Phân tích và đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên của trường trung cấp nghề giao thông cơ điện quảng ninh
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (6.6 MB, 100 trang )
.....
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI
---------------
TRẦN THỊ THUÝ DÂN
PHÂN TÍCH VÀ ĐỀ XUẤT MỘT SỐ GIẢI PHÁP
NHẰM NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN
CỦA TRƯỜNG TRUNG CẤP NGHỀ GIAO THÔNG CƠ ĐIỆN
QUẢNG NINH
LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC
QUẢN TRỊ KINH DOANH
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:
PGS.TS. NGUYỄN ÁI ĐOÀN
HÀ NỘI – NĂM 2012
Luận văn tốt nghiệp cao học
Đại học Bách khoa Hà Nội
LỜI CẢM ƠN
Để hoàn thành luận văn tốt nghiệp: “Phân tích và đề xuất một số giải pháp
nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên của Trường Trung cấp nghề Giao
thơng Cơ điện Quảng Ninh”, ngồi sự nỗ lực của bản thân cịn có sự giúp đỡ rất
tận tình của các thầy cô giáo, các bạn đồng nghiệp, các cán bộ giáo viên trường
Trung cấp nghề Giao thông Cơ điện Quảng Ninh và một số đơn vị có liên quan
khác.
Tôi xin chân thành cảm ơn các thầy cô giáo trong Viện Kinh tế và Quản lý,
Viện đào tạo Sau Đại học - trường Đại học Bách khoa Hà Nội, Sở Lao động
Thương Binh và Xã hội tỉnh Quảng Ninh, Ban giám hiệu và các đồng nghiệp, học
sinh trường Trung cấp nghề Giao thông Cơ điện Quảng Ninh và một số Doanh
nghiệp trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh đã cung cấp kiến thức, thơng tin bổ ích giúp đỡ
tơi hồn thành luận văn này.
Đặc biệt tôi xin chân thành cảm ơn PGS.TS Nguyễn Ái Đoàn, Viện Kinh tế
và Quản lý, trường Đại học Bách khoa Hà Nội là người đã trực tiếp hướng dẫn, giúp
đỡ tơi hồn thành luận văn.
Mặc dù đã có nhiều cố gắng trong q trình học tập và nghiên cứu, tuy nhiên
do kiến thức và kinh nghiệm cịn hạn chế nên luận văn của tơi cịn rất nhiều thiếu
sót. Tơi rất mong được các thầy cơ giáo trong Viện Kinh tế và Quản lý trường Đại
học Bách khoa Hà Nội đọc và đóng góp những ý kiến quý báu để đề tài hoàn thiện
hơn và ứng dụng có hiệu quả vào thực tiễn. Tơi xin chân thành cảm ơn!
Quảng Ninh, ngày 19 tháng 12 năm 2012
Người thực hiện
Trần Thị Thùy Dân
Học viên: Trần Thị Thùy Dân
Viện Kinh tế và Quản lý
Luận văn tốt nghiệp cao học
Đại học Bách khoa Hà Nội
LỜI CAM ĐOAN
Luận văn thạc sĩ chuyên ngành Quản trị Kinh doanh với đề tài: “Phân tích
và đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên của
Trường Trung cấp nghề Giao thông Cơ điện Quảng Ninh” đươc tôi viết và
nghiên cứu dưới sự hướng dẫn trực tiếp của PGS. TS Nguyễn Ái Đoàn. Luận văn
được thực hiện trên cơ sở vận dụng lý luận chung về chất lượng nguồn nhân lực và
thực trạng của trường TCN GTCĐ Quảng Ninh, trên cơ sở đó đề xuất một số giải
pháp nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên trường TCN GTCĐ Quảng Ninh,
nhắm tới mục tiêu xây dựng và phát triển nhà trường thành trường Cao đẳng nghề
vào năm 2013.
Trong q trình hồn thành Luận văn, tơi có tham khảo và sử dụng một số tài
liệu trong lĩnh vực đào tạo nghề và một số thông tin của một số cơ sở đào tạo nghề
khác trong địa bàn tỉnh Quảng Ninh, các cơ quan quản lý và tài liệu, sách báo, mạng
internet v.v…
Tôi xin cam đoan đây là cơng trình nghiên cứu của chính bản thân tơi. Các
tài liệu tham khảo có nguồn trích dẫn; các số liệu, kết quả trong luân văn được sử
dụng trung thực và chưa từng công bố trong các nghiên cứu khác; nếu có tơi xin
hồn tồn chịu trách nhiệm.
Quảng Ninh, ngày 19 tháng 12 năm 2012
Người thực hiện
Trần Thị Thùy Dân
Học viên: Trần Thị Thùy Dân
Viện Kinh tế và Quản lý
Luận văn tốt nghiệp cao học
Đại học Bách khoa Hà Nội
DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CÁC CHỮ VIẾT TẮT
KÝ HIỆU CHỮ VIẾT TẮT
CHỮ VIẾT, TÊN GỌI ĐẦY ĐỦ
TCN
: Trung cấp nghề
GTCĐ
: Giao thông cơ điện
GD & ĐT
: Giáo dục và đào tạo
GV
: Giáo viên
HS
: Học sinh
CSVC
: Cơ sở vật chất
Học viên: Trần Thị Thùy Dân
Viện Kinh tế và Quản lý
Luận văn tốt nghiệp cao học
Đại học Bách khoa Hà Nội
DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 1.1. Đánh giá chất lượng đội ngũ GV theo mức độ đáp ứng về cơ cấu giới tính ....... 23
Bảng 1.2. Đánh giá chất lượng đội ngũ giáo viên theo mức độ đáp ứng về cơ cấu tuổi ..... 24
Bảng 1.3. Đánh giá mức độ hợp lý về cơ cấu giáo viên cho từng khoa nghề ..................... 24
Bảng 1.4. Đánh giá chất lượng một đội ngũ giáo viên theo mức độ đáp ứng về cơ cấu thâm
niên công tác .................................................................................................................... 25
Bảng 1.5. Đánh giá chất lượng được đào tạo của giáo viên về mặt trình độ chun mơn... 25
Bảng 1.6. Kết quả tổng hợp các chính sách đãi ngộ của đơn vị đào tạo ............................. 29
Bảng 2.1. Kết quả đào tạo từ năm 2007 đến năm 2011 ..................................................... 35
Bảng 2.2: Tổng hợp số lượng - cơ cấu trình độ đội ngũ giáo viên đến năm 2011 .............. 36
Bảng 2.3: Cơ sở vật chất của trường TCN GTCĐ Quảng Ninh ......................................... 36
Bảng 2.4: Tổng hợp các khoản thu năm 2011 ................................................................... 37
Bảng 2.5. Tổng hợp các khoản chi năm 2011 ................................................................... 38
Bảng 2.6. Tổng hợp kết quả đánh giá chất lượng đội ngũ GV ........................................... 39
Bảng 2.7. Số lượng GV trường TCN GTCĐ Quảng Ninh theo khoảng tuổi ...................... 40
Bảng 2.8. Tổng hợp kết quả đánh giá chất lượng đội ngũ GV ........................................... 40
Bảng 2.9. Tổng hợp kết quả đánh giá mức độ đáp ứng về cơ cấu GV cho từng khoa nghề 41
Bảng 2.10. Số lượng GV trường TCN GTCĐ Quảng Ninh theo thâm niên công tác ......... 42
Bảng 2.11. Đánh giá chất lượng đội ngũ GV theo mức độ đáp ứng về .............................. 42
Bảng 2.12. Tổng hợp kết quả đánh giá chất lượng đào tạo của giáo viên về mặt trình độ
chun mơn ..................................................................................................................... 43
Bảng 2.13. Kết quả học tập, rèn luyện của HS trường TCN GTCĐ Quảng Ninh năm học
2009- 2010....................................................................................................................... 44
Bảng 2.14. Tình trạng việc làm của học sinh sau khi tốt nghiệp Tình trạng việc làm của học
sinh đã tốt nghiệp khóa 2009 – 2010 ................................................................................ 45
Bảng 2.15. Báo cáo công khai thông tin chất lượng đào tạo thực tế .................................. 45
Bảng 2.16. Tổng hợp kết quả đánh giá của cán bộ quản lý về chất lượng công tác của đội
ngũ GV trường TCN GTCĐ Quảng Ninh ......................................................................... 46
Bảng 2.17. Tổng hợp kết quả đánh giá của giáo viên về chất lượng công tác của đội ngũ
GV trường TCN GTCĐ Quảng Ninh................................................................................ 47
Học viên: Trần Thị Thùy Dân
Viện Kinh tế và Quản lý
Luận văn tốt nghiệp cao học
Đại học Bách khoa Hà Nội
Bảng 2.18. Tổng hợp kết quả đánh giá của học sinh về chất lượng công tác giảng dạy của
GV trường TCN GTCĐ Quảng Ninh................................................................................ 48
Bảng 2.19. Tổng hợp kết quả đánh giá của học sinh về chất lượng kết quả ....................... 49
Bảng 2.20. Tổng hợp kết quả đánh giá của doanh nghiệp về chất lượng đào tạo của trường
TCN GTCĐ ..................................................................................................................... 51
Bảng 2.21. Kết quả tổng hợp các chỉ số của chính sách đãi ngộ đối với đội ngũ GV trường
TCN GTCĐ Quảng Ninh ................................................................................................. 59
Học viên: Trần Thị Thùy Dân
Viện Kinh tế và Quản lý
Luận văn tốt nghiệp cao học
Đại học Bách khoa Hà Nội
MỤC LỤC
LỜI CẢM ƠN
LỜI CAM ĐOAN
DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU VIẾT TẮT
DANH MỤC CÁC BẢNG
PHẦN 1: MỞ ĐẦU ..........................................................................................................1
1.1. Lý do chọn đề tài .................................................................................................1
