ĐỀ TÀI ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ PHẪU THUẬT CẮT BAO QUY ĐẦU BẰNG STAPLER Ở NGƯỜI TRƯỞNG THÀNH TẠI BỆNH VIỆN ĐA KHOA GIA ĐÌNH

Sở Y tế thành aphố Đà Nẵng

Mã số đề tài: 12.02
Mã chuyên ngành: 30201

Đề tài nghiên cứu khoa học cấp cơ sở

Tên đề tài

ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ PHẪU THUẬT CẮT BAO QUY ĐẦU
BẰNG STAPLER Ở NGƯỜI TRƯỞNG THÀNH TẠI
BỆNH VIỆN ĐA KHOA GIA ĐÌNH

Người thực hiện: Bs Đặng Phước Đạt
Khoa Ngoại Bệnh viện Đa khoa Gia Đình

Đà Nẵng, ngày 20 tháng 2 năm 2020


MỤC LỤC
a..............................................................................................................................................................1
MỤC LỤC................................................................................................................................................2
KY HIÊU VIÊT TĂT....................................................................................................................................8
DANH MỤC CÁC BẢNG...........................................................................................................................9
DANH MỤC CÁC HÌNH..........................................................................................................................10
ĐĂT VÂN ĐÊ............................................................................................................................................1
CHƯƠNG 1..............................................................................................................................................3
TƠNG QUAN TAI LIÊU.............................................................................................................................3
1.1. Bao quy đầu....................................................................................................................................3
1.2. Vai trò của bao quy đầu..................................................................................................................3
1.3. Hẹp bao quy đầu.............................................................................................................................4

1.3.1. Hẹp bao quy đầu..........................................................................................................................4
1.3.2. Biến chứng của hẹp bao quy đầu................................................................................................4
1.3.3. Triệu chứng lâm sàng của hẹp bao quy đầu...............................................................................5
1.3.4. Các phương pháp điều trị hẹp bao quy đầu...............................................................................5
1.4. Phẫu thuật cắt bao quy đầu............................................................................................................6
1.4.1. Cắt bao quy đầu là gì?..................................................................................................................6
1.4.2. Các chỉ định cắt bỏ bao quy đầu.................................................................................................8
1.4.3. Các chống chỉ định cắt bỏ bao quy đầu......................................................................................8
1.4.4. Các biến chứng của cắt bỏ bao quy đầu.....................................................................................8
1.4.5. Các phương pháp cắt bao quy đầu.............................................................................................9
CHƯƠNG 2............................................................................................................................................11
ĐỐI TƯỢNG VA PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU...................................................................................11
2.1. Đối tượng nghiên cứu...................................................................................................................11
2.1.1. Tiêu chuẩn chọn bệnh...............................................................................................................11
2.1.2. Tiêu chuẩn loại trừ.....................................................................................................................11
2.2. Thiết kế nghiên cứu......................................................................................................................11
2.3. Thời gian và địa điểm nghiên cứu................................................................................................11
2.4. Cỡ mẫu và cách chọn mẫu............................................................................................................11
2.5. Phương pháp thu thập số liệu......................................................................................................11
2.6. Phương pháp xử lý số liệu............................................................................................................13


CHƯƠNG 3............................................................................................................................................14
KÊT QUẢ NGHIÊN CỨU.........................................................................................................................14
3.1. Đặc điểm của đối tượng nghiên cứu............................................................................................14
3.1.1. Đặc điểm tuổi.............................................................................................................................14
3.1.2. Đặc điểm về tiền sử và bệnh lý kết hợp....................................................................................14
3.1.3. Đặc điểm bao quy đầu của bệnh nhân.....................................................................................14
3.2. Kết quả phẫu thuât.......................................................................................................................16
3.2.1. Đặc điểm trong quá trình phẫu thu ât.......................................................................................16

3.3. Kết quả sau phẫu thuât................................................................................................................17
3.3.1. Đánh giá vết thương sau 1 tuần phẫu thuật.............................................................................17
Điểm.....................................................................................................................................................17
1............................................................................................................................................................17
2............................................................................................................................................................17
3............................................................................................................................................................17
4............................................................................................................................................................17
5............................................................................................................................................................17
6............................................................................................................................................................17
7............................................................................................................................................................17
Vết thương lành bình thường..............................................................................................................17
Vết thương nhiễm trùng......................................................................................................................17
N...........................................................................................................................................................17
88..........................................................................................................................................................17
2............................................................................................................................................................17
0............................................................................................................................................................17
0............................................................................................................................................................17
0............................................................................................................................................................17
0............................................................................................................................................................17
0............................................................................................................................................................17
%...........................................................................................................................................................17
97.8.......................................................................................................................................................17
2.2.........................................................................................................................................................17
0............................................................................................................................................................17
0............................................................................................................................................................17


0............................................................................................................................................................17
0............................................................................................................................................................17
0............................................................................................................................................................17

3.3.2. Đánh giá vết thương sau 2-3 tháng phẫu thuật........................................................................17
Điểm.....................................................................................................................................................17
0............................................................................................................................................................17
1............................................................................................................................................................17
2............................................................................................................................................................17
3............................................................................................................................................................17
4............................................................................................................................................................17
5............................................................................................................................................................17
Xấu........................................................................................................................................................17
Trung bình............................................................................................................................................17
Tốt.........................................................................................................................................................17
N...........................................................................................................................................................17
0............................................................................................................................................................17
0............................................................................................................................................................17
0............................................................................................................................................................17
0............................................................................................................................................................17
26..........................................................................................................................................................17
28.9.......................................................................................................................................................17
%...........................................................................................................................................................17
0............................................................................................................................................................17
0............................................................................................................................................................17
0............................................................................................................................................................17
0............................................................................................................................................................17
64..........................................................................................................................................................17
71.1.......................................................................................................................................................17
3.3.3. Thời gian rụng ghim...................................................................................................................18
CHƯƠNG 4............................................................................................................................................19
BAN LUẬN.............................................................................................................................................19
Với cỡ mẫu 90 bệnh nhân trong nghiên cứu của chúng tơi có độ tuổi trung bình là 28.8±7.3 tuổi,
trong đó chủ yếu là ở độ tuổi dưới 30 (73.3%). Phù hợp với tỷ lệ hẹp bao quy đầu giảm dần khi

