Xây dựng và phát triển hệ thống thông tin

Chương 4
Xây dựng và phát triển HTTT
4.1. Quy trình phát triển hệ thống
4.2. Các phương pháp xây dựng HTTT
4.3. Quản lý xây dựng và phát triển HTTT
4.4. Thách thức trong xây dựng & phát triển HTTT
Mục đích của Chương 4Mục đích của Chương 4
■ Quy trình xây dựng HTTT có những đặc điểm gì?
■ Có thể phát triển hệ thống theo những phương pháp
à?nào?
■ Quản lý xây dựng và khai thác HTTT theo những
phương pháp nào?
■ Làm thế nào để hạn chế rủi ro trong quá trình xây dựng
và phát triển hệ thống thông tin?
2
22
© 2008, TS. PhạmThị Thanh Hồng
MISMIS
4.1 Quy trình phát triển hệ thống
Điều tra
phân tích
Thiết kế
Triển khai
Vận hành &
duy trì
Xác định vấn đề và
cách thức mà HTTT
có thể hỗ trợ
Các chương
trình và thủ
tục

HTTT được sử
ể ỗ
4
44
© 2008, TS. PhạmThị Thanh Hồng
MISMIS
dụng để hỗ trợ quá
trình kinh doanh
4.1.1 Điều tra, phân tích
■ Mục đích
■ Môi trường, hoàn cảnh, ràng buộc và hạn chế của hệ thống?
■ Người dùng cầngìở hệ thống?■ Người dùng cần gì ở hệ thống?
■ Giải pháp sơ bộ để đáp ứng yêu cầu đặt ra?
■ Nội dung:
■ Khảo sát, đánh giá hiện trạng và tìm hiểu nhu cầu.
■ Xác lập và khởi đầu dự án
Lậ kế h htiể kh i d á
5
55
© 2008, TS. PhạmThị Thanh Hồng
MISMIS
■ Lập kế hoạch triển khai dự án
■ Nguồn điều tra
■ Người dùng hệ thống: nhân viên, nhà quản lý, khách hàng, đối tác
■ Sổ sách tài liệu
a. Khảo sát, đánh giá hiện trạng, và tìm
hiểu nhu cầu
■ Sổ sách tài liệu
■ Sổ sách, tài liệu, dữ liệu trên máy tính
■ Phát hiện các dữ liệu trùng lặp, không nhất quán

■ Chương trình máy tính: xác định các chi tiết về cấu trúc dữ liệu và quá
trình xử lý dữ liệu
■ Phương pháp điều tra
■ Nghiên cứu tài liệu viết
■ Quan sát
6
66
© 2008, TS. PhạmThị Thanh Hồng
MISMIS
■ Quan sát
■ Phỏng vấn
■ Phiếu điều tra
■ Quy trình điều tra: kế hoạch, lãnh đạo, điều phối, thừa hành
■Đánh giá hiện trạng
■ Nghiên cứu tài liệu viết
■ Phương pháp khảo sát bằng mắt trên các tài liệu viết
■ Tài liệu: hóa đơn phiếu thanh toán sổ sách tệp máy tính biên
Các phương pháp điều tra
■ Tài liệu: hóa đơn, phiếu thanh toán, sổ sách, tệp máy tính, biên
bản, nghị quyết, …
■ Quan sát
■ Theo dõi tại hiện trường, nơi làm việc một cách thụ động
■Đòi hỏi nhiều thời gian
■ N
gười bị quan sát có thể cảm thấy khó chịu do đó bất hợp tác, thay
7
77
© 2008, TS. PhạmThị Thanh Hồng
MISMIS
■ Người bị quan sát có thể cảm thấy khó chịu do đó bất hợp tác, thay

đổi hành động khác với thông lệ
■ Nên kết hợp với phỏng vấn ngay tại nơi làm việc
Các phương pháp điềutra
■ Phỏng vấn
■ Câu hỏi mở: khả năng trả lời lớn, người hỏi chưa hình dung hết
được, áp dụng khi người hỏi muốn thăm dò, gợi mở vấn đề,
ời ả lờihảióhiể biế ộngười trả lời phải có hiểu biết rộng
■ Câu hỏi đóng: câu trả lời được xác định trước
■ Trật tự câu hỏi phỏng vấn
■ Thu hẹp dần
■ Mở rộng dần
■ Thắtrồimở
8
88
© 2008, TS. PhạmThị Thanh Hồng
MISMIS
■ Thắt rồi mở
■ Lưu ý: không nên thể hiện sự áp đặt, cần biết lắng nghe, thể hiện
tôn trọng, tin cậy, thiện cảm
■ Phiếu điều tra
■ Liệt kê các câu hỏi và người được điều tra ghi câu trả lời của mình
vào đó
Các phương pháp điềutra
■ Ít có tác dụng dẫn dắt tư duy vì người trả lời có thể trả lời tùy tiện
không theo thứ tự câu hỏi, thậm chí không trả lời
■Ưu điểm: ít tốn kém
9
99
© 2008, TS. PhạmThị Thanh Hồng
MISMIS

