MỘT SỐ ĐỊNH HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP ĐỂ TỔ CHỨC THỰC HIỆN BHXH ĐỐI VỚI CÁC HTX CN TTCN Ở VIỆT NAM TRONG THỜI GIAN TỚI

1
Một số định hớng và giải pháp để tổ chức thực
hiện BHXH đối với các HTX CN TTCN ở việt nam
trong thời gian tới
I. Một số định hớng và giải pháp để thực hiện
BHXH đối với các HTX CN TTCN ở việt nam.
Căn cứ vào các cơ sở lý luận về tổ chức thực hiện chính sách xã hội và
thực trạng hoạt động BHXH đối với các HTX CNTTCN trong thời gian qua,
một số định hớng và giải pháp nhằm thực hiện BHXH đối với các HTX
CNTTCN trong thời gian tới,đó là:
1. Định hớng về đối tợng điều tra, khảo sát thực trạng kinh tế - xã hội
trong khu vực HTX CNTTCN ở Việt Nam.
Việc điều tra, khảo sát thực trạng kinh tế - xã hội đối với các HTX
CNTTCN là nhằm mục đích xác định các số liệu cơ bản về thực trạng của các
HTX CNTTCN, trên cơ sở đó xây dựng kế hoạch tổ chức thực hiện BHXH trong
khu vực này, do đó yêu cầu đối tợng điều tra cần rộng, đủ các loại đối tợng. Có
thể thực hiện điều tra các đối tợng sau:
1.1. Các hợp tác xã tiêu biểu mà tên tuổi đã có nhiều ngời biết đến: nh: HTX
Đoàn kết (Thái Bình), HTX Cơ khí (Bắc Giang), HTX Dệt - may Duy Trinh
(Quảng Nam), HTX Gốm sứ Thái Dơng (Đồng Nai), HTX Mây tre lá Ba Nhất
(TP Hồ Chí Minh), HTX Thống Nhất (Tiền Giang).. .
1.2. Một số HTX CNTTCN tiêu biểu, đã qua chuyển đổi ở một số thành phố
lớn: Hà Nội, Hải Phòng, Đà Nẵng, TP Hồ Chí Minh và ở một số tỉnh khác.
1.3. Một số HTX CNTTCN khác cha qua chuyển đổi nhng vẫn hoạt động
bình thờng.
2. Các chế độ BHXH thực hiện trong các HTX CN TTCN.
2.1. Đối với loại hình BHXH bắt buộc
Loại hình BHXH bắt buộc có thể áp dụng đối với các HTX có sử dụng từ
10 lao động trở lên. Ngời sử dụng lao động, ngời lao động phải đóng BHXH
1
1

