ KINH DOANH

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:
TS. ĐÀO THANH BÌNH

HÀ NỘI - NĂM 2017


LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan luận văn thạc sĩ Quản trị kinh doanh “Một số giải pháp
nhằm hoàn thiện quản lý tài chính theo cơ chế tự chủ tại bệnh viện Đa khoa
Nam Tiền Hải” là cơng trình nghiên cứu độc lập của riêng tôi.
Số liệu sử dụng trong luận văn là chính xác, trung thực và có nguồn gốc rõ
ràng. Đề tài này hồn tồn khơng sao chép của bất kỳ ai.
Hà Nội, ngày

tháng

năm 2017

Ngƣời cam đoan

Hoàng Văn Triển

i


LỜI CẢM ƠN
Trong quá trình thực hiện luận văn “Một số giải pháp nhằm hồn thiện
quản lý tài chính theo cơ chế tự chủ tại Bệnh viện Đa khoa Nam Tiền Hải” tôi đã
nhận được sự hướng dẫn giúp đỡ, động viên của những cá nhân và tập thể. Tôi xin

bày tỏ sự cảm ơn sâu sắc nhất tới tất cả các cá nhân và tập thể đã tạo điều kiện giúp
đỡ tôi trong học tập và nghiên cứu.
Trước hết, tôi xin bày tỏ sự cảm ơn đối với Ban giám hiệu nhà trường, Viện
đào tạo sau đại học và các thầy giáo, cô giáo Trường Đại học Bách Khoa Hà Nội đã
tận tình hướng dẫn, giúp đỡ tơi hồn thành chương trình học tập và nghiên cứu.
Có được kết quả này tôi vô cùng biết ơn và bày tỏ lịng kính trọng sâu sắc
đến thầy giáo TS. Đào Thanh Bình trong suốt quá trình nghiên cứu và viết đề tài đã
nhiệt tình chỉ bảo phương hướng nghiên cứu và truyền đạt cho tôi những kinh
nghiệm, kiến thức quý báu để tơi hồn thành đề tài này.
Bên cạnh đó, tơi xin chân thành cảm ơn Ban lãnh đạo Bệnh viện Đa khoa
Nam Tiền Hải; Phịng Kế hoạch tài chính Sở Y tế Thái Bình đã tạo điều kiện về mặt
thời gián cho tôi nghiên cứu và cung cấp những số liệu, báo cáo tài chính một cách
khách quan, trung thực giúp tơi đưa ra những phân tích chính xác..
Cuối cùng, tôi xin cảm ơn sự động viên, giúp đỡ của bạn bè, đồng nghiệp
và những người thân trong gia đình đã chia xẻ những khó khăn và động viên tơi
trong thời gian qua đã giúp tơi có thời gian và nghị lực để hoàn thành tốt nhất luận
văn tốt nghiệp này.
Tác giả luận văn

Hoàng Văn Triển

ii


DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
KÝ HIỆU VIẾT TẮT

TÊN VIẾT ĐẦY ĐỦ

BCQT

BGĐ
BHXH

Báo cáo quyết toán
Ban giám đốc
Bảo hiểm xã hội

BHYT
BVĐKNTH

Bảo hiểm y tế
Bệnh viện đa khoa Nam Tiền Hải

CBCNV

Cán bộ cơng nhân viên

CBVC

Cán bộ viên chức

CSSK

Chăm sóc sức khỏe

CSVC
HĐSN

Cơ sở vật chất
Hoạt động sự nghiệp

KCB
LDLK
MMTB

Khám chữa bệnh
Liên doanh liên kết
Máy móc thiết bị

NSNN
PTHĐSN

Ngân sách nhà nước
Phát triển hoạt động sự nghiệp

QLTC
SNCT
SNC
TCKT
TNTT
UBND
VP

Quản lý tài chính
Sự nghiệp có thu
Sự nghiệp cơng
Tài chính kế tốn
Thu nhập tăng thêm
Ủy ban nhân dân
Viện phí

iii


DANH MỤC BẢNG, BIỂU, SƠ ĐỒ, HÌNH VẼ
Hình 1.1 Các mục tiêu của quản lý tài chính bệnh viện ........................................... 12
Hình 1.2 Nguồn và cơ chế tài chính cho cơ sở cung ứng dịch vụ y tế ..................... 16
Hình 2.1: Cơ cấu tổ chức của Bệnh viện Đa khoa Nam Tiền Hải ........................... 78
Bảng 2.1. Trình độ của đội ngũ CB phòng TCKT Bệnh viện Đa khoa Nam Tiền Hải
................................................................................................................................... 45
Bảng 2.2. Dự toán thu của Bệnh viện Đa khoa Nam Tiền Hải năm 2014 ............... 49
Bảng 2.3. Dự toán chi phí của Bệnh viện Đa khoa Nam Tiền Hải năm 2014 ......... 52
Bảng 2.4. Thực trạng giao dự toán của Bệnh viện Đa khoa Nam Tiền Hải (Giai đoạn
2012– 2016) ............................................................................................................. 54
Bảng 2.5. Thực trạng nguồn thu từ NSNN cấp cho chi thường xuyên của Bệnh viện
Đa khoa Nam Tiền Hải giai đoạn 2012-2016 .......................................................... 56
Bảng 2.6: Thực trạng các nguồn thu từ NSNN của Bệnh viện Đa khoa Nam Tiền
Hải giai đoạn 2012-2016 .......................................................................................... 57
Bảng 2.7. Thực trạng nguồn thu từ viện phí của Bệnh viện Đa khoa Nam Tiền Hải
giai đoạn 2012-2016 ................................................................................................. 59
Bảng 2.8. Thực trạng nguồn thu từ hoạt động LDLK của Bệnh viện Đa khoa Nam
Tiền Hải giai đoạn 2012-2016 .................................................................................. 60
Bảng 2.9. Nội dung và tỷ trọng các khoản chi của Bệnh viện Đa khoa Nam Tiền Hải
giai đoạn 2012-2016 ................................................................................................. 64
Bảng 2.10. Thực trạng mức độ cân đối tài chính của Bệnh viện Đa khoa Nam Tiền
Hải giai đoạn 2012-2016 .......................................................................................... 69
Bảng 2.11. Thực trạng mức độ thực hiện tổng thu viện phí, LDLK & các nguồn
khác của Bệnh viện Đa khoa Nam Tiền Hải giai đoạn 2012-2016 .......................... 70
Bảng 2.12. Thực trạng chi phí trực tiếp cho người bệnh của Bệnh viện Đa khoa
Nam Tiền Hải giai đoạn 2012-2016 ......................................................................... 71

