Các nhân tố ảnh hưởng đến việc vận dụng kế toán quản trị cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ tại TP hồ chí minh

..

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ TP. HCM

------------------------

ĐÀO KHÁNH TRÍ

CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN VIỆC VẬN
DỤNG KẾ TOÁN QUẢN TRỊ CHO CÁC DOANH
NGHIỆP VỪA VÀ NHỎ TẠI THÀNH PHỐ HỒ CHÍ
MINH
LUẬN VĂN THẠC SĨ
Chuyên ngành: Kế Tốn
Mã ngành: 60340301

TP. HỒ CHÍ MINH, tháng 01 năm 2015


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ TP. HCM

------------------------

ĐÀO KHÁNH TRÍ

CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN VIỆC VẬN
DỤNG KẾ TOÁN QUẢN TRỊ CHO CÁC DOANH
NGHIỆP VỪA VÀ NHỎ TẠI THÀNH PHỐ HỒ CHÍ
MINH

LUẬN VĂN THẠC SĨ
Chuyên ngành: Kế Toán
Mã ngành: 60340301
HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS_TS TRẦN PHƯỚC

TP. HỒ CHÍ MINH, tháng 01 năm 2015


CƠNG TRÌNH ĐƯỢC HỒN THÀNH TẠI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC CƠNG NGHỆ TP. HCM

Cán bộ hướng dẫn khoa học: PGS_TS TRẦN PHƯỚC
Luận văn Thạc sĩ được bảo vệ tại Trường Đại học Công nghệ TP. HCM ngày 19
tháng 04 năm 2015
Thành phần Hội đồng đánh giá Luận văn Thạc sĩ gồm:
TT

Họ và Tên

Chức danh Hội đồng

1

PGS.TS. PHAN ĐÌNH NGUYÊN

Chủ tịch

2

TS. NGUYỄN NGỌC ẢNH

Phản biện 1

3

TS. DƯƠNG THỊ MAI HÀ TRÂM

Phản biện 2

4

TS. NGUYỄN THỊ MỸ LINH

Ủy viên

5

TS. MAI ĐÌNH LÂM

Ủy viên, Thư ký

Xác nhận của Chủ tịch Hội đồng đánh giá Luận văn sau khi Luận văn đã sửa chữa
(nếu có).
Chủ tịch Hội đồng đánh giá LV


TRƯỜNG ĐẠI HỌC CƠNG NGHỆ TP. HCM

CỘNG HỊA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM

PHÒNG QLKH – ĐTSĐH

Độc lập – Tự do – Hạnh phúc
TP. HCM, ngày 12 tháng 03 năm 2015

NHIỆM VỤ LUẬN VĂN THẠC SĨ
Họ tên học viên:Đào Khánh Trí

Giới tính:

Ngày, tháng, năm sinh: 07/09/1966 Nơi sinh:
Chuyên ngành: Kế Toán

Nam
Phan Rang

MSHV: 1341850050

I-Tên đề tài:
CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN VIỆC VẬN DỤNG KẾ TOÁN QUẢN
TRỊ CHO CÁC DOANH NGHIỆP VỪA VÀ NHỎ TẠI THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
II-Nhiệm vụ và nội dung:
 Khảo sát các nhân tố ảnh hưởng đến việc vận dụng kế toán quản trị cho các doanh
nghiệp vừa và nhỏ tại thành phố Hồ Chí Minh
 Xây dựng hệ thống thơng tin tích hợp giữa kế tốn tài chính với kế tốn quản trị
cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ tại thành phố Hồ Chí Minh.
 Nội dung thực hiện bao gồm:
 Đánh giá tầm quan trọng của KTQT.
 Đánh giá thực trạng việc vận dụng KTQT trong các DNVVN tại địa bàn
TP.HCM.

 Tìm ra các nhân tố ảnh hưởng đến việc vận dụng kế toán quản trị cho các
doanh nghiệp vừa và nhỏ tại thành phố Hồ Chí Minh
 Xây dựng hệ thống thơng tin tích hợp giữa KTTC với KTQT cho các DNVVN
tại địa bàn TP.HCM.
III- Ngày giao nhiệm vụ: 18/08/2014
IV-Ngày hoàn thành nhiệm vụ: 02/03/2015
V-Cán bộ hướng dẫn: PGS.TS.TRẦN PHƯỚC
CÁN BỘ HƯỚNG DẪN KHOA QUẢN LÝ CHUYÊN NGÀNH


i

LỜI CAM ĐOAN

Tơi xin cam đoan đây là cơng trình nghiên cứu của riêng tôi.Các số liệu, kết quả
nêu trong Luận văn là trung thực và chưa từng được ai cơng bố trong bất kỳ cơng trình
nào khác.
Tơi xin cam đoan rằng mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện Luận văn này
đã được cảm ơn và các thông tin trích dẫn trong Luận văn đã được chỉ rõ nguồn gốc.
Học viên thực hiện Luận văn

Đào Khánh Trí


ii

LỜI CÁM ƠN
Trước tiên, tôi xin được gửi lời cám ơn chân thành đến Ban giám hiệu và tất cả các
Quý Thầy Cô trường Đại Học Công Nghệ Thành Phố Hồ Chí Minh đã truyền đạt những
kiến thức quý báu cũng như các tài liệu cần thiết để tơi có đủ điều kiện hồn thành luận

văn này.
Đặc biệt tơi xin được gửi lời cám ơn trân trọng đến PGS.TS.Trần Phước là người
đã trực tiếp hướng dẫn tôi một cách tận tình để hồn thành cơng việc này trong thời gian
qua.
Sau cùng, tơi xin được gửi lời cám ơn chân tình đến các bạn học, đồng nghiệp đã
giúp đỡ tôi một cách trực tiếp cũng như gián tiếp để tơi có thể hoàn thành luận văn này
đúng thời hạn.
Với vốn kiến thức có giới hạn, luận văn này chắc chắn khơng thể tránh được những
thiếu sót, hạn chế, do đó tơi rất mong nhận được nhiều những ý kiến đóng góp xây dựng
của Quý Thầy Cô và các bạn bè.
Trân trọng.

