Thuốc chữa bệnh zona

Thuốc chữa bệnh zona

Virut varicella zoster gây bệnh zona.
Zona là một bệnh ngoài da thường gặp. Nếu tính thời gian trong suốt
cuộc đời thì tỷ lệ người mắc bệnh có thể lên tới 20% dân số. Bệnh có thể phát
ở bất kỳ lứa tuổi nào nhưng tuổi càng cao thì tỷ lệ mắc bệnh càng tăng.
Đa số bệnh nhân zona có tiền sử mắc bệnh thủy đậu từ bé. Virut gây bệnh
zona cùng loài với virut gây bệnh thủy đậu có tên là virut varicella. Bệnh thủy đậu
gặp chủ yếu ở trẻ em dưới 5 tuổi. Sau khi bệnh thủy đậu đã khỏi thì một số virut
varicella vẫn còn tồn tại ở trạng thái tiềm tàng, không gây bệnh, cư trú ở hạch thần
kinh. Khi gặp điều kiện thuận lợi như: suy giảm miễn dịch, suy nhược cơ thể, các
sang chấn tinh thần... các virut này trở lại trạng thái hoạt động, nhân lên, phát triển
ra các đầu dây thần kinh cảm giác và gây bệnh. Lúc đầu bệnh nhân thường bị đau
rát hoặc cả đau và rát ở một vùng da và tổ chức dưới da ở một bên thân thể. Nhiều
bệnh nhân còn bị giật nhoi nhói từng cơn ở các vùng da này. Cảm giác đau rát tồn
tại khoảng 1-3 ngày thì tại vùng da này sẽ nổi lên các mụn nước, tập trung thành
từng chùm, nếu không điều trị kịp thời thì sẽ phát triển thành các bọng nước. Lúc
đầu tổn thương chỉ có các đám nhỏ phân bố rải rác thành một dải, nếu không điều
trị thì các mảng nhỏ này lan rộng ra và liên kết với nhau thành một mảng tổn
thương lớn khu trú ở toàn bộ một vạt da ở một bên thân thể: cả một vùng ngực
hoặc cả một vùng mạng sườn... Khi chưa có tổn thương da thì việc chẩn đoán bệnh
thường gặp nhiều khó khăn. Khi bệnh nhân chỉ có đau ở vùng liên sườn bên trái
thì rất dễ chẩn đoán nhầm với cơn đau thắt ngực. Đau ở vùng hố chậu phải có thể
chẩn đoán nhầm với viêm ruột thừa. Đau ở vùng mạng sườn hay bị nhầm với bệnh
lý của gan, dạ dày, ruột, thận... Đau ở vùng mắt hay nhầm với bệnh lý về mắt. Có
những bệnh nhân bị đau đầu dữ dội một bên trước khi phát tổn thương da của zona
thần kinh sọ não thì bệnh nhân rất lo lắng và đôi khi đã phải chụp CT sọ não để
loại trừ các bệnh khác.
Về chăm sóc da tại chỗ: Tuyệt đối không gãi, cạo, xát chanh, xát muối, đắp
đỗ xanh, gạo nếp. Nếu làm như trên sẽ làm cho tổn thương trở nên sâu hơn, lan
rộng hơn và đặc biệt gây nhiễm trùng, loét. Bệnh nhân vẫn có thể tắm được hằng

ngày nhưng không được xát xà phòng trực tiếp lên vùng da bị bệnh. Không cần
kiêng ăn uống.

Thuốc điều trị

Nếu điều trị muộn hoặc điều trị sớm mà không đủ liều thì sẽ để lại nhiều
biến chứng. Thời gian để trị liệu cho kết quả tốt nhất là 48 giờ sau khi có tổn
thương da. Trong vòng một tuần thì kết quả chậm hơn nhưng vẫn tốt. Nếu để
muộn quá thì kết quả điều trị kém và có thể để lại các di chứng như: đau kéo dài
nhiều tháng, nhiều năm thậm chí có những người đau kéo dài đến hết cuộc đời,
đặc biệt ở những người cao tuổi. Nếu zona gây tổn thương nhánh mắt dây thần
kinh số V (được chẩn đoán là zona mắt) thì có thể gây giảm hoặc mất thị lực hoàn
toàn. Nếu zona gây tổn thương dây thần kinh số VII (Hội chứng Ramsay Hunt) có
thể gây liệt mặt, méo mồm. Các biến chứng khác có thể gặp như: loét, sẹo lồi...
Tại chỗ: khi tổn thương còn mụn nước, tiết dịch nhiều thì không nên bôi
các loại thuốc mỡ vì sẽ làm tăng phù nề tại tổn thương. Nên bôi các loại dung dịch
như jarish, dalibour, dung dịch kháng sinh, xanh methylen, castelani..., sau 5-7
ngày tổn thương da khô hơn thì có thể bôi kem acyclovir ngày 3-5 lần.
Toàn thân: bệnh nhân bắt buộc phải uống đủ liều kháng sinh diệt virut dưới
sự theo dõi chặt chẽ của bác sĩ chuyên khoa da liễu. Kháng sinh là acyclovir uống
1 lần 800mg x 5 lần trong 1 ngày, cách 3 giờ uống 1 lần. Thời gian uống thuốc là 7
- 8 ngày liên tục. Thuốc có tác dụng phụ là nôn hoặc tiêu chảy ở 3 - 5% các trường
hợp. Khi có tác dụng phụ bệnh nhân phải đến khám lại ngay. Thuốc acyclovir
không dùng cho bệnh nhân suy thận, trong trường hợp này có thể sử dụng điện
châm cũng đạt được kết quả rất tốt ở nhiều bệnh nhân. Nếu đau quá có thể dùng
thuốc giảm đau. Nếu có điều kiện thì có thể chiếu tia laser Helinion tại chỗ để tổn
thương da chóng lành và góp phần hồi phục tổn thương dây thần kinh. Trong giai
đoạn bệnh đang tiến triển có thể tiêm gama globulin 16% để tăng cường miễn
dịch. Những bệnh nhân đau rát nhiều và mức độ đau giảm ít sau điều trị acyclovir
thì có thể uống thêm các thuốc giảm đau thần kinh như lyrica, gabapentine,

carbamazepine, amitriptyline nhưng phải có chỉ định và theo dõi của bác sĩ chuyên
khoa da liễu.
Zona thường không tái phát, không gây tổn thương các phủ tạng và não.

Vấn đề lây nhiễm zona

Virus Varicella Zoster có thể truyền qua rau thai. Trên thực tế chúng tôi
thấy một số trường hợp bị zona sau khi tiếp xúc với bệnh nhân thủy đậu hoặc bệnh
nhân zona. Ngược lại cũng có trường hợp con của một số bệnh nhân zona mắc
thủy đậu sau vài tuần.