Bảng 2.13. Thực trạng chi phí trực tiếp cho người bệnh của 4 bệnh viện hạng III của
tỉnh Thái Bình năm 2015 .......................................................................................... 71
Bảng 2.14. Thực trạng trích và sử dụng quỹ phát triển hoạt động sự nghiệp của
Bệnh viện Đa khoa Nam Tiền Hải giai đoạn 2012--2016 ........................................ 72
Bảng 2.15. Thực trạng chi trả thu nhập tăng thêm của Bệnh viện Đa khoa Nam Tiền
Hải giai đoạn 2011-2016 .......................................................................................... 74
Bảng 2.16. Trình độ của đội ngũ Cán bộ quản lý Bệnh viện Đa khoa Nam Tiền Hải
................................................................................................................................... 79

iv


MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN ...................................................................................................... i
LỜI CẢM ƠN ........................................................................................................... ii
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT .................................................................... iii
DANH MỤC BẢNG, BIỂU, SƠ ĐỒ, HÌNH VẼ .................................................. iv
MỤC LỤC ................................................................................................................. v
PHẦN MỞ ĐẦU ....................................................................................................... 1
Chƣơng 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CÔNG TÁC QUẢN LÝ TÀI CHÍNH
TRONG CÁC BỆNH VIỆN CƠNG LẬP THEO CƠ CHẾ TỰ CHỦ ................ 5
1.1. Tổng quan về bệnh viện cơng lập, đơn vị sự nghiệp có thu ........................... 5
1.1.1. Tổ chức đoàn thể của bệnh viện .............................................................. 5
1.1.2. Chức năng nhiệm vụ ............................................................................... 5
1.2. Tổng quan về cơ chế tự chủ tài chính trong bệnh viện cơng lập .................... 6
1.2.1. Khái niệm về quản lý Tài chính trong các bệnh viện công lập ............... 6
1.2.2. Đặc điểm quản lý tài chính tại bệnh viện cơng lập ................................. 9
1.2.3. Mục tiêu của quản lý Tài chính trong bệnh viện của Việt nam ............ 10
1.2.4. Các nguyên tắc thực hiện cơ chế tự chủ tài chính của bệnh viện cơng 13
1.3. Nội dung cơng tác quản lý tài chính theo cơ chế tự chủ tại bệnh viện công 13

1.3.1. Lập kế hoạch thu - chi ........................................................................... 14
1.3.1.1. Yêu cầu đối với lập kế hoạch thu chi tài chính bệnh viện công lập
..................................................................................................................... 14
1.3.1.2. Căn cứ để lập kế hoạch thu - chi của bệnh viện công lập .............. 15
1.3.1.3. Nội dung lập kế hoạch .................................................................... 15
1.3.2. Tổ chức thực hiện kế hoạch thu - chi .................................................... 21
1.3.2.1. Giao dự toán thu - chi ..................................................................... 22
1.3.2.2. Tổ chức bộ máy quản lý tài chính .................................................. 23
1.3.2.3. Chỉ đạo thực hiện kế hoạch ............................................................ 23
1.3.3. Báo cáo quyết toán ................................................................................ 25
1.3.4. Thanh tra, kiểm tra, đánh giá ................................................................. 26
1.3.4.1. Khái niệm kiểm tra tài chính .......................................................... 26
1.3.4.2. Mục tiêu của kiểm tra tài chính ...................................................... 26
1.3.4.3. Nhiệm vụ kiểm tra tài chính ........................................................... 27
1.4. Các yếu tố ảnh hưởng đến cơng tác quản lý tài chính tại bệnh viện cơng lập
............................................................................................................................... 27
1.4.1. Mơi trường bên ngồi ............................................................................ 27
1.4.1.1. Chính sách, pháp luật của Nhà nước .............................................. 28
1.4.1.2. Trình độ phát triển kinh tế xã hội ................................................... 28

v


1.4.1.3. Sự phát triển nhanh chóng của khoa học cơng nghệ, đặc biệc trong
lĩnh vực y học .............................................................................................. 29
1.4.2. Môi trường bên trong ............................................................................ 30
1.4.2.1. Phương hướng chiến lược phát triển của bệnh viện ....................... 30
1.4.2.2. Đội ngũ nhân lực ............................................................................ 30
1.4.2.3. Quy mô và chất lượng khám chữa bệnh của bệnh viện ................. 31
1.4.2.4. Công nghệ thông tin và nhận thức về vai trị của cơng nghệ thơng

tin trong quản lý .......................................................................................... 31
1.4.2.5. Văn hóa bệnh viện .......................................................................... 32
1.5. Các chỉ tiêu đánh giá công tác quản lý tài chính trong các bệnh viện cơng lập
............................................................................................................................... 32
1.5.1. Mức độ cân đối tài chính ....................................................................... 33
1.5.2. Hiệu quả các hoạt động, so sánh với chi phí đã bỏ ra ........................... 34
1.5.3. Đầu tư cơ sở vật chất, MMTB y tế, đào tạo nâng cao trình độ tay nghề
chun mơn cho CBCNV bệnh viện ............................................................... 34
1.5.4. Hạch toán kinh tế y tế bệnh viện ........................................................... 35
1.6. Kinh nghiệm về quản lý tài chính bệnh viện cơng lập của Việt nam ........... 35
Tóm tắt chƣơng 1 ................................................................................................... 38
Chƣơng 2. THỰC TRẠNG CƠNG TÁC QUẢN LÝ TÀI CHÍNH TẠI BỆNH
VIỆN ĐA KHOA NAM TIỀN HẢI, TỈNH THÁI BÌNH ................................... 40
2.1. Khái quát về Bệnh viện Đa khoa Nam Tiền Hải .......................................... 40
2.2. Phân tích thực trạng cơng tác quản lý Tài chính tại Bệnh viện Đa khoa Nam
Tiền Hải ............................................................................................................... 43
2.2.1. Thực trạng công tác lập kế hoạch thu - chi ........................................... 47
2.2.1.1. Thực trạng lập dự toán nguồn thu của bệnh viện ........................... 47
2.2.1.2. Thực trạng lập kế hoạch các khoản chi của Bệnh viện Đa khoa Nam
Tiền Hải ....................................................................................................... 50
2.2.2. Thực trạng tổ chức thực hiện kế hoạch thu -chi .................................... 53
2.2.2.1. Giao dự toán ................................................................................... 53
2.2.2.2. Chỉ đạo thực hiện kế hoạch tài chính ............................................. 54
2.2.2.3. Thực trạng cơng tác thực hiện kế hoạch thu – chi ......................... 56
2.2.3. Quyết tốn .............................................................................................. 65
2.2.4. Kiểm tra tài chính .................................................................................. 67
2.2.5. Thực trạng cơng tác quản lý tài chính theo các chỉ tiêu đánh giá ......... 69
2.3. Phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến cơng tác quản lý tài chính tại Bệnh viện
Đa khoa Nam Tiền Hải, tỉnh Thái Bình ............................................................... 75
2.3.1. Các yếu tố bên ngoài ............................................................................. 75

