(Luận văn thạc sĩ) Nghiên cứu xây dựng các tiêu chí đánh giá nhanh mức độ an toàn hồ chứa vừa và nhỏ Bắc Trung Bộ

L I CAM OAN
H c viên xin cam đoan đây là cơng trình nghiên c u c a b n thân h c viên.
Các k t qu nghiên c u và các k t lu n trong lu n v n là trung th c, không sao
chép t b t k m t ngu n nào và d
ngu n tài li u đã đ

i b t k hình th c nào.Vi c tham kh o các

c th c hi n trích d n và ghi ngu n tài li u tham kh o đúng

quy đ nh.
Tác gi lu n v n

Tr n Công

i

nh


L I C M

N

Sau m t th i gian nghiên c u, tìm hi u và th c hi n v i s n l c c a b n thân,
tác gi đã hoàn thành lu n v n t t nghi p v i đ tài: Nghiên c u xây d ng các
tiêu chí đánh giá nhanh m c đ an toàn h ch a v a và nh B c Trung B
nh m nghiên c u, đ a ra ph

ng pháp đánh giá nhanh b ng quan sát qua b

m t cơng trình. V i tiêu chí là: đ n gi n, th c hi n nhanh, l
h h ng (t
trình tr

ng hóa m c đ

ng đ i) và d th c hi n, giúp cho vi c ki m tra hi n tr ng công

c mùa m a l hàng n m c a các đ n v qu n lý h ch a, nh t là đ i

v i các h ch a nh do c p huy n, xã qu n lý v n hành, ph c v cơng tác
phịng ch ng l t, bão b o đ m an tồn cho cơng trình.
Tác gi xin g i l i c m n chân thành t i các th y cô giáo trong tr

ng

ih c

Th y l i đã t n tình gi ng d y, đào t o và giúp đ tác gi trong su t quá trình
h c t p sau đ i h c.
Hòa đã h

c bi t, tác gi xin chân thành c m n PGS.TS Ph m Vi t

ng d n t n tình, giúp đ tác gi hồn thành Lu n v n này.

Tác gi c ng xin đ

c c m các b n bè và đ ng nghi p

V Qu n lý cơng trình

th y l i và an toàn đ p, và các c quan qu n lý v n hành h ch a t i các t nh
B c Trung B đã giúp đ và t o đi u ki n đ tác gi hoàn thành Lu n v n này.
V i trình đ hi u bi t và kinh nghi m th c t trong l nh v c nghiên c u an toàn
đ p còn nhi u h n ch , đ ng th i v i nhi m v nghiên c u đ a ra ph

ng pháp

đánh giá nhanh an toàn đ p b ng s ph ng ch ng các gi i h n m c đ an toàn
là m t v n đ ph c t p, do v y, n i dung c a Lu n v n không tránh kh i nh ng
thi u sót. Tác gi r t mong nh n đ

c s ch b o và đóng góp ý ki n c a các

th y cơ giáo và c a các Quý v quan tâm./.
Tác gi lu n v n

Tr n Công
ii

nh


M CL C
L I CAM OAN........................................................................................................................ i
L I C M N ............................................................................................................................ ii
M C L C ..................................................................................................................................iii
DANH M C B NG BI U ..................................................................................................... vi
M

U ...................................................................................................................................... 1

1. Tính c p thi t c a đ tài ........................................................................................................... 1
2. M c tiêu nghiên c u ................................................................................................................ 5
3.

it

ng và ph m vi nghiên c u .......................................................................................... 5

4. Cách ti p c n và ph
CH

ng pháp nghiên c u ............................................................................ 5

NG I: T NG QUAN V L NH V C NGHIÊN C U......................................... 6

1.1. T ng quan v h ch a n

c và h th ng t ch c qu n lý, v n hành khai thác .............. 6

1.1.1. Quá trình đ u t và xây d ng h ch a n

c ................................................................... 6

1.1.2. H th ng t ch c qu n lý, v n hành khai thác ................................................................ 7
1.1.3. H th ng V n b n pháp lu t v qu n lý an tồn đ p .................................................... 10
1.1.4. Tình hình th c hi n các quy đ nh v qu n lý an tồn đ p ........................................... 11
1.1.5. Cơng tác duy tu s a ch a ................................................................................................ 13

1.2. ánh giá chung th c tr ng an toàn h ch a n

c ........................................................... 13

1.3. Hi n tr ng qu n lý an toàn h ch a v a và nh khu v c B c Trung B ...................... 16
1.3.1. Công tác qu n lý .............................................................................................................. 16
1.3.2. Hi n tr ng an toàn an toàn h ch a v a và nh vùng B c Trung B ......................... 17
1.4. T ng quan v nghiên c u đánh giá an toàn đ p.............................................................199
1.4.1. Trên th gi i ...................................................................................................................199
1.4.2.

Vi t Nam ...................................................................................................................... 20

1.5. Tài li u tiêu chu n trong đánh giá an toàn đ p................................................................. 15
1.6. Khái quát đ c đi m t nhiên vùng B c Trung B .........................................................299
1.6.1. i u ki n t nhiên đ a hình, và m ng l

i sơng ngịi ................................................299

1.6.2. V trí đ a lý và đi u ki n khí h u các t nh B c Trung B : ........................................... 31
CH

NG 2: NGHIÊN C U CÁC Y U T

NH H

NG

N AN TOÀN

P

...................................................................................................................................................... 37
2.1. Nghiên c u đánh giá nh h

ng c a m a l đ n an toàn đ p kku v c B c Trung B 37

2.1.1. Nh n đ nh v bi n đ i khí h u ........................................................................................ 37
2.1.2.

c tr ng m a gây l trong khu v c nghiên c u ......................................................... 41
iii


2.2. ánh giá nh h

ng trong vi c xây d ng đ n an toàn đ p ............................................ 42

2.3. ánh giá nh h

ng c a các ho t đ ng xã h i đ n an toàn đ p .................................... 43

2.4. ánh giá nh h

ng trong công tác qu n lý v n hành đ n an toàn đ p ........................ 43

2.5. ánh giá nh h

ng tu i th công trình đ n an tồn đ p ............................................... 44

CH
TỒN

NG 3: C S LÝ LU N XÂY D NG TIÊU CHÍ ÁNH GIÁ NHANH AN
P ............................................................................................................................... 45

3.1. M c đích yêu c u và phân lo i an toàn đ p ..................................................................... 45
3.1.1. M c đích yêu c u c a tiêu chí an tồn h đ p .............................................................. 45
3.1.2. Phân lo i an toàn đ p....................................................................................................... 45
3.2. Nghiên c u xây d ng các tiêu chí ..................................................................................... 47
3.2.1. Tiêu chí đánh giá an toàn th m qua đ p đ t ................................................................. 48
3.2.2. Tiêu chí đánh giá an tồn bi n d ng mái đ p................................................................ 58
3.2.3. Tiêu chí đánh giá an toàn n t b m t đ nh đ p ............................................................. 62
3.2.4. Tiêu chí đánh giá an tồn c ng l y n

c ....................................................................... 64

3.2.5. Tiêu chí đánh giá an toàn tràn x l : .............................................................................. 66
3.3. T ng h p các tiêu chí đánh giá an tồn đ p .................................................................. 721
3.4. Quy trình đánh giá và đ xu t hành đ ng an toàn đ p .................................................... 72
3.4.1. Quy trình đánh giá an tồn đ p....................................................................................... 72
3.4.2.
CH

xu t hành đ ng an toàn đ p: ..................................................................................... 74
NG 4. ÁP D NG ÁNH GIÁ AN TOÀN