1.2. Đối tượng nghiên cứu ..........................................................................................1
1.3. Mục đích nghiên cứu ...........................................................................................1
1.4. Phạm vi nghiên cứu .............................................................................................2
1.5. Phương pháp nghiên cứu .....................................................................................2
1.6. Kết cấu của đề tài ................................................................................................3
PHẦN 2: NỘI DUNG .......................................................................................................4
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CHẤT LƯỢNG ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN
TRƯỜNG TRUNG CẤP NGHỀ .....................................................................................4
1.1. Một số khái niệm cơ bản về giáo dục, đào tạo nghề nghiệp ..................................4
1.1.1. Giáo dục nghề nghiệp .......................................................................................4
1.1.2.Giáo viên các trường TCN .................................................................................8
1.2. Chất lượng và các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng đội ngũ GV trường TCN ... 14
1.2.1.Chất lượng nhân lực của một tổ chức ............................................................... 14
1.2.2.Chất lượng một đội ngũ giáo viên trường TCN ................................................ 14
1.2.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng đội ngũ giáo viên của trường TCN ......... 15
1.3. Phân tích, đánh giá chất lượng đội ngũ giáo viên TCN ....................................... 20
1.3.1. Mục đích, phương pháp đánh giá chất lượng đội ngũ giáo viên TCN .............. 20
1.3.2. Hệ thống chỉ tiêu đánh giá ............................................................................. 22
1.3.3.Nội dung phân tích, đánh giá chất lượng đội ngũ giáo viên trường TCN .......... 22
KẾT LUẬN CHƯƠNG 1 ............................................................................................... 30
CHƯƠNG 2: PHÂN TÍCH THỰC TRẠNG CHẤT LƯỢNG ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN
TRƯỜNG TCN GTCĐ QUẢNG NINH ........................................................................ 31
2.1. Giới thiệu tổng quan về trường TCN GTCĐ Quảng Ninh .................................. 31
2.1.1. Lịch sử hình thành và phát triển trường TCN GTCĐ Quảng Ninh ................... 31
2.1.2. Cơ cấu tổ chức của trường TCN GTCĐ QN.................................................... 32
Học viên: Trần Thị Thùy Dân
Viện Kinh tế và Quản lý
Luận văn tốt nghiệp cao học
Đại học Bách khoa Hà Nội
2.1.3. Quy mô đào tạo, đội ngũ giáo viên, cơ sở vật chất và nguồn lực tài chính của
nhà trường ................................................................................................................ 35
2.2. Phân tích, đánh giá chất lượng đội ngũ giáo viên trường TCN GTCĐ Quảng Ninh
................................................................................................................................. 38
2.2.1. Đánh giá chất lượng đội ngũ giáo viên trường TCN GTCĐ Quảng Ninh qua hệ
thống chỉ tiêu ........................................................................................................... 38
2.2.2. Phân tích chất lượng đội ngũ GV trường TCN GTCĐ Quảng Ninh theo các yếu
tố ảnh hưởng ............................................................................................................ 52
KẾT LUẬN CHƯƠNG 2 ............................................................................................... 61
CHƯƠNG 3: MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG ĐỘI NGŨ
GIÁO VIÊN TRƯỜNG TCN GTCĐ QUẢNG NINH ĐẾN 2015 ................................ 62
3.1. Những thách thức, yêu cầu mới đối với đội ngũ GV trường TCN GTCĐ Quảng
Ninh đến năm 2015 .................................................................................................. 62
3.1.1. Những thách thức đối với sự phát triển của trường TCN GTCĐ Quảng Ninh
đến năm 2015 ........................................................................................................... 62
3.1.2. Những yêu cầu đối với đội ngũ GV trường TCN GTCĐ Quảng Ninh ............. 63
3.2. Đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ GV trường TCN
GTCĐ Quảng Ninh .................................................................................................. 64
3.2.1. Giải pháp 1: Đổi mới tiêu chuẩn và qui trình tuyển dụng giáo viên của trường
TCN GTCĐ Quảng Ninh đến năm 2015 ................................................................... 64
3.2.1.1. Cơ sở khoa học và thực tiễn ......................................................................... 64
3.2.1.2. Các nội dung cần thực hiện .......................................................................... 65
3.2.2. Giải pháp 2: Đổi mới việc phân công giảng dạy, phương pháp đánh giá thành
tích đóng góp và chính sách đãi ngộ đối với GV trường TCN GTCĐ Quảng Ninh đến
năm 2015 ................................................................................................................. 69
3.2.2.1. Cơ sở khoa học và thực tiễn ......................................................................... 69
3.3.2. Các nội dung cần thực hiện ............................................................................. 69
3.2.3. Giải pháp 3: Đổi mới chính sách hỗ trợ đào tạo nâng cao trình độ cho đội ngũ
giáo viên trường TCN GTCĐ Quảng Ninh đến năm 2015 ........................................ 71
3.2.3.1. Cơ sở lý luận và thực tiễn ............................................................................ 71
3.2.3.2. Các nội dung cần thực hiện .......................................................................... 72
3.2.4. Giải pháp 4: Đổi mới công tác quản lý của trường TCN GTCĐ Quảng Ninh .. 72
3.2.5. Giải pháp 5: Tăng cường nguồn lực đầu tư xây dựng CSVC, thiết bị dạy nghề
và hợp tác quốc tế trong việc xây dựng, nâng cao chất lượng đội ngũ GV................. 73
3.2.5.1. Cơ sở khoa học và thực tiễn ......................................................................... 73
Học viên: Trần Thị Thùy Dân
Viện Kinh tế và Quản lý
Luận văn tốt nghiệp cao học
Đại học Bách khoa Hà Nội
3.2.5.2. Nội dung thực hiện ...................................................................................... 73
KẾT LUẬN CHƯƠNG 3 ............................................................................................... 74
PHẦN 3: KẾT LUẬN CHUNG ..................................................................................... 75
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ....................................................................... 76
PHỤ LỤC ....................................................................................................................... 78
PHỤ LỤC 01 ................................................................................................................... 79
PHỤ LỤC 02 ................................................................................................................... 82
PHỤ LỤC 03 ................................................................................................................... 84
PHỤ LỤC 04 ................................................................................................................... 86
PHỤ LỤC 05 ................................................................................................................... 88
PHỤ LỤC 06 ................................................................................................................... 90
Học viên: Trần Thị Thùy Dân
Viện Kinh tế và Quản lý
Luận văn tốt nghiệp cao học
1
Đại học Bách khoa Hà Nội
PHẦN 1: MỞ ĐẦU
1.1. Lý do chọn đề tài
Ngày nay, chất lượng nhân lực đã và đang là một vấn đề đáng quan tâm với
xã hội và mọi tổ chức trong nền kinh tế tri thức, khi mà nhu cầu về nguồn nhân lực
chất lượng cao ngày càng gia tăng. Điều này càng quan trọng hơn đối với các
trường Trung cấp nghề - nơi đào tạo nguồn lao động có tay nghề cao của đất nước.