2.3.1.1. Đặc điểm kinh tế vĩ mô của Nam Tiền Hải, tỉnh Thái Bình .......... 75

vi


2.3.1.2. Ngành y tế Việt nam ...................................................................... 76
2.3.2. Các yếu tố bên trong .............................................................................. 77
2.3.2.1. Cơ cấu tổ chức ................................................................................ 77
2.3.2.2. Trình độ của đội ngũ cán bộ quản lý .............................................. 78
2.3.2.3. Quy trình quản lý tài chính tại bệnh viện ....................................... 79
2.3.2.4. Điều kiện làm việc ........................................................................ 81
2.3.2.5. Về công nghệ .................................................................................. 81
2.4. Những kết quả đạt được và những nguyên nhân hạn chế cần khắc phục về
công tác quản lý tài chính của Bệnh viện Đa khoa Nam Tiền Hải ...................... 82
2.4.1. Những kết quả đạt được ........................................................................ 82
2.4.2. Những tồn tại, hạn chế........................................................................... 84
2.4.3. Những nguyên nhân .............................................................................. 85
2.4.3.1. Nguyên nhân chủ quan ................................................................... 85
2.4.3.2. Nguyên nhân khách quan ............................................................... 86
Tóm tắt chƣơng 2 ................................................................................................... 86
Chƣơng 3. MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM HỒN THIỆN QUẢN LÝ TÀI
CHÍNH THEO CƠ CHẾ TỰ CHỦ TẠI BỆNH VIỆN ĐA KHOA NAM TIỀN
HẢI .......................................................................................................................... 88
3.1. Định hướng phát triển của Bệnh viện Đa khoa Nam Tiền Hải, tỉnh Thái Bình
............................................................................................................................... 88
3.1.1. Quan điểm của Đảng, Nhà nước hoàn thiện cơ chế quản lý Tài chính các
đơn vị sự nghiệp y tế công lập ......................................................................... 88
3.1.2. Dự báo những tác động của môi trường đến sự phát triển của Bệnh viện
Đa khoa Nam Tiền Hải trong thời gian tới ...................................................... 89
3.1.3. Định hướng phát triển của Bệnh viện Đa khoa Nam Tiền Hải trong thời

gian tới ............................................................................................................. 90
3.2. Một số giải pháp hồn thiện cơng tác quản lý tài chính theo cơ chế tự chủ tại
Bệnh viện Đa khoa Nam Tiền Hải ........................................................................ 92
3.2.1. Giải pháp về đào tạo nguồn nhân lực và bồi dưỡng kiến thức quản lý tài
chính trong bệnh viện ...................................................................................... 92
3.2.1.1. Đào tạo nguồn nhân lực và bồi dưỡng kiến thức quản lý tài chính
trong bệnh viện ............................................................................................ 92
3.2.1.2. Đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ tài chính kế tốn giỏi nghiệp vụ,
có tinh thần trách nhiệm, có phẩm chất đạo đức tốt .................................... 93
3.2.2. Giải pháp khai thác và sử dụng nguồn thu của bệnh viện để đầu tư nâng
cấp cơ sở vật chất, trang thiết bị máy móc, tăng giường bệnh, gia tăng thương
hiệu bệnh viện .................................................................................................. 95

vii


3.2.3. Giải pháp hoàn thiện, bổ sung hệ thống định mức kỹ thuật của bệnh
viện .................................................................................................................. 97
3.2.4. Giải pháp tăng cường công tác đôn đốc, kiểm tra, giám sát quá trình
thực thi nhiệm vụ của cán bộ viên chức của các khoa phòng trong Bệnh viện
.......................................................................................................................... 97
3.2.5. Sử dụng tiết kiệm, hiệu quả và giám sát chặt chẽ các khoản chi ........ 100
3.2.6. Giải pháp tăng cường thực hiện phương án tự chủ tài chính và thực hiện
tốt quy chế chi tiêu nội bộ. Chú trọng đến giải pháp tài chính để động viên cán
bộ nhân viên ................................................................................................... 101
3.2.7. Hồn thiện các báo cáo tài chính, phân tích báo cáo tài chính và cơng
khai báo cáo tài chính kịp thời ....................................................................... 102
3.3. Một số kiến nghị nhằm hồn thiện cơng tác quản lý tài chính theo cơ chế tự
chủ tại bệnh viện đa khoa Nam Tiền Hải .......................................................... 103
3.3.1. Kiến nghị đối với nhà nước và chính phủ ........................................... 103

3.3.2. Kiến nghị đối với UBND Tỉnh, Sở Y tế, Bảo hiểm xã hội ................. 104
3.3.3. Kiến nghị đối với Bệnh viện Đa khoa Nam Tiền Hải ......................... 105
3.3.3.1. Về nâng cao chất lượng nguồn nhân lực kết hợp với công tác đào
tạo – nghiên cứu khoa học và cải tiến chất lượng bệnh viện .................... 105
3.3.3.2. Về công tác chuyên môn .............................................................. 106
3.3.3.3. Về công tác vật tư, thiết bị y tế .................................................... 107
3.3.3.4. Về công tác tổ chức hành chính ................................................... 107
3.3.3.5. Về cơng tác tài chính kế tốn ....................................................... 107
Tóm tắt chƣơng 3 ................................................................................................. 109
KẾT LUẬN ........................................................................................................... 110
TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................................... 112

viii


PHẦN MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Sức khoẻ là vốn quý, là niềm hạnh phúc lớn nhất của mỗi con người, mỗi gia
đình và của tồn xã hội. Trong thời buổi hiện nay, quan tâm chăm sóc sức khoẻ cho
mọi người là nhiệm vụ không chỉ của riêng ngành Y tế mà mang tính tồn cầu và là
chiến lược phát triển của mọi quốc gia. Sức khoẻ vừa là mục tiêu vừa là động lực
phát triển kinh tế đất nước.
Trong thời gian dài trước đây chúng ta quan niệm y tế, giáo dục … là các
lĩnh vực “phi sản xuất vật chất”, có nghĩa đối lập với lĩnh vực sản xuất vật chất như
nơng nghiệp, cơng nghiệp. Chính quan điểm sai lầm này đã kéo theo sự đầu tư thấp
vì xem như đầu tư vào các lĩnh vực này là tiêu tốn nguồn lực của Nhà nước mà
không sáng tạo ra giá trị và giá trị sử dụng. Các bệnh viện, cơ sở y tế chỉ đơn thuần
là cơ quan hành chính sự nghiệp thu đủ, chi đủ.
Chuyển sang kinh tế thị trường chúng ta đã có những thay đổi căn bản trong
nhận thức, quan điểm về ngành Y tế. Ngành y tế được coi là một ngành trong hệ

thống kinh tế quốc dân và thuộc nhóm ngành dịch vụ phục vụ các nhu cầu có tính
chất phúc lợi xã hội. Nói cách khác, khơng phải là tiêu phí mà là đầu tư cơ bản, đầu
tư cho phát triển. Theo quan điểm mới, bệnh viện là một đơn vị kinh tế dịch vụ
nhưng khác với các đơn vị kinh doanh dịch vụ bởi hoạt động cung cấp dịch vụ của
bệnh viện không đặt mục tiêu lợi nhuận làm mục tiêu quan trọng nhất. Đơn vị kinh
tế dịch vụ thơng qua các hoạt động dịch vụ của mình để có thu nhập và tích cực
hoạt động khơng vì doanh lợi.
Xuất phát từ quan niệm mới trên, Đảng và Nhà nước ta đã có những thay đổi
căn bản trong cơ chế quản lý tài chính theo cơ chế tự chủ đối với các đơn vị sự
nghiệp có thu trong chương trình nghị sự cải cách tài chính cơng. Đó là:
Thứ nhất, thay cho việc cấp kinh phí theo số lượng biên chế bằng việc tính
tốn kinh phí căn cứ vào chỉ tiêu giường bệnh kế hoạch, căn cứ kết quả và chất
lượng hoạt động (theo phân hạng bệnh viện), hướng vào kiểm soát đầu ra, chất
lượng chi tiêu theo mục tiêu cho đơn giản hơn, tăng quyền tự chủ cho đơn vị sử
dụng ngân sách.