P CHO H CH A N

C

KHE SÂN T NH NGH AN ................................................................................................. 76
4.1. Thơng tin hi n tr ng c a cơng trình .................................................................................. 76
4.2. Dùng b tiêu chí đ đánh giá ............................................................................................. 80
4.3. T ng h p đánh giá giá an toàn đ p: .................................................................................. 86
4.4.

xu t gi i pháp: ............................................................................................................... 86

K T LU N VÀ KI N NGH ............................................................................................... 87
1. Nh ng k t qu đã đ t đ

c ................................................................................................... 87

2. Nh ng t n t i trong quá trình th c hi n Lu n v n.............................................................. 88
3. Ki n ngh v h

ng nghiên c u ti p theo............................................................................ 88

TÀI LI U THAM KH O ..................................................................................................... 90
PH L C: M u Phi u ki m tra đánh giá hi n tr ng an toàn h ch a n

c t i hi n tr

ng

...................................................................................................................................................... 92

iv

DANH M C HÌNH NH
Hình 1.1: S đ t ch c qu n lý nhà n

c v an toàn h đ p ................................................. 8

Hình 1.2: S đ t ch c các đ n v qu n lý khai thác h ch a n

c ...................................... 9

Hình 1.3. B n đ đ a gi i hành chính khu v c B c Trung B ............................................... 30
Hình 2.1:Ng p l t do c n bão s 10 n m 2013 gây ra t i t nh Th a Thiên Hu ................. 40
Hình 3.1: Hi n t

ng th m xói ng m trong thân và n n đ p (Hình nh và mơ t đ

cl y

t tài li u SIM) ............................................................................................................................ 49
Hình 3.2: Hi n t

ng th m xói ng m trong thân và n n đ p có th t o nên nhi u l h ng

(Hình nh và mơ t đ

c l y t tài li u SIM) .......................................................................... 50

Hình 3.3: S t chân mái h l u đ p do th m qua thân đ p ...................................................... 51
Hình 3.4: S t trên mái h l u đ p do th m qua thân đ p (Hình nh và mơ t đ

c l y t tài

li u SIM)...................................................................................................................................... 51
Hình 3.5: N

c th m qua thân đ p làm s t l chân mái h l u (h Làng M ).................... 56

Hình 3.6: N

c th m qua thân đ p làm s t l chân mái h l u đ p ..................................... 57

Hình 3.7: N

c th m qua thân đ p làm s t l chân mái h l u đ p ..................................... 57

Hình 3.8: M t c t đ p khơng đ , nguy c v đ p cao ............................................................ 60
Hình 3.9: S t l chân đ p do sóng gió...................................................................................... 60
Hình 3.10:

p b xói mịn m t đ p b bi n d ng l i lõm ...................................................... 61

Hình 3.11: M i làm t trong thân đ p ...................................................................................... 61
Hình 2.12: N t d c đ p, nguy c v đ p cao .......................................................................... 63
Hình 3.13: Ph n mái đ p phía trên c ng b lún lõm xu ng do th m..................................... 66
Hình 3.14: Xói l h l u tràn x l ........................................................................................... 70
Hình 3.15: i tràn b s t do xói ng m d

i l p m t gia c ............................................... 70

Hình 3.16: Mang tràn x l b xói do dịng ch y l tràn qua ................................................. 71

Hình 4.1: Mái h l u đ p b s t lún do hi n t
Hình 4.2: Mái đ p b th m
Hình 4.3: N

ng th m- h Khe Sân ................................. 77

t trên di n r ng kho ng 100 m2- h Khe Sân ....................... 78

c th m thành các v ng chân đ p- h Khe Sân............................................. 78

Hình 4.4: Tràn x l b h h ng, xu ng c p – h Khe Sân .................................................... 79
Hình 4.5: Ng

ng tràn b v n t – h Khe Sân ...................................................................... 79

v


DANH M C B NG BI U
B ng 1.1: Phân lo i các h ch a th y l i: ................................................................................. 6
B ng 1.2: Phân lo i các h ch a th y đi n:............................................................................... 6
B ng 1.3: Phân lo i các h ch a th y l i khu v c B c Trung B : ......................................... 7
B ng 1.4: K t qu th c hi n các quy đ nh v qu n lý an toàn đ p........................................ 12
B ng 1.5: Th ng kê s l

ng h ch a l n b h h ng xu ng c p ........................................ 14

B ng 1.6: Th ng kê s l

ng cơng trình b h h ng xu ng c p ........................................... 15

B ng 1.7. Các doanh nghi p, T ch c tham gia qu n lý h ch a đ a ph

ng ................. 17

B ng 1.8. B ng đánh giá theo ch s r i ro h ch a (D án WB8)....................................... 22
B ng 1.9. B ng đánh giá ch t l

ng cơng trình trong TCVN 11669:2016 ......................... 26

B ng 2.1. M t s tr s d báo theo k ch b n v phát th i KNK (SRES), kinh t , xã h i, khí
h u và n

c bi n dâng ............................................................................................................... 38

B ng 3.1. Thang đi m đánh giá và phân c p nguy c s c .................................................. 46
B ng 3.2. Các tiêu chu n th m đ nh rò r

thân đ p theo S tay ki m tra đ nh k Nh t B n

...................................................................................................................................................... 53
B ng 3.3. Các tiêu chu n th m đ nh rò r

mái đ p theo S tay ki m tra đ nh k Nh t B n

...................................................................................................................................................... 54
B ng 3.4. Thang đi m và tiêu chí đánh giá an tồn th m đ p đ t...................................... 55
B ng 3.5. Thang đi m và tiêu chí đánh giá an tồn bi n d ng mái đ p ............................... 59
B ng 3.6. Thang đi m và tiêu chí đánh giá an tồn n t b m t đ nh đ p ............................. 63
B ng 3.7. Thang đi m và tiêu chí đánh giá an toàn c ng l y n

c....................................... 65

B ng 3.8. Thang đi m và tiêu chí đánh giá an tồn tràn x l ............................................... 68
B ng 4.1. B ng thông s k thu t h ch a n

c Khe Sân..................................................... 80

vi


M

U

1. Tính c p thi t c a đ tài

H ch a n c đóng vai trị quan tr ng trong quá trình phát tri n kinh t -xã h i
c a đ t n c. V i đi u ki n đ a lý t nhiên thu n l i, nhi u h ch a n c đ c
Nhà n c và nhân dân xây d ng t kho ng nh ng n m 1930 và phát tri n xây
d ng m nh vào nh ng n m 1970-1980, đã góp ph n r t l n vào thành công
trong phát tri n kinh t nông nghi p c a đ t n c. Ngh quy t s 26-NQ/TW
ngày 05/8/2008 v nông nghi p, nông dân, nông thôn và Ngh quy t s 13NQ/TW, ngày 16/01/2012 v xây d ng h th ng k t c u h t ng đ ng b nh m
đ a n c ta c b n tr thành n c công nghi p theo h ng hi n đ i vào n m
2020, đ t ra nhi m v cho h ch a n c không ch ph c v s n xu t nông
nghi p mà c n ph i ph c v đa m c tiêu cho các ngành kinh t qu c dân, n
đ nh phát tri n b n v ng tài nguyên n c.
Theo s li u th ng kê n m 2015 c a T ng c c Th y l i, c n c đã đ u t xây
d ng đ c 6858 h ch a n c trong đó có 6648 h ch a th y l i (chi m
96,5%) và 210 h ch a th y đi n (chi m 3,5%) v i t ng dung tích kho ng 65