Để đáp ứng nhu cầu xã hội đồng thời để cạnh tranh được, các trường trung cấp nghề
phải không ngừng nâng cao chất lượng đào tạo của mình. Trong khi đó, chất lượng
đội ngũ giáo viên là một nhân tố quan trọng nhất tạo nên chất lượng đào tạo của nhà
trường. Như vậy có thể nói đội ngũ giáo viên có tay nghề và trình độ cao là yêu cầu
thiết yếu để một trường Trung cấp nghề có thể tồn tại và phát triển trong điều kiện
hội nhập và cạnh tranh.
Trước yêu cầu bức thiết trên, tại trường Trung cấp nghề Giao thông Cơ điện
Quảng Ninh đã có sự quan tâm và đầu tư nhằm tạo dựng một đội ngũ giáo viên có
tay nghề và trình độ cao. Tuy nhiên, giữa yêu cầu về chất lượng với thực trạng đội
ngũ giáo viên của nhà trường cịn có sự chênh lệch khá lớn, buộc nhà trường phải
có giải pháp nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên hiện nay.
Chính sự cấp thiết cũng như những bất cập trong thực trạng chất lượng đội
ngũ giáo viên của trường Trung cấp nghề Giao thông Cơ điện Quảng Ninh và với
mong muốn góp phần nâng cao chất lượng đào tạo của trường, đáp ứng đòi hỏi của
nền kinh tế thị trường, đã thúc đẩy tác giả lựa chọn đề tài: “Phân tích và đề xuất
một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên của Trường Trung
cấp nghề Giao thông Cơ điện Quảng Ninh”.
1.2. Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của đề tài là chất lượng đội ngũ giáo viên trường
Trung cấp nghề Giao thơng Cơ điện Quảng Ninh.
1.3. Mục đích nghiên cứu
Đề tài hướng vào nghiên cứu những mục tiêu chính sau:
- Thứ nhất, nghiên cứu cơ sở lý luận và những căn cứ có liên quan đến chất
lượng đội ngũ giáo viên Trung cấp nghề.
- Thứ hai, phân tích thực trạng chất lượng đội ngũ giáo viên trường Trung
cấp nghề Giao thông Cơ điện Quảng Ninh giai đoạn 2006- 2011, từ đó rút ra những
Học viên: Trần Thị Thùy Dân
Viện Kinh tế và Quản lý
Luận văn tốt nghiệp cao học
2
Đại học Bách khoa Hà Nội
kết luận về chất lượng đội ngũ giáo viên nhà trường cùng những nguyên nhân dẫn
đến mức chất lượng đó.
- Thứ ba, mục tiêu cuối cùng của đề tài là đề xuất một số giải pháp nhằm góp
phần nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên trường Trung cấp nghề Giao thông Cơ
điện Quảng Ninh giai đoạn 2010 đến 2015, đáp ứng yêu cầu phát triển mà nhà
trường đã xác định.
1.4. Phạm vi nghiên cứu
Do tính chất phức tạp và rộng lớn của đề tài, thời gian và kiến thức kinh
nghiệm của tác giả còn hạn chế, đề tài chỉ tiến hành nghiên cứu trong phạm vi đội
ngũ giáo viên của trường Trung cấp nghề Giao thông Cơ điện Quảng Ninh và các số
liệu thu thập được tính đến tháng 10/2011.
1.5. Phương pháp nghiên cứu
Để nghiên cứu, đề tài vận dụng các phương pháp chủ yếu:
* Phương pháp nghiên cứu lý luận:
- Nghiên cứu tài liệu, tạp chí của các tác giả về vấn đề chất lượng nhân lực
nói chung và chất lượng đội ngũ giáo viên nói riêng.
- Nghiên cứu các văn kiện, nghị quyết, chính sách, chỉ thị của Đảng, Nhà
nước và Bộ Giáo dục Đào tạo liên quan đến công tác đào tạo và giáo viên.
* Phương pháp điều tra, khảo sát:
Thực hiện điều tra, khảo sát ý kiến người học; Khảo sát cán bộ quản lý và
giáo viên nhà trường; Khảo sát ý kiến của các doanh nghiệp có sử dụng các lao
động đã qua đào tạo tại trường để tìm hiểu về chất lượng đội ngũ giáo viên nhà
trường trên nhiều mặt.
* Phương pháp chuyên gia:
Tham khảo ý kiến của các nhà quản lý, các chuyên gia về giáo dục đào tạo ...
để xây dựng cơ sở cho việc nghiên cứu và phân tích.
* Phương pháp phân tích- tổng hợp:
Thơng qua các số liệu về đào tạo của nhà trường, số liệu các cuộc điều tra
khảo sát đã thực hiện cũng như ý kiến các chuyên gia để tiến hành tổng hợp, so
sánh, đánh giá và rút ra kết luận.
Học viên: Trần Thị Thùy Dân
Viện Kinh tế và Quản lý
Luận văn tốt nghiệp cao học
3
Đại học Bách khoa Hà Nội
1.6. Kết cấu của đề tài
Đề tài gồm 3 phần:
Phần 1: Mở đầu
Phần 2: Nội dung
Chương 1: Cơ sở lý luận về chất lượng của đội ngũ giáo viên trường Trung
cấp nghề.
Chương 2: Phân tích thực trạng chất lượng đội ngũ giáo viên trường Trung
cấp nghề Giao thông Cơ điện Quảng Ninh.
Chương 3: Một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên
trường Trung cấp nghề Giao thông Cơ điện Quảng Ninh đến 2015.
Phần 3: Kết luận chung
Học viên: Trần Thị Thùy Dân
Viện Kinh tế và Quản lý
Luận văn tốt nghiệp cao học
4
Đại học Bách khoa Hà Nội
PHẦN 2: NỘI DUNG
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CHẤT LƯỢNG ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN
TRƯỜNG TRUNG CẤP NGHỀ
1.1. Một số khái niệm cơ bản về giáo dục, đào tạo nghề nghiệp
1.1.1. Giáo dục nghề nghiệp
Theo quy định của luật giáo dục (hợp nhất) năm 2009:
* Cơ sở giáo dục nghề nghiệp bao gồm:
+ Trường Trung cấp chuyên nghiệp;
+ Trường Cao đẳng nghề, trường Trung cấp nghề, Trung tâm dạy nghề, lớp
dạy nghề (sau đây gọi chung là cơ sở dạy nghề).
- Cơ sở dạy nghề có thể được tổ chức độc lập, hoặc gắn với cơ sở sản xuất,
kinh doanh, dịch vụ hoặc cơ sở giáo dục khác.
