Tai biến mạch máu não ở bệnh nhân đái tháo đường

Tai biến mạch máu não ở bệnh
nhân đái tháo đường

Nên có chế độ dinh dưỡng giàu vitamin và chất xơ, đặc biệt là ăn nhiều rau xanh,
trái cây tươi.


Tai biến mạch máu não là một biến chứng nguy hiểm, đe dọa đến tính
mạng của người bệnh đái tháo đường. Tăng đường huyết đã thúc đẩy quá
trình hình thành các mảng xơ vữa nhanh hơn, nhiều hơn ở các bệnh nhân
này. Việc phòng ngừa bệnh hiệu quả phụ thuộc rất lớn vào thái độ hợp tác
của bệnh nhân với thầy thuốc.
Đái tháo đường thúc đẩy những yếu tố gây tai biến mạch máu não
Tai biến mạch máu não (TBMMN) là sự rối loạn tuần hoàn não dưới dạng
cấp tính, bệnh xuất hiện đột ngột trong vài giây hoặc có thể xuất hiện nhanh trong
vài giờ với các triệu chứng như: đau đầu dữ dội, nôn, buồn nôn, liệt chi, mất ngôn
ngữ, mất phản xạ, xuất huyết não... người bệnh có thể bị tử vong nhanh chóng nếu
không được cấp cứu kịp thời, nếu qua khỏi thì cũng giảm tuổi thọ nghiêm trọng và
suy giảm nhiều chức năng của cơ thể, thậm chí tàn phế. Đối với bệnh nhân đái
tháo đường, nhiều trường hợp tử vong do nhồi máu não, đặc biệt là nhồi máu ổ
khuyết.
Đái tháo đường làm cho quá trình xơ vữa động mạch diễn ra nhanh hơn ở
người bình thường, do vậy hiện tượng những cục huyết khối hình thành trong lòng
động mạch hay các mảng xơ vữa làm bít tắc lòng động mạch là nguyên nhân làm
cho máu, ôxy không đến nuôi dưỡng được vùng mạch máu đó cung cấp. Đây
không chỉ là lý do dẫn đến tắc mạch máu não, phình vỡ mạch máu não mà còn gây
ra đau thắt ngực và nhồi máu cơ tim...
Hầu hết các bệnh nhân đái tháo đường thường bị nhiễm mỡ máu, có chỉ số
cholesterol trong máu vượt quá khả năng cho phép, nhất là cholesterol có hại làm
cho quá trình xơ vữa động mạch càng trở nên trầm trọng hơn, nguy cơ TBMMN
càng cao. Điều quan trọng là các yếu tố này thường xuất hiện đồng thời ở bệnh

nhân đái đường, do vậy nguy cơ tai biến là rất có thể nếu không được kiểm soát và
điều trị bệnh đúng đắn.

Bệnh nhân đái tháo đường có nhiều nguy cơ bị xơ vữa động mạch não (động mạch não
bình thường (trên), động mạch não bị xơ vữa (dưới).


Cần kiểm soát các yếu tố nguy cơ và các biến chứng
Dựa trên các yếu tố nguy cơ như thừa cân, béo phì, có cuộc sống tĩnh tại, ít
vận động, hút thuốc lá, gia đình có người bị đái tháo đường, phụ nữ sinh con lớn
hơn 4kg... cần phải có kiểm tra đường huyết để xác định sớm bệnh. Khi đã có
những biểu hiện bệnh như sút cân nhanh chóng, khát nước nhiều, ăn nhiều, tiểu
nhiều, mệt mỏi, rụng tóc, rối loạn kinh nguyệt, chóng mặt, mất ngủ... cần phải đi
khám bệnh ngay. Tại các cơ sở y tế, người ta sẽ tiến hành đo nồng độ glucose
huyết tương ngẫu nhiên (200mg/dl) hoặc nồng độ glucose huyết tương lúc đói
(126mg/dl). Kết quả này được khẳng định lại bằng xét nghiệm lần thứ 2.
Xác định TBMMN dựa trên những biểu hiện lâm sàng của bệnh và trên
hình ảnh chụp CT não có tổn thương hoặc nhồi máu ổ khuyết. Cũng cần phân biệt
bệnh nhân TBMMN não do các nguyên nhân khác như u não, bệnh van tim, bệnh
máu, do dùng thuốc chống đông, phẫu thuật tạo hình, dị dạng mạch máu não...
Tất cả các bệnh nhân đái tháo đường đều phải được theo dõi chặt chẽ
đường huyết, những chỉ số đông máu, chỉ số cholesterol, triglycerid, huyết áp. Cụ
thể: glucose lúc đói nhỏ hơn hoặc bằng 7mmol/lit (<126mg/dl); glucose huyết sau
ăn nhỏ hơn hoặc bằng 10,0 mmol/l; HbA1C<6,2%; cholesterol toàn phần nhỏ hơn
hoặc bằng 4,5mmol/l; triglycerid <1,5mmol/l; LDL- C < 2,5mmol/l. Để không
những chỉ số này không bị tăng vọt hay giảm quá mức, người bệnh cần tuân thủ
nguyên tắc điều trị của bác sĩ. Nhất thiết các bệnh nhân này cần ăn nhạt, hạn chế
ăn đồ ngọt, ăn ít mỡ, phủ tạng động vật, không hút thuốc lá, hạn chế tối đa sử dụng
các chất kích thích khác như rượu bia, càphê... Nên có chế độ dinh dưỡng giàu
vitamin và chất xơ, đặc biệt là ăn nhiều rau xanh, trái cây tươi. Bên cạnh đó cần

thường xuyên tập luyện thể thao như đi bộ, kiểm soát cân nặng. Sử dụng các thuốc
phải do thầy thuốc chuyên khoa chỉ định. Các trường hợp có biểu hiện TBMMN
cần phải đi cấp cứu kịp thời, hạn chế tử vong và tàn phế cho người bệnh.

Tăng huyết áp là biểu hiện thường gặp ở bệnh nhân đái tháo đường. Tăng
huyết áp kinh diễn là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến TBMMN. Tỷ lệ tăng huyết áp
ở bệnh nhân đái tháo đường cao gấp 1,5 - 3 lần so với nhóm không bị đái tháo
đường. Đối với đái tháo đường týp 1, tăng huyết áp xảy ra sau nhiều năm. Đối với
bệnh nhân đái tháo đường týp 2, tăng huyết áp là vấn đề thường gặp, sẽ nghiêm
trọng hơn về huyết áp nếu người bệnh có biến chứng ở thận.