nam giới trưởng thành, khoảng 1% nam giới trưởng thành có hẹp bao quy đầu cần phải phẫu
thuật.....................................................................................................................................................19
Trong nghiên cứu của chúng tơi nhóm tuổi trên 30 có các bệnh lý kèm theo: Đái tháo đường chiếm
5.6%, tăng huyết áp 3.3%, các bệnh lý nội khoa khác (rối loạn mỡ máu, bệnh gout...) chiếm 2.2%.
Các bệnh lý liên quan đến rối loạn chuyển hóa, tăng huyết áp tăng dần theo tuổi. Các bệnh nhân
đang điều trị đại tháo đường đến khám thường với triệu chứng bao quy đầu dài, viêm bao quy
đầu tái phát được chỉ định phẫu thuật cắt bao quy đầu nhằm hạn chế tình trạng nhiễm trùng ở
bao quy đầu – quy đầu, dễ dàng vệ sinh và thẫm mỹ. Nhóm bệnh nhân có tăng huyết áp được điều
trị kiểm soát tốt huyết áp trước phẫu thuật để hạn chế thấp nhất tình trạng chảy máu trong và sau
phẫu thuật. Có 1 bệnh nhân đã được phẫu thuật cắt bao quy đầu từ trước, sau phẫu thuật có
viêm dính xơ hẹp bao quy đầu, đã được phẫu thuật cắt bao quy đầu lại bằng stapler cho kết quả
tốt, biến chứng viêm dính sau phẫu thuật cắt BQĐ cũng thường gặp khi thực hiện phẫu thuật theo
phương pháp cắt truyền thống...........................................................................................................19
Đặc điểm bao quy đầu của bệnh nhân trong nhóm nghiên cứu: Hẹp bao quy đầu đơn thuần chiếm
61.1%, bán hẹp bao quy đầu, ngắn dây hãm chiếm 14.4%, dài bao quy đầu viêm bao quy đầu tái
phát chiếm 15.6%, dài bao quy đầu (ảnh hưởng thẫm mỹ, khó vệ sinh) chiếm 3.3%, liken xơ của
bao quy đầu chiếm 3.3%, u sùi mào gà ở bao quy đầu 1.1% và viêm dính bao quy đầu 1.1%. Chúng
tơi tn thủ theo các chỉ định cắt bỏ bao quy đầu, chỉ có 1 nhóm bệnh nhân có dài bao quy đầu
khơng có biểu hiện viêm tái phát nhưng bệnh nhân đi khám muốn thực hiện phẫu thuật cắt bao
quy đầu vì mục đích thẫm mỹ và dễ dàng làm vệ sinh. Việc cắt bỏ bao quy đầu cho nhóm bệnh
nhân này còn nhiều tranh cãi nhưng nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng việc cắt bỏ bao quy đầu là cần
thiết, giúp giảm tình trạng viêm nhiễm tại chổ cho nam giới và giảm tình trạng viêm âm đạo cho
bạn tình, giảm nguy cơ mắc các bệnh lây qua đường tình dục..........................................................19
Kích thước dương vật (đo bằng thước) trong mẫu nghiên cứu có 3 size: Size 29 chiếm đa số 68.9%,
size 25 chiếm 26.7% và size 32 là 4.4%. Trong quá trình đo kích cỡ dương vật bằng thước ln đều
ưu tiện chọn cỡ size lớn hơn so với kích thước thực tế của dương vật để giảm thiểu tình trạng
vịng cắt nhỏ hơn đường kính dương vật khi cương cứng, điều này có thể làm phù nề nghiêm
trọng vết mổ, làm đau và thắt nghẹt quy đầu dương vật về sau.......................................................20

Thời gian chúng tơi thực hiện phẫu thuật trung bình (sau khi gây tê gốc dương vật) là 7.5±1.9 phút,
những trường hợp dài BQĐ, khơng có viêm dính hay ngắn dây hãm thường thời gian phẫu thuật
nhanh hơn khoảng 5 phút trong khi những trường hợp hẹp BQĐ có viêm dính vào quy đầu cần
thời gian lâu hơn để bóc tách, phẫu tích dọc vị trí 12h trên bao quy đầu để đủ rộng mà đặt máy. So
sánh với phương pháp cắt bao quy đầu khác thì cắt bằng máy stapler nhanh hơn nhiều vì các cơng
đoạn định vị vị trí cắt, cắt và khâu hồn tồn tự động do máy stapler thực hiện. Khơng có trường
hợp nào chảy máu, bong ghim hở vết mổ, phù nề nhiều trong phẫu thuật, do chúng tối đo và lựa
chọn kích thước của máy phù hợp với kích thước dương vật của bệnh nhân. Sau phẫu thuật bệnh
nhân được nằm lại theo dõi tại bệnh phịng ít nhất là 2 tiếng để theo dõi tình trạng chảy máu, tình
trạng đau sau phẫu thuật. Trong nghiên cứu của chúng tơi khơng có bệnh nhân chảy máu sau phẫu
thuật, có 21 bệnh nhân chiếm 23.3% đau nhiều sau mổ, cần sử dụng thêm thuốc giảm đau đường
tiêm và truyền. Tình trạng đau sau phẫu thuật liên quan đến nhiều yếu tố: kỹ thuật gây tê dương
vật, liều lượng thuốc gây tê, ngưỡng đau của bệnh nhân, băng ép sau phẫu thuật quá chặt, do
bệnh nhân cương sau phẫu thuật…Sử dụng thêm thuốc giảm đau, nới lỏng băng ép, hướng dẫn