* Đặc điểm hoạt động đào tạo nghề nghiệp
Để xác định rõ bản chất, đặc điểm hoạt động đào tạo giáo dục nghề nghiệp,
cần căn cứ vào mối quan hệ giữa hoạt động nhận thức của loài người với hoạt động
học tập của học sinh và mối quan hệ giữa hoạt động giảng dạy và hoạt động học tập
trong quá trình giáo dục - đào tạo nghề nghiệp.
Hoạt động giáo dục - đào tạo nghề nghiệp có một số đặc điểm nổi bật sau:
Thứ nhất, đối tượng học sinh là những người đã trưởng thành. Dạy nghề
được thực hiện dưới một năm đối với đào tạo nghề trình độ sơ cấp, từ một đến ba
năm đối với đào tạo nghề trình độ trung cấp, trình độ cao đẳng. Ở các trường cao
đẳng, đại học là những người đã tốt nghiệp PTTH, phát triển tương đối đầy đủ về
sinh lý, tâm lý...
Thứ hai, học sinh là những người có năng lực nhận thức tốt, đã được chọn
lọc. Trong quá trình học tập ở các cơ sở dạy nghề, mỗi học sinh phải tự mình chiếm
lĩnh hệ thống tri thức, kỹ năng, phải nắm vững những cơ sở nghề nghiệp tương lai ở
trình độ cao đẳng nghề, trung cấp nghề, sơ cấp nghề và có tiềm năng vươn lên thích
ứng với những u cầu trước mắt và lâu dài do thực tiễn xã hội và cách mạng khoa
học, công nghệ đặt ra.
Thứ ba, mục tiêu của giáo dục nghề nghiệp là đào tạo người lao động có kiến
thức, kỹ năng nghề nghiệp ở các trình độ khác nhau, có đạo đức, lương tâm nghề
nghiệp, ý thức kỷ luật, tác phong cơng nghiệp, có sức khoẻ nhằm tạo điều kiện cho
Học viên: Trần Thị Thùy Dân
Viện Kinh tế và Quản lý
Luận văn tốt nghiệp cao học
5
Đại học Bách khoa Hà Nội
người lao động có khả năng tìm việc làm, tự tạo việc làm hoặc tiếp tục học tập nâng
cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội,
củng cố quốc phòng, an ninh.
Dạy nghề nhằm đào tạo nhân lực kỹ thuật trực tiếp trong sản xuất, dịch vụ có
năng lực thực hành nghề tương xứng với trình độ đào tạo.
Thứ tư, nội dung giáo dục nghề nghiệp phải tập trung đào tạo năng lực thực
hành nghề nghiệp, coi trọng giáo dục đạo đức, rèn luyện sức khoẻ, rèn luyện kỹ
năng theo yêu cầu đào tạo của từng nghề, nâng cao trình độ học vấn theo yêu cầu
đào tạo. Học sinh trong quá trình học tập phải hồn thành nhiệm vụ chủ yếu là tiếp
thu một cách sáng tạo, có phê phán ở trình độ cao những hiểu biết và những kỹ năng
cơ bản về nghề nghiệp tương lai.
Thứ năm, phương pháp giáo dục nghề nghiệp phải kết hợp rèn luyện kỹ năng
thực hành với giảng dạy lý thuyết để giúp người học có khả năng hành nghề và phát
triển nghề nghiệp theo yêu cầu của từng công việc.
* Nhiệm vụ, quyền hạn và trách nhiệm của trường TCN
Luật giáo dục (hợp nhất) năm 2009 đã quy định nhiệm vụ, quyền hạn và
trách nhiệm của trường trung cấp nghề như sau:
Điều 58. Nhiệm vụ và quyền hạn của nhà trường
Nhà trường có những nhiệm vụ và quyền hạn sau đây:
1. Công bố công khai mục tiêu, chương trình giáo dục, nguồn lực và tài
chính, kết quả đánh giá chất lượng giáo dục và hệ thống văn bằng, chứng chỉ của
nhà trường. Tổ chức giảng dạy, học tập và các hoạt động giáo dục khác theo mục
tiêu, chương trình giáo dục; xác nhận hoặc cấp văn bằng, chứng chỉ theo thẩm quyền.
2. Tuyển dụng, quản lý nhà giáo, cán bộ, nhân viên; tham gia vào quá trình
điều động của cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền đối với nhà giáo, cán bộ,
nhân viên;
3. Tuyển sinh và quản lý người học;
4. Huy động, quản lý, sử dụng các nguồn lực theo quy định của pháp luật;
5. Xây dựng cơ sở vật chất kỹ thuật theo yêu cầu chuẩn hóa, hiện đại hóa;
6. Phối hợp với gia đình người học, tổ chức, cá nhân trong hoạt động giáo dục;
7. Tổ chức cho nhà giáo, cán bộ, nhân viên và người học tham gia các hoạt
động xã hội;
Học viên: Trần Thị Thùy Dân
Viện Kinh tế và Quản lý
Luận văn tốt nghiệp cao học
6
Đại học Bách khoa Hà Nội
8. Tự đánh giá chất lượng giáo dục và chịu sự kiểm định chất lượng giáo dục
của cơ quan có thẩm quyền kiểm định chất lượng giáo dục;
9. Các nhiệm vụ và quyền hạn khác theo quy định của pháp luật.
Điều 59. Nhiệm vụ và quyền hạn của trường TCN trong nghiên cứu khoa học,
phục vụ xã hội
1. Trường trung cấp thực hiện những nhiệm vụ và quyền hạn quy định tại
Điều 58 của Luật này, đồng thời có các nhiệm vụ sau đây:
a) Nghiên cứu khoa học; ứng dụng, phát triển và chuyển giao công nghệ;
tham gia giải quyết những vấn đề về kinh tế - xã hội của địa phương và đất nước;
b) Thực hiện dịch vụ khoa học, sản xuất kinh doanh theo quy định của pháp luật.
2. Khi thực hiện các nhiệm vụ quy định tại khoản 1 Điều này, trường trung
cấp nghề có những quyền hạn sau đây:
a) Được Nhà nước giao hoặc cho thuê đất, giao hoặc cho thuê cơ sở vật chất;
được miễn, giảm thuế, vay tín dụng theo quy định của pháp luật;
b) Liên kết với các tổ chức kinh tế, giáo dục, văn hóa, thể dục, thể thao, y tế,
nghiên cứu khoa học nhằm nâng cao chất lượng giáo dục, gắn đào tạo với sử dụng,
phục vụ sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội, bổ sung nguồn tài chính cho nhà trường;
c) Sử dụng nguồn thu từ hoạt động kinh tế để đầu tư xây dựng cơ sở vật chất
của nhà trường, mở rộng sản xuất, kinh doanh và chi cho các hoạt động giáo dục
theo quy định của pháp luật.
Điều 6: Quyền tự chủ và tự chịu trách nhiệm của trường TCN
Trường Trung cấp nghề được quyền tự chủ và chịu trách nhiệm về quy
hoạch, kế hoạch phát triển nhà trường, tổ chức các hoạt động đào tạo, khoa học và
cơng nghệ, tài chính, quan hệ quốc tế, tổ chức và nhân sự của trường, cụ thể là:
1. Xây dựng và tổ chức thực hiện kế hoạch chiến lược phát triển nhà trường
phù hợp với chiến lược phát triển giáo dục và quy hoạch mạng lưới các trường
trung cấp nghề của Nhà nước.
2. Phát triển chương trình đào tạo, biên soạn giáo trình, lập kế hoạch giảng
dạy và học tập phù hợp với trình độ và hình thức đào tạo cho từng ngành đào tạo
trên cơ sở chương trình khung do Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành.
