MỘT SỐ KIẾN NGHỊ VỀ LẬP KẾ HOẠCH KIỂM TOÁN DO CÔNG TY CỔ PHẦN KIỂM TOÁN VÀ TƯ VẤN TÀI CHÍNH KẾ TOÁN THỰC HIỆN

MT S KIN NGH V LP K HOCH KIM TON DO CễNG TY
C PHN KIM TON V T VN TI CHNH K TON THC HIN
3.1. Thuận lợi và khó khăn trong quy trình lập kế hoạch kiểm toán do Công ty Cổ phần
Kiểm toán và T vấn Tài chính Kế toán thực hiện
3.1.1. Thuận lợi
Sau hơn 10 năm xây dựng và phát triển, để đạt đợc những thành công hôm
nay, công ty Kiểm toán AFC đã có rất nhiều thuận lợi nh:
Môi tr ờng hoạt động kiểm toán
Hoạt động kiểm toán là một ngành nghề còn mới mẻ ở Việt Nam, tuy vậy
trong những năm gần đây, kiểm toán cũng đã nhận đợc sự quan tâm lớn của Nhà nớc và
chính phủ Việt Nam. Việc ban hành một số chính sách, chế độ mới và đặc biệt là 36
chuẩn mực kiểm toán đã tạo điều kiện thuận lợi hơn cho công tác kiểm toán, đáp ứng yêu
cầu đổi mới cơ chế quản lý kinh tế, tài chính, nâng cao chất lợng của kiểm toán độc lập
trong nền kinh tế quốc dân, đồng thời đáp ứng yêu cầu về kiểm tra, kiểm soát chất lợng
hoạt động kiểm toán, lành mạnh hoá thông tin tài chính trong nền kinh tế quốc dân
Công ty Kiểm toán AFC là thành viên duy nhất của tổ chức kiểm toán Quốc tế BDO
tại Việt Nam
Nhận thức đợc sự cần thiết trong hợp tác và phát triển, đặc biệt là đối với một
ngành dịch vụ chuyên nghiệp còn non trẻ tại Việt Nam, Công ty Kiểm toán AFC đã sớm
tìm kiếm cơ hội để trở thành thành viên các tập đoàn kiểm toán quốc tế hàng đầu thế giới
nhằm học hỏi công nghệ, kinh nghiệm kiểm toán cũng nh chia sẻ các lợi ích khác khi là
thành viên chính thức của tập đoàn này. Năm 2001, Công ty Kiểm toán AFC đã đợc kết
nạp trở thành thành viên duy nhất tại Việt Nam của tập đoàn kiểm toán quốc tế BDO. Tập
đoàn kiểm toán quốc tế BDO chuyên cung cấp các dịch vụ chuyên ngành kiểm toán, kế
toán, t vấn tài chính kế toán đợc xếp hạng thứ năm trên thế giới. Việc gia nhập vào một hệ
thống kiểm toán quốc tế là một bớc tiến tích cực thuộc chiến lợc kinh doanh của công ty,
đặc biệt trong quá trình nền kinh tế Việt Nam hội nhập khu vực (AFTA) và quốc tế
(WTO). Việc gia nhập tập đoàn BDO giúp công ty mở rộng thị phần, củng cố các khách
hàng, đồng thời đây là cơ hội để công ty nhận đợc mọi sự hỗ trợ về kỹ thuật nghiệp vụ,
huấn luyện nội bộ, cũng nh đợc cập nhật các thông tin chuyên ngành trên thế giới.
Nội lực trong công ty

Sự năng động, sáng tạo của Ban GĐ, cùng với sự nhiệt tình, ham học hỏi của
đội ngũ công nhân viên trong Công ty đã thu hút đợc một lợng lớn khách hàng trong và
ngoài nớc trong những năm gần đây. Ngoài những chính sách khách hàng để tiếp cận
khách hàng mới và tạo uy tín với khách hàng cũ, Ban GĐ công ty cũng luôn chu trọng
đến chất lợng kiểm toán để đáp ứng đợc nhu cầu ngày càng cao từ phía khách hàng.