Đào Khánh Trí


iii

TĨM TẮT
Trước tiên, vai trị của KTQT tại các doanh nghiệp đang ngày càng lớn mạnh cùng
với việc phát triển của nền kinh tế thị trường. Tác dụng của việc vận dụng KTQT vào
công tác quản lý, điều hành ở các doanh nghiệp ngày càng rõ nét và mang tính tích
cực.Điều này đã được minh chứng tại các nước đang phát triển cũng như các nước phát
triển trên thế giới.Mặt khác, các DNVVN cũng đang chiếm vị trí quan trọng trong nền
kinh tế đối với các nước đang phát triển như Việt Nam nói chung và TP.HCM nói riêng.
Hai lý do trên cũng chính là động lực thơi thúc người viết thực hiện nghiên cứu này.
Nghiên cứu này nêu bật vai trò của KTQT trong việc quản lý tại các DNVVN,
khảo sátviệc vận dụng KTQT trong các DNVVNtại TP.HCM trong những năm gần
đâyđồng thời xác định các yếu tố tác động đến việcvận dụng KTQT trong các DNVVN
trên địa bàn TP.HCM để cuối cùng đi đến đề xuất việc xây dựng một hệ thống thơng tin
tích hợp giữa KTTC với KTQT nhằm giúp các DNVVN tại TP.HCM có thể vận dụng

KTQT một cách có hiệu quả nhất.Các cơ sở lý thuyết của KTQT và cácsố liệu trên báo
cáo tài chính của các DNVVN tại TP.HCM sẽ được thống kê, phân tích để chứng minh
cho vai trị quan trọng của KTQT trong các DNVVN. Một bảng câu hỏi khảo sát đã được
gửi đến khoảng 200 DNVVN tại địa bàn TP.HCM, người viết nhận được 150 bảng khảo
sát trả về và có thể sử dụng được cho q trình phân tích.Kết quả khảo sát cho thấy rất ít
các doanh nghiệp có vận dụng KTQT. Kết quả cũng cho thấy tỷ lệ vận dụng KTQT ở các
doanh nghiệp vừa cao hơn các doanh nghiệp nhỏ.
Qua khảo sát cho thấy mặc dù KTQT có vai trò rất quan trọng nhưng mức độ vận
dụng KTQT vào các DNVVN tại địa bàn TP.HCM trong những năm gần đây lại rấtthấp.
Dựa vào một số các nghiên cứu trước,người viết sẽ nêu ra các yếu tố ảnh hưởng đến mức
độ vận dụng của KTQT vào các doanh nghiệp, xây dựng các mơ hình với các giả thuyết
liên quan đến vấn đề nghiên cứu. Để thực hiện đề tài, tác giả sẽ thu thập dữ liệu sẽ bằng
các câu hỏi khảo sát và đưa vào mơ hình để tiến hành phân tích, kiểm định lại các giả
thuyết. Kết quả của việc kiểm định này sẽ giải thích được mức độ tác động của từng yếu
tố đến việc vận dụng KTQT vào doanh nghiệp. Cuối cùng, bằng phương pháp hồi quy
binary logistic cho thấy có 3 yếu tố là trình độ của nhân viên kế toán, sự quan tâm đến
KTQT của chủ doanh nghiệp và chi phí cho việc tổ chức một hệ thống KTQT trong doanh


iv

nghiệp là có ý nghĩa thống kê và có mối quan hệ tích cực đến mức độ vận dụng KTQT của
các DNVVN tại địa bàn TP.HCM.
Từ kết quả đó, người viết sẽ đề xuất các giải pháp để nâng cao mức độ vận dụng
KTQT vào các DNVVN tại địa bàn TP.HCM thông qua việc xây dựng một hệ thống
thông tin kế tốn để có thể sử dụng tích hợp được cho cả KTTC và KTQT cùng với việc
tổ chức một bộ máy kế tốn kết hợp nhằm giảm chi phí cho việc vận dụng KTQT trong
doanh nghiệp.
Nghiên cứu này giúp các DNVVN tại địa bàn TP.HCM có thể vận dụng KTQT
vào doanh nghiệp một cách dễ dàng, hiệu quả, ít tốn kém theo hướng kết hợp giữa KTTC

và KTQT để các DNVVN có thể nâng cao vị thế cạnh tranh trong thương trường và thể
hiện được vai trị của mình trong nền kinh tế thị trường Việt Nam hiện nay.


v

ABSTRACT
First, the management accounting’s role in the business is growing with the
development of market economy. The effects of the application of management
accounting cooperation in the management and administration of the enterprise is
increasingly clear and positive. This was demonstrated in the developing countries as well
as developed countries in the world. On the other hand, Small and medium enterprises
also occupies an important position in the economy of the developing countries like
Vietnam in general and HCM City in particular. Two reasons are also the motivation for
the writer perform this study.
This study highlights the role of management accounting management in Small
and medium enterprises, the application of management accounting survey of Small and
medium enterprises in Ho Chi Minh City in recent years and identify the factors that affect
the application of management accounting small and medium enterprises in Ho Chi Minh
City to finally go to the proposal to build an information system for management
accounting integration between financial accounting to help small and medium enterprises
in Ho Chi Minh city can apply the management accounting effectively. The theoretical
basis of management accounting and the data on and financial statements of small and
medium enterprises in Ho Chi Minh City will be statistical analysis to demonstrate the
important role of management accounting in small and medium enterprises. A survey
questionnaire was sent to 200 small and medium enterprises in Ho Chi Minh City, the
writer received 150 surveys returned and may be used for the analysis. Survey results
showed that very few businesses have used management accounting. Results also showed
that the rate of the management accounting using in medium enterprises is higher in small
enterprises.