3. Đăng ký, tham gia tuyển chọn, ký kết và thực hiện hợp đồng khoa học và
công nghệ; Đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài về khoa học và cơng nghệ góp
Học viên: Trần Thị Thùy Dân
Viện Kinh tế và Quản lý
Luận văn tốt nghiệp cao học
7
Đại học Bách khoa Hà Nội
phần xây dựng, phát triển tiềm lực khoa học và công nghệ của đất nước và hội nhập
quốc tế.
4. Huy động, quản lý và sử dụng tốt các nguồn lực nhằm thực hiện mục tiêu
giáo dục; hợp tác, liên kết với các tổ chức kinh tế, giáo dục, văn hoá, thể dục, thể
thao, y tế, nghiên cứu khoa học trong nước và ngoài nước theo quy định của pháp
luật nhằm nâng cao chất lượng giáo dục, gắn đào tạo với nghiên cứu khoa học, sản
xuất và việc làm, phục vụ sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội.
5. Được bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ; chuyển giao, chuyển nhượng và công
bố kết quả hoạt động khoa học và cơng nghệ; bảo vệ lợi ích của Nhà nước và xã
hội, quyền và lợi ích hợp pháp của cá nhân trong hoạt động đào tạo, khoa học và
công nghệ của trường.
6. Nhận tài trợ của các tổ chức, cá nhân theo quy định của pháp luật; góp vốn
bằng tiền, tài sản, giá trị quyền sở hữu trí tuệ; sử dụng nguồn thu từ hoạt động kinh
tế để xây dựng cơ sở vật chất của trường; tài trợ cho các hoạt động thực hiện chính
sách ưu đãi đối với con, em gia đình thuộc diện chính sách, các hoạt động xã hội
nhân đạo và từ thiện.
7. Được Nhà nước giao quyền sử dụng đất; được thuê đất, vay vốn và được
miễn, giảm thuế theo quy định của pháp luật.
8. Tổ chức bộ máy nhà trường, tuyển dụng đội ngũ giáo viên, cán bộ, nhân
viên; thành lập và giải thể các tổ chức khoa học và công nghệ, các đơn vị dịch vụ và
các doanh nghiệp của trường theo quy định Nhà nước.
9. Tổ chức các hoạt động của trường tại các cơ sở đã đăng ký và được Bộ
Giáo dục và Đào tạo chấp thuận.
Luật giáo dục Việt Nam (hợp nhất) năm 2009 đã quy định rõ nhiệm vụ,
quyền hạn và trách nhiệm của trường Trung cấp nghề. Với nhiệm vụ và quyền hạn,
trách nhiệm được đưa ra có thể thấy nhiệm vụ cơ bản của trường trung cấp nghề
trước hết là đào tạo được đội ngũ nhân lực có phẩm chất, có đạo đức, có kiến thức
và kỹ năng nghề nghiệp để đáp ứng được yêu cầu làm việc của các cơ sở tiếp nhận
và sử dụng lao động hoặc tự tạo việc làm cho mình và cho xã hội. Để thực hiện
được nhiệm vụ cơ bản này các trường trung cấp nghề phải xây dựng thiết kế chương
trình đào tạo phù hợp với mục tiêu và nội dung đào tạo cũng như các điều kiện để
thực hiện mục tiêu và nội dung đào tạo đã được xây dựng.
Học viên: Trần Thị Thùy Dân
Viện Kinh tế và Quản lý
Luận văn tốt nghiệp cao học
8
Đại học Bách khoa Hà Nội
1.1.2. Giáo viên các trường TCN
* Khái niệm Giáo viên các trường TCN
Theo Luật giáo dục (hợp nhất) năm 2009: Nhà giáo là người làm nhiệm vụ
giảng dạy, giáo dục trong nhà trường, cơ sở giáo dục khác. Nhà giáo giảng dạy ở
cơ sở giáo dục mầm non, giáo dục phổ thơng, giáo dục nghề nghiệp trình độ sơ cấp
nghề, trung cấp nghề, trung cấp chuyên nghiệp gọi là giáo viên.
* Đặc điểm lao động của giáo viên
Trong xã hội nghề dạy học hình thành rất sớm. Nó ra đời khi nền sản xuất xã
hội phát triển đến một trình độ nhất định. Trong quá trình lao động sản xuất người
ta cần phải truyền lại cho nhau những kinh nghiệm đấu tranh với thiên nhiên có hiệu
quả để tạo ra của cải vật chất cho xã hội. Mới đầu ở mức thấp, người ta có thể
truyền đạt một cách trực tiếp thành quả lao động tập thể, người này theo kinh
nghiệm của người khác. Nhưng khi kinh nghiệm đã phong phú theo sự phát triển
của sản xuất thì truyền đạt phải đòi hỏi đến vai trò của người trung gian. Đó là thầy
giáo. Như vậy nghề dạy học gắn chặt với lao động sản xuất của xã hội, góp phần
hình thành phẩm chất nǎng lực cần thiết của con người lao động.
Lao động của người giáo viên - lao động sư phạm là loại hình lao động đặc
biệt. Hiểu được loại lao động này, chúng ta mới có được những quyết định quản lý
thích hợp. Bất cứ lao động nào cũng có ba khâu: sử dụng cơng cụ lao động, tác
động lên đối tượng lao động và tiêu phí sức lao động.
Đối tượng lao động của người giáo viên là con người, là thế hệ trẻ đang lớn
lên cùng với nhân cách của nó. Đối tượng này khơng phải là vật vô tri vô giác như
tấm vải của người thợ may, viên gạch của người thợ hồ hay khúc gỗ của người thợ
mộc... mà là một con người rất nhạy cảm với những tác động của mơi trường bên
ngồi theo hướng tích cực và cả hướng ngược lại. Như vậy người giáo viên phải lựa
chọn và gia công lại những tác động xã hội và tri thức loài người bằng lao động sư
phạm của mình nhằm hình thành con người đáp ứng yêu cầu của xã hội. Đối tượng
đó vừa là khách thể vừa là chủ thể của quá trình giáo dục. Tác động đến đối tượng
đó khơng phải lúc nào cũng mang lại hiệu quả như nhau. Hiệu qủa đó cũng khơng
tỷ lệ thuận với số lần tác động. Do đó, trong tay người giáo viên phải có vơ số
phương án để tác động đến đối tượng, không thể rập khn máy móc như lao động
Học viên: Trần Thị Thùy Dân
Viện Kinh tế và Quản lý
Luận văn tốt nghiệp cao học
9
Đại học Bách khoa Hà Nội
khác. Bản thân đối tượng lao động đã quyết định tính đặc thù của lao động sư phạm
của nghề dạy học.
Vậy cơng cụ của người giáo viên là gì ? Có người cho rằng chỉ là kiến thức.
Nhưng đó mới chỉ là điều kiện cần nhưng chưa đủ. Bởi vì trong xã hội ta ngày nay
con người mới phải phát triển tồn diện chứ khơng chỉ có kiến thức đơn thuần.
Đúng là tri thức có vai trị quan trọng đối với con người, là vũ khí để bảo vệ cuộc
sống, tri thức vô cùng cần thiết đối với mỗi giáo viên. Đối với cuộc đời nó là cơng
cụ lao động trí óc và tay chân. Nhưng Mác nói: "Hồn cảnh tạo ra con người trong
chừng mực con người tạo ra hồn cảnh". Bản thân tri thức khơng thể hình thành con
người mới, con người chỉ hình thành thơng qua hoạt động lao động sản xuất và đấu
tranh xã hội một cách tích cực và tự giác. Ngồi tri thức ra cịn có cơng cụ nữa để
hướng dẫn học sinh học tập có hiệu quả, đó chính là lao động sư phạm của người
giáo viên. Như vậy công cụ chủ yếu của lao động sư phạm là người giáo viên với
toàn bộ nhân cách của mình. Nhân cách này càng tinh xảo, càng hồn hảo thì sản
phẩm làm ra càng hồn thiện. Nhân cách đó bao gồm tâm hồn, tư tưởng, phong cách
sống cũng như sinh hoạt của người giáo viên. Từ đó chúng ta có thể thấy rõ hơn,
nếu người giáo viên thiếu nhân cách thì khơng thể giáo dục nhân cách cho học sinh.