bệnh nhân cách kiểm sốt hạn chế tình trạng cương, an thần giúp giảm đau sau phẫu thuật cho
bệnh nhân............................................................................................................................................20
Bệnh nhân sau phẫu thuật 1 tuần được hẹn tái khám kiểm tra vết thương với kết quả 100% vết
thương lành bình thường theo thang điểm đánh giá lành vết thương kèm theo các biến chứng
Rober D Griego. Thời gian trung bình ghim khâu ở vết thương rụng hồn tồn là 14.1±2.3 ngày
ngày (10 – 20 ngày). Đánh giá tình trạng vết thương của bệnh nhân sau phẫu thuật 2-3 tháng trong
nghiên cứu của chúng tôi 100% bệnh nhân lành vết thương tốt: độ rộng sẹo nhỏ, sẹo không lồi
nhiều, không thấy vết chân ghim, thẩm mỹ........................................................................................21
Như vậy, với kết quả nghiên cứu trên có thể đánh giá kỹ thuật cắt BQĐ bằng stapler có những ưu
điểm như:.............................................................................................................................................21
+ Dụng cụ phẫu thuật chỉ sử dùng một lần nên rất an toàn cho bệnh nhân, tránh lây nhiễm chéo,
thuận lợi cho phẫu thuật viên.............................................................................................................21
+ Cắt bằng stappler tự động nên nhanh gọn, chính xác và vết cắt đẹp, đồng đều cho các bệnh
nhân......................................................................................................................................................21

+ Thời gian phẫu thuật nhanh chỉ mất trung bình khoảng 7.5 phút kể từ lúc gây tê........................21
+ Cơ chế cắt và cầm máu tự động của dụng cụ nên hồn tồn khơng mất máu trong phẫu thuật. 21
+ Khơng phải cắt chỉ như phương pháp truyền thống, các khớp ghim sẽ tự rơi ra sau khoảng 14
ngày.......................................................................................................................................................21
Tham khảo nghiên cứu của tác giả X.D. Jin và cộng sự nghiên cứu trên số lượng bệnh nhân lớn hơn
(441 bệnh nhân từ 18 đến 70 tuổi được cắt BQĐ bằng stapler) cũng cho thấy những ưu điểm của
phương pháp nay tương đồng với nghiên cứu của chúng tôi [7]:.....................................................21
Thực hiện kỹ thuật cắt BQĐ bằng stapler chúng có một số điểm cần lưu ý sau:..............................22
+ Giải thích rõ phương pháp phẫu thuật và trấn an bệnh nhân trước mổ giúp giảm sự lo lắng và
giúp bệnh nhân hợp tác tốt hơn, giảm đau đớn sau mổ....................................................................22
+ Cần chọn size máy stapler phù hợp với kích thước dương vật, ưu tiên chọn cỡ máy lớn hơn kích
thước dương vật..................................................................................................................................22
+ Ln ln đánh dấu vị trí đặt máy chặn bao quy đầu ở ngang vị trí dây hãm dương vật trước khi
tiến hành cắt để tránh cắt thừa hoặc thiếu da BQĐ và khơng làm ngắn dây hãm dương vật..........22
+ Giữ góc chặn 40 – 45 độ so với dương vật giúp vết cắt đẹp và đúng góc nghiêng giải phẫu của
rãnh bao quy đầu – quy đầu................................................................................................................22
+ Sau khi cắt bằng máy nên cắt vòng nhựa nối các đinh ghim 3-4 vị trí để tránh phù nề sau cắt,
giúp vịng ghim rụng nhanh hơn.........................................................................................................22
+ Băng ép vết mổ vừa đủ chặt, kiểm tra màu sắc của quy đầu sau băng ép để tránh băng ép quá
chặt gây đau sau mổ cho bệnh nhân. Nhưng cũng không quá lỏng gây phù nề hoặc chảy máu sau
phẫu thuật............................................................................................................................................22
KÊT LUẬN..............................................................................................................................................23
- Bệnh nhân đến cắt BQĐ độ tuổi trung bình 28.8±7.3 tuổi, trong đó chủ yếu là ở độ tuổi dưới 30
(73.3%).................................................................................................................................................23


- Hẹp bao quy đầu đơn thuần chiếm 61.1%, bán hẹp bao quy đầu, ngắn dây hãm chiếm 14.4%, dài
bao quy đầu viêm bao quy đầu tái phát chiếm 15.6%, dài bao quy đầu (ảnh hưởng thẫm mỹ, khó
vệ sinh) chiếm 3.3%, liken xơ của bao quy đầu chiếm 3.3%, u sùi mào gà ở bao quy đầu 1.1% và
viêm dính bao quy đầu 1.1%...............................................................................................................23

- Trong q trình phẫu thuật cắt BQĐ bằng stapler khơng có trường hợp nào chảy máu (0%), sưng
nề nghiêm trọng (0%), hở vết mổ (0%), thời gian phẫu thuật trung bình (khơng tính thời gian gây
tê) là 7.5±1.9 phút................................................................................................................................23
- Cỡ máy thường gặp là size 29(68.9%) và size 25 (26.7%).................................................................23
- Bệnh nhân đa phần ít đau sau mổ, vết thương lành tốt, không nhiễm trùng, khơng sưng nề
nhiều, ít sẹo, thẩm mỹ cao. Thời gian đinh ghim tự rụng trung bình sau 14 ngày............................23
TAI LIỆU THAM KHẢO...........................................................................................................................24
PHỤ LỤC................................................................................................................................................26
PHIÊU ĐIÊU TRA NGHIÊN CỨU ĐÊ TAI.................................................................................................26


KÝ HIỆU VIẾT TẮT
BQĐ
PT
STAPLER
SBSES

Bao quy đầu
Phẫu thuật
Dụng cụ cắt khâu tự động
The Stony Brook Scar Evaluation Scale


DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 3.1. Tuổi.......................................................................................................................................14
Bảng 3.2. Đặc điểm về tiền sử và bệnh lý kết hợp..............................................................................14
Bảng 3.3. Đặc điểm bao quy đầu của bệnh nhân...............................................................................15
Bảng 3.4. Tình trạng phẫu thuât.........................................................................................................16
Bảng 3.5. Đánh giá kết quả phẫu thuật sau 1 tuần theo “Thang điểm lành vết thương kèm theo các
biến chứng của Rober D Griego”.........................................................................................................17