The survey shows that the management accounting role is very important, but the
level of management accounting applying is very low at small and medium enterprises in
HCM City in recent years. Based on previous studies, the writer mentioned factors will
affect the level of management accounting using in the enterprise, building models with
assumptions related research issues. To implement the project, the author will collect data
through questionnaires and included in the model to be analyzed, tested the hypothesis.


vi

The results of this audit will explain the impact of each factor to apply the management
accounting in enterprises. Finally, using binary logistic regression showed that three
factors are the qualifications of

accounting staff, the owners’s interested about

management accounting and the costs of organizing an management accounting system
in the enterprise have significant statistical and have positive relationship to the level of
management accounting using in small and medium enterprises in Ho Chi Minh City
From the results, the writer will propose solutions to improve the level of
management accounting apply to small and medium enterprises in Ho Chi Minh City
through the construction of a system of accounting information can be used to integrate for
financial accounting and management accounting organizations along with an accounting
apparatus combination to reduce the cost of management accounting using in the
enterprise.
This study helps small and medium enterprises in Ho Chi Minh City can apply to
management accounting enterprises easily, efficient, less costly towards the integration
between management accounting and financial accounting and small and medium
enterprises can improve the competitive position in the market and demonstrate its role in
the economy in Vietnam market today.

vii

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
VIẾT TẮT

CHỮ TIẾNG ANH ĐẦY ĐỦ– NGHĨA TIẾNG VIỆT

ANOVA

Analysis of variance - Phân tích phương sai.

CIMA

The Chartered Institute of Management Accoutants

CMA

Certified Management Accountant

CPBH

Chi phí bán hàng

CPNCTT

Chi phí nhân cơng trực tiếp

CPNLTT

Chi phí ngun liệu trực tiếp

CPSXC

Chi phí sản xuất chung

CPSXCBB

Chi phí sản xuất chung bất biến

CPSXCKB

Chi phí sản xuất chung khả biến

C-V-P

Cost-Volume-Profit

DNVVV

Doanh nghiệp vừa và nhỏ

IFAC

International Federation of Accountants

IMA

Institute of Management Accoutants

KTQT

Kế toán quản trị

KTTC

Kế tốn tài chính

TP.HCM

Thành phố Hồ Chí Minh


viii

DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 2.1: Tiêu chí doanh nghiệp vừa và nhỏ ...........................................................13 
Bảng 2.2: Tóm tắt sự khác biệt giữa kế tốn tài chính và kế tốn quản trị ..............29 
Bảng 4.1: Tổng hợp số lượng trả lời nhận được .......................................................42 
Bảng 4.2: Thông tin các công ty khảo sát .................................................................42 
Bảng 4.3: Kết quả mức độ vận dụng KTQT trong các công ty khảo sát .................43 
Bảng 4.4: Kiểm tra độ tin cậy thơng qua hệ số Cronbach  ....................................44 
Bảng 4.5: Trình độ chun mơn của nhân viên kế tốn ...........................................45 
Bảng 4.6: Mức độ quan tâm đến KTQT của chủ doanh nghiệp ..............................45 
Bảng 4.7: Chi phí để tổ chức một hệ thống KTQT trong doanh nghiệp .................46 
Bảng 4.8: Áp lực canh tranh thị trường ....................................................................47 
Bảng 4.9: Ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý doanh nghiệp ...................47 
Bảng 4.10: Biến phụ thuộc và các biến độc lập trong mơ hình hồi qui ...................49 
Bảng 4.11: Hệ số tương quan giữa các biến độc lập ................................................50 

Bảng 4.12: Kết quả hồi quy binary logistic của mô hình .........................................51 
Bảng 4.13: Kết quả thống kê theo chỉ số odd của mơ hình khảo sát .......................53 
Bảng 4.14: Hệ thống tài khoản chi phí .....................................................................57 
Bảng 4.15: Hệ thống tài khoản doanh thu ................................................................58 


ix

DANH MỤC CÁC HÌNH
Hình 2.1: Mơ hình phương pháp phân bổ bậc thang ................................................23 
Hình 2.2: Sơ đồ các loại biến số trong mối quan hệ nhân quả .................................31 
Hình 3.1: Mơ hình nghiên cứu ..................................................................................38 
Hình 4.1:Sơ đồ tổ chức bộ máy kế tốn theo mơ hình kết hợp ................................59 


x

MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN ................................................................................................................... i 
LỜI CÁM ƠN ........................................................................................................................ii 
TÓM TẮT .......................................................................................................................... iii 
ABSTRACT ........................................................................................................................... v 
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ...................................................................................vii 
DANH MỤC CÁC BẢNG................................................................................................ viii 
DANH MỤC CÁC HÌNH ...................................................................................................ix 
CHƯƠNG 1 GIỚI THIỆU................................................................................................... 1 
1.1 ĐẶT VẤN ĐỀ ........................................................................................................... 1 
1.2 TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI ............................................................................ 3 
1.3 MỤC TIÊU VÀ CÂU HỎI NGHIÊN CỨU ............................................................ 5 
1.3.1 Mục tiêu nghiên cứu .......................................................................................... 5 