1


Thứ hai, xoá bỏ cơ chế cấp phát theo kiểu “Xin - Cho”, thực hiện chế độ tự
chủ tài chính cho các đơn vị sự nghiệp trên cơ sở xác định nhiệm vụ phải thực hiện,
mức hỗ trợ tài chính từ ngân sách và phần còn lại do đơn vị tự trang trải.
Thứ ba, khuyến khích các nhà đầu tư trong và ngoài nước phát triển trong
các lĩnh vực giáo dục, y tế. Khuyến khích liên doanh, liên kết vào lĩnh vực này.
Thực tế trên đòi hỏi quản lý tài chính trong bệnh viện vừa phải đảm bảo các
mục tiêu tài chính vừa đảm bảo tính hiệu quả, cơng bằng trong chăm sóc sức khoẻ.
Quản lý tài chính bệnh viện trở thành chìa khố quyết định sự thành cơng hay thất
bại trong việc quản lý bệnh viện; quyết định sự tụt hậu cũng như phát triển của bệnh
viện trong hiện tại và trong tương lai.
Trong những năm qua hệ thống y tế Việt Nam được đánh giá là có những

bước phát triển mạnh mẽ. Những thành tựu đạt được của ngành y tế là kết quả của
quá trình đổi mới và phát triển của đất nước, trong đó có đổi mới hệ thống y tế. Đổi
mới lĩnh vực y tế ở nước ta được bắt đầu từ đổi mới các chính sách và cơ chế tài
chính trong lĩnh vực cung ứng dịch vụ khám chữa bệnh (KCB), như các chính sách
thu một phần viện phí (1989), Pháp lệnh Hành nghề y dược tư nhân (1993 và sửa
đổi năm 2003), giảm viện phí cho người có cơng, người nghèo (1994), chính sách
“xã hội hóa” và giao quyền tự chủ về tài chính cho các cơ sở y tế cơng lập (2006).
Khơng thể phủ nhận, đổi mới chính sách và cơ chế tài chính trong cung ứng
dịch vụ KCB cụ thể là chính sách về quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm về tài chính,
tự bảo đảm chi phí hoặc một phần chi phí hoạt động đối với các đơn vị y tế công lập
là một vấn đề phức tạp và mới mẻ, khơng chỉ có tác động mạnh đến các bệnh viện
và người KCB, mà còn ảnh hưởng về nhiều mặt đối với cả hệ thống y tế. Bên cạnh
những thành tựu đạt được, quá trình đổi mới cơ chế tài chính cũng đặt ra nhiều vấn
đề cần giải quyết.
Xuất phát từ thực trạng của Bệnh viện Đa khoa Nam Tiền Hải và hoạt động
quản lý tài chính của đơn vị. Về cơ bản đã đạt được hiệu quả trong việc thực hiện
nhiệm vụ chính trị, song vẫn cịn biểu hiện một số tồn tại cần có những giải pháp để
nâng cao hiệu quả quản lý cho phù hợp với tình hình kinh tế - xã hội của Tỉnh và tư
tưởng chỉ đạo của Đảng - Nhà nước ta hiện nay. Với mong muốn áp dụng những
kiến thức đã học của chương trình thạc sĩ QTKD và góp phần hồn thiện hoạt động

2


quản lý tài chính cho bệnh viện, học viên đã lựa chọn đề tài cho luận văn thạc sĩ
quản trị kinh doanh là:
“Một số giải pháp nhằm hoàn thiện quản lý tài chính theo cơ chế tự chủ
tại Bệnh viện Đa khoa Nam Tiền Hải”.
2. Mục đích nghiên cứu
Mục đích nghiên cứu của đề tài là chỉ ra các hạn chế, những điểm cần khắc phục

trong công tác quản lý tài chính giúp Bệnh viện Đa khoa Nam Tiền Hải hoàn thiện,
đạt hiệu quả tốt hơn trong tương lai. Để đạt mục đích này, tác giả đưa ra các mục
tiêu cụ thể của đề tài như sau:
 Hệ thống hóa cơ sở lý luận về công tác quản lý tài chính tại các bệnh viện
cơng lập tại Việt nam
 Đánh giá thực trạng cơng tác quản lý tài chính tại bệnh viện Đa khoa Nam
Tiền Hải. Từ đó xác định những ưu điểm, hạn chế về công tác quản lý tài
chính tại bệnh viện.
 Phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến cơng tác quản lý tài chính tại bệnh viện
Đa khoa Nam Tiền Hải thơng qua đó xác định các nguyên nhân gây ra hạn
chế trong công tác quản lý tài chính tại bệnh viện này.
 Giải pháp hồn thiện cơng tác quản lý tài chính theo cơ chế tự chủ tại Bệnh
viện Đa khoa Nam Tiền Hải.
3. Đối tƣợng nghiên cứu
Là những vấn đề lý luận và thực tiễn về cơng tác quản lý tài chính tại bệnh
viện Đa khoa Nam Tiền Hải.
4. Phạm vi nghiên cứu đề tài
– Về nội dung: luận văn nghiên cứu chủ yếu về cơng tác quản lý tài chính của
bệnh viện cơng lập.
– Về khơng gian: tình hình sử dụng, quản lý nguồn kinh phí tại Đa khoa Nam
Tiền Hải.
– Về thời gian: thu thập và xử lý các số liệu từ năm 2012 đến năm 2016.