Chính nhờ số lợng khách hàng đa dạng, phong phú nên công ty có đợc kinh nghiệm trong
nhiều ngành công nghiệp chủ yếu, bao gồm cả tài chính ngân hàng, bảo hiểm, môi giới
chứng khoán, hoá dầu, sản xuất, thơng mại, đồn điền, trang trại, khách sạn,... cũng nh các
tổ chức công ích, phi lợi nhuận.
Bề dày kinh nghiệm trong n ớc
Công ty Kiểm toán AFC đã trải qua hơn 10 năm hoạt động trong lĩnh vực
kiểm toán và t vấn tài chính. So với các công ty kiểm toán trên toàn thế giới thì đây vẫn là
một công ty còn non trẻ, tuy vậy, tại Việt Nam, Công ty Kiểm toán AFC vẫn là một trong
những công ty đầu tiên hoạt động trong lĩnh vực kiểm toán. Với đội ngũ công nhân viên
giàu kinh nghiệm, công ty đã tự xây dựng cho mình một chơng trình kiểm toán khá đầy
đủ và cụ thể. Sự tự tin kết hợp với sự nhiệt tình trong công việc của đội ngũ KTV đã giúp
cho công ty tạo đợc uy tín rất tốt đối với khách hàng.
3.1.2. Khó khăn
Trong điều kiện một đất nớc đang phát triển nh Việt Nam hiện nay, hoạt động
kiểm toán nói chung và hoạt động kiểm toán độc lập nói riêng vẫn đang là những hoạt
động còn mới mẻ. Hành lang pháp lý cho hoạt động kiểm toán đang trong giai đoạn hoàn
thiện, nội dung cũng nh phơng pháp vận dụng trong các cuộc kiểm toán của Việt Nam
còn đang ở giai đoạn đầu, nguồn tài liệu còn thiếu sót cả về số lợng và tính đồng bộ, vì
vậy mà chất lợng của cuộc kiểm toán vẫn cha đợc đảm bảo. Việc lập đợc một kế hoạch
kiểm toán sao cho giảm thiểu đợc tối đa các rủi ro kiểm toán với mức chi phí phù hợp vẫn
là một vấn đề hết sức khó khăn đối với các cấp lãnh đạo của Công ty Kiểm toán AFC nói
riêng và của tất cả các công ty kiểm toán trong nớc nói chung. Điều này do nhiều nguyên
nhân khác nhau.
3.1.2.1. Khó khăn từ phía công ty Cổ phần Kiểm toán và T vấn Tài chính Kế toán
KTV có vai trò tiến hành thu thập bằng chứng kiểm toán để làm cơ sở đa ra ý

kiến của mình. Trong hoạt động kiểm toán, dù có thận trọng một cách thích đáng nhng
KTV sẽ vẫn gặp phải những rủi ro kiểm toán ngoài mong muốn trong việc đa ra ý kiến về
BCTC của khách hàng. Đôi khi sự thiếu sót này là do trình độ của KTV, nhng cũng có tr-
ờng hợp dù KTV có trình độ cao, giàu kinh nghiệm thì vẫn có khả năng không phát hiện
đợc những sai sót trọng yếu trên BCTC của khách hàng. KTV luôn phải cố gắng giảm
mức rủi ro cho việc không phát hiện đơc những sai sót trọng yếu trên BCTC của công ty
khách hàng xuống mức chấp nhận đợc. Do đó sẽ ảnh hởng đến việc thu thập các bằng
chứng kiểm toán và chi phí của cuộc kiểm toán. Cụ thể nh sau:
KTV bị hạn chế bởi các giới hạn kiểm toán đ a ra từ phía doanh nghiệp
ở nớc ta, vị trí pháp lý của KTV còn cha cao, nên nhiều doanh nghiệp còn ch-
a cung cấp đầy đủ các thông tin cho KTV. Trong một số trờng hợp do điều kiện kinh
doanh mà KTV không thể tham gia vào cuộc kiểm kê tài sản của doanh nghiệp, do đó
bằng chứng thu đợc chỉ là bằng chứng đợc cung cấp bởi chính khách hàng kiểm toán.