1
2
theo tỷ lệ nh quy định tại điều 149 của Bộ luật lao động và hởng các chế độ
BHXH nh: ốm đau, thai sản, tai nạn lao đông và bệnh nghề nghiệp, hu trí và tử
tuất.
- Đối tợng tham gia BHXH trong các HTX CN TTCN.
- Ngời lao động đợc các HTX CN TTCN thuê khoán làm việc cho mình
theo chế độ hợp đồng lao động hoặc thỏa ớc lao động giữa HTX với họ từ 3
tháng trở lên.
- Xã viên các HTX đang trực tiếp tham gia sản xuất và kinh doanh trong
HTX (ngời có quan hệ góp vốn nhng không có quan hệ lao động không thuộc
đối tợng đóng BHXH).
- Mức đóng BHXH : Mức đóng BHXH hàng tháng dựa trên cơ sở mức
tiền lơng, tiền công hay thu nhâp hàng tháng của ngời lao đông, ngời xã viên.
Nhng mức thấp nhất đợc chọn làm căn cứ đóng BHXH, phải bằng 1,4 lần mức
lơng tối thiểu hiện hành của Nhà nớc đối với loại hình BHXH bắt buộc. (chẳng
hạn nh trong giai đoạn hiện nay, mức lơng tối thiểu của Nhà nớc quy định là
210.000 đ/tháng, thì mức đợc chọn làm căn cứ đề xác định mức đóng BHXH
thấp nhất phải là: 210.000 x 1,4 = 294.000 đ/ tháng). Quy định này nhằm đảm
bảo cho mức lơng thấp nhất của ngời về hu bằng mức lơng tối thiểu hiện hành
của Nhà nớc theo từng thời gian cụ thể.
Ngời lao động đóng 5 % tiền lơng, tiền công hay thu nhập bình quân
hàng tháng của mình (hoặc mức chọn làm căn cứ đóng BHXH thấp nhất đã xác
định nh trên); HTX (ngời chủ sử dụng lao động) đóng 15% tổng mức lơng,
tổng mức tiền công, hay tổng mức thu nhập bình quân của những ngời lao đông,
ngời xã viên đang làm việc cho họ (hoặc tổng mức chọn làm căn cứ đóng
BHXH trên); tổng cộng là 20 % mức tiền lơng (tiền công hay mức chọn làm căn
cứ đóng BHXH) để thực hiện 5 chế độ.
- Phơng pháp đóng BHXH : Các đơn vị sử dụng lao động (HTX và các
Tổ hợp tác) có thể thực hiện đóng BHXH theo, hàng tháng, hàng quý. Mức

đóng là 20% tổng quỹ lơng, tiền công hay thu nhập hoặc mức chọn làm căn cứ
2
2
2
3
đóng BHXH. Đến kỳ thu BHXH, ngời sử dụng lao động khấu trừ 5% tiền lơng,
tiền công hay thu nhập của ngời lao động cùng với 15 % quỹ lơng hoặc quỹ tiền
công để đóng BHXH cho cơ quan BHXH
- Tính hởng BHXH:
Cách tính hởng các chế độ BHXH áp dụng nh cách tính đợc quy đinh tại
bản Điều lệ BHXH ban hành kèm theo Nghị định số 12/CP ngày 26/01/1995
của Chính Phủ.
2.2. Đối với loại hình BHXH tự nguyện:
Đối với ngời lao động làm việc trong các HTX CNTTCN không thuộc
diện hoặc cha có điều kiện tham gia BHXH bắt buộc thì có thể tham gia BHXH
theo loai hình tự nguyện. Đối với loại hình này, trớc mắt chỉ nên thực hiện hai
chế độ: Hu trí và tử tuất.
- Về chế độ hu trí:
+ Về tuổi nghỉ hu : Chỉ nên áp dụng theo quy định của Bộ Luật lao động.
+ Về độ dài thời gian đóng BHXH: Không quy định cứng nhắc nh với
loại hình BHXH bắt buộc, mà quy định theo những khoảng thời gian nhất định:
Dới 5 năm; từ 5 năm đến dới 10 năm; từ 10 năm đến dới 15 năm; từ 15 đến dới
20 năm; từ 20 năm đến dới 25 năm; từ 25 năm đến dới 30 năm; từ 30 năm đến
dới 35 năm và trên 35 năm.
+ Mức đóng BHXH : Mức đóng BHXH dựa trên cơ sở mức tiền lơng, tiền
công hay thu nhâp hàng tháng của ngời lao đông, ngời xã viên. Có thể chia làm
nhiều mức đóng (tất nhiên sẽ có nhiều mức hởng tơng ứng). Mức đóng thấp
nhất là 10.000 đ/tháng/ngời. Sau đó là các mức khác bằng mức tối thiểu cộng
thêm bội số lần của 5.000 đ/tháng, ngời. Nghĩa là, bao gồm các mức đóng sau:
10.000đ; 15.000đ; 20.000 đ; 25.000đ; 30.000đ/ tháng/ ngời.