t m3 n c.
Bên c nh m t u đi m và l i ích, h ch a n c c ng luôn ti m n nguy c s
c , có khi d n đ n th m ho nh đã t ng x y ra m t s n c trên th gi i
(n m 1975 v đ p B n Ki u Trung Qu c, n m 1977 v đ p Kelly Barnes
M , n m 1979 v đ p Morbi
n ..).
n c ta, trong nh ng n m g n đây liên ti p x y ra các s c đ p h ch a, các
nguyên nhân ch y u do nguyên nhân các h xu ng c p, ch đ dòng ch y đ n
h thay đ i (t p trung nhanh, l u l ng v t thi t k ..), đ c bi t là công tác
qu n lý còn thi u ch t ch , xem nh ch đ quan tr c. M t s h ch a n c đã
x y ra s c v đ p, nh : n m 2009 v đ p h Z20(Hà T nh), n m 2010 s c
v đ p h Khe M , h Vàng Anh (Hà T nh), h Ph c Trung, (Ninh Thu n),
n m 2011 v h Khe Làng, h 271 (Ngh An), s c s t l mái h l u gây
nguy c v đ p, t i h V ng (Hồ Bình), s c trong q trình thi cơng hai h
Lanh Ra và h Bà Râu (Ninh Thu n), n m 2012 v đ p h Tây Nguyên khi
m i s a ch a xong, h Lim b th m m nh mang c ng đe d a v đ p (Ngh
1


An), n m 2013 s c s t lún t i thân đ p h B n Muông (S n La), s c v
tràn x l h Hoàng Tân (Tuyên Quang), v đ p dâng Phân Lân (V nh Phúc).

Hình nh v đ p Z20, Hà T nh ngày 5/6/2009

Hình nh v đ p Tây Nguyên, Ngh An
ngày 11/9/2012

Trong các nguyên nhân d n đ n s c an toàn đ p nêu trên, y u t nh h ng
c a bi n đ i khí h u (B KH) đang ngày càng hi n h u, s phân b l i l ng
n c m a theo không gian và th i gian có nhi u thay đ i so v i thi t k ban

đ u. Theo k ch b n B KH, n c bi n dâng cho Vi t Nam do B Tài nguyên và
Môi tr ng công b : “xu th chung là l ng m a mùa khô gi m l ng m a
mùa m a t ng” và “có th xu t hi n ngày m a d th ng v i l ng m a g p
đôi so v i k l c hi n nay”, nh ng thay đ i này đang tác đ ng tiêu c c đ n an
toàn h ch a n c, nh : dòng ch y đ n các h ch a thay đ i m t cách b t l i,
dòng ch y ki t gi m, trong khi dòng ch y l đ n h t ng lên đ t bi n làm t ng
l u l ng đ nh l , nhi u khi v t quá thông s thi t k làm nh h ng nghiêm
tr ng t i an toàn c a các h ch a n c.
Công tác qu n lý các h ch a th y l i hi n ch y u đ c giao cho m t s t
ch c qu n lý (ch đ p) g m: các doanh nghi p khai thác cơng trình th y l i
(KTCTTL), y ban nhân dân xã, các t ch c h p tác dùng n c và m t s t
ch c khác. Theo th ng kê, các doanh nghi p KTCTTL hi n đ c giao qu n lý
980 h ch a có dung tích t 1,0 tri u m3 n c tr lên. Các doanh nghi p này
có kinh nghi m, n ng l c cán b , công nhân đáp ng yêu c u, công tác duy tu,
b o d ng cơng trình đ c các ch đ p này quan tâm th ng xuyên. Còn l i,
do các đ n v c p xã qu n lý (h p tác xã, ban qu n lý xã,..). Vi c qu n lý h

2


ch a c a các t ch c qu n lý c p xã th ng không t t do thi u cán b chuyên
môn và vi c duy tu, b o d ng c ng không đ c quan tâm đ y đ .
Trong nh ng n m qua, đ c s quan tâm c a Chính ph , các B ngành, nhi u
h ch a n c b h h ng n ng đã đ c đ u t s a ch a k p th i nh m b o đ m
an tồn cơng trình và dân c h du. Ch ng trình b o đ m an toàn h ch a
n c đ c Th t ng Chính ph ch đ o th c hi n t i v n b n s 1749/CP-NN
ngày 30/10/2003 và 1734/TTg-KTN ngày 21/9/2009.
n nay, Ch ng trình
đã th c hi n đ c h n 10 n m, B Nông nghi p và PTNT cùng các đ a ph ng
đã đ u t g n 12.000 t đ ng đ s a ch a 633 h ch a các lo i.

T i Ch th s 21/CT-TTg ngày 14/10/2013 c a Th t ng Chính ph v vi c
t ng c ng công tác qu n lý, đ m b o an toàn h ch a n c đã yêu c u các B ,
ngành, UBND các t nh th c hi n nhi u bi n pháp đ m b o an tồn h ch a
trong đó u c u vi c “C ng c l c l ng qu n lý h ch a có đ n ng l c,
chuyên môn; t ch c t t vi c theo dõi, ki m tra h đ p tr c, trong và sau mùa
m a l nh m phát hi n s m nh ng nguy c gây m t an tồn cơng trình và có
bi n pháp x lý k p th i, tránh đ x y ra s c ”. Vào mùa m a, l hàng n m,
B Nông nghi p và Phát tri n nơng thơn có các v n b n ch đ o, yêu c u các
đ a ph ng t ng c ng công tác qu n lý, ki m tra, đánh giá m c đ an toàn c a
các h ch a th y l i.
Công tác ki m tra đánh giá hi n tr ng an toàn đ p c a các đ n v qu n lý h
ch a hi n nay g p nhi u khó kh n, c th nh sau:
- Vi c đánh giá đòi h i ng i đánh giá ph i am hi u chuyên môn và có kinh
nghi m v h ch a n c, trong khi ngu n nhân l c, cán b k thu t có chun
mơn v h ch a t i các đ n v qu n lý c p huy n, xã cịn thi u, khơng có kinh
phí th đ n v t v n đ ki m tra, ki m đ nh v.v.. đ c bi t khó kh n đ i v i
các đ n v qu n lý h ch a c p huy n, xã.
- V tiêu chu n đánh giá an toàn đ p hi n hành là TCVN 11669:2016 Cơng
trình th y l i - ánh giá an tồn đ p. Các đánh giá thơng qua ch m đi m và
phân lo i ch t l ng cơng trình, g m: T t, trung bình, kém. Tiêu chu n này ch
th c s phù h p cho các đ n v t v n ho c các c quan chuyên môn áp d ng
trong nhi m v th c hi n ki m đ nh an toàn đ p. Các đánh giá phân lo i theo
3


chu n so sánh là các ch tiêu thi t k , các gi i h n thi t k . Th c t thì các h
ch a Vi t Nam nói chung, khu v c B c Trung B nói riêng ph n l n đ c
xây d ng t nh ng th p niên 1970 – 1980 không còn l u gi đ c tài li u thi t
k , do v y khơng th có các s li u thi t k đ so sánh đánh giá ch t l ng theo
Tiêu chu n TCVN 11669:2016.