Bảng 3.6. Đánh giá kết quả phẫu thuật sau 2 -3 tháng bằng..............................................................17
“Thang điểm SBSES của Singer”..........................................................................................................17
Bảng 3.7. Thời gian rụng ghim.............................................................................................................18
Bảng 4.1. Kết quả nghiên cứu của tác giả X.D. Jin và cộng sự [8].......................................................21


DANH MỤC CÁC HÌNH
Hình 1.1. Bản đồ phân bố tỷ lệ cắt bao quy đầu...................................................................................7
Hình 1.2. Hình ảnh dương vật trước và sau khi cắt bao quy................................................................7
Hình 1.3. Dụng cụ cắt khâu bao quy đầu 1 lần bằng công nghệ Stapler Surkon................................10
Hình 1.4. Các bước thực hiện phẫu thuật...........................................................................................10


ĐẶT VẤN ĐÊ
Cắt bao quy đầu là loại phẫu thuật đã được thực hiện rất lâu đời và hiện
nay vẫn là vấn đề được tranh luận nhiều nhất. Phẫu thuật cắt bao quy đầu
được thực hiện hầu hết ở các quốc gia, mọi dân tộc với tỷ lệ phẫu thuật khác
nhau. Nhìn chung, trên thế giới, có khoảng 20% nam giới được cắt bỏ bao
quy đầu. [10] Theo thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), hiện có tới
30% nam giới trên thế giới đã được cắt bao quy đầu mà không phải như một
biện pháp can thiệp y học bắt buộc, phần lớn là vì lý do văn hóa và tơn giáo.
Vào tháng 3/2007, WHO và UNAIDS công nhận cắt bao quy đầu ở trẻ
em nam giới là một phương pháp ngăn chặn HIV công hiệu, nhưng kèm theo
cảnh báo là phẫu thuật này chỉ có thể ngăn chặn phần nào và khơng được
dùng nó thay thế tất cả những phương pháp phịng chớng khác . Hiện nay ở
Việt Nam chưa có một nghiên cứu đầy đủ nào về tỷ lệ cắt bao quy đầu ở nam
giới. Nhiều bệnh viện, phòng khám triển khai cắt bao quy đầu một cách rộng
rãi với nhiều phương pháp khác nhau nhưng đa phần vẫn là phương pháp
phẫu thuật truyền thống với các kỹ thuật mổ khác nhau.
Hiện nay xu hướng điều trị ít xâm hại và áp dụng kỹ thuật cao đang dần

thay thế các phẫu thuật truyền thống mang lại nhiều lợi ích cho người bệnh.
Phương pháp cắt bao quy đầu bằng Stapler đã được thực hiện tại nhiều nước
trên thế giới đã chứng tỏ tính an toàn, hiệu quả, thẫm mỹ, rút ngắn thời gian
phẫu thuật.

Tại Việt Nam phương pháp này cũng đã được tiến hành trong

khoảng 2 năm nay, bệnh viện Đa khoa Gia Đình cũng đã tiến hành kỷ thuật
này từ tháng 10/2018, bước đầu được bệnh nhân ưa thích hơn phương pháp
phẫu tḥt trùn thớng. Tuy nhiên hiện tại chưa có một nghiên cứu nào ở
Việt Nam đánh giá toàn diện hiệu quả của phương pháp phẫu thuật mới nay
nên chúng tôi tiến hành thực hiện nghiên cứu đề tài “Đánh giá kết quả phẫu
thuật cắt bao quy đầu bằng stapler ở người trưởng hành tại bệnh viện đa khoa
Gia Đình Đà Nẵng” với 2 mục tiêu:
1


1. Đặc điểm bệnh lý bao quy đầu ở bệnh nhân trưởng thành có phẫu
thuật cắt bao quy đầu bằng stapler ở BV ĐK Gia Đình.
2. Đánh giá kết quả phẫu thuật cắt bao quy đầu bằng stapler ở người
trưởng thành tại bệnh viện đa khoa Gia Đình Đà Nẵng.

2


CHƯƠNG 1
TỔNG QUAN TÀI LIỆU
1.1. Bao quy đầu
Bao quy đầu là phần da bao bọc và bảo vệ quy đầu và niệu đạo, vùng da
- niêm mạc vùng này rất nhạy với kích thích được hình thành ở gần đầu của

dương vật. Bao quy đầu dễ kéo tuột về gốc dương vật để lộ quy đầu và giúp
bôi trơn dương vật khi quan hệ tình dục.
Bao quy đầu của người lớn thường có thể thu vào trong thành hai lớp da
che quy đầu. Khả năng che phủ của bao quy đầu đới với quy đầu khi bình
thường và cương cứng khác nhau tùy thuộc vào chiều dài của lớp da này. Bao
quy đầu dính vào quy đầu ở trẻ sơ sinh và thường không thể kéo ra dễ dàng
khi trẻ mới sinh. Độ tuổi mà một nam giới có thể kéo tuột lớp da quy đầu ra là
khác nhau, nhưng nghiên cứu cho thấy rằng 95% nam giới có thể tự lột da
quy đầu trước khi trưởng thành. Việc không lột được bao quy đầu không nên
coi là bệnh trừ khi có thêm các triệu chứng khác .
1.2. Vai trị của bao quy đầu
Tổ chức Y tế Thế giới tranh luận về các chức năng chính xác của bao
quy đầu, bao gồm "việc giữ cho mặt trong dương vật ẩm ướt, bảo vệ dương
vật phát triển an toàn trong tử cung, tăng cường khoái cảm tình dục với sự
hiện diện của các thụ thể thần kinh" .
Nhìn chung, vai trị chính của bao quy đầu là bảo vệ phần đầu dương vật
khỏi những chấn thương và cọ xát vào quần áo hằng ngày. Nó cũng giúp bơi
trơn phần đầu dương vật trong quá trình quan hệ tình dục và giúp tăng khoái
cảm trong lúc quan hệ bởi vì có rất nhiều thụ thể thần kinh nằm trong vùng
này. Bao quy đầu cịn giúp nam giới hạn chế một sớ bệnh lây truyền qua
đường tình dục. Ngoài ra bao quy đầu cịn chứa các tế bào Langerhans nên
góp phần tạo thành hệ thống miễn dịch niêm mạc – da giúp bảo vệ dương vật
– niệu đạo khỏi tình trạng nhiễm trùng. Da bao quy đầu còn là một nguồn
3


cung cấp các nguyên bào sợi sống của người để nuôi cấy chuyển giao tế bào
trong nghiên cứu khoa học, cung cấp mô cho các phẫu thuật tái tạo các cơ
quan sinh dục – tiết niệu...
1.3. Hẹp bao quy đầu

