PHƯƠNG HƯỚNG HOÀN THIỆN KẾ TOÁN TIÊU THỤ VÀ XÁC ĐỊNH KẾT QUẢ TIÊU THỤ HÀNG HÓA Ở CÔNG TY CỔ PHẦN THIẾT BỊ XĂNG DẦU PETROLIMEX

1
Chuyên đề tốt nghiệp Khoa: Kế toán – ĐHKTQD
PHƯƠNG HƯỚNG HOÀN THIỆN KẾ TOÁN TIÊU THỤ VÀ
XÁC ĐỊNH KẾT QUẢ TIÊU THỤ HÀNG HÓA Ở CÔNG TY CỔ
PHẦN THIẾT BỊ XĂNG DẦU PETROLIMEX
3.1. Đánh giá chung về công tác kế toán tiêu thụ và xác định kết quả tiêu thụ
hàng hóa tại Công ty Cổ phần Thiết bị Xăng dầu Petrolimex
Về công tác kế toán nói chung:
Sau thời gian thực tập tại phòng kế toán của Công ty Cổ phần Thiết bị Xăng
dầu Petrolimex, được tìm hiểu, tiếp xúc với thực tế công tác quản lý nói chung và
công tác kế toán tiêu thụ và xác định kết quả tiêu thụ hàng hóa ở công ty, em nhận
thấy công tác kế toán của Công ty đã đảm bảo tuân thủ đúng chế độ kế toán của
Nhà nước ban hành, phù hợp với điều kiện thực tế của Công ty, đáp ứng nhu cầu
hạch toán, phản ánh, giám đốc tình hình sử dụng vật tư lao động, tiền vốn, xác
định đúng doanh thu tiêu thụ, làm cơ sở xác định kết quả tiêu thụ cũng như kết quả
hoạt động sản xuất kinh doanh, thực hiện đầy đủ nghĩa vụ đối với Nhà nước.
Công ty Cổ phần Thiết bị Xăng dầu Petrolimex ra đời từ thời kỳ bao cấp
cho đến nay đã trải qua rất nhiều thử thách và biến động của nền kinh tế. Để đạt
được những thành tích như ngày hôm nay là kết quả của sự cố gắng nỗ lực của đội
ngũ cán bộ công nhân có trình độ, có tinh thần trách nhiệm, dám nghĩ, dám làm,
nhạy bén, năng động, nắm bắt và phân tích thị trường một cách nhanh chóng kịp
thời và có kinh nghiệm quản lý, Công ty đã dần mở rộng và phát triển hơn.
Nhìn chung, Công ty đã đảm bảo tuân thủ chế độ kế toán hiện hành do Nhà
nước ban hành, trên cơ sở điều kiện thực tế của công ty.
Hình thức tổ chức công tác kế toán và bộ máy kế toán của công ty là tương
đối phù hợp với đặc điểm tổ chức kinh doanh ở công ty. Công ty Cổ phần Thiết bị
Xăng dầu Petrolimex là một công ty sản xuất kinh doanh thương mại có quy mô
SV: Vũ Thị Hà Lớp: Kế toán 47A
1
2
Chuyên đề tốt nghiệp Khoa: Kế toán – ĐHKTQD

lớn với mạng lưới chi nhánh, xí nghiệp trực thuộc trải dài từ Bắc vào Nam. Vì vậy
việc áp dụng hình thức tổ chức bộ máy kế toán tập trung - phân tán là hợp lý, vừa
giảm bớt khối lượng công việc cho đội ngũ cán bộ kế toán tại trụ sở chính của
công ty vừa đảm bảo được việc cung cấp thông tin kịp thời chính xác từ bộ phận
kế toán ở các chi nhánh. Do phân công công việc khoa học, hợp lý nên các nhân
viên kế toán luôn luôn hoàn thành tốt nhiệm vụ của mình.
Công ty thực hiện tập hợp đầy đủ chứng từ gốc, làm cơ sở cho việc hạch
toán các nghiệp vụ kế toán, cũng như lập các sổ chi tiết và tổng hợp. Hệ thống sổ
sách chứng từ được ghi chép đầy đủ, trình bày rõ ràng theo yêu cầu của Bộ tài
chính. Hình thức kế toán chứng từ ghi sổ đơn giản dễ ghi chép, tạo điều kiện thuận
lợi cho phân công công việc một cách hợp lý.