Những bằng chứng này có mức độ tin cậy không cao, vì thế nhiều khi KTV Công ty Kiểm
toán AFC lại phải tiến hành một số thủ tục kiểm toán thay thế khác, do đó số lợng bằng
chứng kiểm toán cần thu thập sẽ tăng lên, chi phí kiểm toán cũng tăng lên đáng kể.
Hạn chế về mặt trình độ và khoa học công nghệ
Thực tế, so với lịch sử hàng trăm năm của các công ty kiểm toán độc lập lớn
trên thế giới (Big 4), hoạt động kiểm toán ở Công ty Cổ phần Kiểm toán và T vấn Tài
chính Kế toán còn rất non trẻ. Mặc dù Công ty Kiểm toán AFC đã có những bớc tiến khá
nhanh và dài, đã gia nhập vào một tổ chức kiểm toán quốc tế khá lớn trên thế giới, song
chất lợng của một cuộc kiểm toán còn có hạn chế so với các công ty kiểm toán lớn trên
thế giới. Đối với các công ty kiểm toán lớn trên thế giới, do đã có một quá trình phát triển
lâu dài, với kinh nghiệm đã tích luỹ đợc trong nhiều năm, quy trình kiểm toán đã đợc
kiểm nghiệm nhiều qua thực tế nên đã đợc hoàn thiện hơn so với những công ty kiểm toán
tại Việt Nam, trong đó có Công ty Kiểm toán AFC. Tuy nhiên Công ty kiểm toán AFC
đang dần dần áp dụng phơng pháp tiếp cận kiểm toán của BDO, do đó trong thời gian tới,
giai đoạn lập kế hoạch kiểm toán sẽ đợc kiện toàn
Mặt khác, các công ty kiểm toán lớn trên thế giới là những công ty có vốn
lớn, ngân quỹ để đầu t vào khoa học công nghệ và đào tạo nhân viên cao hơn rất nhiều so

với các công ty kiểm toán tại Việt Nam. Bên cạnh đó, các công ty nớc ngoài có thể trả cho
nhân viên một mức lơng cao hơn nhiều, nên đã thu hút đợc lực lợng nhân viên trẻ, có
năng lực trong nớc làm việc cho công ty. Mặc dù, Công ty kiểm toán AFC cũng đã có h-
ớng đầu t theo chiều sâu nh cử cán bộ đi học, thuê các cuyên gia đào tạo,... nhng vẫn còn
hạn chế hơn so với các công ty kiểm toán lớn trên thế giới
Hạn chế về thời gian và khối l ợng công việc cần hoàn thành
Trong thời đại khoa học công nghệ hiện nay, nhu cầu về thông tin ngày càng
tăng lên. Trong khi đó, số lợng các công ty Kiểm toán tại Việt Nam còn quá ít so với nhu
cầu của hàng ngàn doanh nghiệp đang hoạt động từ Bắc vào Nam. Vì vậy, trong thực tế,
KTV Công ty kiểm toán AFC chỉ có thể cố gắng hoàn thành cuộc kiểm toán để đáp ứng
yêu cầu đặt ra của khách hàng, mà không có đủ thời gian để hoàn thiện các hồ sơ kiểm
toán một cách hoàn chỉnh trong mỗi cuộc kiểm toán. Điều này sẽ gây khó khăn cho các
cuộc kiểm toán năm tài chính tiếp theo trong trờng hợp khách hàng là khách hàng thờng
xuyên. Khó khăn này không chỉ riêng đối với Công ty Kiểm toán AFC mà nó cũng là khó
khăn chung của tất cả các công ty Kiểm toán trong nớc. Nhu cầu đặt ra quá lớn, trong khi
nhân lực lại quá ít, vì thế khối lợng công việc đối với các KTV trong mùa kiểm toán là
quá nhiều.