1.3.1. Hẹp bao quy đầu
Hẹp bao quy đầu hay còn gọi là phimosis là tình trạng bao quy đầu hẹp
khơng thể lộn về phía gớc dương vật để lộ quy đầu ra ngoài được. Phân biệt
với dài bao quy đầu là tình trạng bao quy đầu lúc nào cũng phủ kín quy đầu
nhưng nếu dùng tay kéo về phía sau thì da quy đều trượt hết về phía sau để lộ
quy đầu. Hẹp bao quy đầu rất phổ biến ở các trẻ trai mới sinh gọi là hẹp bao
quy đầu sinh lý. Bệnh sẽ tự khỏi khi trẻ lớn dần, một phần nhỏ không tự khỏi
gọi là hẹp bao quy đầu bệnh lý. Người ta thấy rằng trên 90% trẻ mới sinh ra bị
hẹp bao quy đầu sinh lý, sau 3-5 tuổi chỉ còn 10% các trường hợp trẻ bị hẹp
bao quy đầu và sau tuổi 16 chỉ còn khoảng 1%.
1.3.2. Biến chứng của hẹp bao quy đầu
1.3.2.1. Ở trẻ em
Ở trẻ nhỏ do bao quy đầu hẹp, không vệ sinh được quy đầu, các lớp tế
bào chết từ quy đầu và da quy đầu kết hợp với các chất cặn bã từ nước tiểu
đọng lại tạo thành các cục cặn (sỏi quy đầu). Đây là nơi trú ngụ của vi khuẩn
nên chúng có thể gây viêm mủ quy đầu, viêm tiết niệu, sốt chưa rõ nguyên
nhân,...
1.3.2.2. Ở người lớn
Dương vật chậm phát triển: Do lỗ bao quy đầu hẹp nên trong quá trình
phát triển quy đầu khơng thể chui ra ngoài bao quy đầu được, hậu quả là
dương vật sẽ bị ngắn và nhỏ hơn so với người không hẹp bao quy đầu.
Viêm nhiễm đường sinh dục: Do bao quy đầu hẹp không thể lộn quy đầu
ra để vệ sinh thường xuyên nên thường dẫn đến viêm bao quy đầu - quy đầu
cấp tính và mạn tính. Hậu quả của viêm bao quy đầu mạn tính sẽ làm cho bao
quy đầu bị xơ hóa tạo thành những vịng xơ viêm dính gây khó chịu, đau nhức
4


cho người bệnh khi dương vật cương.
Viêm đường tiết niệu: Do hẹp bao quy đầu, quá trình viêm nhiễm từ quy

đầu có thể tiến triển ngược đến tận bàng quang, tuyến tiền liệt, viêm thận bể
thận ngược dòng.
Ung thư quy đầu dương vật: Hậu quả của quá trình viêm nhiễm mạn tính
ở quy đầu và bao quy đầu làm cho các tế bào ở đây bị biến đổi và dẫn đến ung
thư dương vật. Người ta thấy tỉ lệ ung thư dương vật ở những người hẹp bao
quy đầu cao hơn nhiều so với những người không hẹp bao quy đầu. Nếu cắt
bao quy đầu từ khi còn nhỏ sẽ làm giảm tỉ lệ ung thư dương vật.
Giảm khả năng hoạt động tình dục: Người hẹp bao quy đầu thường kém
tự tin trong chuyện tình dục do tình trạng vệ sinh sinh dục kém, dương vật có
mùi hơi, và rới loạn cương dương do dương vật bị đau mỗi khi cương. Ngoài
ra nhiều phụ nữ cảm thấy khó chịu và ngứa rát vùng niệu đạo mỗi khi quan hệ
tình dục với những người bị hẹp bao quy đầu do tình trạng vệ sinh kém.
Dễ mắc các bệnh lây truyền qua đường tình dục: Một người bị hẹp bao
quy đầu dễ bị mắc các bệnh lây truyền qua đường tình dục hơn những người
khác. Do bao quy đầu dài diện tích bám dính vi khuẩn lớn, độ đào thải vi
khuẩn giảm. Người ta thấy rằng cắt bao quy đầu sẽ làm giảm đáng kể tỉ lệ
mắc HIV, viêm gan B, và Chlamydia...
1.3.3. Triệu chứng lâm sàng của hẹp bao quy đầu
Các biểu hiện, dấu hiệu giúp xác định hẹp bao quy đầu:
- Từ nhỏ không thể lộn được bao da quy đầu, miệng bao quy đầu nhỏ.
- Lộn bao quy đầu được một phần quy đầu dương vật.
- Khi cương cứng, bao quy đầu khơng trượt được về phía gớc dương vật
và gây đau.
- Khi đi tiểu, bao quy đầu phồng to lên, tia nước tiểu phụt mạnh và xa.
- Khó nhìn thấy lỗ niệu đạo ngoài.
1.3.4. Các phương pháp điều trị hẹp bao quy đầu
1.3.4.1. Ðiều trị lộn bao quy đầu:
Thường được chỉ định cho trẻ nhỏ, bao quy đầu khơng có vịng xơ. Dùng
th́c mỡ chứa steroid bơi vào da quy đầu kết hợp với lộn quy đầu ngày 2 lần.
5