Hệ thống tài khoản kế toán đang được sử dụng để hạch toán khá chi tiết và
tương đối phù hợp với đặc điểm kinh doanh của công ty. Việc chi tiết tài khoản
đến cấp 4 sẽ giúp theo dõi chặt chẽ từng đối tượng hạch toán cụ thể, tránh nhầm
lẫn và dễ quản lý.75
Công ty sử dụng phần mềm kế toán máy ESOFT Financials với các tính
năng hiện đại đã giúp giảm bớt thời gian và công sức so với việc ghi sổ bằng tay,
do kế toán viên không phải mất công tính toán trực tiếp, thực hiện các bút toán kết
chuyển cuối kỳ, lập sổ chi tiêt và sổ tổng hợp, tiết kiệm chi phí quản lý sổ sách,
công việc được tiến hành hoàn toàn bằng máy. Việc thực hiện công tác kế toán
bằng máy tạo điều kiện thuận lợi cho việc kiểm tra, đối chiếu số liệu, nhờ đó kế
toán dễ dàng phát hiện lỗi khi số liệu giữa chứng từ gốc và sổ không khớp nhau.
Về công tác kế toán tiêu thụ hàng hóa và xác định kết quả tiêu thụ hàng hóa.
Tiêu thụ hàng hóa là khâu cuối cùng và quan trọng nhất trong quá trình kinh
doanh của một doanh nghiệp thương mại. Kết quả của quá trình tiêu thụ là chỉ tiêu
phản ánh chính xác và rõ ràng nhất toàn bộ những nỗ lực mà doanh nghiệp đã bỏ
SV: Vũ Thị Hà Lớp: Kế toán 47A
2
3
Chuyên đề tốt nghiệp Khoa: Kế toán – ĐHKTQD

ra trong quá trình kinh doanh. Xác định được tầm quan trọng đó, trong những năm
qua Công ty Cổ phần Thiết bị Xăng dầu Petrolimex đã đặc biệt chú trọng trong
việc tổ chức kế toán tiêu thụ hàng hóa một cách hệ thống và có khoa học.
Sau đây là những đánh giá nhận xét cụ thể về ưu nhược điểm trong công tác
kế toán tiêu thụ và xác định kết quả tiêu thụ hàng hóa ở Công ty Cổ phần Thiết bị
Xăng dầu Petrolimex.
3.1.1. Ưu điểm
Về tổ chức công tác kế toán: Việc hạch toán quá trình tiêu thụ hàng hóa và
xác đinh kết quả tiêu thụ được giao cho những người có kinh nghiệm, trình độ
nghiệp vụ cao, nhờ vậy mà công tác kế toán tiêu thụ hàng hóa và xác định kết quả
tiêu thụ đã phản ánh đầy đủ, chính xác và kịp thời, góp phần thúc đẩy việc kinh
doanh hàng hóa đạt hiệu quả cao. Không chỉ phân công công việc giữa các phần
hành kế toán mà còn có sự phân công công việc cụ thể, rõ ràng ngay trong từng
khâu đặc biệt là khâu kế toán tiêu thụ hàng hóa và xác đinh kết quả tiêu thụ. Để
kết quả hoạt động của khâu kế toán tiêu thụ được tốt, các nhân viên kế toán đã
có sự phối kết hợp chặt chẽ với các bộ phận và phòng ban khác trong công ty
như phòng kinh doanh và bộ phận kho nhằm quản lý tốt nhất tình hình tiêu thụ
hàng hóa của công ty. Ngoài ra, thường xuyên có sự đối chiếu, trao đổi giữa kế
toán tiêu thụ các phần hành có liên quan như: kế toán giá thành, thủ kho, kế
toán quỹ để đảm bảo tính chính xác của số liệu, nếu tồn tại sai sót thì kịp thời
phát hiện và xử lý.