3


5. Phƣơng pháp nghiên cứu
Luận văn sử dụng các phương pháp nghiên cứu định tính thơng qua nghiên
cứu tài liệu, quan sát phân tích hoạt động quản lý tài chính để hoàn thành các mục
tiêu đặt ra cho đề tài này. Ngoài ra tác giả cũng sử dụng các cách tiếp cận hệ thống,

định lượng và cách tiếp cận logic để thu thập và xử lý, phân tích thơng tin. Đồng
thời đề tài của tác giả sử dụng kỹ thuật tổng hợp gồm sơ đồ, bảng biểu để phân tích
xử lý số liệu.
Việc phân tích, xử lý thơng tin và vận dụng kiến thức, kinh nghiệm quản lý
của bản thân cũng được sử dụng để đưa ra các giải pháp nhằm tăng cường quản lý
tài chính tại Bệnh viện Đa khoa Nam Tiền Hải.
6. Kết cấu đề tài
Luận văn được bố cục thành 3 chương chính:
 Chương 1: Cơ sở lý thuyết về cơng tác quản lý tài chính trong các bệnh viện
công lập theo cơ chế tự chủ
 Chương 2: Thực trạng cơng tác quản lý tài chính theo cơ chế tự chủ một
phần tại Bệnh viện Đa khoa Nam Tiền Hải
 Chương 3: Giải pháp và các kiến nghị nhằm hồn thiện cơng tác quản lý tài
chính tại theo cơ chế tự chủ tại Bệnh viện Đa khoa Nam Tiền Hải.

4


Chƣơng 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CÔNG TÁC QUẢN LÝ TÀI CHÍNH
TRONG CÁC BỆNH VIỆN CƠNG LẬP THEO CƠ CHẾ TỰ CHỦ
1.1. Tổng quan về bệnh viện công lập, đơn vị sự nghiệp có thu
Các đơn vị sự nghiệp (cơng lập) là một bộ phấn cấu thành cơ cấu tổ chức của
các cơ quan hành chính nhà nước. Các đơn vị sự nghiệp do cơ quan nhà nước có
thẩm quyền thành lập, có tư cách pháp nhân, có tài khoản, con dấu riêng, thực hiện
chức năng nhiệm vụ quản lý nhà nước hoặc cung cấp sản phẩm, dịch vụ công trong
các ngành, lĩnh vực theo quy định của pháp luật, như: viện nghiên cứu, bệnh viện,
trường học…(Nguồn:Luật viên chức 2010/QH12 và />1.1.1. Tổ chức đoàn thể của bệnh viện
Tổ chức Đảng Cộng sản Việt Nam trong bệnh viện là tổ chức cơ sở Đảng
trực thuộc quận, thành phố, huyện ủy... Đảng lãnh đạo các hoạt động của đơn vị

theo chức năng, nhiệm vụ được giao, trong khuôn khổ Hiến pháp, pháp luật và Điều
lệ Đảng Cộng sản Việt Nam.
Các tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức xã hội nghề nghiệp: Cơng đồn cơ sở
trực thuộc Cơng đồn ngành Y tế, được thành lập và hoạt động theo quy định của
pháp luật. Các tổ chức này có trách nhiệm phối hợp cùng Ban Giám đốc để thực
hiện nhiệm vụ chính trị của bệnh viện và thực hiện chức năng, nhiệm vụ của đoàn
thể, tổ chức xã hội đã được xác định trong Điều lệ của tổ chức đó.
1.1.2. Chức năng nhiệm vụ
- Cấp cứu, khám, chữa bệnh, phục hồi chức năng.
- Đào tạo và tham gia đào tạo nhân lực y tế
- Chỉ đạo tuyến và tham gia phòng, chống dịch bệnh.
- Thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia về y tế trên địa bàn quận.
- Nghiên cứu khoa học; triển khai ứng dụng khoa học, công nghệ, kỹ thuật
hiện đại phục vụ người bệnh và phục vụ cơng tác chăm sóc sức khoẻ nhân dân.

5


- Quản lý kinh tế y tế
Có thể hiểu khái niệm bệnh viện công lập như sau: Bệnh viện công lập là
những bệnh viện do cơ quan nhà nước có thẩm quyền thành lập và hoạt động dưới
sự quản lý của nhà nước. Bệnh viên công lập là một đơn vị hành chính sự nghiệp
cung cấp dịch vụ cơng về y tế cho người dân, đồng thời thực hiện nghiệp vụ chuyên
môn về y tế (khám bệnh chữa bệnh, đào tạo cán bộ, nghiên cứu khoa học, chỉ đạo
tuyến, phòng bệnh, hợp tác quốc tế).
1.2. Tổng quan về cơ chế tự chủ tài chính trong bệnh viện cơng lập
1.2.1. Khái niệm về quản lý Tài chính trong các bệnh viện cơng lập
Bản thân khái niệm quản lý có tính đa nghĩa nên có sự khác biệt giữa nghĩa
rộng và nghĩa hẹp. Hơn nữa, do sự khác biệt về thời đại, xã hội, chế độ, nghề nghiệp
nên quản lý cũng có nhiều giải thích, lý giải khác nhau. Cùng với sự phát triển của

phương thức xã hội hoá sản xuất và sự mở rộng trong nhận thức của con người thì
sự khác biệt về nhận thức và lý giải khái niệm quản lý càng trở nên rõ rệt.
 Quản lý theo định nghĩa của các trường phái quản lý học:
Xuất phát từ những góc độ nghiên cứu khác nhau, rất nhiều học giả trong và
ngồi nước đã đưa ra giải thích không giống nhau về quản lý. Cho đến nay, vẫn
chưa có một định nghĩa thống nhất về quản lý. Đặc biệt là kể từ thế kỷ 21, các quan
niệm về quản lý lại càng phong phú. Các trường phái quản lý học đã đưa ra những
định nghĩa về quản lý như sau:
- Henry Fayol người Pháp (1841- 1925): "Quản lý là một hoạt động mà mọi
tổ chức (gia đình, doanh nghiệp, chính phủ) đều có, nó gồm 5 yếu tố tạo thành là: kế
hoạch, tổ chức, chỉ đạo, điều chỉnh và kiểm sốt. Quản lý chính là thực hiện kế
hoạch, tổ chức, chỉ đạo điều chỉnh và kiểm soát ấy”.
- Harold Koontz (1909 - 1984): "Quản lý là xây dựng và duy trì một mơi
trường tốt giúp con người hồn thành một cách hiệu quả mục tiêu đã định".
- Peter F Druker người Áo (1909 - 2005): "Suy cho cùng, quản lý là thực
tiễn. Bản chất của nó khơng nằm ở nhận thức mà là ở hành động; kiểm chứng nó