Kết quả lao động sư phạm cũng có nhiều điểm đặc biệt. Các loại lao động
khác khi kết thúc quá trình lao động thì thu được sản phẩm. Cịn q trình lao động
của người giáo viên chưa thể kết thúc khi sản phẩm của họ ra đời. Hiệu quả lao
động của người giáo viên sống mãi trong nhân cách của người được đào tạo nên lao
động sư phạm vừa mang tính tập thể rất sâu, vừa mang dấu ấn cá nhân rất đậm. Vì
vậy nó địi hỏi một tinh thần trách nhiệm cao và sự am hiểu nghề nghiệp nhất định.
Tính nghề nghiệp là một địi hỏi, đồng thời cũng tạo ra điều kiện để cho người giáo
viên tự rèn luyện mình. Chính thế nâng cao toàn bộ phẩm chất của người giáo viên
là một yêu cầu tất yếu khách quan của xã hội như Mác nói: "Bản thân nhà giáo dục
cũng phải được giáo dục". Có điều kiện là một mặt, mặt khác địi hỏi người giáo
viên phải có sự nỗ lực chủ quan trong rèn luyện. Điều kiện "hoàn cảnh" ở đây do
bản thân nghề nghiệp và xã hội tạo ra. Vì vậy, để làm tròn nhiệm vụ của Đảng, Nhà
nước và nhân dân giao phó, xã hội một mặt địi hỏi người giáo viên phải rèn luyện
nhân cách, mặt khác cũng phải quan tâm tạo điều kiện thuận lợi để cho người giáo
Học viên: Trần Thị Thùy Dân
Viện Kinh tế và Quản lý
Luận văn tốt nghiệp cao học
10
Đại học Bách khoa Hà Nội
viên tự rèn luyện mình thành người có đầy đủ nhân cách để cống hiến công sức một
cách xứng đáng.
* Yêu cầu đối với giáo viên dạy nghề
Giáo viên trường dạy nghề là nhà giáo thực hiện nhiệm vụ giảng dạy, giáo
dục tại các trường trung cấp nghề.
Theo Thông tư số 30/ 2010/ TT BGDĐT ngày 16 tháng 11 năm 2010 của
Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo) đã quy định về giáo viên trường Trung cấp
nghề như sau:
- Về phẩm chất chính trị, đạo đức nghề nghiệp, lối sống, tác phong
Phẩm chất chính trị: Chấp hành nghiêm chỉnh chủ trương, đường lối của
Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; Thường xuyên học tập nâng cao nhận
thức chính trị; Có ý thức tổ chức kỷ luật; Có ý thức tập thể, phấn đấu vì lợi ích
chung; đấu tranh, ngăn chặn những hành vi vi phạm pháp luật và các quy định nghề
nghiệp; Gương mẫu thực hiện nghĩa vụ cơng dân, tích cực tham gia các hoạt động
chính trị, xã hội.
Đạo đức nghề nghiệp: Yêu nghề, tâm huyết với nghề; có ý thức giữ gìn phẩm
chất, danh dự, uy tín, lương tâm nhà giáo; Đồn kết, hợp tác, cộng tác với đồng
nghiệp, có ý thức xây dựng tập thể tốt để cùng thực hiện mục tiêu dạy nghề;
Thương yêu, tơn trọng người học, giúp người học khắc phục khó khăn để học tập và
rèn luyện tốt, bảo vệ quyền và lợi ích chính đáng của người học; Tận tụy với công
việc; Thực hiện đúng điều lệ, quy chế, nội quy của đơn vị, cơ sở, ngành; Công bằng
trong giảng dạy, giáo dục, khách quan trong đánh giá năng lực của người học; Thực
hành tiết kiệm, chống tham nhũng, lãng phí, chống bệnh thành tích; Thực hiện phê
bình và tự phê bình thường xuyên, nghiêm túc.
Lối sống, tác phong: Sống có lý tưởng, có mục đích, ý chí vươn lên, có tinh
thần phấn đấu liên tục với động cơ trong sáng và tư duy sáng tạo; Thực hành cần,
kiệm, liêm, chính, chí cơng vơ tư theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh; Có lối
sống lành mạnh, văn minh, phù hợp với bản sắc dân tộc và thích ứng với sự tiến bộ
của xã hội; Có thái độ ủng hộ, khuyến khích những biểu hiện của lối sống văn minh,
tiến bộ và phê phán những biểu hiện của lối sống lạc hậu, ích kỷ; Tác phong làm
việc khoa học; Trang phục khi thực hiện nhiệm vụ giản dị, gọn gàng, lịch sự, không
gây phản cảm và phân tán sự chú ý của người học; Có thái độ văn minh, lịch sự,
Học viên: Trần Thị Thùy Dân
Viện Kinh tế và Quản lý
Luận văn tốt nghiệp cao học
11
Đại học Bách khoa Hà Nội
đúng mực trong quan hệ xã hội, trong giao tiếp với đồng nghiệp, với người học, với
phụ huynh người học và nhân dân; Giải quyết công việc khách quan, tận tình, chu
đáo; Xây dựng gia đình văn hố; Biết quan tâm đến những người xung quanh; Thực
hiện nếp sống văn hố nơi cơng cộng.
- Về năng lực chun mơn
Kiến thức chun mơn: Có bằng tốt nghiệp đại học hoặc đại học sư phạm kỹ
thuật trở lên, chuyên ngành phù hợp với nghề giảng dạy; có trình độ B về một ngoại
ngữ thơng dụng và có trình độ A về tin học trở lên; Nắm vững kiến thức nghề được
phân công giảng dạy; Có kiến thức về nghề liên quan; Hiểu biết về thực tiễn sản
xuất và những tiến bộ khoa học kỹ thuật, công nghệ mới của nghề.
Kỹ năng nghề: Có kỹ năng nghề tương đương trình độ cao đẳng nghề hoặc
bậc 4/7, bậc 3/6 trở lên hoặc là nghệ nhân cấp quốc gia; Thực hiện thành thạo các
kỹ năng của nghề được phân công giảng dạy; Tổ chức thành thạo lao động sản xuất,
dịch vụ nghề được phân công giảng dạy; Nắm vững kỹ thuật an toàn, vệ sinh lao
động của nghề.
- Về năng lực sư phạm dạy nghề
Trình độ nghiệp vụ sư phạm dạy nghề, thời gian tham gia giảng dạy: Có
bằng tốt nghiệp đại học sư phạm kỹ thuật hoặc cao đẳng sư phạm kỹ thuật hoặc có
chứng chỉ sư phạm dạy nghề phù hợp với cấp trình độ đào tạo hoặc tương đương;
Có thời gian tham gia giảng dạy ít nhất 6 tháng đối với giáo viên sơ cấp nghề, 12
tháng đối với giáo viên trung cấp nghề.
Chuẩn bị hoạt động giảng dạy: Lập được kế hoạch giảng dạy môn học, môđun được phân công trên cơ sở chương trình, kế hoạch đào tạo của cả khoá học;
Soạn được giáo án theo quy định, thể hiện được các hoạt động dạy và học; Lựa
chọn được phương pháp dạy học phù hợp cho các bài học của chương trình mơn
học, mơ-đun thuộc nghề được phân cơng giảng dạy; Chuẩn bị đầy đủ các phương
tiện dạy học, trang thiết bị dạy nghề, nguyên, nhiên, vật liệu thực hành cần thiết; tự
làm được các loại phương tiện dạy học thơng thường.