Th́c có tác dụng chớng viêm làm cho quy đầu giãn ra, động tác lộn sẽ làm
tách mặt trong bao quy đầu ra khỏi quy đầu. Hướng dẫn cho bệnh nhân hoặc
người nhà tự làm mà không cần phải bác sĩ. Tỷ lệ thành công với biện pháp
điều trị này là 85-95%. Ưu điểm của biện pháp này là không gây đau và
không gây sang chấn tinh thần cho trẻ. Tuy nhiên cần phải có sự kiên trì hợp
tác của bố mẹ.
1.3.4.2. Nong bao quy đầu:
Thường được chỉ định cho trẻ sau khi đã dùng biện pháp lộn bằng tay
không kết quả. Dùng kelly nong rộng bao quy đầu, kết hợp với bôi thuốc
steroid chống viêm và tránh sẹo. Điều trị này gây đau và sang chấn nhiều hơn
so với biện pháp lộn bao quy đầu. Thời gian điều trị thường kéo dài vài tuần.
1.3.4.2. Cắt bao quy đầu:
Đây là phương pháp xâm lấn, được chỉ định cho người lớn. Cắt bao quy
đầu có thể kết hợp với tạo hình hãm quy đầu trong những trường hợp hãm
quy đầu ngắn. Đây là phương pháp triệt để điều trị hẹp bao quy đầu. Tuy
nhiên nhược điểm của phương pháp này gây phù nề ứ trệ bạch huyết làm cho
quy đầu sưng to.
1.4. Phẫu thuật cắt bao quy đầu
1.4.1. Cắt bao quy đầu là gì?
Cắt bao quy đầu là phẫu thuật cắt bỏ phần da bọc phía đầu của dương
vật, việc cắt bao quy đầu đã có từ thời tiền sử, có thể thấy qua nhiều di tích
hình ảnh từ thời đồ đá và thời cổ Ai Cập, tuy nhiên các học giả có suy diễn
khác nhau về những hình này. Cắt bao quy đầu là một giáo điều trong Do Thái
giáo và Hồi giáo, là một phong tục của một số phái Cơng giáo chính thớng
Đơng Âu và ở châu Phi. Việc cắt bao quy đầu phổ biến nhất tại vùng Trung
Đông, Hoa Kỳ và nhiều vùng châu Phi và châu Á.

6

Hình 1.1. Bản đồ phân bố tỷ lệ cắt bao quy đầu
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) 30% người nam trên thế giới đã
được cắt bao quy đầu, phần lớn là vì văn hóa và tơn giáo. Trong khi một số tổ
chức chống đối tục lệ cắt bao quy đầu, cho đây là một vi phạm nhân quyền trẻ
em và thiếu bằng chứng y học thì một sớ khác lại ủng hộ phẫu thuật này, cho
đây là một phương pháp phát triển sức khỏe công cộng nhất là giúp phịng
chớng bệnh AIDS.

Hình 1.2. Hình ảnh dương vật trước và sau khi cắt bao quy
Vào tháng 3 năm 2007 Tổ chức Y tế Thế giới và UNAIDS công nhận cắt
bao quy đầu ở trẻ em nam giới là một phương pháp ngăn chặn HIV công hiệu,
nhưng kèm theo cảnh cáo là phẫu thuật này chỉ có thể ngăn chặn phần nào và

7


khơng nên chỉ dùng nó thay thế tất cả những phương pháp phịng chớng khác .
WHO cũng cơng bớ những phát hiện khoa học về thuật cắt bao quy đầu
phòng ngừa bệnh lây truyền bệnh HIV trong giao hợp nam nữ, nhất là trong
những vùng bệnh này đang lan tràn như vùng nam sa mạc Sahara châu Phi, và
đòi hỏi phẫu thuật phải được tiến hành an toàn và với sự đồng ý của người bị
cắt hoặc của gia đình.
1.4.2. Các chỉ định cắt bỏ bao quy đầu
- Hẹp bao quy đầu bệnh lý.
- Hẹp bao quy đầu bán phần tái phát.
- Viêm quy đầu hoặc viêm quy đầu – bao quy đầu tái phát.
- Liken xơ của dương vật.
- Các u nhú nhọn, lan rộng và các tổn thương ít gặp khác như u nang

lympho của bao quy đầu, phù bạch huyết mạn tính của dương vật
- Là một phần của phẫu thuật tạo hình trong các bệnh hypospadias hoặc
hẹp niệu đạo.
1.4.3. Các chống chỉ định cắt bỏ bao quy đầu
- Trẻ đẻ non và trẻ sơ sinh (dưới 1 tháng tuổi).
- Tất cả các rối loạn đông máu, bệnh ưa chảy máu, hoặc có tiền sử gia
đình về rối loạn đông máu.
- Nếu phần bụng của bao quy đầu ngắn hoặc khơng có.
- Biến dạng gập góc ở lưng dương vật (dương vật bị cong vẹo lên phía
trên).
- Trẻ bị hypospadias hoặc épispadias.
- Có mảng xơ ở mặt bụng hoặc mặt lưng của dương vật, kết hợp với
không có hoặc có hypospadias.
- Lỗ bao quy đầu to, với một bao quy đầu nguyên vẹn.
- Niệu đạo to.
- Dương vật nhỏ hoặc hình chân vịt.
1.4.4. Các biến chứng của cắt bỏ bao quy đầu
- Chảy máu
- Nhiễm khuẩn
- Hẹp bao quy đầu tái phát
- Dây chằng da
8