6


không nằm ở sự logic mà ở thành quả; quyền uy duy nhất của nó là thành tích". Có
thể kể ra nhiều ý kiến khác nhau về định nghĩa quản lý, trên đây chỉ là một vài ý
kiến mang tính đại diện trên cơ sở phân tích tổng hợp những quan điểm khơng
giống nhau. Tóm lại, những quan điểm đó tuy rất rõ ràng, đúng đắn nhưng chưa đầy
đủ. Chúng chỉ chú trọng đến quản lý như là một hiện tượng chứ chưa làm bộc lộ rõ
bản chất của nó. Vậy, làm thế nào để khái quát khái niệm quản lý một cách đơn giản
và tương đối toàn diện?
Như chúng ta đều biết, quản lý thực chất cũng là một hành vi, đã là hành vi
thì phải có người gây ra và người chịu tác động. Tiếp theo đó cần có mục đích của
hành vi, đặt ra câu hỏi tại sao làm như vậy? Do đó, để hình thành nên hoạt động

quản lý trước tiên cần có chủ thể quản lý: nói rõ ai là người quản lý? Sau đó cần xác
định đối tượng quản lý: quản lý cái gì? Cuối cùng cần xác định mục đích quản lý:
quản lý vì cái gì?
Có được 3 yếu tố trên nghĩa là có được điều kiện cơ bản để hình thành nên
hoạt động quản lý. Đồng thời cần chú ý rằng, bất cứ hoạt động quản lý nào cũng
không phải là hoạt động độc lập, nó cần được tiến hành trong mơi trường, điều kiện
nhất định nào đó.
Tóm lại: Quản lý là sự tác động của chủ thể quản lý lên đối tượng quản lý
một cách liên tục và có hướng đích nhằm đạt được mục tiêu đề ra. Xét theo quá
trình thì quản lý bao gồm bốn bước: lập kế hoạch, tổ chức thực hiện, đánh giá, kiểm
tra.
 Quản lý tài chính
Là một bộ phận, một khâu của quản lý kinh tế xã hội và là khâu quản lý
mang tính tổng hợp. Quản lý tài chính được coi là hợp lý, có hiệu quả nếu nó tạo ra
được một cơ chế quản lý thích hợp, có tác động tích cực tới các quá trình kinh tế xã
hội theo các phương hướng phát triển đã được hoạch định. Việc quản lý, sử dụng
nguồn tài chính ở các đơn vị sự nghiệp có liên quan trực tiếp đến hiệu quả kinh tế
xã hội do đó phải có sự quản lý, giám sát, kiểm tra nhằm hạn chế, ngăn ngừa các
hiện tượng tiêu cực, tham nhũng trong khai thác và sử dụng nguồn lực tài chính

7


đồng thời nâng cao hiệu quả việc sử dụng các nguồn tài chính. (Nguồn: Nguyễn Phú
Giang, 2010).
Chủ thể quản lý trong quản lý tài chính bệnh viện là các nhà quản lý như
trưởng phịng tài chính - kế tốn, ban giám đốc bệnh viện, cơ quan nhà nước có
thẩm quyền.
Đối tượng quản lý của quản lý tài chính bệnh viện là nguồn thu - chi của
bệnh viện, các hoạt động tài chính của bệnh viện (vốn ngân sách Nhà nước cấp,

viện phí, vốn viện trợ, vốn vay và các nguồn vốn khác; tài sản, vật tư của bệnh
viện).
Mục đích quản lý của quản lý tài chính bệnh viện là để phục vụ nhiệm vụ
khám bệnh, chữa bệnh, đào tạo, nghiên cứu khoa học, chỉ đạo tuyến ... của bệnh
viện đạt hiệu quả cao.
Như vậy, từ sự phân tích trên ta có thể đưa ra định nghĩa về quản lý tài chính
bệnh viện cơng như sau: “Quản lý tài chính bệnh viện công lập là sự tác động một
cách liên tục có hướng đích của chủ thể quản lý lên các nguồn thu -chi, hoạt động
tài chính của bệnh viện thơng qua bốn bước: Lập kế hoạch thu - chi, tổ chức thực
hiện kế hoạch, quyết toán và kiểm tra một cách công bằng và hiệu quả nhằm thực
hiện mục tiêu phúc lợi, phi lợi nhuận của bệnh viện công.”
Ở Việt Nam, quản lý tài chính Bệnh viện cơng là một nội dung của chính
sách kinh tế - tài chính cơng. Chính sách quản lý tài chính ở Bệnh viện do Bộ
trưởng Bộ Y tế chủ trương với trọng tâm là sử dụng các nguồn lực đầu tư cho ngành
y tế một cách hiệu quả nhất để cung cấp các dịch vụ y tế một cách chất lượng và
cơng bằng. Nó được thể hiện qua hai mặt: Tính hiệu quả và tính cơng bằng.
- Tính hiệu quả chú trọng đến hiệu quả sự dụng các nguồn lực như: trình độ
y bác sỹ, trang thiết bị kỹ thuật, phương pháp phân phối nguồn lực, hiệu lực quản lý
hành chính và chất lượng dịch vụ y tế tốt nhất để cung cấp cho nhân dân.
- Tính cơng bằng địi hỏi cung cấp dịch vụ y tế bằng nhau cho những người
có mức độ bệnh tật như nhau không phân biệt giàu nghèo lớn bé, thoả mãn nhu cầu

8


khám chữa bệnh của mọi người khi ốm đau theo một mặt bằng chi phí nhất định
khơng mà khơng địi hỏi khả năng chi trả của người bệnh là điều kiện tiên quyết.
 Cơ chế tự chủ tài chính đơn vị sự nghiệp (ĐVSN)
Cơ chế tự chủ tài chính trong ĐVSN nói chung và cơ chế tự chủ đơn vị sự
nghiệp y tế cơng lập nói riêng hiện nay được quy định tại Nghị định số

43/2006/NĐ-CP ngày 25/4/2006 của Chính phủ và nhiều văn bản hướng dẫn, điều
chỉnh bổ sung cho Nghị định 43/2006/NĐ-CP. Trong đó đơn vị sự nghiệp công lập
được trao quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm trong việc tạo lập và sử dụng nguồn tài
chính để thực hiện các nhiệm vụ trong lĩnh vực hoạt động của mình.
Cơ chế tự chủ tài chính là cơ chế quản lý nhằm tăng cường quyền tự chủ, tự
chịu trách nhiệm cho các đơn vị sự nghiệp có thu về các mặt hoạt động tài chính, tổ
chức bộ máy và sắp xếp lao động qua đó làm tăng chất lượng hoạt động cung cấp
dịch vụ công của đơn vị.
1.2.2. Đặc điểm quản lý tài chính tại bệnh viện cơng lập
Quản lý tài chính bệnh viện là chìa khóa quyết định sự thành công hay thất
bại của quản lý bệnh viện, sự tụt hậu hay phát triển bệnh viện. Hoạt động tài chính
của các bệnh viện cơng Việt Nam nói chung và bệnh viện đa khoa Nam Tiền Hải
nói riêng hiện nay có chung năm đặc điểm sau:
− Tài chính bán bao cấp.
− Tài chính bán chỉ huy.
− Tài chính tập trung điều hành.
− Tài chính khơng tích lũy.
− Tài chính khơng có chỉ số lượng giá hiệu qủa
 Tài chính bán bao cấp: vừa bao cấp vừa thu một phần viện phí. Có những
bệnh bao cấp 100%, có bệnh bao cấp không đáng kể. Bệnh viện phải thực thi công
bằng y tế nghĩa là chất lượng điều trị của cả hai nhóm được và khơng được bao cấp
phải như nhau.