Về phương pháp hạch toán và tính giá hàng tồn kho: Công ty hạch toán
hàng tồn kho theo phương pháp kê khai thường xuyên và hạch toán thuế GTGT
theo phương pháp khấu trừ thuế là phù hợp với tình hình nhập - xuất hàng hoá
diễn ra thường xuyên, liên tục ở công ty. Mặc dù khối lượng hàng hóa nhập xuất
của công ty nhiều nhưng công ty đã quản lý chặt chẽ được cả về số lượng và giá
SV: Vũ Thị Hà Lớp: Kế toán 47A
3
4
Chuyên đề tốt nghiệp Khoa: Kế toán – ĐHKTQD

trị, giúp nắm bắt chính xác tình hình cung ứng và tiêu thụ các sản phẩm hàng hóa,
tạo điều kiện thuận lợi cho công tác kế toán bán hàng. Việc tính thuế GTGT đầu
vào được khấu trừ và đầu ra phải nộp đơn giản hơn.
Việc tính giá hàng tồn kho theo phương pháp giá thực tế đích danh giúp các
nhân viên kế toán theo dõi, phản ánh chính xác giá trị của hàng tồn kho.
Về công tác thanh toán:
Thanh toán với Nhà nước: Công ty luôn thực hiện tốt các chính sách, chế độ
thanh toán của Nhà nước về thuế, phí, lệ phí, đồng thời chấp hành đúng kỷ luật
thanh toán, thanh toán đúng thời gian, đủ về số lượng, phản ánh và kê khai chính
xác trung thực các khoản thuế, phí phải nộp Nhà nước. Đây cúng chính là cơ sở để
công ty gây dựng lòng tin và uy tín với khách hàng và bạn hàng, góp phần không
nhỏ vào các quan hệ hợp tác trên thị trường trong nước cũng như nước ngoài.
Thanh toán với khách hàng: Công ty luôn áp dụng chính sách thanh toán ưu
đãi thuận tiện nhất với khách hàng. Tùy theo từng đối tượng khách hàng mà công
ty áp dụng chính sách thanh toán khác nhau. Điều đó vừa phù hợp thuận tiện cho
công ty trong công tác theo dõi phản ánh công nợ, vừa tạo điều kiện cho khách
hàng, đặc biệt là khách hàng trong ngành xăng dầu trong việc trả chậm tiền hàng.
Về hệ thống tài khoản sử dụng:
Hệ thống tài khoản được vận dụng trong công tác kế toán tiêu thụ hàng hóa
và xác định kết quả tiêu thụ đã đảm bảo sự thống nhất, tuân thủ những quy định
hiện hành của chế độ kế toán, phù hợp với đặc thù của công ty, giúp kế toán ghi
chép, phản ánh chính xác các nghiệp vụ kinh tế phát sinh. Hệ thống tài khoản
được xây dựng một cách khoa học, chi tiết đến cấp 3, cấp 4 phù hợp với đặc điểm
hoạt động tiêu thụ ở công ty, tạo điều kiện thuận lợi cho việc hạch toán và tìm
hiểu thông tin từ các đối tượng quản lý được dễ dàng. Cụ thể là TK 641 - Chi phí
bán hàng, được chi tiết đến từng mặt hàng và từng cửa hàng trực thuộc, giúp dễ
SV: Vũ Thị Hà Lớp: Kế toán 47A
4
5
Chuyên đề tốt nghiệp Khoa: Kế toán – ĐHKTQD

dàng quản lý các mặt hàng và các cửa hàng trực thuộc.
Ngoài ra công ty cũng không sử dụng một số tài khoản như:
+ TK 521 - Chiết khấu thương mại, TK 531 – Hàng bán bị trả lại, TK
532 - Giảm giá hàng bán. Do hầu hết hàng hoá của công ty có chất
lượng cao, giá cả hợp lý nên không phát sinh các khoản chiết khấu,
giảm giá hay hàng bị trả lại.
+ TK 611 – Mua hàng, TK 631 - Giá thành sản xuất. Do Công ty kiểm
kê hàng tồn kho theo phương pháp kê khai thường xuyên.
+ TK 642 – Chi phí quản lý doanh nghiệp (Theo quy định của Tổng
công ty Xăng dầu Petrolimex, tất cả các chi phí hoạt động của các
công ty trực thuộc được hạch toán vào chi phí bán hàng, không qua tài
khoản chi phí quản lý doanh nghiệp).
Việc không sử dụng một số tài khoản trên làm công tác theo dõi định khoản
trở nên gọn nhẹ, bớt cồng kềnh.