- Viêm hoặc hẹp lỗ ngoài của niệu đạo
- Các biến chứng ít gặp khác...
1.4.5. Các phương pháp cắt bao quy đầu
1.4.5.1. Cắt bao quy đầu truyền thống
Là phương pháp sử dụng lâu đời nhất, có nhiều kỹ thuật cắt bao quy đầu.
+ Cắt tròn: Đánh dấu đường cắt vòng quanh dương vật, thường ở trạng

thái dương vật cương. Tách niêm mạc quy đầu khỏi quy đầu. Rạch da bao quy
đầu theo đường đánh dấu. Cắt bớt niêm mạc quy đầu, thường cắt cách rãnh
quy đầu khoảng 1 cm. Kiểm tra cầm máu. Khâu lại da và niêm mạc bao quy
đầu bằng chỉ tiêu 4.0 hoặc 5.0. Bôi mỡ kháng sinh và băng ép lại.
+ Xẻ dọc bao quy đầu: hiện nay ít được sử dụng.
+ Tạo hình bao quy đầu: Có thể tạo hình rộng bao quy đầu theo kỹ thuật:
Sau khi tách và lộn được bao quy đầu, xác định vị trí hẹp giữa da và niêm
mạc bao quy đầu. Rạch dọc da tại vị trí bao quy đầu bị hẹp, có thể rạch 1
đường giữa hoặc 2 đường bên. Kiểm tra thấy bao quy đầu đủ rộng, tạo hình
bao quy đầu lại bằng hình chữ Z, khâu lại da. Bôi mỡ kháng sinh, băng ép
nhẹ.
1.4.5.2. Cắt bao quy đầu bằng Stapler
Là phương pháp ít xâm hại và áp dụng kỹ thuật cao với công nghệ cắt
khâu tự động.
+ Dụng cụ Stapler cắt bao quy đầu: là dụng cụ chun biệt có khả năng
tự định vị vị trí cắt, cắt và khâu hoàn toàn tự động.
Chớt an toàn
Vịng bảo vệ

9


Hình 1.3. Dụng cụ cắt khâu bao quy đầu 1 lần bằng cơng nghệ Stapler
Surkon
Quy trình thực hiện phẫu tḥt:
+ Bệnh nhân nằm ngửa, tê gốc dương vật.
+ Nong làm rộng bao quy đầu, rửa sạch chất dính và smegma sau đó sát
trùng lại vùng quy đầu và bao quy đầu. Cắt bao quy đầu dọc theo lưng dương
vật nếu trường hợp không tuột được quy đầu ra ngoài.
+ Dùng 3 kelly để giữ phần da thừa quy đầu, đánh dấu vị trí dây hãm,

xoay ngược chiều kim đồng hồ để lấy chặn dương vật ra, đặt chặn dương vật
vào để lại phần dây hãm để tránh tổn thương dây hãm, gốc của chặn dương
vật so với trục dương vật từ 40o - 45o
+ Buộc phần da thừa quy đầu và thanh chặn. Kết nối thanh chặn với máy
cắt khâu, vặn theo chiều kim đồng hồ ở phần đầu đến khi chạm được vào nút
đỏ là máy cắt khâu đã sẵn sàng.
+ Lấy chốt bảo vệ, bấm máy cắt khâu cho tới khi nghe được tiếng
“Click”, giữ máy thêm 10 giây để tránh chảy máu.
+ Vặn ngược chốt từ 3-5 vịng và bấm, nó sẻ tách máy cắt khâu và thanh
chặn, tách phần da thừa ra khỏi dương vật.
+ Giữ phần cắt nối 2-3 phút bằng tay.
+ Băng ép cầm máu, chống phù nề.

Hình 1.4. Các bước thực hiện phẫu thuật
10


CHƯƠNG 2
ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
2.1. Đối tượng nghiên cứu
Tất cả các bệnh nhân (BN) trên 18 tuổi có phẫu thuật cắt bao quy đầu
bằng máy Stapler tại Khoa Ngoại – Bệnh viện Gia Đình Đà Nẵng từ tháng
1/2019 đến 12/2019.
2.1.1. Tiêu chuẩn chọn bệnh
- Các BN trên 18 tuổi có cắt bao quy đầu bằng máy stapler.
- Đúng chỉ định cần phải cắt bao quy đầu.
- Điều trị tình trạng viêm quy đầu – bao quy đầu đã ổn định.
- Đồng ý tham gia nghiên cứu.
2.1.2. Tiêu chuẩn loại trừ
- Các bất thường về giải phẫu ở cơ quan sinh dục.

- Mắc các bệnh mạn tính, bệnh toàn thân không đủ điều kiện vô cảm,
phẫu thuật.
- Không đồng ý tham gia nghiên cứu.
2.2. Thiết kế nghiên cứu
Phương pháp nghiên cứu tiến cứu mô tả từng trường hợp cắt ngang.
2.3. Thời gian và địa điểm nghiên cứu
Bắt đầu lấy mẫu nghiên cứu từ tháng 1/2019 đến tháng 12/2019.
Tất cả các bệnh nhân trưởng thành đến khám và phẫu thuật cắt bao quy
đầu bằng Stapler tại khoa Ngoại – Bệnh viện Đa khoa Gia Đình – TP Đà
Nẵng.
2.4. Cỡ mẫu và cách chọn mẫu
Phương pháp chọn mẫu: Chọn mẫu thuận tiện.
Tất cả bệnh nhân đủ tiêu chuẩn chọn bệnh trong khoảng thời gian làm đề
tài.
2.5. Phương pháp thu thập sớ liệu
Quá trình thu thập sớ liệu được tiến hành theo trình tự: hỏi bệnh, khám
bệnh, cận lâm sàng, phẫu thuật cắt bao quy đầu bằng stapler surkon, theo dõi
11


đánh giá kết quả sau phẫu thuật và các lần tái khám sau 1 tuần và sau 2-3
tháng.
- Phương tiện: Máy stapler của hãng Surkon đủ các kích thước, thước đo
dương vật.
- Đánh giá tình trạng lâm sàng:

Mơ tả tình trạng của quy đầu, bao quy đầu, dây hãm, thân dương vật, đo
kích thước của dương vật bằng thước đo dương vật, lựa chọn cỡ máy phù
hợp.
Tiến hành phẫu thuật cắt bao quy đầu:

+ Bệnh nhân: Nằm ngửa, tê gốc dương vật. Tiến hành cắt BQĐ bằng
Stapler.
+ Ghi nhận thời gian thực hiện, lượng máu mất, tai biến, biến chứng
trong quá trình thực hiện và sau phẫu thuật.
- Tái khám
Sau 1 tuần và 2-3 tháng sau phẫu thuật, đánh giá lại tình trạng của bệnh
nhân sau mổ.
- Đánh giá sau phẫu thuật 1 tuần
Thang điểm đánh giá lành vết thương kèm theo các biến chứng Rober D
Griego.
Kết quả lành
vết thương