1.3.2 Câu hỏi nghiên cứu............................................................................................ 6 
1.4 ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU ......................................................... 6 
1.5 NỘI DUNG NGHIÊN CỨU ..................................................................................... 7 
1.6 PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ............................................................................ 8 
1.7 CẤU TRÚC LUẬN VĂN ......................................................................................... 9 
CHƯƠNG 2 CƠ SỞ LÝ THUYẾT................................................................................... 12 
2.1 CÁC KHÁI NIỆM ...................................................................................................12 
2.2 TỔNG QUAN VỀ KẾ TOÁN QUẢN TRỊ ...........................................................13 
2.2.1 Lịch sử hình thành và phát triển kế tốn quản trị ........................................... 13 
2.2.2 Khái niệm về kế toán quản trị ......................................................................... 14 
2.2.3 Vai trị của kế tốn quản trị ............................................................................. 16 
2.2.4 Nội dung của kế toán quản trị ......................................................................... 18 


xi

2.2.5 Thơng tin kế tốn cho việc ra quyết định ....................................................... 25 
2.3 SO SÁNH GIỮA KẾ TOÁN QUẢN TRỊ VỚI KẾ TỐN TÀI CHÍNH ............26 
2.4 CÁC LÝ THUYẾT NGHIÊN CỨU.......................................................................30 
2.4.1 Lý thuyết nhân quả .......................................................................................... 30 
2.4.2 Lý thuyết tích hợp............................................................................................ 33 
2.5 KẾ TOÁN QUẢN TRỊ TẠI CÁC NƯỚC TRÊN THẾ GIỚI...............................33 
2.5.1 Kế toán quản trị tại các nước đang phát triển ................................................. 33 
2.5.2 Kế toán quản trị tại các nước phát triển .......................................................... 34 
CHƯƠNG 3 PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU.............................................................. 36 
3.1 NỘI DUNG NGHIÊN CỨU ...................................................................................36 
3.2 PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ..........................................................................38 
3.2.1 Thiết kế nghiên cứu ......................................................................................... 38 
3.2.2 Phương pháp chọn mẫu và thu thập dữ liệu ................................................... 39 
3.2.3 Phương pháp phân tích dữ liệu ....................................................................... 39 

CHƯƠNG 4 KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ......................................................................... 42 
4.1 KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU .....................................................................................42 
4.1.1 Thông tin về các công ty được khảo sát ......................................................... 42 
4.1.2 Mức độ vận dụng KTQT ở các công ty được khảo sát .................................. 43 
4.1.3 Kết quả khảo sát các yếu tố tác động đến mức độ vận dụng KTQT tại địa bàn
TP.HCM ......................................................................................................... 44 
4.1.4 Khảo sát các nhân tố tác động đến việc vận dụng KTQT ở các DNVVN tại
địa bàn TP.HCM ............................................................................................ 44 
4.2 XÂY DỰNG HỆ THỐNG THƠNG TIN TÍCH HỢP GIỮA KTTC VÀ KTQT 54 
4.2.1 Sự quan tâm đến KTQT của chủ doanh nghiệp ............................................. 54 
4.2.2 Giải pháp nâng cao trình độ nhân viên kế tốn .............................................. 54 


xii

4.2.3 Giải pháp xây dựng hệ thống thơng tin tích hợp giữa KTTC và KTQT ...... 55 
CHƯƠNG 5 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ .................................................................... 60 
5.1 KẾT LUẬN..............................................................................................................60 
5.2 MỘT SỐ CÁC KIẾN NGHỊ ...................................................................................62 
5.2.1 Về phía các cơ quan ........................................................................................ 63 
5.2.2 Về phía các doanh nghiệp ............................................................................... 64 
TÀI LIỆU THAM KHẢO.................................................................................................. 65 
PHỤ LỤC 1: ......................................................................................................................... 65 


1

CHƯƠNG 1
GIỚI THIỆU
Chương này sẽ giới thiệu tổng quan về vấn đề cần nghiên cứu, bao gồm các phần

chính như sau: (1) Lý do, tính cấp thiết và ý nghĩa của đề tài; (2) Mục tiêu, câu hỏi, đối
tượng và phạm vi nghiên cứu; (3) Tổng quan cùng phương pháp nghiên cứu của đề tài
và cuối cùng là bố cục cơ bản của luận văn.
1.1 ĐẶT VẤN ĐỀ
Việt Nam đã gia nhập vào Tổ chức thương mại thế giới (World Trade
Organization- WTO) đồng thời chuẩn bị gia nhập Hiệp định đối tác xuyên Thái Bình
Dương (Trans-Pacific Strategic - TPP), điều này đã mở ra cho các doanh nghiệp Việt
Nam nhiều cơ hội về hoạt động kinh doanh nhưng đồng thời nó cũng đẩy các doanh
nghiệp Việt Nam vào những thách thức, cạnh tranh rất khốc liệt. Các doanh nghiệp tại
Việt Nam hiện nay để có thể tồn tại và đứng vững trên thị trường được thì họ cần phải
có được những thông tin liên quan đến hoạt động sản xuất kinh doanh của mình một
cách chính xác, kịp thời để có thể ra những quyết định đúng đắn và đúng thời cơ. Công
cụ hữu hiệu nhất để cung cấp các thơng tin đó chính là hệ thống Kế tốn quản trị
(KTQT).
Tại Việt Nam, các Doanh nghiệp vừa và nhỏ(DNVVN) thường chiếm đa số và
giữ một vai trò rất quan trọng trong nền kinh tế. Theo báo cáo của Hiệp hội doanh
nghiệp vừa và nhỏ Việt Nam thì hiện nay số lượng DNVVV chiếm đến 97,5% trong
tổng số các doanh nghiệp đang hoạt động trên thực tế. Khối doanh nghiệp này tạo ra
đến 40% tổng sản phẩm quốc nội, đóng góp khoảng 30% cho ngân sách nhà nước và
thu hút được 51% lực lượng lao động của cả nước, giữ vai trò nòng cốt trong việc giải
quyết vấn đề an sinh xã hội.
Trong thời gian gần đây, Chính phủ đã có một số các giải pháp nhằm hỗ trợ cho
các DNVVN như trong Nghị định 56/2009/NĐ-CPđã ban hành vào ngày
30/06/2009[7]. Theo đó, khối doanh nghiệp này được sự hỗ trợ từ tài chính, thơng tin,
đào tạo nhân lực đến chính sách hỗ trợ để sử dụng khoa học công nghệ… Sau đó,