Khu v c B c Trung B hi n có 1920 h ch a th y l i các lo i, trong đó có 120
h ch a l n (h có dung tích ≥3 tri u m3, chi u cao đ p ≥15 m), còn l i 1800
h ch a v a và nh chi m 94% t ng s h
khu v c. Theo k t qu th ng kê t
các báo cáo đánh giá hi n tr ng c a các đ a ph ng khu v c B c Trung B ,
hi n có kho ng 495 h ch a b h h ng xu ng c p. V i vi c phân lo i theo
Tiêu chu n TCVN 11669:2016 ch có ba lo i: Ch t l ng cơng trình t t; ch t
l ng cơng trình trung bình; ch t l ng cơng trình kém thì 495 h ch a này s
đ c phân lo i ch t l ng cơng trình kém và vi c v n hành s ph i h n ch
(d i thi t k ). Vi c s a ch a, nâng c p cho 495 h ch a này s r t t n kém
kinh phí khó th c hi n trong giai đo n hi n nay. Tuy nhiên, th c t ch m t
ph n s l ng h ch a ph i tích n c h n ch , còn l i c n t ng c ng giám sát
khi có m a l trên l u v c và v n đ c v n hành bình th ng.
Các t nh B c Trung B có đi u ki n t nhiên t ng đ i b t l i v an tồn cho
các cơng trình so v i c n c. V i đ c đi m đ a hình chung c a vùng có b
ngang h p, chia c t ph c t p, các sông, su i ng n, d c, th m ph l u v c kém
nên dòng ch y ki t r t nh , v mùa m a, l t p trung nhanh, dịng ch y si t nên
có s c phá ho i l n đ i v i các cơng trình th y l i, đê đi u. Ch đ khí h u,
thu v n kh c nghi t, hàng n m x y ra m i lo i hình thiên tai: úng, h n, l ,
bão, xâm nh p m n. T n m 2009 đ n nay đã x y ra 21 v s c v đ p trong
đó khu v c B c Trung B đã x y ra 13 v chi m 62 % c n c.
T các v n đ khó kh n trong đánh giá an toàn đ p và trong b i c nh hi n tr ng
h ch a n c xu ng c p nh hi n nay, r t c n có m t b cơng c đánh giá
nhanh cho các h ch a v a và nh giúp vi c đánh giá phân lo i h ch a sát v i
th c t , nh t là đ i v i các h ch a h h ng có nguy c m t an tồn cao.
Xu t phát t nh ng v n đ nêu trên, đ tài: Nghiên c u xây d ng các tiêu chí
đánh giá nhanh m c đ an toàn h ch a n c v a và nh B c Trung B s có

4

ý ngh a th c ti n và c n thi t đáp ng các nhi m v c p bách trong qu n lý khai
thác h ch a n c hi n nay.
2. M c tiêu nghiên c u

Trên c s nghiên c u, phân tích đánh giá nguyên nhân và nh h ng đ n an
toàn đ p, h ch a n c lo i v a và nh , và các y u t tác đ ng bên ngồi cơng
trình đ n an tồn đ p, h ch a, t đó xây d ng các “Tiêu chí đánh giá nhanh”,
t ng h p xây d ng các m c đánh giá phân theo c p đ đ m b o an toàn đ p đ
c nh báo và h tr qu n lý v n hành.
3.

it

ng và ph m vi nghiên c u

i t ng nghiên c u: Là các y u t
chí đánh giá m c đ an toàn c a đ p.

nh h

ng đ n an toàn đ p và các tiêu

- Ph m vi nghiên c u: Các h ch a n c lo i v a và nh (dung tích <3 tri u m3
ho c chi u cao đ p <15m) xây d ng b ng v t li u đ a ph ng (đ p đ t), các t
ch c qu n lý khai thác v n hành.
-

a đi m nghiên c u: Khu v c B c Trung B .

4. Cách ti p c n và ph

ng pháp nghiên c u

* Cách ti p c n:
- Ti p c n k th a: K th a có ch n l c các k t qu nghiên c u c a các tác gi
đi tr c có liên quan đ n đ tài đ ph c v cho đ tài;
- Ti p c n th c ti n: i u tra, kh o sát, nghiên c u th c đ a hi n tr ng m t s
h ch a khu v c B c Trung B đ làm c s xây d ng Tiêu chí c a đánh giá
an tồn đ p.
* Ph

ng pháp nghiên c u:

- Ph ng pháp th ng kê: S d ng ph ng pháp th ng kê, t ng h p, h th ng
các v n đ trong cơng tác b o đ m an tồn đ p, h ch a lo i v a và nh .
- Ph ng pháp chuyên gia: Tham kh o ý ki n c a các chuyên gia v xây d ng các
tiêu chí đánh giá an tồn đ p.

5


CH

NG I: T NG QUAN V L NH V C NGHIÊN C U

1.1. T ng quan v h ch a n

c và h th ng t ch c qu n lý, v n hành khai thác

1.1.1. Quá trình đ u t và xây d ng h ch a n

c

V i đi u ki n đ a lý t nhiên thu n l i, nhi u h ch a n c đ c Nhà n c và
nhân dân xây d ng t kho ng nh ng n m 1940-1950 và phát tri n xây d ng
m nh vào nh ng n m 1970-1980 đã góp ph n r t l n vào thành công trong phát
tri n kinh t nông nghi p c a đ t n c.
Hi n c n c có t ng s 6.871 h ch a đã tích n c v i t ng dung tích ch a
kho ng 65 t m3 n c, trong đó h ch a th y đi n kho ng 51 t m3 (chi m
79%), h ch a th y l i kho ng 14 t m3 (chi m 21%) c th nh sau:
a) H ch a th y l i:
Có 6.648 h ch a (chi m 96,9%) phân b t i 45/63 đ a ph ng trên c n
Các đ a ph ng có nhi u h ch a là: Ngh An 629 h , Thanh Hóa 610 h ,
L k 543 h , Hịa Bình 513 h , Tun Quang 346 h , Thái Nguyên 285 h ,
Nông 195 h .

c.
k
k

B ng 1.1: Phân lo i các h ch a th y l i:
Quy mô
3

(Tri u m )

S l

(h )

ng

V≥ 10

V=3÷10,
H≥15m

V=1÷3

V=0,2÷1

V≤0,2

124

578

363

2.335

3.248

b) H ch a th y đi n:
Có 223 h (chi m 3,1%), phân b t i 30/63 đ a ph ng trên c n c. Các đ a
ph ng có nhi u cơng trình th y đi n nh : S n La 22 h , Hà Giang (11 h ),
Lào Cai 19 h , Qu ng Nam14 h , Gia Lai 29 h , Kon Tum 16 h , Lâm
ng
14 h .

B ng 1.2: Phân lo i các h ch a th y đi n:
Quy mô

(Tri u m3)

S l

ng (h )

V≥ 100

V=10÷100

V=3÷10

V=1÷3

V≤ 1

40

38

36

30

79

6

Th ng kê theo k t c u cơng trình: Vi t Nam có đ n 98% đ p có k t c u là
đ p đ t, 2% đ p có k t c u là đ p bê tông, đ p đá đ bê tông b n m t, ch y u
là các đ p, h ch a th y đi n và m t s h ch a th y l i (h
nh Bình, h Tân
Giang, h Sơng Lịng Sơng k t c u bê tơng tr ng l c; h C a t đ p đá đ bê
tông b n m t).
B ng ngu n v n ngân sách trung ng, và đóng góp c a đ a ph ng, v n trái
phi u Chính Ph ,.. B Nông nghi p và Phát tri n nông thôn đã qu n lý đ u t
xây d ng nhi u h ch a có quy mơ l n khu v c B c Trung B , nh : giai
đo n 1960-1975: đã xây d ng các h ch a n c Th ng Tuy (Hà T nh); Rào
Nan, C m Ly (Qu ng Bình)... Giai đo n 1975-2000: K G (Hà T nh); Sơng
M c (Thanh Hóa). T n m 2000 đ n nay: C a
t (Thanh Hóa), T Tr ch
(Th a Thiên Hu ), á Hàn (Hà T nh), Rào á, Thác Chu i (Qu ng Bình).
Theo s li
ch a n c
ch a n c
Hóa 610 h
130 h , Th

u th ng kê m i nh t c a T ng c c Th y l i, hi n nay t ng s h
khu v c B c Trung B đang đ c khai thác s d ng là 1920 h
(th ng kê h có dung tích t 50.000 m3 tr lên) trong đó, Thanh
, Ngh An 629 h , Hà T nh 345 h , Qu ng Bình 151 h , Qu ng Tr
a Thiên Hu 55 h .