9


 Tài chính bán chỉ huy: đại đa số các mục sử dụng kinh phí cũng như các mục
thu đều phải vào “khung quy định”. Tuy nhiên vẫn có một số dịch vụ thu theo quy
định riêng của mỗi bệnh viện, được xây dựng căn cứ vào biểu giá.
 Tài chính tập trung điều hành: phần lớn tập trung chi vào điều hành như

lương, điều trị, sửa chữa và chi phí quản lý khác. Tỉ lệ đầu tư xây dựng cơ bản và
mua sắm trang thiêt bị để đổi mới bệnh viện thấp.
 Tài chính khơng tích lũy: đây là đặc điểm cần lưu ý nhất. Vì cơ chế quản lý
tài chính bệnh viện như hiện nay các bệnh viện cơng ít có cơ may phát triển do
khơng có qũy dự phịng, tích lũy. Tuy nhiên với cơ chế tự chủ tài chính, bệnh viện
có khả năng phát triển hơn do chủ động về tài chính.
 Tài chính khơng có chỉ số lượng giá hiệu qủa: Nhà nước quản lý nguồn thu
và nhất là quản lý chặt các quy trình sử dụng kinh phí nhưng hồn tồn khơng đề ra
các chỉ số lượng giá đầu ra hay hiệu qủa sử dụng. Vì vậy đặt quản lý tài chính bệnh
viện vừa “dễ” lại vừa “khó” tùy vào cách nhìn của mỗi nhà quản lý bệnh viện.
1.2.3. Mục tiêu của quản lý Tài chính trong bệnh viện của Việt nam
Sử dụng và quản lý các nguồn kinh phí Ngân sách Nhà nước cấp (NSNN),
các nguồn được coi như là NSNN cấp (từ quỹ bảo BHYT, viện phí thu trực tiếp của
người bệnh, các nguồn từ chương trình viện trợ, tài trợ) và các khoản thu khác (thu
hoạt động liên doanh liên kết, dịch vụ coi xe…) một cách hiệu quả nhất và tuân theo
đúng quy định của Nhà nước.
Tăng các khoản thu hợp pháp, cân đối thu chi, sử dụng hợp lý các khoản chi
có hiệu quả, chống lãng phí, thực hành tiết kiệm.
Thực hiện chính sách ưu đãi về khám, chữa bệnh cho các đối tượng là người
nghèo, người có cơng với đất nước.
Từng bước tiến tới hạch tốn chi phí vào giá thành dịch vụ khám chữa bệnh.
Đa dạng hoá về phương thức quản lý, khi nền kinh tế nước ta vận hành theo cơ
chế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa cần phải tìm hiểu sự tác động của cơ chế
thị trường đến các hoạt động sự nghiệp, trong đó có Y tế trên hai mặt: tích cực và tiêu
cực. Nhà nước không nên thực hiện một phương thức quản lý nhất loạt lên các đối

10


tượng quản lý khác nhau. Đồng thời, ngay với một đối tượng quản lý cũng cần có sự

kết hợp cách thức quản lý bằng “mệnh lệnh và kiểm soát”
Mục tiêu của quản lý tài chính trong bệnh viện
Duy trì cán cân thu chi: đây là điều kiện tiên quyết và bắt buộc của quản lý
tài chính bệnh viện và cũng là tiêu chuẩn để đánh giá cho sự thành công trong cơ
chế quản lý tài chính mới.
Bệnh viện phải hồn thiện chất lượng dịch vụ KCB thông qua một số chỉ tiêu
chun mơn.
Nhân viên phải hài lịng với chính sách đãi ngộ của bệnh viện: đời sống cán
bộ công nhân viên được hoàn thiện và ngày càng được nâng cao, hồn thiện phương
tiện làm việc, xây dựng và giữ gìn văn hóa Bệnh viện.
Bệnh viện phải hồn thiện phát triển cơ sở vật chất, phát triển các phòng
khám chuyên khoa lẻ đáp ứng nhu cầu của người bệnh.
Công bằng y tế phải luôn luôn đặt lên hàng đầu, chất lượng phục vụ như
nhau cho toàn bộ các đối tượng.
Bên cạnh đó phải kết hợp hài hồ giữa cơ chế quản lý của Nhà nước với cơ
chế tự vận động của các bệnh viện cơng lập trong lĩnh vực tài chính. Nhà nước, các
nhà quản lý cần biết sử dụng các cơng cụ quản lý tài chính tác động vào hoạt động sự
nghiệp thơng qua cơ chế vốn có của nó, hướng vận động đến các mục tiêu mong
muốn.
+ Trao quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm cho các đơn vị sự nghiệp trong việc
tổ chức công việc, sắp xếp lại bộ máy, sử dụng lao động và nguồn lực tài chính để
hồn thành nhiệm vụ được giao; phát huy mọi khả năng của đơn vị để cung cấp dịch
vụ với chất lượng cao cho xã hội; tăng nguồn thu nhằm từng bước giải quyết thu nhập
cho người lao động.
+ Thực hiện chủ trương xã hội hóa trong việc cung cấp dịch vụ cho xã hội, huy
động sự đóng góp của cộng đồng để phát triển các hoạt động sự nghiệp, từng bước
giảm dần bao cấp từ NSNN.

11

+ Thực hiện quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm đối với đơn vị sự nghiệp, nhà
nước quan tâm đầu tư để hoạt động sự nghiệp ngày càng phát triển; bảo đảm cho các
đối tượng chính sách xã hội, đồng bào dân tộc thiểu số, vùng sâu, vùng xa, vùng đặc
biệt khó khăn được cung cấp dịch vụ theo quy định ngày càng tốt hơn.
+ Phân biệt rõ cơ chế quản lý nhà nước đối với đơn vị sự nghiệp công lập với
cơ chế quản lý nhà nước đối với cơ quan hành chính nhà nước.
Mục tiêu của quản lý tài chính bệnh viện được thể hiện qua sơ đồ sau:
BAN GIÁM ĐỐC BỆNH VIỆN
1.Cán cân thu chi

Y TẾ NHÀ NƢỚC
4. Phát triển BV

NHÂN VIÊN B.
VIỆN 3. Được hài lòng

BỆNH NHÂN

2. Chất lượng

5. Cơng bằng y tế

Hình 1.1 Các mục tiêu của quản lý tài chính bệnh viện
(Nguồn: Lê Ngọc Trọng, 2001)

Hình 1.1 cho thấy mối quan hệ biện chứng giữa các mục tiêu với chủ thể
quản lý và đối tượng quản lý của quản lý tài chính bệnh viện, sự ảnh hưởng qua lại
giữa chủ thể và đối tượng trong quản lý tài chính bệnh viện.
Như vậy, quản lý tài chính bệnh viện phải đáp ứng cùng lúc bốn đối tác: Ban

Giám đốc bệnh viện, Bệnh nhân, cán bộ nhân viên trong bệnh viện và Nhà nước.
Đó là:
 Yêu cầu của Ban giám đốc: hoàn thành trách nhiệm thực hiện cán cân
thu chi.