Kết quả chính của giai đoạn khảo sát
■ Báo cáo sau giai đoạn khảo sát bao gồm
■ Phát biểu vấn đề
■ Thông tin rõ ràng về các vấn đề được đề cập và không được đề cập
■ Xem xét công việc: từ góc độ tổ chức và việc quản lý
■ Xem xét các kế hoạch phát triển sản phẩm và dịch vụ
■ Xu thế chung và dự báo
■ Các dự án nghiên cứu và phát triển
■ Ngân sách dành cho HTTT
■ Xem xét kỹ thuật: có máy tính chưa? Lưu trữ dữ liệu thích hợp chưa?
Thựctrạng nhân lực?
10
1010
© 2008, TS. PhạmThị Thanh Hồng
MISMIS
Thực trạng nhân lực?
■ Xem xét về thao tác
■ Những vấn đề khác cần lưu ý: mức độ ủng hộ của nhà quản lý cấp cao,
xác định những giới hạn của vấn đề,…
b. Xác lập và khởi đầu dự án
■ Xác định phạm vi và các hạn chế của dự án
■ Xác định mục tiêu và các ưu tiên cho dự án
ề ấ■ Đề xuất các giải pháp sơ bộ
■ Lập kế hoạch triển khai dự án
16
1616
© 2008, TS. PhạmThị Thanh Hồng
MISMIS
Xác định phạm vi
■ Cơ quan lớn, cỡ quốc gia hoặc quốc tế

■ Cơ quan trung bình, thường là một đơn vị nhưng có nhiều
chi nhánhchi nhánh
■ Xí nghiệp, đơn vị vừa và nhỏ; người quản lý nắm tường
tận về đơn vị mình
17
1717
© 2008, TS. PhạmThị Thanh Hồng
MISMIS
Các mục tiêu và ưu tiên cho dự án
■ Lợi ích nghiệp vụ: tăng khả năng xử lý, đáp ứng yêu cầu
nghiệp vụ một cách an toàn, tin cậy
■ Lợi ích kinh tế:giảmbiênchế cán bộ giảm chi phí■ Lợi ích kinh tế: giảm biên chế cán bộ, giảm chi phí
■ Lợi ích sử dụng: nhanh chóng, thuận tiện
■ Hạn chế điểm yếu của hệ thống cũ
18
1818
© 2008, TS. PhạmThị Thanh Hồng
MISMIS
Các hạn chế của dự án
■ Nhân lực: số lượng, trình độ
■ Thiết bị, kỹ thuật
■ Tài chính
19
1919
© 2008, TS. PhạmThị Thanh Hồng
MISMIS
c. Lập kế hoạch triển khai dự án
■ Hợp đồng triển khai dự án
■ Dự trù thiết bị và kinh phí
ổ■ Tổ chức các nhóm làm việc

■Điều hành dự án
■ Tiến trình thực hiện dự án
20
2020
© 2008, TS. PhạmThị Thanh Hồng
MISMIS
Hợp đồng triển khai dự án
■ Những vấn đề được đặt ra và các nhu cầu về thông tin liên
quan
■ Phạmvivàhạnchế■ Phạm vi và hạn chế
■ Mục tiêu và ưu tiên
■ Giải pháp và tính khả thi
■ Dự trù thiết bị và kinh phí
■ Phân côn
g trách nhiệm và nhân sự
21
2121
© 2008, TS. PhạmThị Thanh Hồng
MISMIS
g ệ ự
■ Phương pháp và tiến trình triển khai
■ Phương thức thanh toán
■ Phương pháp thanh lý hợp đồng
Dự trù thiết bị và kinh phí
■ Khối lượng dữ liệu cần lưu trữ
■ Các dạng làm việc (từ xa, trực tiếp,…)
ố ố■ Số lượng người dùng tối đa
■ Khối lượng thông tin cần thu thập
■ Khối lượng thông tin kết xuất
22

2222
© 2008, TS. PhạmThị Thanh Hồng
MISMIS
4.1.2 Thiết kế HTTT
■ Phân tích chức năng của HTTT
■ Nhiệm vụ thiết kế
23
2323
© 2008, TS. PhạmThị Thanh Hồng
MISMIS
a. Phân tích chức năng của HTTT
■ Mục đích:
■ Thông tin cần thiết cho tổ chức và người sử dụng nó
■ Các hoạt động nguồn cung cấpvàcácsảnphẩmcủa HTTT■ Các hoạt động, nguồn cung cấp, và các sản phẩm của HTTT
■ Khả năng HTTT cần có để đáp ứng được yêu cầu của người dùng
■ Phương pháp lược đồ dòng dữ liệu (DFD)
■ Lược đồ dòng dữ liệu được xây dựng nhằm diễn tả quá trình xử lý
thông tin của một hệ thống với yêu cầu: chỉ rõ thông tin được
chuyển giao giữa các chức năng đó và qua đó thấy được trình tự
ủ hú
24
2424
© 2008, TS. PhạmThị Thanh Hồng
MISMIS
của chúng
■ Các yếu tố biểu diễn: chức năng, dòng dữ liệu, kho dữ liệu, đối tác,
tác nhân trong
b. Nhiệm vụ thiết kế
■ Thiết kế giao diện với người sử dụng
■ Thiết kế dữ liệu

ế ế■ Thiết kế quá trình
■Đặc tả hệ thống
■ phần cứng và thiết bị
■ phần mềm
■ con người
25
2525
© 2008, TS. PhạmThị Thanh Hồng
MISMIS
■ giao diện
■ Tiêu chuẩn thiết kế
■
Giai đoạn 3: Triển khai
■
Đưa quá trình mới vào vận hành
■ Kế hoạch triển khai
4.1.3 Quy trình phát triển hệ thống
■Đào tạo người sử dụng
■ Chuyển đổi sang hệ thống mới
Song song
Hệ thống cũ
Hệ thống mới
Thí điểm
Hệ thống mới
Hệ thống cũ
26
2626
© 2008, TS. PhạmThị Thanh Hồng
MISMIS
Thay thế

Hệ thống cũ Hệ thống mới
Giai đoạn
Hệ thống mới
Hệ thống cũ