Điểm
1

Vết thương lành
bình thường

2

3
Vết thương nhiễm
trùng

4
5

Tiêu chuẩn đánh giá
Lành vết thương bình thường với một trong các

triệu chứng: Đỏ, phù nề, đau tăng.
Lành vết thương bình thường kết hợp hai trong
các triệu chứng: Đỏ, phù nề, đau tăng hoặc chỉ
có chảy dịch.
Lành vết thương bình thường kết hợp cả ba
triệu chứng: Đỏ, phù nề, đau tăng hoặc có chảy
dịch muộn.
Vết thương có mủ hoặc chảy dịch kết hợp với
hai trong ba triệu chứng: Đỏ, phù nề, đau tăng.
Vết thương có mủ kết hợp với một triệu chứng:

12


Kết quả lành
vết thương

Điểm

Tiêu chuẩn đánh giá

6

Đỏ, phù nề, đau tăng hoặc chảy dịch kết hợp
với đỏ phù nề đau tăng.
Vết thương có mủ kết hợp với hai trong ba
triệu chứng: Đỏ, phù nề, đau tăng.
Vết thương có mủ kết hợp với cả ba triệu
chứng: Đỏ, phù nề, đau tăng.

7

- Đánh giá sau phẫu thuật 2-3 tháng
Thang điểm SBSES (The Stony Brook Scar Evaluation Scale) của
Singer.
Độ rộng sẹo
Chiều cao sẹo
Màu sắc
Vết chân chỉ
Tính thẫm mỹ

Tiêu chí đánh gia
> 2mm
≤ 2mm
Cao hơn/lõm hơn so với bề mặt da xung
quanh
Ngang bằng với da xung quanh
Tối hơn da xung quanh
Bằng hoặc sáng hơn da xung quanh
Cịn dấu chân chỉ
Khơng có dấu chân chỉ
Xấu
Tớt

Tổng cộng
+ Tốt: 4 – 5 điểm
+ Trung bình: 2-3 điểm
+ Xấu: 0-1 điểm

Điểm

0
1
0
1
0
1
0
1
0
1
5

- Thu thập số liệu theo mẫu bệnh án nghiên cứu
2.6. Phương pháp xử lý số liệu
Số liệu nghiên cứu được xử lý theo các thuật toán thống kê trên máy vi
tính bằng phần mềm SPSS 20.

13


CHƯƠNG 3
KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
Từ tháng 01 năm 2019 đến tháng 12 năm 2019 tại khoa Ngoại- Bệnh
viện Gia Đình Đà Nẵng đã phẫu thuật cắt bao quy đầu cho 90 bệnh nhân bằng
máy stapler đủ tiêu chuẩn chọn bệnh của đề tài, qua nghiên cứu chúng tôi thu
thập được các kết quả dưới đây.
3.1. Đặc điểm của đối tượng nghiên cứu
3.1.1. Đặc điểm tuổi
Bảng 3.1. Tuổi
Nhóm tuổi

Tần sớ
Tỷ lệ (%)
66
73.3
24
26.7
28,5± 7.3 tuổi (18 – 56 tuổi)

≤ 30 tuổi
> 30 tuổi
Trung bình

Trong nghiên cứu chúng tơi lựa chọn bệnh nhân là nam giới trưởng
thành. Nhóm tuổi từ 18- 30 chiếm đa số (73.3%), trên 30 tuổi tỷ lệ cắt bao
quy đầu ít hơn. Bệnh nhân lớn tuổi nhất trong nghiên cứu là 56 tuổi.
3.1.2. Đặc điểm về tiền sử và bệnh lý kết hợp
Bảng 3.2. Đặc điểm về tiền sử và bệnh lý kết hợp
Tiền sử bệnh tật

Số BN

Tỉ lệ (%)

Đái tháo đường

5

5.6

Tăng huyết áp
Bệnh nội khoa khác
Đã từng cắt bao quy đầu*

3
2
1

3.3
2.2
1.1

Bệnh lý nội khoa thường gặp ở nhóm bệnh nhân trong nghiên cứu này là
bệnh đái tháo đường và tăng huyết áp, chủ yếu ở nhóm bệnh nhân trên 30
tuổi. * Có 1 bệnh nhân đã từng được phẫu thuật cắt bao quy đầu nhưng hiện
tại có viêm dính nên phẫu thuật lại.
3.1.3. Đặc điểm bao quy đầu của bệnh nhân
14


Bảng 3.3. Đặc điểm bao quy đầu của bệnh nhân
Đặc điểm bệnh lý
Hẹp bao quy đầu đơn thuần
Bán hẹp bao quy đầu, ngắn dây hãm
Dài bao quy đầu viêm bao quy đầu tái phát
Dài bao quy đầu (ảnh hưởng thẫm mỹ, khó

Tần sớ
55
13

14
3

vệ sinh)
Liken xơ của bao quy đầu
3
U sùi mào gà ở bao quy đầu
1
Viêm dính bao quy đầu
1
Kích thước dương vật (size dụng cụ)
25
24
29
62
32
4

Tỷ lệ (%)
61.1
14.4
15.6
3.3
3.3
1.1
1.1
26.7
68.9
4.4

Trong nghiên cứu này bệnh lý hẹp bao quy đầu đơn thuần chiếm tỷ lệ
cao nhất (61.1%), đây là lý do chính khiến bệnh nhân đi khám và phẫu thuật
cắt bao quy đầu. Hai nhóm bệnh “Bán hẹp bao quy đầu, ngắn dây
hãm”(14.4%) và “ Dài bao quy đầu viêm bao quy đầu tái phát”(15.6%) cũng
thường gặp.
Kích thương dương vật được đo trước phẫu thuật bằng thước đo chuyên
dụng có sẵn trong hộp máy stapler, kích thước dương vật hay gặp nhất là Size
29 (68.9%).

15