B ng 1.3: Phân lo i các h ch a th y l i khu v c B c Trung B :
Quy mô

3

(Tri u m )

S l

(h )

ng

V≥ 10

V=3÷10,
H≥15m

V=1÷3

V=0,2÷1

V≤0,2

39

81

116

890

794

T b ng th ng kê s li u trên cho th y, s l ng h ch a nh là r t l n 1800 h
chi m 94% t ng s h ch a khu v c B c Trung B .
1.1.2. H th ng t ch c qu n lý, v n hành khai thác
1.1.2.1. T ch c qu n lý nhà n

c v an toàn h ch a n

c:

Theo các v n b n quy ph m pháp lu t hi n hành phân công, phân c p qu n lý
Nhà n c v an toàn đ p t i Trung ng và đ a ph ng nh sau:
- Trung ng: B Nông nghi p và Phát tri n nông thôn là c quan ch u trách
nhi m tr c Chính ph th c hi n qu n lý nhà n c v an toàn đ p các h ch a
th y l i - T ng c c th y l i là c quan tham m u tr c ti p. B Công Th ng là
7


c quan ch u trách nhi m tr c Chính ph th c hi n qu n lý nhà n c v an
toàn đ p các h ch a th y đi n. B Tài nguyên và Môi tr ng có trách nhi m
xây d ng, trình Chính ph phê duy t quy trình v n hành liên h trên các l u
v c sông.
- đ a ph ng: UBND t nh là c quan ch u trách nhi m cao nh t ch u trách
nhi m b o đ m an toàn đ p trên đ a bàn qu n lý, S Nông nghi p và PTNT là
c quan tham m u tr c ti p là Chi c c th y l i. Tuy nhiên, ch a có b ph n
chuyên trách đ m nhi m công tác qu n lý an toàn h ch a, hi n nay nhi m v
này đ c l ng ghép trong nhi m v c a các đ n v thu c các S chuyên ngành
t i đ a ph ng.

Hình 1.1: S đ t ch c qu n lý nhà n

1.1.2.2. T ch c qu n lý v n hành khai thác
a) B máy t ch c qu n lý v n hành:

8

c v an toàn h đ p


T ch c qu n lý h ch a th y l i bao g m: Các doanh nghi p khai thác cơng trình
th y l i (KTCTTL), y ban nhân dân c p huy n, c p xã, các t ch c h p tác dùng
n c và m t s t ch c khác, vi c phân c p qu n lý nh sau:
- Ch đ p là các doanh nghi p KTCTTL th ng qu n lý các h ch a có dung
tích t 1,0 tri u m3 n c tr lên (kho ng 900h , chi m 13%).
i v i các h nh do UBND xã, H p tác xã/T ch c h p tác dùng n
qu n lý các h ch a nh d i 1 tri u m3 n c.

c

T ch c qu n lý h ch a th y đi n: do T p đoàn i n l c Vi t Nam (EVN) và
các t ch c, cá nhân đ u t theo hình th c B.O.O. Các ch đ u t t xây d ng
và qu n lý.

Hình 1.2: S đ t ch c các đ n v qu n lý khai thác h ch a n

c

b) ánh giá th c tr ng n ng l c c a các đ n v qu n lý:
Nhìn chung các Cơng ty KTCTTL có đ i ng cán b k thu t, công nhân v n
hành h ch a có trình đ , chun môn qu n lý phù h p, t p trung đ c kinh
phí đ duy tu, b o d ng cơng trình; cơng tác qu n lý an tồn đ p đ c quan

tâm nên ít x y ra s c .

9


Các h ch a nh đ

c phân c p cho huy n, xã, h p tác xã/t ch c h p tác dùng

n c ho c thơn b n, có xã khoán cho cá nhân tr c ti p qu n lý th ng thi u
cán b k thu t, cơng nhân có chun mơn qu n lý, thi u kinh phí duy tu b o
d ng nên cơng trình xu ng c p nhanh, khi h ch a x y ra s c khơng có bi n
pháp x lý k p th i.
1.1.3. H th ng V n b n pháp lu t v qu n lý an toàn đ p
V n b n quy ph m pháp lu t liên quan đ n qu n lý an toàn đ p đã đ
hành, c th nh sau:
- Lu t Tài nguyên n

c ban

c s 17/2012/QH13; Lu t Xây d ng s 50/2014/QH13;

Lu t phòng, ch ng thiên tai s 33/2013/QH13; Lu t B o v môi tr ng s
55/2014/QH13; Pháp l nh Khai thác và B o v công trình thu l i s
32/2001/PLUBTVQH;
- Các Ngh đ nh c a Chính ph : S 72/2007/N -CP ngày 07/5/2007 v qu n lý
an toàn đ p; s 143/2003/N - CP ngày 28/11/2003 quy đ nh chi tiêt m t s
đi u c a Pháp l nh Khai thác và B o v cơng trình th y l i; s 43/2015/N CP, ngày 06/5/2015 quy đ nh v l p, qu n lý hành lang b o v ngu n n c.
- Các Thông t h ng d n: S 33/2008/TT-BNN ngày 04/02/2008 h ng d n
th c hi n m t s đi u c a Ngh đ nh s 72/2007/N -CP; s 34/2010/TT-BCT

ngày 07/10/2010 quy đ nh v qu n lý an tồn đ p c a cơng trình th y đi n; s
65/2009/TT-BNN ngày 12/10/2009 h ng d n t ch c ho t đ ng và phân c p
khai thác cơng trình th y l i; s 45/2009/TT-BNN ngày 24/07/2009 h ng d n
l p và phê duy t ph ng án b o v cơng trình th y l i; s 40/TT-BNN ngày
27/5/2011 quy đ nh n ng l c c a các t ch c, cá nhân tham gia qu n lý, khai
thác cơng trình th y l i.
- M t s quy đ nh v ki m tra an toàn đ p đ
72/2007/N -CP:
1. o đ c quan tr c đ p và các y u t khí t
ch a l n và h nh .

c quy đ nh trong Ngh đ nh s

ng th y v n ( i u 12):

iv ih

2. Ki m tra đ p ( i u 14): Yêu c u ki m tra tr c mùa l , sau mùa l và ki m
tra đ t xu t khi có đ ng đ t ho c h h ng đ t xu t.