+ Phơng pháp đóng BHXH : Các đơn vị sử dụng lao động (HTX và các
Tổ hợp tác) có thể thực hiện đóng BHXH theo, hàng tháng, hàng quý hoặc nửa
năm, hoặc chỉ đóng một lần tất cả..
3
3
3
4
+ Cách tính mức hởng BHXH: Mức thụ hởng BHXH đối với loại hình
BHXH tự nguyện có những điểm khác với loại hình BHXH bắt buộc. ở đây, có
thể coi khoản đóng góp BHXH của ngời lao động nh là một khoản tiền tiết kiệm
của họ trong quá trình lao động, làm việc có thu nhập để sau này tự nuôi sống
mình khi già yếu, về hu đỡ gánh nặng cho gia đình, con cái và xã hội. Vì vậy,
mức hởng thụ dựa trên nguyên tắc của việc gửi tiền tiết kiệm, tức là: Bằng tổng
số tiền đã đóng BHXH cộng thêm các khoản tiền lãi ít nhất bằng lãi suất tiền
gửi tiền tiết kiệm không kỳ hạn hiện hành của các ngân hàng thơng mại đợc
BHXH công bố theo từng thời kỳ nhất định.
Do đó mức hởng BHXH phụ thuộc chủ yếu vào các nhân tố sau:
.Tuỳ theo mức chọn đóng BHXH: Đóng ở mức cao thì đợc hởng nhiều và
ngợc lại, đóng ở mức thấp thì hởng ít.
. Tuỳ theo độ dài thời gian đóng BHXH: Đóng dài thời gian thì đợc hởng
nhiều và ngợc lại, đóng ít thời gian thì hởng ít.
. Tuỳ theo cách đóng BHXH: Đóng một lần từ đầu thì sẽ đợc hởng nhiều
và đóng rải đều theo thời gian lịch thì hởng ít hơn.
. Tình hình phát triển kinh tế - xã hội của đất nớc: Nếu tốt, thuận lợi, lạm
phát thấp, tăng trởng kinh tế cao thì mức hởng thực tế sẽ cao hơn và ngợc lại.
. Lãi suất tiền gửi tiết kiệm không kỳ hạn của các ngân hàng thơng mại
trong từng thời kỳ.
. Tình hình bảo toàn và tăng trởng của quỹ BHXH.
. Và nhiều yếu tố khác ảnh hởng trực tiếp đến dòng tiền của quỹ
BHXH.

Khi đến tuổi về hu (hoặc hết thời hạn đăng ký tham gia BHXH, ngời lao
động, ngời xã viên có thể đến BHXH nhận tiền theo định kỳ hàng tháng hoặc
nhận một lần (không phải nộp thuế thu nhập) để toàn quyền sử dụng cho cuộc
đời còn lại của mình.
- Chế độ tử tuất.
4
4
4
5
Ngời lao động, ngời xã viên tham gia BHXH tự nguyện, bị chết, thì đợc
quỹ BHXH phúng viếng trị giá gấp 10 lần mức đóng tối thiểu (tức là 10 x
10.000đ = 100.000 đ) lấy từ nguồn tăng trởng quỹ và ngời đợc thừa kế hợp pháp
sẽ đợc thanh toán toàn bộ khoản tiền đóng BHXH của ngời quá cố theo cách
tính hởng nêu trên để chi về khoản mai táng phí, số tiền còn lại đợc coi nh
khoản trợ cấp tuất một lần.
3. Định hớng mô hình tổ chức quản lý quỹ BHXH trong các HTX
CN TTCN
Quỹ đợc quản lý thống nhất và tập trung tại BHXH Việt nam, đợc sử
dụng để chi trả các chế độ BHXH và chi các hoạt động sự nghiệp BHXH trong
khu vực HTX CN TTCN.
Mô hình cụ thể quản lý quỹ BHXH trong các HTX CNTTCN có thể thực
hiện một trong hai mô hình sau:
+ Tổ chức hệ thống bộ máy riêng trực thuộc BHXH Việt Nam để thực
hiện quản lý BHXH trong các HTX CNTTCN, coi nh một hệ thống con của hệ
thống bộ máy BHXH Việt Nam hiện hành.
+ Không tổ chức hệ thống bộ máy quản lý riêng mà giao cho BHXH Việt
nam tổ chức thực hiện BHXH trong các HTX CNTTCN coi nh các đơn vị sử
dụng lao động khác hiện đang tham gia BHXH theo Nghị định 12/CP ngày
26/01/1995 của Chính phủ.
4. Các giải pháp đảm bảo cân bằng thu - chi quỹ BHXH thuộc các