12


 Với bệnh nhân: chất lượng chăm sóc và cơng bằng y tế
 Với nhân viên: hài lòng do đời sống được hoàn thiện.
 Y tế Nhà nước: phát triển bệnh viện bền vững.
Nhìn chung trong điều kiện kinh tế xã hội nước ta hiện nay, mục tiêu của
quản lý tài chính Bệnh viện phải cùng lúc đạt được các mục tiêu trên. Tuy nhiên ở
một số vùng sâu, vùng xa, biên giới hải đảo gặp nhiều khó khăn thì lại cần phải sắp
xếp thứ tự của ưu tiên nào cần phấn đấu trước tùy theo điều kiện hoàn cảnh của
từng địa phương.
1.2.4. Các nguyên tắc thực hiện cơ chế tự chủ tài chính của bệnh viện cơng
Quản lý tài chính trong Bệnh viện cần thực hiện theo các nguyên tắc sau:
 Sử dụng, quản lý các nguồn kinh phí Ngân sách Nhà nước cấp và các
nguồn được coi là Ngân sách Nhà nước cấp như viện phí, bảo hiểm y tế,
viện trợ… theo đúng quy định của Nhà nước.
 Tăng nguồn thu hợp pháp, cân đối thu chi, sử dụng các khoản chi có hiệu
quả, chống lãng phí, thực hành tiết kiệm.
 Thực hiện chính sách ưu đãi và đảm bảo công bằng về khám, chữa bệnh
cho các đối tượng ưu đãi xã hội và người nghèo.
 Từng bước tiến tới hạch tốn chi phí và giá thành khám chữa bệnh.
1.3. Nội dung cơng tác quản lý tài chính theo cơ chế tự chủ tại bệnh viện công
Nội dung quản lý tài chính là một bộ phận, một khâu của quản lý kinh tế xã
hội và là khâu quản lý mang tính tổng hợp. Quản lý tài chính được coi là hợp lý, có
hiệu quả nếu nó tạo ra được một cơ chế quản lý thích hợp, có tác động tích cực tới

các q trình kinh tế xã hội theo các phương hướng phát triển đã được hoạch định.
Việc quản lý, sử dụng nguồn tài chính ở các đơn vị sự nghiệp có liên quan trực tiếp
đến hiệu quả kinh tế xã hội do đó phải có sự quản lý, giám sát, kiểm tra nhằm hạn
chế, ngăn ngừa các hiện tượng tiêu cực, tham nhũng trong khai thác và sử dụng
nguồn lực tài chính đồng thời nâng cao hiệu quả việc sử dụng các nguồn tài chính.

13


Trong đơn vị sự nghiệp, Nhà nước là chủ thể quản lý, đối tượng quản lý là
tài chính đơn vị sự nghiệp. Tài chính đơn vị sự nghiệp bao gồm các hoạt động và
quan hệ tài chính liên quan đến quản lý, điều hành của Nhà nước trong lĩnh vực sự
nghiệp.
Nghị định số 43/2006/NĐ-CP có quy định rõ quyền tực chủ, tự chịu trách
nhiệm về tài chính đối với từng loại hình đơn vị sự nghiệp. Theo đó, đơn vị sự nghiệp
y tế công mang đặc điểm của đơn vị sự nghiệp tự bảo đảm toàn bộ và tự bảo đảm một
phần chi phí hoạt động cần tuân thủ theo cơ chế quản lý về nguồn thu và chi như sau:
Quy trình quản lý tài chính trong bệnh viện ở Việt Nam gồm 4 bước:
 Lập kế hoạch thu - chi.
 Tổ chức thực hiện kế hoạch thu - chi.
 Báo cáo quyết tốn.
 Kiểm tra tài chính.
1.3.1. Lập kế hoạch thu - chi
Lập dự toán thu - chi các nguồn kinh phí của bệnh viện là thơng qua các
nghiệp vụ tài chính để cụ thể hố định hướng phát triển, kế hoạch hoạt động ngắn hạn
của bệnh viện, trên cơ sở tăng nguồn thu hợp pháp và vững chắc. Trên cơ sở phân
tích, đánh giá tình hình thực hiện kế hoạch năm trước, dự tốn các hoạt động chun
mơn và tài chính trong năm tới, phân tích các yếu tố tác động của mơi trường bên
ngồi và bên trong, đảm bảo được hoạt động thường xuyên của bệnh viện, đồng thời
từng bước củng cố và nâng cấp cơ sở vật chất của bệnh viện, tập trung đầu tư đúng

mục tiêu ưu tiên nhằm đạt hiệu quả cao, hạn chế tối đa lãng phí và tiêu cực, từng
bước tính cơng bằng trong sử dụng các nguồn đầu tư cho bệnh viện.
1.3.1.1. Yêu cầu đối với lập kế hoạch thu chi tài chính bệnh viện cơng lập
− Trên cơ sở tăng nguồn thu hợp pháp và vững chắc, từ đó đảm bảo các hoạt
động thường xuyên của bệnh viện, đồng thời từng bước củng cố và nâng cấp cơ sở
vật chất của bệnh viện.

14


− Tập trung đầu tư đúng mục tiêu ưu tiên nhằm đạt hiệu quả cao, hạn chế tối đa
lãng phí và tiêu cực trong kế hoạch đầu tư và chi tiêu, từng bước đảm bảo tính cơng
bằng trong sử dụng các nguồn đầu tư và chi tiêu cho bệnh viện.
− Sử dụng các nghiệp vụ tài chính để xác định chính xác các chỉ tiêu thu, chi
cũng như các giải pháp thực hiện các chỉ tiêu đó.
− Bảo đảm cân đối thu chi và cố gắng có thu nhập để lại.
1.3.1.2. Căn cứ để lập kế hoạch thu - chi của bệnh viện công lập
− Phương hướng nhiệm vụ chung của bệnh viện trong tương lai.
− Kế hoạch hoạt động của bệnh viện với các mục tiêu, chỉ tiêu cụ thể.
− Kết quả thực hiện kế hoạch tài chính các năm trước.
− Khả năng ngân sách nhà nước cho phép.
− Khả năng huy động tài chính từ các nguồn ngồi nhà nước.
− Khả năng bảo đảm vật tư từ Nhà nước và từ thị trường.
− Năng lực tổ chức quản lý và kỹ thụât của bệnh viện cũng như các đơn vị
trong bệnh viện.
1.3.1.3. Nội dung lập kế hoạch
a. Nghiên cứu các yếu tố bên ngồi và bên trong có ảnh hưởng đến kế hoạch
thu - chi của bệnh viện
− Căn cứ vào chức năng, nhiệm vụ năm kế hoạch được cấp có thẩm quyền
giao.

− Chính sách chế độ tài chính hiện hành của Nhà nước: những quy định về các
nguồn thu hợp pháp, những quy định hay định mức về chế độ chi tiêu như chi
lương, thưởng, nghiên cứu khoa học…
− Căn cứ kết quả hoạt động sự nghiệp, tình hình thu, chi tài chính của năm
trước liền kề.
− Căn cứ vào kế hoạch cấp cao hơn của bệnh viện và của ngành y tế.

15