10


3. Báo cáo hi n tr ng an toàn đ p ( i u 16): Báo cáo hàng n m (th y v n h
ch a, các h h ng c a cơng trình và cơng tác s a ch a, kh c ph c).
4. Ph ng án b o v đ p ( i u 19): B o v ch ng xâm h i đ p, ki m soát
ng i và ph ng ti n đi l i, gi i pháp đ i phó trong tình hu ng đ c bi t.
5. B o v an toàn đ p trong mùa m a l ( i u 20): Tóm t t đ c đi m c a h
ch a và đ c đi m m a l trên l u v c; ánh giá ch t l ng đ p và thi t b v n
hành đ p; D ki n các tình hu ng m t an tồn đ p; Công tác chu n b v nhân

l c, v t t , v t li u d phòng; d ng c , thi t b , xe máy; thông tin liên l c, ánh
sáng; Danh sách ban ch huy PCLB.
6. Phòng ch ng l l t cho vùng h du ( i u 22): Có ph ng án báo đ ng, thông
báo tr c đ b o đ m an toàn cho ng i và tài s n vùng h du khi x l .
Nhìn chung các v n b n quy ph m pháp lu t quy đ nh v qu n lý an toàn đ p
trong q trình khai thác, v n hành cơng trình c b n là đ . Tuy nhiên, trong
quá trình thi hành các v n b n pháp lu t liên quan đ n qu n lý an toàn đ p đã
phát sinh m t s b t c p, nh : V n đ bi n đ i khí h u ch a đ c đ c p; ch a
có quy đ nh v huy đ ng ngu n l c c a xã h i đ phát tri n th y l i; ch a quy
đ nh rõ quy n, trách nhi m c a t ch c, cá nhân tham gia qu n lý an toàn đ p;
ch a có quy đ nh v th m quy n quy t đ nh cho phép tích n c h ch a đ m
b o an toàn đ p; ch a quy đ nh rõ vi c xây d ng b n đ ng p l t h du c a các
h ch a trên cùng m t l u v c sông làm c s xây d ng ph ng án phòng
ch ng l , l t cho vùng h du đ p; ngoài ra vi c quy đ nh c ng các n i dung v
qu n lý an toàn đ p cho t t c các đ p, h ch a có quy mơ khác nhau nên vi c
th c hi n còn nhi u b t c p và thi u kh thi.
kh c ph c các b t c p trên, B Nông nghi p và Phát tri n nơng thơn đã d
th o trình Chính ph , Qu c H i: Lu t Th y l i và Ngh đ nh thay th Ngh đ nh
s 72/2007/N -CP.
1.1.4. Tình hình th c hi n các quy đ nh v qu n lý an toàn đ p
Vi c đánh giá tình hình th c hi n các quy đ nh v qu n lý an toàn đ p s giúp
làm rõ nét h n t ng quan v cơng tác qu n lý an tồn đ p.
Theo các quy đ nh t i Ngh đ nh s 72/2007/N -CP ngày 07/5/2007 c a Chính
ph v qu n lý an toàn đ p (Ngh đ nh 72/CP) và các v n b n khác có liên
11


quan, ch đ p ph i th c hi n m t s cơng vi c chính đ b o đ m an toàn h
ch a n c. K t qu th c hi n t i các h ch a th y l i đ c t ng h p cho c
n c nh sau:

B ng 1.4: K t qu th c hi n các quy đ nh v qu n lý an toàn đ p
p, h ch a th y l i
TT

Công vi c th c hi n

H>15m ho c

5m
V>3 tri u m

0,5
3

T ng s cơng trình
1

ng ký an tồn đ p

702

%

5946

%

702

100

4608

77,5

2

Quy trình v n hành h ch a

213

30,3

75

1,2

3

Quan tr c đ p

116

16,52

85

1,4

4

Ki m đ nh an tồn đ p (**)

283

40,3

50

1,2

5

Xây d ng PA phịng ch ng l t bão,
b o đ m AT

686

97,7

2500

42

6

Xây d ng PA b o v đ p

7

Xây d ng ph ng án phòng ch ng
l l t vùng h du đ p

76

11

150

2,5

Ki m tra cơng trình tr

702

100

5946

100

253(áp d ng h >5
tri u m3)

c và sau l

Không b t bu c

(Các s li u hi n tr ng h ch a và tình hình th c hi n các quy đ nh qu n lý an toàn
đ p t ngu n T ng c c Th y l i)

Các n i dung v ki m tra hi n tr ng an toàn đ p tr c và sau mùa l , xây d ng
ph ng án phòng ch ng l t bão, xây d ng quy trình v n hành, đi u ti t h ch a
đ c các ch đ p th c hi n t ng đ i đ y đ ph c v công tác qu n lý an tồn
cơng trình trong mùa m a l hàng n m. Tuy nhiên, cơng tác ki m tra đánh giá
cịn ph thu c vào ch quan c a các cán b , k thu t qu n lý v n hành. Khơng
có các m c chu n so sánh đ đánh giá, vì v y vi c đánh giá ch a c th , đi u
này c ng gây khó kh n trong vi c t ng h p và phân lo i đ p.
i v i n i dung xây d ng ph ng án phòng, ch ng l , l t cho vùng h du h
ch a và ki m đ nh an toàn đ p ch a đ c các ch đ p th c hi n nhi u, nguyên
nhân do kinh phí th c hi n l n, v t quá kh n ng chi tr c a các ch đ p.
12


1.1.5. Công tác duy tu s a ch a
T i i m 2 i u 13 Ngh đ nh s 72/2007/N -CP v qu n lý an toàn đ p quy
đ nh v vi c duy tu, b o d ng đ p: “Vi c duy tu, b o d ng đ p và các trang
thi t b ph i đ c ti n hành đ nh k , th ng xuyên theo quy đ nh đ b o đ m
cơng trình v n hành tin c y, an tồn, d dàng ki m tra, phát hi n các h h ng
đ khôi ph c, s a ch a k p th i và b o đ m v m t m quan cơng trình”. Th c
t vi c duy tu, s a ch a, ch đ c th c hi n m t s ít h ch a n c do các
doanh nghi p qu n lý v n hành. Còn l i h u h t các h đ p do các T ch c h p
tác dùng n c qu n lý v n hành không đ c th c hi n. Khó kh n trong vi c
các đ n v qu n lý v n hành không nghiêm túc th c hi n quy đ nh này là kinh
phí đ th c hi n, hi n kinh phí đ th c hi n vi c duy tu, b o d ng t i m t s
h ch a n c đ c l y t ngu n c p bù th y l i phí r t h n ch . Ngồi ra, v n
cịn s ch quan, ch a đánh giá đúng m c t m quan tr ng c a vi c duy tu s a
ch a đ duy trì s n đ nh và an tồn cho cơng trình.

1.2. ánh giá chung th c tr ng an toàn h ch a n

c

Trong 6.648 h ch a th y l i, ph n l n là các h ch a nh đ c xây d ng t
nh ng n m 70-80 c a th k tr c, trong th i k đ t n c cịn nhi u khó kh n,
trình đ k thu t còn th p, các nhu c u dùng n c ch a cao, các ngu n v n đ u
t th y l i còn eo h p, n ng l c kh o sát thi t k thi cơng, qu n lý cịn nhi u
h n ch , b t c p nên cơng trình khơng tránh kh i các nh c đi m nh : Ch a
đ ng b , ch t l ng th p, thi u m quan, m c b o đ m an toàn th p. Tr i qua
th i gian dài khai thác, h u h t các cơng trình b h h ng, xu ng c p ti m n
nhi u nguy c m t an toàn. Các đ p đ c xây d ng ch y u v i hình th c k t
c u nh sau:
- i v i đ p đ t: Không đ c gia c b o v mái đ p, m t đ p, đa s khơng có
h th ng thốt n c mái đ p, tiêu n c thân đ p;
- C ng l y n c đ c đ t trong thân đ p k t c u th
các ng bi, c a van đóng m th ng l u;

ng b ng g ch xây ho c

- Tràn x l xây d ng trên n n đ t t nhiên ph n l n khơng có l p gia c ;
- Cơng tác x lý n n móng các h ng m c cơng trình ch a b o đ m, d n đ n
tình tr ng th m qua n n đ p, thân đ p ho c lún, n t công trình;
13