2

tháng 5/2010, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết 22/NQ-CP triển khai thực hiện Nghị

định số 56/2009/NĐ-CP. Những hỗ trợ này đã tạo động lực mới cho sự phát triển của
cộng đồng DNVVN [8].
Tuy nhiên, khối DNVVN ở nước ta hiện nay vẫn chưa thực sự tạo được thế
mạnh, khối này cũng chỉ mới phát triển trong những lãnh vực có tỷ suất lợi nhuận thấp
và cũng đã có rất nhiều DNVVN buộc phải giải thể do gặp quá nhiều khó khăn, thách
thức trong một mơi trường cạnh tranh khốc liệt với một bối cảnh kinh tế diễn biến phức
tạp, khó lường.
Để có thể tồn tại và phát triển trong hồn cảnh như thế, buộc các DNVVN phải
có hệ thống KTQT thật tốt để giúp cho chủ doanh nghiệp có thể nắm bắt được các
thông tin về hoạt động trong nội bộ đơn vị một cách nhanh chóng, chính xác để có thể
đưa ra những quyết định đúng đắn, kịp thời. KTQT chính là một trong các cơng cụ
quan trọng giúp cho các nhà quản lý thực hiện được các nghiệp vụ như lập kế hoạch, tổ
chức, kiểm tra và ra quyết định.
Với một vai trò quan trọng như thế nhưng KTQT lại rất ít được vận dụng tại các
DNVVN ở Việt Nam hiện nay là do một số các lý do liên quan đến sự hiểu biết của
nhà quản lý về KTQT, trình độ của nhân viên kế tốn, việc ứng dụng công nghệ thông
tin vào việc quản lý doanh nghiệp, chi phí để xây dựng một hệ thống KTQT…Theo
như nghiên cứu thì yếu tố chi phí chính là yếu tố có tác động rất lớn đến việc vận dụng
KTQT tại các DNVVN tại Việt Nam hiện nay vì các doanh nghiệp ln phải cân nhắc
sao cho chi phí để tổ chức một hệ thống KTQT phải thấp hơn giá trị lợi nhuận còn lại
của doanh nghiệp.
Trong thực tế hiện nay, để thiết lập một hệ thống KTQT hoàn chỉnh rất tốn kém
vì doanh nghiệp cần phải có thêm nhân viên, phịng ban chun thực hiện cơng việc
KTQT kèm theo một phần mềm dành riêng cho KTQT.
Những yêu cầu đó xuất phát từ đặc thù khác nhau giữa KTTC và KTQT trong
việc thu thập và xử lý thông tin, đặc biệt là thơng tin về chi phí. Vấn đề ở đây là làm
sao để có thể xây dựng được một hệ thống tin kế tốn có thể sử dụng được cho cả
KTTC và KTQT nhằm tiết kiệm công việc thu thập thơng tin thay vì phải có hai hệ

3

thống thông tin phục vụ cho hai bộ phận kế tốn là KTTC và KTQT.
1.2 TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI
Hiện nay, do báo cáo tài chính là loại báo cáo mang tính pháp lý, bắt buộc nên bất
ký doanh nghiệp nào dù lớn hay nhỏ cũng đều phải có một hệ thống KTTC để làm
nhiệm vụ lập ra các báo cáo tài chính để hàng tháng, hàng quý hay hàng năm nộp cho
các cơ quan chức năng như Thuế, phịng Thống kê… Trong khi đó, các báo cáo của
KTQT thì chỉ xuất phát từ yêu cầu của người quản lý doanh nghiệp chứ khơng mang
tính pháp lý, bắt buộc nên rất nhiều DNVVN đã bỏ qua các báo cáo này.Điều này một
phần cũng xuất phát từ sự thiếu hiểu biết về KTQT của các người quản lý doanh
nghiệp cộng với việc tốn kém khi phải thiết lập một hệ thống KTQT trong doanh
nghiệp.Tuy nhiên việc bỏ qua KTQT lại chính là một sai lầm lớn của các chủ doanh
nghiệp và rất nhiều người đã phải trả giá cho sai lầm này.
Theo kết quả điều tra doanh nghiệp năm 2014 do Tổng cục thống kê thực hiện, cả
nước đã có 67.823 doanh nghiệp phải giải thể hoặc tạm ngừng hoạt động có thời hạn vì
gặp nhiều khó khăn trong hoạt động sản xuất kinh doanh. Sở dĩ xảy ra điều này là vì đa
phần các doanh nghiệp ở Việt Nam thường khơng hoạt động một cách có bài bản,
khơng vận dụng được những công cụ hỗ trợ như KTQT nên đã khơng dự tính được hết
những khó khăn có thể xảy ra do đó đã khơng thể có những đối sách thích hợp, kịp
thời.
Theo dự báo những năm tiếp sau, nền kinh tế thế giới nói chung và Việt Nam nói
riêng sẽ cịn tiếp tục gặp nhiều khó khăn, thách thức trong bối cảnh nền kinh tế thế giới
diễn biến ngày càng phức tạp, khó lường. Vì thế, việc vận dụng các công cụ, các giải
pháp để quản lý, điều hành doanh nghiệp là một trong những yêu cầu rất cấp thiết và
KTQT với những vai trị của nó sẽ trở thành công cụ không thể thiếu được đối với các
nhà quản lý.
Các DNVVN tại Việt Nam hiện nay đa số đều đã có sử dụng phần mềm kế tốn
để phục vụ cho cơng tác KTTC. Vì KTTC gần như là thực hiện theo một khuôn mẫu
thống nhất theo luật kế toán, luật thuế nên việc thiết lập một phần mềm phục vụ cho