HTX CNTTCN:
Khi quỹ BHXH đợc thành lập và hạch toán độc lập với ngân sách Nhà n-
ớc, thì vấn đề cân bằng tthu- chi quỹ BHXH trở thành vấn đề sống còn quyết
định cho sự tồn tại của quỹ BHXH và bảo đảm cho việc duy trì thực hiện các
chế độ BHXH đối với ngời tham gia BHXH thuộc khu vực này.
Việc thu- chi không cân bằng của quỹ BHXH trong các HTX CNTTCN
thực hiện trong những năn trớc đây khiến cho quỹ BHXH bị đổ vỡ, mất khả
5
5
5
6
năng chi trả các chế độ BHXH; dẫn đến việc thực hiện các chế độ chính sách
BHXH trong các HTX CNTTCN chỉ đợc vài năm đã bị phá sản.
Để đảm bảo cân bằng thu - chi của quỹ, thì trớc tiên cần đảm bảo ổn
định nguồn thu. Hơn nữa, nguồn thu phải luôn luôn đợc phát triển để lớn hơn
các khoản phải chi. Sau đó, đến việc xác định mức chi phí của quỹ và cuối cùng
là biện pháp quản lý quỹ nh thế nào cho tốt. Vì vậy, có thể dựa và ba nhóm giải
pháp nhằm thực hiện cân bằng thu - chi quỹ BHXH thuộc các HTX CN TTCN -
một quỹ BHXH thành phần nằm trong quỹ BHXH Việt Nam.
4.1. Các giải pháp nhằm đảm bảo nguồn thu cho quỹ BHXH trong
các HTX CNTTCN:
+ Thực hiện triệt để nguyên tắc có đóng BHXH mới đợc hởng BHXH:
- Các HTX khi tham gia BHXH cho xã viên hoặc ngời lao động của mình
phải thực hiện nghiêm chỉnh việc đóng BHXH, đóng đủ số và đúng hạn theo
quy định của pháp luật (dự kiến 15% mức chọn làm căn cứ đóng BHXH ). HTX
còn phải là đầu mối thu tiền đóng BHXH của các xã viên, các ngời lao động
trong các HTX (dự kiến 5% mức chọn làm căn cứ thu BHXH hàng tháng) để
nộp cho BHXH cùng một lúc với khoản đóng BHXH của HTX.
- Ngời xã viên , ngời lao động (không phải là xã viên) đợc HTX
CNTTCN thuê khoán làm việc cho mình theo chế độ hợp đồng hoặc thoả ớc lao

động từ 03 tháng trở lên, cũng phải dành một phần tiền lơng, tiền công hay thu
nhập hàng tháng của mình ( theo luật định) nộp cho quỹ BHXH để tự bảo hiểm
cho mình (dự kiến là 5% mức chọn làm căn cứ đóng BHXH cho hai chế độ hu
trí và tử tuất).
+ Không ngừng mở rộng đối tợng tham gia BHXH
- Mở rộng đến mọi ngời lao động làm việc trong các HTX CNTTCN hiện
có và trong tơng lai sẽ thành lập mới, các tổ hợp tác thuộc các lĩnh vực ngành
nghề khác phi nông nghiệp.
+ Duy trì và ổn định nguồn thu đối với những HTX khi đã tham gia
BHXH, nhà nớc cần có chính sách cụ thể quan tâm giúp đỡ họ ổn định và phát
6
6
6