- Khơng có các cơng trình ph h tr qu n lý nh : Khơng có thi t b theo dõi
th m thân đ p, theo dõi lún; khơng có h th ng quan tr c đo m a, đo m c
n c, các công c d báo, c nh báo l .
Có kho ng 930 h ch a đ c xây d ng sau n m 2000 và 633 h ch a các lo i

đ c s a ch a nâng c p theo Ch ng trình b o đ m an toàn h ch a đã c b n
nâng cao đ c m c an tồn cho cơng trình, tuy nhiên vi c xây d ng các cơng
trình ph h tr qu n lý c ng ch a đ c quan tâm đ u t đúng m c nên c n
ti p t c hoàn thi n đ ng b .
Hi n nay, do nh h ng c a bi n đ i khí h u, ch đ dòng ch y đ n h thay đ i
(t p trung nhanh, l u l ng v t thi t k ..) là y u t ti m n gây m t an toàn
đ p, h ch a, nh : gia t ng m c đ th m qua thân đ p, n n đ p, n c tràn qua
đ nh đ p, xói l tràn x l ,..

K t qu đi u tra đánh giá hi n tr ng an toàn đ p, h ch a hi n nay c
th nh sau:
*
i v i các h ch a l n (h có V≥3 tri u m3 ho c đ p có H≥15m) đ
th ng kê s l ng b h h ng xu ng c p nh sau:
B ng 1.5: Th ng kê s l
STT
1
2
3
4
5

Mơ t h h ng
Tình tr ng th m qua thân
đ p

c

ng h ch a l n b h h ng xu ng c p
S l

ng

H ng n ng

H ng nh

93

23

70

Bi n d ng mái đ p
Ch t l ng l p gia c kém
b xói l , bong tróc thân
tràn, tiêu n ng
Tràn x l xu t hi n tình
tr ng n t

82

21

61

188

38

150

15

4

11

H h ng thân c ng l y
n c

95

18

67

(Ngu n: T ng c c Th y l i)
*
i v i các h ch a nh : Các h ch a n c nh có chi u cao đ p t 5m đ n
15m và dung tích tr t 50.000 m3 đ n d i 3.000.000 m3 có 5946/6648 h
14


đang khai thác s d ng (chi m 89,4%). Các h h ng đ
nh sau:
B ng 1.6: Th ng kê s l

c th ng kê đánh giá

ng cơng trình b h h ng xu ng c p

STT
Mô t h h ng
1
Tình tr ng th m qua thân đ p
2
Bi n d ng mái đ p
H h ng thân tràn ho c xói l
3
tiêu n ng:
4
H h ng thân c ng l y n c

S l ng
507
613

H ng n ng H ng nh
57
450
170
443

697

230

467

756

210

546

(Ngu n: T ng c c Th y l i)
ây c ng là nh ng h h ng ph bi n x y ra đ i v i các h ch a n c khu v c
B c Trung B . Trong các h h ng trên, các hi n t ng th m do thân c ng b h
h ng, m c g y t i các v trí kh p n i gây th m, xói ng m thân đ p ph n ti p giáp
v i c ng làm s t, tr t đ p là tác nhân có nguy c gây v đ p cao.
Theo s li u th ng kê nh ng s c v đ p trong nh ng n m g n đây đã có trên
30 v s c , c th :
* H ch a th y l i:
Trong nh ng n m g n đây, do nh h ng c a m a l kéo dài, l ng m a v i
c ng đ l n, c n c đã x y ra s c c a 21 h ch a, c th nh sau:
- N m 2009: X y ra s c v đ p h Z20 t nh Hà T nh (đây là h m i thi công
xong ch a đ a vào khai thác s d ng).
- N m 2010: V đ p h Khe M , h Vàng Anh t nh Hà T nh, h Ph c Trung
t nh Ninh Thu n (v khi đang thi công); h
i 4, h 36, t nh k L k (mái h
l u b s t l n ng, có nguy c v ).
- N m 2011: X y ra v đ p h Khe Làng, h 271 t nh Ngh An, h
i V ng,
t nh Hồ Bình (đe do v đ p khi đang thi công c ng l y n c, đ a ph ng đã
h cao trình ng ng tràn tránh v đ p).
- N m 2012: V đ p Tây Nguyên (m i s a ch a xong ch a bàn giao khai thác
s dung), th m m nh qua mang c ng h Lim đe do v đ p (Ngh An).

15

- N m 2013: V đ p h Tây Nguyên (Lâm ng), Thung C i, Khe Lu ng, Ông
Già,
ng áng (Thanh Hóa), Phân Lân (V nh Phúc). S c h B n Muông
(S n La) b th m mang c ng t o h s t d c theo c ng đe d a v đ p, h
ng
S ng 2, h V c M u đ t tình tr ng báo đ ng do l u l ng n c v h l n b t
th ng (Ngh An).
- N m 2014: X y ra s c v đ p ph h ch a
m Hà
Ninh; nguyên nhân do n c tràn qua đ nh đ p gây v đ p.

ng, t nh Qu ng

* H ch a th y đi n:
- N m 2010: S c n c tràn đ nh đ p th y đi n H Hô, do m t ngu n đi n m
c a van tràn x l (Qu ng Bình).
- N m 2011: V đ
(Lâm ng).

ng ng d n n

c nhà máy th y đi n

ambol

Te’h

- N m 2012: V t ng ng n n c trong q trình thi cơng h th y đi n

krông3 (Qu ng Tr ); s c th m thân đ p th y đi n Sông Tranh (Qu ng
Nam);
t ng th ng l u th y đi n kmeek 3 (Kon Tum).
- N m 2013: V đ p chính th y đi n Ia Krel 2 (Gia Lai) khi b t đ u tích n c;
s c v c c b vách ng n n c phím tràn s 4 th y đi n
krông3 (Qu ng
Tr );
- N m 2014: S c v đ ng ng áp l c th y đi n Thoong Cót II (Cao B ng);
s c s p h m d n n c th y đi n
Dâng (Lâm ng);
- N m 2016: S c c a van h m d n dịng thi cơng th y đi n Sông Bung 2
(Qu ng Nam), do l tràn v làm b c c a van s 2 gây tràn n c h m d n dòng.
1.3. Hi n tr ng qu n lý an toàn h ch a v a và nh

khu v c B c Trung B .

1.3.1. Cơng tác qu n lý
Mơ hình qu n lý v n hành các h ch a n c c a các t nh B c Trung B t ng
đ i gi ng nhau và là mơ hình đi n hình c a c n c v b máy, t ch c hi n
nay. Nh đã nêu ph n T ng quan, các h ch a l n và m t s h ch a v a
đ c giao cho các doanh nghi p khai thác cơng trình th y l i qu n lý v n hành.
Các h ch a còn l i giao cho c p huy n, xã qu n lý v n hành.