KTTC tương đối không phức tạp và một phần mềm có thể được sử dụng cho rất nhiều


4

doanh nghiệp, trong khi đó KTQT lại được thực hiện tùy theo yêu cầu quản lý khác
nhau của từng doanh nghiệp nên việc thiết kế một phần mềm phục vụ cho KTQT là
gần như phải thiết kế cho riêng từng doanh nghiệp. Chính vì đặc thù đó mà chi phí cho
một phần mềm KTQT rất cao và đòi hỏi phải có một bộ phận nhân viên kế tốn riêng
để thu thập, xử lý các dữ liệu thơng tin kế tốn cho KTQT thơng qua phần mềm KTQT
đó.
Việc tổ chức KTQT đã vấp phải khơng ít các khó khăn về sự hiểu biết về KTQT
của cả ban giám đốc lẫn nhân viên kế tốn, khó khăn do chi phí cho việc tổ chức quá
lớn... cho nên đến nay thì KTQT hầu như chưa được vận dụng hoặc là vận dụng rất ít
trong các DNVVN. Trong khi đó, các doanh nghiệp đã bỏ qua một phần mềm quản lý
cơ sở dữ liệu rất tốt, có thể đáp ứng được yêu cầu của KTQT mà lại không mấy tốn
kém, gần như bất kỳ máy vi tính nào nào cũng có thể dễ dàng cài đặt và khá quen thuộc
với nhiều người đó là phần mềm Excel. Bên cạnh đó, tất cả các phần mềm phục vụ cho
KTTC đều có thể xuất số liệu ra Excel để xử lý một số nghiệp vụ ngoài khả năng của
nó rồi sau đó lại nhập trở lại vào phần mềm để tiếp tục phần việc còn lại. Vấn đề là làm
thế nào để có thể thiết lập một hệ thống cơ sở dữ liệu đầu vào như thế nào để doanh
nghiệp có thể sử dụng chung cho cả KTTC và KTQT để tiết kiệm được thời gian, công
sức, con người trong việc thu thập, xử lý các thơng tin kế tốn.
Trong nhiều năm gần đây đã có nhiều nghiên cứu trước đây ở trong và ngồi
nước có đề cập đến vấn đề KTQT, cụ thể như đề tài “Factors influencing the alignment
of accounting information systems in small and medium sized Malaysian
manufacturing firms” của Noor Azizi Ismail và Malcolm- King[14]. Đề tài có đề cập
tới các nhân tố ảnh hưởng đến KTQT, tuy nhiên lại khơng nói tới nhân tố chi phí.
Luận văn thạc sĩ của Nguyễn Thành Kim Dung năm 2013 với đề tài “Tổ chức
công tác kế toán quản trị tại các doanh nghiệp vận tải thủy nội địa Logistics trên địa

bàn thành phố Hồ Chí Minh” [1]. Luận văn đã đưa ra giải pháp để hồn thiện cơng tác
KTQT này dựa trên việc nghiên cứu tình hình tổ chức KTQT tại các doanh nghiệp này.
Bài báo “Mơ hình tổ chức kế tốn quản trị của một số nước trên thế giới – Bài
học kinh nghiệm đối với các doanh nghiệp Việt Nam”của tác giả Lê Thị Hương được


5

đăng trên Tạp chí nghiên cứu tài chính kế tốn số 7 năm 1996. Tác giả cung cấp hai
cách tổ chức mơ hình KTQT là mơ hình kết hợp và mơ hình tách rời dựa vào một số
mơ hình tổ chức KTQT của một số nước phát triển trên thế giới và rút ra các bài học
kinh nghiệm đối với các doanh nghiệp Việt Nam về KTQT[3].
Nhìn chung, các nghiên cứu trên chỉ tập trung nghiên cứu cách tổ chức KTQT mà
khơng chú trọng đến việc làm sao để có thể xây dựng một mơ hình kết hợp được
KTTC và KTQT trong cùng một doanh nghiệp nhằm giúp các chủ doanh nghiệp dễ
dàng tiếp cận được KTQT, vận dụng được KTQT vào cơng tác quản lý một cách hiệu
quả, ít tốn kém. Vì tính cấp thiết đó, người viết quyết định chọn đề tài “Các nhân tố
ảnh hưởng đến việc vận dụng kế toán quản trị cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ
tại thành phố Hồ Chí Minh” để nghiên cứu với mong muốn tìm ra các nhân tố ảnh
hưởng đến việc vận dụng KTQT cho các DNVVN tại thành phố Hồ Chí Minh và từ đó
xây dựng một hệ thống thơng tin tích hợp giữa KTQT và KTTC giúp cho các DNVVN
có thể dễ dàng vận dụng KTQT vào doanh nghiệp mình nhằm nâng cao vị thế cạnh
tranh của doanh nghiệp trong thương trường nói riêng hay sự phát triển bền vững hơn,
hội nhập tốt hơn, thể hiện vai trò của các DNVVN trong nền kinh tế thị trường của Việt
nam nói chung hiện nay.
1.3 MỤC TIÊU VÀ CÂU HỎI NGHIÊN CỨU
1.3.1 Mục tiêu nghiên cứu
Nghiên cứu này được thực hiện theo hai mục tiêu sau:

 Mục tiêu tổng quát

Nghiên cứu giải pháp để có thể vận dụng được KTQT vào các DNVVN tại địa
bàn TP.HCM trong tình hình hiện nay thông qua việc khảo sát các nhân tố ảnh hưởng
đến việc vận dụng KTQT cho các DNVVN tại TP.HCM

 Mục tiêu cụ thể
Xác định vai trò của KTQT trong các DNVVN tại TP.HCM hiện nay.


6

Khảo sát tình hình vận dụng KTQT của các DNVVN tại khu vực TP.HCM
trong những năm gần đây.
Xác định các nhân tố tác động đến mức độ vận dụng KTQT trong các DNVVN
tại địa bàn TP.HCM.
Đưa ra giải pháp xây dựng hệ thống thơng tin kế tốn tích hợp giữa KTTC và
KTQT để có thể vận dụng được cơng cụ KTQT vào các DNVVN tại địa bàn TP.HCM.
1.3.2 Câu hỏi nghiên cứu
Để đạt được các mục tiêu nghiên cứu cụ thể trên, cần phải giải quyết các vấn đề
sau:
KTQT giữ vai trò như thế nào trong các DNVVN tại địa bàn TP.HCM trong
những năm gần đây?
Mức độ vận dụng KTQT của các DNVVN trong những năm gần đây tại khu vực
TP.HCM như thế nào ?
Các nhân tố nào tác động đến việc vận dụng KTQT vào các DNVVN tại địa bàn
TP.HCM trong điều kiện hiện nay?
Phải xây dựng một hệ thống thơng tin kế tốn như thế nào để giúp các DNVVN
tại địa bàn TP.HCM có thể dễ dàng vận dụng được KTQT trong điều kiện hiện nay?
1.4 ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU
 Đối tượng:Là các DNVVN và các chuyên gia, nhân viên am hiểu lãnh vực
Kế toán nói chung và kế tốn Quản trị nói riêng và đang trực tiếp làm công

việc này
 Phạm vi nghiên cứu:
Đề tài được nghiên cứu trên tổng thể khoảng 150 quan sát với các DNVVN tại
địa bàn TP.HCM và chủ yếu là tập trung vào việc thiết lập một hệ thống thơng tin tích
hợp để có thể sử dụng cho cả KTTC và KTQT nhằm giúp các DNVVN tại địa bàn
TP.HCM có thể dễ dàng vận dụng được KTQT hầu có được những đối sách kịp thời
đối với những diễn biến kinh tế phức tạp và một môi trường cạnh tranh khốc liệt như


7

hiện nay để thể hiện vai trò của các DNVVN trong nền kinh tế thị trường của Việt nam
nói chung hiện nay.
1.5 NỘI DUNG NGHIÊN CỨU
Nghiên cứu cơ sở lý thuyết về KTQT để biết rõ được vai trò, tầm quan trọng của
KTQT trong các doanh nghiệp nói chung và trong các DNVVN tại địa bàn TP.HCM
nói riêng.
Nghiên cứu việc thực hiện công tác KTQT trong một số DNVVN tại nước ngồi
để có sự so sánh với các DNVVN tại địa bàn TP.HCM.
Khảo sát thực trạng mức độ vận dụng KTQT trong các DNVVN tại địa bàn
TP.HCM trong những năm gần đây để từ đó tìm ra được các yếu tố tác động đến việc
vận KTQT vào các DNVVN tại địa bàn TP.HCM. Các yếu tố này sẽ được tiến hành
phân tích bằng phương pháp định lượng.
Nghiên cứu những điểm riêng biệt và những điểm chung giữa KTTC và KTQT.
Dựa vào kết quả của việc phân tích các yếu tố tác động đến việc vận dụng KTQT
và những điểm chung giữa KTTC và KTQT để tìm ra giải pháp giúp cho các DNVVN
tại địa bàn TP.HCM có thể dễ dàng vận dụng được KTQT vào doanh nghiệp của mình
thơng qua việc xây dựng một hệ thống thơng tin tích hợp giữa KTTC và KTQT.
Như vậy, muốn đạt được những mục tiêu đã đề ra, người viết cần phải tiến hành
những cơng việc cụ thể như sau:

Nêu ra được vai trị quan trọng của KTQT trong các DNVVN tại địa bàn
TP.HCM, nói lên được hiệu quả cụ thể của việc vận dụng KTQT.
Cho thấy thực trạng việc vận dụng KTQT vào các DNVVN tại địa bàn TP.HCM
trong những năm gần đây, các DNVVN hiện nay đang vận dụng KTQT ở mức độ nào?
Tại sao?
Xác định được đầy đủ các yếu tố hiện nay đang tác động đến việc vận dụng
KTQT vào các DNVVN tại địa bàn TP.HCM và cho biết cụ thể mức độ ảnh hưởng của
từng yếu tố để từ đó đưa ra hướng giải quyết, các giải pháp cho phù hợp với tình hình