Về hệ thống sổ sách chứng từ sử dụng: Hệ thống chứng từ kế toán dùng để
phản ánh các nghiệp vụ kinh tế liên quan đến bán hàng được sử dụng đầy đủ đúng
chế độ chứng từ kế toán nhà nước. Hầu hết các chứng từ sử dụng đều hợp pháp,
hợp lý, hợp lệ và có đủ các yêu cầu cần thiết như: chữ ký của các bên liên quan
(Kế toán trưởng, thủ quỹ, người bán hàng, người mua hàng, ngày tháng năm lập,
nội dung chứng từ...). Trình tự luân chuyển chứng từ tương đối gọn nhẹ, hợp lý
đảm bảo hạch toán đúng, đủ, kịp thời quá trình bán hàng. Các sổ được lập chi tiết
đến tài khoản các cấp, giúp kế toán dễ hạch toán và theo dõi. Bên cạnh đó, công ty
sử dụng hệ thống báo cáo nội bộ nhằm phục vụ tốt nhất công tác quản lý của các
cấp lãnh đạo.
Về phương thức huy động vốn: Công ty chủ yếu dùng vốn vay ngắn hạn
SV: Vũ Thị Hà Lớp: Kế toán 47A
5
6
Chuyên đề tốt nghiệp Khoa: Kế toán – ĐHKTQD
của ngân hàng để mua hàng hoá. Sở dĩ Công ty có thể vay ngân hàng với khối

lượng lớn là do công ty làm ăn có hiệu quả tạo được uy tín với các ngân hàng.
Về hạch toán giá vốn hàng xuất kho:
Công ty hạch toán giá vốn hàng xuất kho theo phương pháp giá thực tế đích
danh. Phương pháp này phản ánh sát nhất giá của hàng bán với giá trị thực tế của
hàng hóa trên thị trường. Việc hạch toán theo phương pháp này đơn giản và dễ
theo dõi.
Về công tác kế toán xác định kết quả tiêu thụ: Nhìn chung công tác kế toán
xác định kết quả tiêu thụ dễ thực thi, cách tính đơn giản và tổng kết tính toán một
cách chính xác, giúp cho ban lãnh đạo công ty thấy được xu hướng kinh doanh
trong thời gian tới, để ra những quyết định kịp thời, hợp lý như: đầu tư vào thị
trường nào, mặt hàng nào, có cần thay đổi phương thức bán hàng không...
Về công tác kế toán máy: Với sự trợ giúp đắc lực của hệ thống máy tính, việc
tập hợp và tính các dữ liệu về chi phí bán hàng, doanh thu, giá vốn... được tiến hành
một cách nhanh chóng, chính xác, giảm được khối lượng công việc cho nhân viên
kế toán, tiết kiệm được thời gian và chi phí cho công ty.
3.1.2. Những hạn chế còn tồn tại
Bên cạnh những ưu điểm kể trên của công tác kế toán tiêu thụ hàng hóa và
xác định kết quả tiêu thụ thì vẫn còn tồn tại những hạn chế cần được khắc phục.
Cụ thể:
* Về hệ thống chứng từ sổ sách kế toán
Công ty Cổ phần Thiết bị Xăng dầu Petrolimex áp dụng hình thức Chứng từ
ghi sổ, tuy nhiên trên thực tế, bộ sổ kế toán của công ty không hẳn theo hình thức
này. Đó là sự pha trộn giữa hình thức Nhật ký chứng từ và Chứng từ ghi sổ. Sổ
tổng hợp của công ty là Sổ Cái chi tiết và Sổ Cái tổng hợp. Nhưng Sổ Cái tổng
hợp của công ty lại giống với Sổ Cái của hình thức Nhật ký chứng từ. Chính vì
SV: Vũ Thị Hà Lớp: Kế toán 47A
6
7
Chuyên đề tốt nghiệp Khoa: Kế toán – ĐHKTQD
không lập sổ đăng ký chứng từ ghi sổ nên dễ xảy ra sai sót khi vào Sổ Cái. Việc

đối chiếu số liệu giữa Sổ Cái chi tiết với Sổ Cái tổng hợp cũng không thuận lợi.