16


B ng 1.7. Các doanh nghi p, T ch c tham gia qu n lý h ch a

TT

Tên t nh

S l ng
h ch a

C p huy n, xã
qu n lý

S l

ng

T l
%

Cơng ty qu n lý

S l

ng

T l
%

1

Thanh Hóa

610

565

92,6

45

7,4

2

Ngh An

629

560

89,0

69

11

3

Hà T nh

345

296

85,8

49

14,2

4

Qu ng Bình

151

133

88,0

18

12

130

115

88,4

15

11,6

55

32

58,2

23

41,8

1.920

1.701

88,6

219

11,4

Qu ng Tr
5

6

Th a Thiên
Hu
C ng

đ a ph

ng

Tên các doanh
nghi p th y nông
tham gia qu n lý

Công ty TNHH
MTV Sông Chu
Công ty TNHH
MTV TL: B c,
Nam,
Thanh
Ch ng,
Anh
S n, Tân K ,
Ph Qu , Qu
H p.
Công ty TNHH
MTV TL B c
Hà T nh, Nam
Hà T nh, C p
n c và XD.
Cơng ty TNHH
MTV KTCTTL
Qu ng Bình
Cơng ty TNHH
MTV KTCTTL
Qu ng Tr
Công ty TNHH

MTV
KTTL
Th a Thiên Hu

Th ng kê trên cho th y s l ng h ch a do các c p huy n, xã qu n lý là r t
nhi u, v i trình đ , n ng l c c a cán b qu n lý v n hành c p huy n, xã hi n
nay là r t c n quan tâm đào t o b i d ng nghi p v , đ ng th i c n cung c p
cho h nh ng tài li u h ng d n phù h p d hi u d ng d ng trong th c t .
1.3.2. Hi n tr ng an toàn an toàn h ch a v a và nh vùng B c Trung B
V i đ c đi m đ a hình vùng B c Trung B có đ a hình ch y u là đ i núi và các
thung l ng, sông su i nh h p, đ d c l n, khi x y ra m a l n t o dịng ch y
t p trung ln ti m n nguy c gây s c cơng trình trên các sông, su i, nh h
ch a, đ p dâng,..
17


Theo k t qu đánh giá hi n tr ng cơng trình n m 2016, hi n các t nh B c Trung
B có T ng s 495 h ch a v a và nh trong tình tr ng h h ng, m c b o đ m
an tồn khơng cao (Thanh Hóa: 180 cái, Ngh An: 116 cái, Hà T nh 88 cái,
Qu ng Bình: 50 cái, Qu ng Tr 47 cái, Th a Thiên Hu : 14 cái- Ngu n S Nông
nghi p và Phát tri n nông thôn các t nh B c Trung B ) th hi n các m t sau:
- Thi u n ng l c x l : 230 cái, chi m t l 46% t ng s h b xu ng c p.
-

p ph i x lý th m: 189 cái, chi m t l 38% t ng s h b xu ng c p.

- H ch a có c ng l y n

c b h h ng: 225 cái, chi m 45% t ng s h .

- S t, l mái đ p có 310 đ p, chi m 62% t ng s h b xu ng c p.
Ngồi ra, có kho ng 450 h ch a dung tích nh khác ch a đ đi u ki n đánh
giá an toàn. Nh v y n u k c s l ng h này, khu v c B c Trung B có
kho ng 945 h có nh ng ti m n m t an toàn, chi m trên 48% t ng s l ng h
toàn khu v c.
K t qu th ng kê các s c h ch a n c t n m 2009 đ n nay nêu trên, trong
s 21 v s c có đ n 13 v x y ra các t nh B c Trung B , nhi u nh t là các
t nh Ngh An và Hà T nh.
T các s li u trên cho th y đ đánh giá an toàn h ch a khu v c B c Trung B
c n có nh ng l u ý v kh n ng x y ra s c do m a l cao h n nhi u so v i
các vùng khác c a Vi t Nam. Vi c ph n lo i đánh giá h ch a c ng c n phân
theo các c p có th ph n ánh phù h p. H ng nghiên c u phân lo i trong
tài
là phân thành 5 c p: 1) Nguy c s c m t an toàn th p – t ng ng cơng trình
có ch t l ng t t, v n hành bình th ng theo thi t k , nguy c s c th p; 2)
Nguy c s c m t an toàn trung bình – t ng ng cơng trình t n t i m t s h
h ng nh ng v n có th v n hành theo thi t k , nguy c s c trung bình; 3)
Nguy c s c m t an tồn cao – t ng ng cơng trình b h h ng xu ng c p
c n có k ho ch nâng c p, nguy c s c cao, vi c v n hành c n có nh ng
kh ng ch tích n c; 4) Nguy c s c m t an toàn r t cao - t ng ng cơng
trình b h h ng xu ng c p n ng, nguy c s c r t cao, vi c v n hành h n ch
ho c khơng tích n c; 5) Nguy c s c m t an toàn đ c bi t cao - t ng ng
cơng trình b h h ng xu ng c p n ng, nguy c s c đ c bi t cao, khơng đ c
phép tích n c và c n đ c s a ch a kh n c p.
18


1.4. T ng quan v nghiên c u đánh giá an toàn đ p
1.4.1. Trên th gi i
An toàn h ch a n c đ c quan tâm trên th gi i t công tác qu n lý v n hành

đ n ch t l ng cơng trình b o đ m an toàn c a đ p b i nh ng t n th t l n v
kinh t và con ng i khi các s c v đ p x y ra. Ph n l n các n c quy đ nh
c quan chuyên trách v An toàn đ p đi n hình nh các qu c gia: M , Chile,
Mehico, n đ , Nh t B n, Hàn Qu c,.. Th m quy n ch y u c a các c quan
an toàn đ p (trong đánh giá an toàn đ p) bao g m: Giám sát vi c ki m tra an
toàn đ p, ch p nh n ho c t ch i báo cáo v An toàn đ p c a ch s h u đ p;
tr c ti p ki m tra An toàn đ p; ch p nh n t ch c, cá nhân đ c phép ki m tra
an toàn đ p; đ ng ký an toàn đ p; c v n cho ch s h u đ p v an toàn đ p;
quy đ nh đi u ki n n ng l c t i thi u c a đ n v v n hành đ p và báo cáo v an
tồn đ p.
M t s n c có quy đ nh phân c p qu n lý an toàn đ p gi a trung ng và đ a
ph ng d a trên quy mơ c a đ p. M chính quy n liên bang có quy đ nh
riêng v an tồn đ p trong đó có nh ng tiêu chu n cho an toàn đ p c a các
bang. Quy đ nh c a các bang b t bu c ph i tuân theo tiêu chu n c a liên bang,
n u khơng chính quy n liên bang s t ch i yêu c u tr giúp trong vi c qu n lý
an toàn đ p.
Th i gian ki m tra an toàn đ p:
c quy đ nh chi ti t d a theo s phân lo i
r i ro c a đ p. Nhi u n c quy đ nh t ng c ng công tác ki m tra đ i v i đ p
l n đ u tích n c. Nh t B n quy đ nh ki m tra đ nh k t t c các đ p v i t n
su t t 3 đ n 5 n m m t l n. Bang Washington quy đ nh ch s h u đ p ki m
tra đ p hàng n m, c quan qu n lý an toàn đ p ki m tra 6 n m m t l n. Th y
S có quy đ nh ch s h u đ p ph i ki m tra vi c ho t đ ng c a các thi t b
quan tr c đ p hàng tháng. Pháp yêu c u ch s h u đ p (t ch c qu n lý v n
hành cơng trình) ki m tra đ p b ng m t 2 tu n 1 l n, đo đ c các thông s c
b n hàng tháng và ti n hành đo đ c t ng h p hàng n m.
Công tác đánh giá toàn đ p ph thu c ch y u vào n ng l c c a các cán b
ki m tra và đ c đánh giá c th cho t ng h ch a.

19