Đối với giáo viên Trung cấp nghề ngồi u cầu trên cịn phải chủ trì hoặc
tham gia thiết kế và bố trí trang thiết bị dạy học của phịng học chun mơn phù hợp
với chương trình của nghề phân công giảng dạy.
Học viên: Trần Thị Thùy Dân
Viện Kinh tế và Quản lý
Luận văn tốt nghiệp cao học
12
Đại học Bách khoa Hà Nội
Thực hiện hoạt động giảng dạy: Tổ chức dạy học phù hợp với nghề đào tạo
và với từng đối tượng người học; thực hiện đầy đủ kế hoạch giảng dạy, đúng
chương trình, nội dung; Thực hiện các giờ dạy lý thuyết/thực hành/tích hợp theo
đúng giáo án, đảm bảo chuẩn kiến thức, kỹ năng và thái độ theo quy định; Biết vận
dụng, phối hợp các phương pháp dạy học nhằm phát huy tính tích cực, sáng tạo,
phát triển năng lực tự học của người học; Sử dụng thành thạo các phương tiện dạy
học, trang thiết bị dạy nghề để nâng cao hiệu quả giảng dạy, đảm bảo chất lượng
dạy nghề; ứng dụng được công nghệ thông tin trong giảng dạy.
Kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của người học: Lựa chọn và thiết kế được
các công cụ kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của người học về kiến thức, kỹ năng
và thái độ phù hợp với môn học, mô-đun được phân công giảng dạy; Thực hiện việc
kiểm tra, đánh giá tồn diện, chính xác, mang tính giáo dục và đúng quy định.
Quản lý hồ sơ dạy học: Thực hiện đầy đủ các quy định về sử dụng biểu mẫu,
sổ sách, hồ sơ dạy học; Bảo quản, lưu trữ, sử dụng hồ sơ dạy học theo quy định.
Xây dựng chương trình, biên soạn giáo trình, tài liệu giảng dạy: Nắm được
căn cứ, nguyên tắc, yêu cầu và quy trình xây dựng chương trình dạy nghề trình độ
trung cấp; Có khả năng chủ trì hoặc tham gia biên soạn, chỉnh lý chương trình dạy
nghề trình độ trung cấp, chương trình bồi dưỡng nghề phù hợp với nguyên tắc xây
dựng và mục tiêu của chương trình; chủ trì hoặc tham gia biên soạn giáo trình, tài
liệu giảng dạy trình độ trung cấp nghề.
Xây dựng kế hoạch, thực hiện các hoạt động giáo dục: Xây dựng được kế
hoạch giáo dục người học thông qua giảng dạy và qua các hoạt động khác; Thực
hiện việc giáo dục đạo đức nghề nghiệp, thái độ nghề nghiệp thông qua việc giảng
dạy môn học, mô-đun theo kế hoạch đã xây dựng; Vận dụng được các hiểu biết về
tâm lý, giáo dục vào thực hiện hoạt động giáo dục người học ở cơ sở dạy nghề;
Đánh giá kết quả các mặt rèn luyện đạo đức của người học theo quy định một cách
chính xác, cơng bằng và có tác dụng giáo dục.
Quản lý người học, xây dựng môi trường giáo dục, học tập: Quản lý được
các thông tin liên quan đến người học và sử dụng hiệu quả các thông tin vào giáo
dục, dạy học, quản lý người học; Xây dựng môi trường giáo dục, học tập lành
mạnh, thuận lợi, dân chủ, hợp tác.
Học viên: Trần Thị Thùy Dân
Viện Kinh tế và Quản lý
Luận văn tốt nghiệp cao học
13
Đại học Bách khoa Hà Nội
Hoạt động xã hội: Phối hợp với gia đình người học và cộng đồng động viên,
hỗ trợ, giám sát việc học tập, rèn luyện của người học; góp phần huy động các
nguồn lực xã hội xây dựng, phát triển cơ sở dạy nghề; Tham gia các hoạt động xã
hội trong và ngoài cơ sở dạy nghề, xây dựng quan hệ giữa cơ sở dạy nghề với doanh
nghiệp nhằm phát triển cơ sở dạy nghề, cộng đồng, xây dựng phong trào học nghề
lập nghiệp trong xã hội.
- Về năng lực phát triển nghề nghiệp, nghiên cứu khoa học
Trao đổi kinh nghiệm, học tập, bồi dưỡng, rèn luyện: Thường xuyên dự giờ,
trao đổi kinh nghiệm giảng dạy, giáo dục với đồng nghiệp; tích cực tham gia hội
giảng các cấp; Tham gia bồi dưỡng đồng nghiệp theo yêu cầu phát triển của khoa,
tổ chuyên môn;
Đối với giáo viên trung cấp nghề: Phải tham gia bồi dưỡng nâng cao, luyện
tay nghề cho học sinh, sinh viên giỏi;
Thường xuyên tự học tập, bồi dưỡng, rèn luyện nâng cao trình độ chun
mơn, nghiệp vụ, phẩm chất đạo đức nghề nghiệp; Tham gia các khoá đào tạo, bồi
dưỡng nâng cao trình độ, cập nhật kiến thức, kỹ năng nghề, công nghệ, phương
pháp giảng dạy đáp ứng yêu cầu của dạy nghề.
Nghiên cứu khoa học (Chỉ áp dụng đối với giáo viên trung cấp nghề): Có
kiến thức, kỹ năng cơ bản về nghiên cứu khoa học và công nghệ; Chủ trì hoặc tham
gia đề tài nghiên cứu khoa học từ cấp cơ sở trở lên.
Theo quy định sửa đổi, bồi dưỡng giáo viên dạy nghề, quy định về sử dụng,
bồi dưỡng giáo viên dạy nghề (Ban hành kèm theo Quyết định số 07/2007/QĐBLĐTBXH ngày 23 thán 03 năm 2007 của Bộ trưởng Bộ Lao động - Thương binh
và Xã hội), trình độ chuẩn của giáo viên dạy nghề được quy định như sau:
Giáo viên dạy lý thuyết trình độ sơ cấp nghề phải có bằng tốt nghiệp trung
cấp nghề trở lên; giáo viên dạy thực hành phải có bằng tốt nghiệp trung cấp nghề trở
lên hoặc là nghệ nhân, người có tay nghề cao;
Giáo viên dạy lý thuyết trình độ trung cấp nghề phải có bằng tốt nghiệp đại
học sư phạm kỹ thuật hoặc đại học chuyên ngành; giáo viên dạy thực hành phải có
bằng tốt nghiệp cao đẳng nghề hoặc là nghệ nhân, người có tay nghề cao;
Trường hợp những giáo viên khơng có bằng tốt nghiệp cao đẳng sư phạm kỹ
thuật hoặc đại học sư phạm kỹ thuật thì phải có chứng chỉ sư phạm dạy nghề.
Học viên: Trần Thị Thùy Dân
Viện Kinh tế và Quản lý
Luận văn tốt nghiệp cao học
14
Đại học Bách khoa Hà Nội
1.2. Chất lượng và các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng đội ngũ giáo viên
trường TCN
Để đưa ra lý luận về chất lượng một đội ngũ giáo viên trung cấp nghề, phải
bắt đầu từ lý luận về chất lượng nhân lực của một tổ chức.
1.2.1. Chất lượng nhân lực của một tổ chức
Nhân lực của một tổ chức là toàn bộ những khả năng lao động mà tổ chức
cần và huy động được cho việc thực hiện, hoàn thành những nhiệm vụ trước mắt và
lâu dài của tổ chức. Nhân lực của tổ chức còn gần nghĩa với sức mạnh của lực
lượng lao động; sức mạnh của đội ngũ người lao động; sức mạnh của đội ngũ cán
bộ, công nhân, viên chức của tổ chức. Sức mạnh đó là sức mạnh hợp thành từ sức
mạnh của các loại người lao động, sức mạnh hợp thành từ khả năng lao động của tất
cả những người lao động. Khả năng lao động của một con người là khả năng đảm
nhiệm, thực hiện, hồn thành cơng việc bao gồm các nhóm yếu tố: sức lực, trí lực,
tâm lực...