3.1.2.2. Khó khăn từ phía khách hàng
Hoạt động kiểm toán BCTC vẫn còn là một điều mới mẻ với các doanh
nghiệp tại Việt Nam. Do cha nhận thức đợc tầm quan trọng, cũng nh sự cần thiết phải
kiểm toán BCTC nên thái độ của hầu hết các doanh nghiệp Việt Nam về hoạt động kiểm
toán còn mang tính chất dè chừng, chống đối. Mặc dù trong những năm gần đây, Thủ tớng
chính phủ, Bộ Tài chính đã ban hành các văn bản qui định về đối tợng kiểm toán bắt buộc
và khuyến khích các doanh nghiệp tiến hành kiểm toán BCTC, tuy nhiên các doanh
nghiệp thuộc đối tợng bắt buộc phải kiểm toán BCTC vẫn còn hạn hẹp. Mặt khác, một số
doanh nghiệp đã thực hiện kiểm toán BCTC theo đúng quy định, nhng do cha nhận thức
đợc tầm quan trọng của kiểm toán BCTC nên khi đoàn kiểm toán xuống cơ sở làm việc thì
không nhận đợc sự hợp tác tuyệt đối của công ty khách hàng. Các thông tin KTV thu thập
đợc từ khách hàng đôi khi không đầy đủ và thiếu chính xác. Do đó KTV không thể hiểu
đợc đầy đủ về hoạt động kinh doanh của khách hàng, không thể đánh giá đợc hết các

khía cạnh trọng yếu của cuộc kiểm toán, mà chủ yếu KTV phải dựa vào kinh nghiệm bản
thân trong các cuộc kiểm toán trớc đây để đánh giá. Điều này dẫn đến rủi ro mà các công
ty kiểm toán gặp phải là rất cao. Với những thông tin thu thập đợc không đầy đủ và thiếu
chính xác nh vậy thì kế hoạch kiểm toán đợc đặt ra không phù hợp, các bớc công việc
trong kế hoạch cũng không hợp lý, do đó chi phí kiểm toán sẽ tăng lên do phát sinh những
chi phí ngoài dự kiến.
3.1.2.3. Khó khăn từ chế độ, chính sách của Nhà nớc
Hiện nay, hệ thống chuẩn mực kiểm toán Việt Nam vẫn đang trong giai đoạn
hoàn thiện, hành lang pháp lý cha đầy đủ, còn thiếu tính đồng bộ và còn nhiều hạn chế về
chất lợng. Theo quy định của Nhà nớc ta, có hai cơ quan đợc ban hành các chuẩn mực
kiểm toán, đó là Bộ Tài chính và Cơ quan Kiểm toán Nhà nớc. Về cơ bản, các chuẩn mực
kiểm toán dù đợc ban hành bởi Bộ Tài chính hay cơ quan Kiểm toán Nhà nớc đều có
những nguyên tắc chung, song trên thực tế, phơng pháp triển khai các hoạt động kiểm
toán lại đợc tiến hành khác nhau. Chính bởi sự không đồng bộ giữa các chuẩn mực kiểm
toán nên đôi khi doanh nghiệp có thể tranh thủ sự không đồng bộ này để gây khó khăn
cho công ty Kiểm toán. Thực tế ở một số doanh nghiệp đợc kiểm toán bởi cả Kiểm toán
độc lập và Kiểm toán Nhà nớc thì các báo cáo kiểm toán phát hành ra có những kết luận
khác nhau
Bên cạnh đó, các chuẩn mực kế toán hiện nay đôi khi còn rất gò bó, làm cứng
nhắc hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp, nhng đôi khi lại thể hiện sự nhạy cảm cao
trong quản lý tài chính kế toán tại doanh nghiệp, khiến cho doanh nghiệp có thể hiểu và
vận dụng vào thực tế theo nhiều cách khác nhau
Có thể nói, sự không đồng bộ trong cả chế độ kế toán và kiểm toán, làm cho
tính pháp lý của báo cáo kiểm toán không cao. Nhiều doanh nghiệp tận dụng triệt để sự sơ
hở của luật để điều chỉnh hoạt động kinh tế của đơn vị mình, đồng thời lợi dụng những
điểm cha chặt chẽ trong chế độ tài chính kế toán và kiểm toán để làm sai lệch các thông
tin phản ánh trên BCTC. Do đó, trong quá trình kiểm toán, KTV và công ty kiểm toán sẽ
phải đối mặt với rủi ro kiểm toán rất cao, chi phí kiểm toán sẽ tăng lên đáng kể.