Bầm mắt, lồi mắt - triệu chứng báo động ung thư trẻ em

Bầm mắt, lồi mắt - triệu chứng báo
động ung thư trẻ em

Trẻ bị bưới nguyên bào võng mạc.
Triệu chứng khởi đầu ung thư trẻ em (UTTE) rất nghèo nàn và thay
đổi tùy độ tuổi, loại bệnh ung thư (UT) và vị trí cơ quan bị tổn thương UT.
Phụ huynh, người giữ trẻ... cần nhận biết và chú ý các dấu hiệu bất thường
không lý do hoặc kéo dài đang xảy ra ở trẻ nhỏ.... Tất cả đều có thể là biểu
hiện ban đầu của bệnh UTTE.


Triệu chứng mắt, mô quanh mắt và bệnh UTTE
BS. Nelson, Hoa Kỳ ghi nhận một số biểu hiện lâm sàng ở mắt và mô
quanh mắt thường gặp trong UTTE: (theo Nelson Textbook of Pediatrics, 2000,
nhà XB Saunders).
- Bầm quanh mắt: nghĩ đến bướu nguyên bào thần kinh (BNBTK) di căn.
- Lồi mắt, sụp mi: khối u hốc mắt do sarcôm cơ vân, BNBTK, bệnh bạch
cầu cấp.
- Lé mắt, đốm trắng ở tròng đen mắt: bướu nguyên bào võng mạc
(BNBVM). BNBTK là bệnh gì? Có biểu hiện gì khác nữa không?
BNBTK chiếm tỉ lệ 8,5% và đứng thứ 4 trên 10 loại UTTE thường gặp ở
TP.HCM. Mỗi năm có khoảng 50-60 trường hợp được theo dõi điều trị tại BV.
Ung Bướu TP.HCM và 2/3 gặp ở trẻ nhỏ dưới 5 tuổi. Căn nguyên bệnh chưa rõ.
Tuy nhiên, 75% BNBTK có liên hệ với rối loạn sắp xếp gen di truyền N-myc trên
các nhiễm sắc thể 10, 14, 17, 19. Bệnh hay xảy ra ở tuyến thượng thận, hạch giao
cảm cạnh cột sống. Triệu chứng khởi đầu âm thầm và thường thay đổi theo vị trí
khối u nguyên phát:
- U trong bụng: bụng to có bướu, xanh xao, ăn ngủ kém, tiêu chảy.
- U trong ngực: ho, đau ngực, khó thở, phù nề mặt cổ.
- Triệu chứng kèm theo: đau nhức xương, bầm quanh mắt, lồi mắt sụp mi,
sốt kéo dài.

Việc điều trị cần kết hợp hóa trị, phẫu thuật… và theo dõi ở BV chuyên
khoa. BNBVM là một nguyên nhân gây tàn tật và mù lòa ở trẻ em BNBVM là loại
UT mắt hay gặp ở trẻ nhỏ 3-5 tuổi, chiếm tỉ lệ 6,3% và đứng thứ 5 trên 10 dạng
UTTE thường gặp ở TP.HCM. Mỗi năm ước khoảng 40-50 ca mới được phát hiện
chẩn đoán và điều trị tại BV. Mắt, BV. Ung Bướu TP.HCM.
Căn nguyên bệnh chưa rõ. Có 40% BNBVM xảy ra ở 2 bên mắt và 30% có
liên hệ với đột biến gen di truyền RB1, RB2.
Đốm trắng ở tròng đen mắt xuất hiện một cách bất thường ở trẻ nhỏ là triệu
chứng báo động bệnh BNBVM sớm (70% các trường hợp). Ở giai đoạn này, nhìn
vào mắt bé trong lúc cho bú, nuôi ăn… cha mẹ sẽ thấy mắt cháu bé tương tự ánh
mắt mèo. Lé mắt (mắt lác) bất thường cũng là dấu hiệu cảnh báo (chiếm 25%
trường hợp). Mắt bé viêm đỏ, đau và lồi ra trước khi tổn thương BNBVM đã phát
triển to và xâm lấn các mô xung quanh mắt.
Phát hiện chẩn đoán sớm, BNBVM có thể trị khỏi và bảo tồn thị lực mắt
của trẻ. Ở giai đoạn muộn, việc điều trị phải múc bỏ nhãn cầu mắt bị bệnh và hóa
trị bổ túc. Phát hiện chẩn đoán bệnh trễ, sau điều trị trẻ sẽ chịu cảnh mù lòa rất
đáng thương.

Bảy triệu chứng báo động UTTE
1. Trẻ bị sốt cao kéo dài có thêm vết bầm da hoặc chảy máu mũi, chảy máu
răng.
2. Trẻ bị mệt mỏi, sụt cân không rõ lý do.
3. Có một khối hạch, khối u bất thường.
4. Trẻ bụng to và có bướu sờ được.
5. Trẻ bị nhức đầu kèm nôn ói vào buổi sáng ngày càng nặng dần.
6. Đau nhức khớp xương hoặc gần khớp làm trẻ phải đi khập khiễng.
7. Đốm trắng ở tròng đen mắt. Khi trẻ có một trong các dấu hiệu bất thường
nêu trên, cha mẹ và gia đình cần đưa trẻ đến khám bệnh ở BV có chuyên khoa Nhi
hoặc Ung bướu nhi. Các bác sĩ sẽ thăm khám và tiến hành các bước cần thiết để
chẩn đoán xác định bệnh UTTE. Điều trị sớm và đầy đủ ở BV chuyên khoa, bệnh

UTTE có nhiều cơ may trị tốt.