* Về công tác kế toán xác định kết quả kinh doanh:
Do đặc điểm của công ty là kinh doanh nhiều mặt hàng, mỗi mặt hàng đem lại
doanh thu lợi nhuận khác nhau. Tuy nhiên, hiện nay công ty mới chỉ xác định kết
quả kinh doanh cho tất cả các hàng hóa, các bộ phận mà chưa xác định kết quả kinh
doanh cho từng nhóm hàng, từng mặt hàng, từng bộ phận bán hàng (Bán buôn, bán
lẻ, bán đại lý ... ). Điều này cũng chưa phản ánh thực sự chính xác hiệu quả đạt
được của từng bộ phận bán hàng cũng như hiệu quả kinh doanh từng mặt hàng.
* Về quản lý các khoản phải thu khách hàng:
Hiện nay, hầu hết khách hàng mua hàng ký nợ chiếm tỷ lệ khá lớn so với tổng
doanh thu bán hàng. Như vậy, số vốn bị chiếm dụng của công ty là khá lớn
(Chiếm khoảng 35% tổng nguồn vốn). Điều này làm ảnh hưởng rất lớn đến hiệu
quả sử dụng vốn của doanh nghiệp. Công ty cũng không theo dõi chi tiết các
khoản nợ phải thu theo từng đối tượng khách hàng, chỉ theo dõi tổng khoản phải
thu trên TK 131 mà không phân cấp TK này theo từng đối tượng. Điều này làm
cho công tác quản trị bán hàng và thu hồi công nợ cũng gặp không ít khó khăn vì
không theo dõi được khách hàng nào còn nợ bao nhiêu và khả năng thanh toán
nhanh chậm đến đâu để có bienj pháp thu hồi nợ cũng như có các chính sách
khuyến khích đối với khách hàng thanh toán sớm.
* Về kế toán các khoản chiết khấu thương mại, chiết khấu thanh toán, giảm
giá hàng bán:
Các khoản giảm trừ là hình thức để khuyến khích khách hàng mua hàng với
số lượng lớn hoặc thanh toán nhanh, đồng thời cũng tạo mối quan hệ tốt giữa công
ty với khách hàng. Tuy nhiên công ty không sử dụng các hình thức này, nên kế
toán cũng không hạch toán các khoản giảm trừ cũng như chiết khấu trên báo cáo
SV: Vũ Thị Hà Lớp: Kế toán 47A
7
8
Chuyên đề tốt nghiệp Khoa: Kế toán – ĐHKTQD
tài chính. Nếu biết cách áp dụng các hình thức này phù hợp thì sẽ mang lại hiệu

quả rất cho cả việc tiêu thụ hàng hóa cũng như việc thanh toán.
* Về phương thức tiêu thụ:
Bên cạnh việc áp dụng đa dạng các hình thức tiêu thụ cho phù hợp với đối
tượng khách hàng thì việc vận chuyển hàng chưa thực sự thuận tiên. Công ty
không có đội ngũ xe chuyên chở riêng, khi có đơn đặt hàng, công ty thường thuê
xe ngoài vận chuyển. Như vậy, công ty không chủ động trong việc giao hàng,
đồng thời việc thuê ngoài tốn chi phí khá lớn. (Chi phí vận chuyển là
1.643.807.588 VNĐ trong đó chi phí vận chuyển thuê ngoài chiếm khoảng 77,87
% tổng chi phí vận chuyển)
* Về lập báo cáo kế toán:
Các sổ sách chứng từ sau quá trình kiểm toán không được in ra và lưu ra
ngay. Việc chậm trễ trong công tác in và lưu các giấy tờ, tài liệu cần được khắc
phục ngay để đảm bảo tuân thủ đúng nguyên tắc.
* Về công tác kế toán máy:
Có thể nói phần mềm kế toán là công cụ trợ giúp đắc lực cho kế toán trong
công việc ghi chép hạch toán. Tuy nhiên việc công ty áp dụng phần mềm Esoft
Financials là chưa thực sự hiệu quả. Trong quá trình nhập liệu phần mềm xử lý
chưa chính xác, vẫn còn những sai sót. Khi có mặt hàng mới, phần mềm cũng
không tự động xử lý được, buộc phải mời chuyên viên máy tính đến lập trình
thêm, làm ảnh hưởng đến hiệu quả và thời gian làm việc của kế toán.
SV: Vũ Thị Hà Lớp: Kế toán 47A
8