Chất lượng nhân lực của tổ chức là mức độ đáp ứng nhu cầu nhân lực về mặt
toàn bộ, về mặt đồng bộ (cơ cấu) các loại. Để đánh giá chất lượng nhân lực của tổ
chức phải biết nhu cầu nhân lực. Nhu cầu nhân lực của tổ chức là toàn bộ và cơ cấu
các loại nhân lực cần thiết cho thực hiện, hoàn thành những mục tiêu trước mắt và
lâu dài của tổ chức.
1.2.2. Chất lượng một đội ngũ giáo viên trường TCN
* Khái niệm chất lượng đội ngũ giáo viên trường TCN
Chất lượng một đội ngũ giáo viên trung cấp nghề là mức độ đáp ứng nhu cầu
nhân lực giảng dạy của trường trung cấp nghề về mặt toàn bộ, về mặt đồng bộ (cơ cấu)
các loại.
* Vai trò của chất lượng đội ngũ giáo viên trường TCN
Chất lượng đội ngũ giáo viên của trường trung cấp nghề là nhân tố quyết định
chủ yếu chất lượng, chi phí, thời hạn của các yếu tố đầu vào khác của nhà trường; quyết
định chất lượng, chi phí, thời hạn của các sản phẩm trung gian, sản phẩm bộ phận và của
sản phẩm đầu ra của nhà trường. Nói cách khác, chất lượng đội ngũ giáo viên của trường
TCN là nhân tố chủ yếu quyết định chất lượng đào tạo của nhà trường.
Học viên: Trần Thị Thùy Dân
Viện Kinh tế và Quản lý
Luận văn tốt nghiệp cao học
15
Đại học Bách khoa Hà Nội
Tính chất quyết định đó có thể tóm tắt thơng qua sơ đồ như sau:
Chất lượng
đội ngũ giáo
viên
KNCT của
các yếu tố
đào tạo
Chất lượng
đào tạo của
nhà trường
Hiệu quả
hoạt động
của nhà
trường
Với vai trò như vậy, việc đánh giá chất lượng đội ngũ giáo viên của trường
trung cấp nghề để từ đó tìm và chỉ ra sự sai khác của nhân lực thực tế so với nhu
cầu của nhà trường cùng nguyên nhân của nó, đề ra biện pháp nâng cao chất lượng
đội ngũ giáo viên, góp phần nâng cao chất lượng đào tạo của trường là vô cùng
quan trọng.
1.2.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng đội ngũ giáo viên của trường TCN
Chất lượng đội ngũ GV trung cấp cũng như chất lượng nhân lực của một tổ
chức nói chung ln chịu ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố, bao gồm cả những yếu tố bên
ngoài và những yếu tố bên trong nhà trường.
1.2.3.1. Các yếu tố bên ngoài
Đối với chất lượng đội ngũ giáo viên trường Trung cấp nghề, có rất nhiều
yếu tố bên ngoài ảnh hưởng tới. Tuy nhiên trong đó nổi bật lên các nhóm yếu tố sau:
* Cơ chế, chính sách của nhà nước đối với giáo viên
Cơ chế, chính sách của nhà nước ảnh hưởng rất lớn tới sự phát triển của giáo
dục dạy nghề cả về quy mô, cơ cấu và chất lượng đào tạo. Đối với đội ngũ giáo viên
trường trung cấp nghề cơ chế, chính sách của nhà nước cũng ảnh hưởng mạnh tới
chất lượng đội ngũ này. Cụ thể:
+ Các chính sách về lao động, việc làm và tiền lương đối với giáo viên có thể
khuyến khích hay khơng khuyến khích giáo viên trong q trình cơng tác.
+ Các chính sách về đầu tư, tài chính đối với các cơ sở giáo dục dạy nghề có
thể tạo thuận lợi hoặc khó khăn trong việc xây dựng chính sách đãi ngộ, hỗ trợ đào
tạo của nhà trường.
+ Các quy định trách nhiệm và mối quan hệ giữa nhà trường và giáo viên.
* Điều kiện kinh tế- xã hội của địa phương
Điều kiện kinh tế- xã hội tại địa phương nơi trường trung cấp nghề đặt trụ sở
chính có ảnh hưởng rất lớn tới hoạt động của nhà trường nói chung cũng như đội
ngũ giáo viên của nhà trường nói riêng. Cụ thể:
Học viên: Trần Thị Thùy Dân
Viện Kinh tế và Quản lý
Luận văn tốt nghiệp cao học
16
Đại học Bách khoa Hà Nội
+ Môi trường kinh tế- xã hội của địa phương tác động tới nhu cầu về đào tạo
của bộ phận người dân trong khu vực đó, từ đó địi hỏi những phương pháp cũng
như nội dung, chương trình đào tạo phù hợp, đòi hỏi cách thức thu hút người học
của nhà trường cũng phải phù hợp. Từ đó tác động tới bộ phận giáo viên của trường
Trung cấp nghề ở chỗ nhà trường phải xây dựng đội ngũ giáo viên có những đặc thù
riêng, phù hợp với yêu cầu đào tạo của địa phương. Đồng thời với bản thân giáo
viên cũng phải tự mình học tập nâng cao trình độ một cách phù hợp, áp dụng những
phương pháp giảng dạy hợp lý.
+ Môi trường kinh tế- xã hội của địa phương cũng ảnh hưởng lớn tới việc thu
hút nhân tài của nhà trường, tới chính sách đãi ngộ giữ chân người tài và điều kiện
để giáo viên học tập nâng cao trình độ. Cụ thể, tại một số thành phố lớn như Hà
Nội, Thành phố Hồ Chí Minh…có điều kiện kinh tế- văn hóa phát triển việc tìm
kiếm, thu hút, giữ chân giáo viên có trình độ cao tương đối dễ dàng, nhưng đối với
những địa phương kém phát triển hơn việc tìm kiếm, giữ chân giáo viên có trình độ
cao lại khó khăn hơn vì thực tế xảy ra tình trạng những lao động có trình độ cao có
xu hướng tìm việc làm tại thành phố lớn với nhiều cơ hội việc làm hấp dẫn hơn.
Đồng thời do tồn tại những khó khăn như điều kiện đi lại, ăn ở, học tập…nên đối
với các giáo viên ở các địa phương này thì việc học tập nâng cao trình độ tại các
thành phố lớn là rất vất vả.
1.2.3.2. Các yếu tố bên trong
Thực tế luôn khẳng định: Chất lượng nhân lực của các tổ chức chủ yếu phụ
thuộc vào chất lượng quản lý nhân lực của tổ chức đó, vì vậy chất lượng đội ngũ
giáo viên trường trung cấp nghề cũng phụ thuộc chủ yếu vào chất lượng quản lý đội
ngũ giáo viên của nhà trường.
Đối với các yếu tố bên trong ảnh hưởng đến chất lượng đội ngũ giáo viên
trường trung cấp nghề bao gồm những nhóm yếu tố cơ bản sau:
* Công tác tuyển dụng
Ảnh hưởng của công tác tuyển dụng đến chất lượng đội ngũ giáo viên trước
hết thể hiện ở mức độ chính xác của kết quả xác định nhu cầu giáo viên cho hoạt
động của nhà trường vì chất lượng đội ngũ giáo viên là mức độ đáp ứng nhu cầu
nhân lực về mặt toàn bộ và cơ cấu các loại. Xác định nhu cầu giáo viên cho nhà
trường càng chính xác, sát với nhu cầu thực tế bao nhiêu càng tạo cơ sở tốt cho việc
Học viên: Trần Thị Thùy Dân
Viện Kinh tế và Quản lý
