Rượu - Kẻ thù số một của gan

Rượu - Kẻ thù số một của gan

Trước đây người ta chỉ nghĩ nhiều đến việc uống rượu có thể dẫn đến
xơ gan, thực ra việc uống rượu nhiều có thể gây tổn thương gan dưới các
dạng: gan nhiễm mỡ, viêm gan và xơ gan. Phụ nữ thường bị tổn thương nhiều
hơn nếu uống cùng mức độ như nam giới. Nếu nam giới uống một lượng rượu
có thể dẫn đến tổn thương gan thì nữ giới chỉ cần uống lượng nhỏ bằng 1/3
như vậy cũng có thể dẫn đến các tổn thương gan. Ngoài ra việc tổn thương
gan do uống rượu còn phụ thuộc vào từng cá nhân.
Ảnh hưởng của rượu đến gan như thế nào?
Rượu có thể cung cấp năng lượng nhưng không cung cấp các chất dinh
dưỡng thiết yếu, làm chán ăn, gây nên tình trạng kém hấp thu của đường tiêu hóa
do gây độc đối với đường tiêu hóa và tụy. Hậu quả là người nghiện rượu thường
ăn kém và ở tình trạng suy dinh dưỡng. Ngoài ra ở nam giới nếu nghiện rượu có
thể gây ra rối loạn nội tiết, tăng sản xuất estrogen - nội tiết buồng trứng, giảm
testoteron - nội tiết tinh hoàn sinh ra dẫn đến tình trạng to vú, giảm khả năng tình
dục.

Trường hợp gan nhiễm mỡ do uống rượu thường ít khi có dấu hiệu rõ mà
chỉ khoảng 1/3 có biểu hiện gan to và đôi khi có đau. Trên siêu âm sẽ thấy rõ tình
trạng gan nhiễm mỡ.
Nếu viêm gan do rượu có thể biểu hiện giống viêm gan nhiễm virut như sốt,
vàng da, vàng mắt, xét nghiệm máu có tăng nhẹ bạch cầu, tăng men gan và
bilirubin máu. Một số trường hợp có thể xuất hiện gan to đau. Ngoài ra có thể có
dấu hiệu tuần hoàn bàng hệ nổi dưới da bụng.
Trường hợp xơ gan do rượu đôi khi không có triệu chứng hoặc triệu chứng
giống như viêm gan. Trường hợp xơ gan có biến chứng có thể xuất hiện các dấu
hiệu là tăng áp lực tĩnh mạch cửa kèm với lách to, bụng cổ trướng, suy thận (hội
chứng gan thận), hoặc giảm sút tinh thần do gan, trường hợp này người bệnh có
các hành vi không làm chủ được bản thân, hoặc có thể tiến triển thành u gan. Nếu
tăng áp lực tĩnh mạch cửa, có biến chứng giãn tĩnh mạch thực quản có thể dẫn đến

nôn ra máu ồ ạt, nhiều trường hợp không cầm được sẽ dẫn đến tử vong nhanh
chóng.
Điều trị bệnh gan do rượu bằng cách nào?
Chẩn đoán bệnh qua khám lâm sàng, đặc biệt là xét nghiệm thấy chức năng
gan giảm, siêu âm thấy gan đa số to, đậm âm, bụng có dịch, có hình ảnh tăng áp
lực tĩnh mạch cửa, lách to..., đặc biệt việc chọc sinh thiết gan qua da sẽ giúp cho
chẩn đoán chắc chắn xơ gan.
Các biến chứng gan do rượu mang lại là xơ gan, dẫn đến suy gan - thận,
hoặc nôn ra máu, hoặc thành khối u. Ở Mỹ, nguyên nhân phổ biến của xơ gan là
do uống rượu quá nhiều trong khi ở các nước châu Phi và châu Á nguyên nhân
chính là viêm gan do nhiễm virut. Người ta thấy ở Mỹ xơ gan là nguyên nhân thứ
3 gây tử vong cao nhất chỉ sau bệnh tim mạch và bệnh ung thư ở lứa tuổi từ 45-65.
Nếu người nghiện rượu vẫn tiếp tục uống rượu khi gan đã bị thương tổn sẽ nhanh
chóng gây tử vong. Trường hợp ngừng uống rượu, tổn thương gan mỡ, viêm gan
có thể tự ngừng và gan được phục hồi, nếu đã bị xơ gan thì gan khó phục hồi lại
được.
Không có biện pháp nào điều trị khỏi hẳn xơ gan. Việc điều trị chỉ nhằm
giảm độc tố từ gan hạn chế quá trình xơ gan tiến triển, cung cấp vitamin, điều trị
các biến chứng như nôn máu bằng soi và tiêm xơ giãn tĩnh mạch thực quản, hoặc
phẫu thuật làm giảm máu về tĩnh mạch cửa.
Ghép gan trong xơ gan, đặc biệt trường hợp xơ gan tiến triển rất hiệu quả.
Tuy nhiên việc ghép gan rất phức tạp và tốn kém, đặc biệt trong điều kiện như
nước ta hiện nay chưa có luật lấy tạng ở người chết đã làm hạn chế rất nhiều việc
thực hiện kỹ thuật này. Hơn nữa, nếu sau ghép gan vẫn tiếp tục uống rượu thì gan
được ghép cũng vẫn có thể tiến triển thành xơ gan.
Phòng bệnh gan do rượu
Tốt nhất là nên uống rượu có chừng mực. Khi có các biểu hiện tổn thương
gan do rượu: gan nhiễm mỡ, viêm gan và nhất là đã có xơ gan nên ngừng uống
rượu mới có hy vọng kéo dài được tuổi thọ. Mặc dù hiện nay ở Việt Nam, số
người bị xơ gan do rượu so với xơ gan do viêm gan siêu vi ít nhưng số lượng chắc

không nhỏ do tập quán, thói quen uống rượu phổ biến. Bản thân xơ gan do rượu là
bệnh có thể phòng tránh được nên cần có ý thức về ăn uống và lối sống lành mạnh
sẽ hạn chế được biến chứng này.