8

thực tế.
Cần phải xây dựng các bảng câu hỏi khảo sát gửi đến các doanh nghiệp để thu
thập các thông tin, sau đó các thơng tin này sẽ được mã hóa thành các biến độc lập và
được làm sạch bằng phần mềm thống kê. Tiếp theo là tiến hành phân tích mối tương
quan giữa các biến, loại các biến có ảnh hưởng không đáng kể và chạy hồi quy để xác
định được các hệ số  nhằm tìm ra được các yếu tố có tác động lớn đến biến phụ thuộc
là mức độ vận dụng KTQT vào các DNVVN tại địa bàn TP.HCM. Sau khi đã xác định
được yếu tố tác động lớn bằng phương pháp hồi quy, người viết phải đưa ra được giải
pháp cụ thể để giúp các DNVVN tại địa bàn TP.HCM có thể vận dụng một cách dễ
dàng công tác KTQT vào doanh nghiệp.
1.6 PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
Luận văn phối hợp cả hai phương pháp nghiên cứu là phương pháp định tính và
phương pháp định lượng.

 Giai đoạn 1: Nghiên cứu định tính
Đối với việc khảo sát thực trạng mức độ vận dụng KTQT vào các DNVVN tại
địa bàn TP.HCM người viết sẽ thu thập các dữ liệu mang tính định lượng có liên quan
đến DNVVN tại địa bàn TP.HCM, thu thập các thông tin về việc ứng dụng KTQT

trong các DNVVN ở địa bàn TP.HCM và ở nước ngoài để xác định tầm quan trọng của
KTQT trong doanh nghiệp.
Thông qua việc nghiên cứu các tài liệu đã được công bố, ở giai đoạn này tác giả
thực hiện phương pháp phỏng vấn số lượng 30 người, đây là các chuyên gia – những
người có nhiều năm kinh nghiệm trong lĩnh vực Kế tốn nói chung và Kế tốn Quản trị
nói riêng Nghiên cứu này nhằm mục đích bổ sung những tiêu chí đánh giá, điều chỉnh
thang đo, là cơ sở để thiết kế bảng câu hỏi phục vụ cho quá trình nghiên cứu định
lượng ở giai đoạn 2.
Sau quá trình thu thập, phỏng vấn, các ý kiến của chuyên gia sẽ được tập hợp và
tiến hành xây dựng bảng câu hỏi. Bảng câu hỏi khảo sát này tiếp tục được trực tiếp
phỏng vấn thử nghiệm cho khoảng 10 người ngẫu nhiên để kiểm tra mức độ rõ ràng


9

của câu chữ và điều chỉnh lại lần nữa trước khi gởi đi khảo sát chính thức.

 Giai đoạn 2: Nghiên cứu định lượng
Nghiên cứu này được thực hiện từ số liệu thu thập từ các bảng khảo sát được
thiết lập ở giai đoạn 1 được gửi tới các giám đốc và các kế toán trưởng, nhân viên của
các DNVVN trong khu vực TP HCM.
Phương pháp xử lý số liệu được tiến hành theo hai bước cụ thể sau:
- Nhập dữ liệu điều tra và xử lý số liệu thô: tác giả sử dụng phần mềm Microsoft
Excel 2010 để nhập dữ liệu, sau đó tiến hành xử lý số liệu thô bằng phương pháp thống
kê mô tả để xác định tính hợp lý, trung thực của dữ liệu được khảo sát, kiểm tra dữ liệu
trống (missing data)…
- Phân tích thống kê mơ tả và phân tích kiểm định: sau khi khảo sát xong, Tiếp
theo, phương pháp phân tích số liệu thống kê được sử dụng để phân tích các yếu tố
ngẫu nhiên (Các biến độc lập) tác động đến việc vận dụng KTQT vào các DNVVN tại
địa bàn TP.HCM (Biến phụ thuộc). Phương pháp hồi quy đa biến sẽ được sử dụng để

phân tích dữ liệu nhằm xác định hệ số tương quan giữa các biến và giải thích ý nghĩa
kinh tế của mơ hình hồi quy. Hệ số  của các biến được xét để kiểm định giả thiết H1: 
≠ 0 nhằm xác định mức độ quan trọng của biến, từ đó tìm ra yếu tố nào có tác động lớn
đến việc vận dụng KTQT vào DNVVN tại địa bàn TP.HCM.
Cuối cùng, dựa vào việc xem xét mối quan hệ nhân quả giữa các biến độc lập và
biến phụ thuộctrên kết quả phân tích, tác giả đưa ra những hàm ý về kế toán quản trị
giúp cho các DNVVN có khả năng quản trị tốt vấn đề tài chính của mình, đồng thời
dựa vào kết quả nghiên cứu những điểm chung giữa KTTC và KTQT để xây dựng một
hệ thống thơng tin tích hợp giữa KTTC và KTQT giúp cho các DNVVN dễ dàng chấp
nhận việc vận dụng KTQT vào doanh nghiệp mình, từ đó có thể nâng cao vị thế của
doanh nghiệp mình trong quá trình hội nhập hiện nay.
1.7 CẤU TRÚC LUẬN VĂN
Ngồi phần tóm tắt thì luận văn sẽ bao gồm 5 chương: