SKKN vận dụng kiến thức liên môn để giải quyết các tình huống thực tiễn dành cho học sinh trung học

Sở GD & ĐT Hà Nam
Phòng Giáo dục & Đào tạoThanh Liêm
Trường THCS Đinh Công Tráng
Địa chỉ: xã Thanh Lưu, huyện Thanh Liêm
Điện thoại 03513.887272
Email: c2dctrang.tl@hanam. edu.vn

BÀI DỰ THI
VẬN DỤNG KIẾN THỨC LIÊN MƠN
ĐỂ GIẢI QUYẾT CÁC TÌNH HUỐNG THỰC TIỄN
DÀNH CHO HỌC SINH TRUNG HỌC
Thông tin về học sinh:
1. Họ và tên: Nguyễn Thị Ánh Tuyết
Ngày sinh:18/4/2003
Ngày sinh: 16/09/2004
Lớp : 8C
Lớp : 7A

1


I. Tên tình huống:
Tìm hiểu, phân tích một số tác nhân gây ô nhiễm môi trường ở trường
THCS Đinh Công Tráng và ở địa phương (xã Thanh Lưu). Đề xuất biện pháp xử
lí, kết hợp tuyên truyền ý thức bảo vệ mơi trường
II. Mục tiêu:
- Phân tích một số tác nhân gây nhiễm môi trường ở trường THCS Đinh Công
Tráng và ở địa phương (xã Thanh Lưu ).
- Đề xuất cách xử lí.
- Đưa ra những sáng kiến, giải pháp đề xuất tới lãnh đạo nhà trường và lãnh đạo xã
để xây dựng môi trường học tập và làm việc trong lành.

- Giúp các bạn học sinh và người dân trong xã nhận biết được các tác nhân trực tiếp
( hay gián tiếp) gây ô nhiễm môi trường sống và cùng góp phần chung tay hành
động bảo vệ mơi trường.
III. Tổng quan về các nghiên cứu liên quan đến việc giải quyết tình
huống:
* Vận dụng kiến thức liên mơn:
- Mơn Vật lí 7,8,9 : để phân tích các tác nhân gây ô nhiễm môi trường .
- Môn Sinh học: Tác hại của ô nhiễm môi trường và biện pháp bảo vệ
. Cách pha chế thuốc bảo vệ thực vật bằng chế phẩm sinh học.
- Mơn Tốn học: số liệu, thống kê.
- Môn Công nghệ: cách làm phân ủ hữu cơ.
- Mơn Tin học: Thiết kế các logo, áp phích, sưu tầm tài liệu…
- Mơn Hóa học: Các thành phần khí độc hại .
- Môn Giáo dục công dân:
+ Giáo dục hành vi, ý thức giữ gìn mơi trường.
+ Những hành động, việc làm cụ thể để bảo vệ môi trường.
- Môn Ngữ Văn: sử dụng hành văn mạch lạc, thuyết phục.
* Phương pháp nghiên cứu:
- Phương pháp :
+ Thu thập số liệu.
+ Điều tra phỏng vấn.
+ Điều tra khảo sát.
+ Phân tích và tổng hợp, xác định và phân loại thành phần rác thải.
IV. Giải pháp giải quyết tình huống:
- Tiến hành nghiên cứu, khảo sát thực tế.
- Tổng hợp các kết quả thu thập được, đưa ra những sáng kiến đề xuất lãnh đạo nhà
trường và lãnh đạo xã.
-Tuyên truyền, nâng cao hiểu biết cho các bạn học sinh và người dân nơi em sinh
sống về :
+ Phân loại và xử lí rác thải, phế thải, cách ủ phân hữu cơ tận dụng từ rác ,rơm rạ.

+Tác hại đối với sức khỏe khi sống gần nguồn ô nhiễm và cách xử lí.
+ Ảnh hưởng việc sử
thuốc bảo vệ thực vật, cách chế tạo thuốc chế phẩm
sinh học thay thế.
+ Hậu quả việc lạm dụng ánh sáng nhân tạo. Tác động ý thức sử dụng điện tiết
kiệm an toàn.
2


V. Thuyết minh tiến trình giải quyết tình huống:
1. Nghiên cứu lí thuyết:
Hiện nay c khu đơ thị,
,
. Ở các khu chăn nuôi của người dân phần lớn chất thải của gia súc
khơng được xử lí. Rác sinh hoạt của các hộ gia đình chưa được xử lí triệt để. Rơm rạ
sau khi thu hoạch đốt bừa bãi. Việc sử dụng tràn lan thuốc BVTV trong trồng trọt
của người dân. L hiểm họa gây suy thối mơi trường và ngày càng đe dọa cuộc
sống của loài người
....
Việc lạm dụng ánh sáng nhân tạo cũng gây nên hiện tượng ấm dần lên của trái đất,
là một trong những nguyên nhân khiến học sinh mắc các tật về mắt ngày càng gia
tăng.
Vì vậy việc bảo vệ môi trường hơn bao giờ hết đã trở thành nhiệm vụ cấp bách của
toàn xã hội.
2. Các bước giải quyết tình huống:
2.1
tác nhân gây ơ nhiễm môi trường:
2.1.1. Trường học :
-Nguồn phát sinh : rác do các bạn học sinh xả ra, lá cây rụng.
-Tác hại :

* Rác vô cơ: Chúng không tự phân huỷ được, nếu không được thu gom kịp thời sẽ
gây mất mĩ quan trường học.
* Rác hữu cơ: Để lâu sẽ tạo cơ hội cho các loại nấm và vi khuẩn, côn trùng độc hại
phát triển gây bệnh cho con người.
2.1.2. Địa phương :
a) Ô nhiễm nguồn nước :
-Nguồn phát sinh: Vứt rác,vỏ chai thuốc BVTV, xả nước thải, phân chuồng ra dịng
chảy.
-Tác hại: Gây mất mĩ quan và gây ơ nhiễm nguồn nước, chất thải độc hịa tan vào
ơ nhiễm nguồn nước mặt, nước
(Vật lí 8). N
(Sinh 6). Tỉ lệ người mắc bệnh do sử dụng
nguồn nước bị ô nhiễm ngày càng gia tăng như: viêm màng kết, tiêu chảy,ung thư
da, ung thư phổi...

Vỏ thuốc trừ sâu vứt bừa bãi

Rác vứt dọc sông Cầu Nga (Thanh Lưu)
3


b) Ơ nhiễm khơng khí :
- Nguồn phát sinh :
+ Khói bụi, khí thải từ nhà máy, xe cộ.
+ Khí độc do: đ
,đ
, đốt than, chất
, gia cầm từ các hộ
chăn ni.
+ Sử dụng thuốc bảo vệ thực vật có thể bị khuếch tán vào khơng

....(Vật lí 8 ).

Phun thuốc trừ sâu

Đốt rơm rạ của người dân

Chất thải chăn ni

Khói bụi

-Tác hại :
+ Khí oxit cacbon ( CO) gây đau đầu, chóng mặt, ngất xỉu, tổn hại đến tim mạch.
+ Lưu huỳnh đioxit (SO2) được sinh ra từ quá trình đốt than tổ ong, xăng, dầu…,
gây độc hại đối với sức khỏe con người, động thực vật, là nguyên nhân gây ra hiện
tượng mưa axit.( Sinh 8, Hóa 8)
+
làm ng
ngộ độc,
bệnh như:
, bỏng, ung thư, ...

4


Ảnh: Nguồn internet
c) Ô nhiễm ánh sáng:
-Nguyên nhân:
+ Sử dụng ánh sáng nhân tạo chưa phù hợp
+ Các biển quảng cáo bật đèn 24/24
+ Các khu phố đèn đường, đèn trang trí...rối loạn đa sắc màu

Ánh sáng đèn điện được sử dụng tối đa vào ban đêm (xã Thanh Lưu)
-Hậu quả :
+Làm gia tăng nguy cơ rối loạn nhịp độ sinh học, đồng thời tác động lên các quá
trình chuyển hóa của cơ thể.
+ Những tác động tiêu cực của màn ánh sáng đối với mắt.
- Giảm độ tinh tế.
- Giảm khả năng nhận biết màu sắc.
- Giảm khả năng nhận biết độ tương phản.(vật lí 7,9)
+ Là tác nhân gián tiếp gây ô nhiễm môi trường và hiện tượng ấm dần lên của trái
đất gây lũ lụt, hạn hán...

5


Học sinh mắc các tật về mắt(sưu tầm)

Hạn hán(sưu tầm)

2.2. Các sáng kiến và đề xuất hướng xử lí
2.2.1. Trong trường học:
Chúng em đã tiến hành như sau:
a) Điều tra 50 học sinh trong trường theo nội dung bảng sau:
PHIẾU ĐIỀU TRA
Họ và tên học sinh :…………………………………………..
Không bao
giờ

Thỉnh
thoảng

Thường
xuyên

Luôn luôn

Bạn đã bao giờ vứt rác
thải bừa bãi chưa?
Bạn có vứt rác đúng nơi
quy định khơng?
Bạn đã phân loại rác tại
gia đình chưa ?
Bạn có sử dụng rác tái chế
khơng?
Bạn có sử dụng điện tiết
kiệm và an tồn khơng ?
Bạn đã từng tham ra
tuyên truyền bảo vệ môi
trường chưa?
b) Kết quả: Theo phiếu điều tra :
Kh
0%

20%

50%

Luôn luôn
30%
6

2.2.2 Ở địa phương
a) Phát phiếu điều tra đến 20 hộ trong thôn

Mẫu phiếu điều tra
Tên chủ hộ ……………………………………
STT Loại rác
Đánh dấu (x) vào ô phù hợp
1
Rác thải sinh hoạt
Tiện đâu vứt đấy Để vào nơi quy định
Đốt
2
Phân gia súc, gia cầm
Xả trực tiếp xuống Có bể chứa
ao
Có bể xử lý
3
4
5

Chai lọ, vỏ ni lông đựng thuốc Vứt bừa bãi
trừ sâu, trừ ốc, trừ cỏ
Rơm, rạ sau khi gặt
Đốt bừa bãi
Có
Gia đình đã từng dùng chế
phẩm sinh học chưa?

Để vào nơi quy định
Để sử dụng
Khơng

6
7

khơng ?
Bàn học bố trí ở nơi có nhiều
ánh sáng tự nhiên khơng ?

b) Kết quả theo phiếu điều tra :
STT Loại rác
1
Rác thải sinh hoạt

2
3
4
5
6
7

Kết quả
Tiện đâu vứt đấy Để vào nơi quy định
= 80%
= 10%
Đốt = 10%
Phân gia súc, gia cầm
Xả trực tiếp xuống Có bể chứa = 28%

ao = 70%
Có bể xử lý= 2%
Chai lọ, vỏ ni lông đựng thuốc Vứt bừa bãi = Để vào nơi quy định =
trừ sâu, trừ ốc, trừ cỏ
80%
20%
Rơm, rạ sau khi gặt
Đốt bừa bãi = Để sử dụng = 40%
60%
Gia đình đã từng dùng chế Có sử dụng= 20% Không sử dụng= 80%
phẩm sinh học chưa?
85%
15%
?
Bàn học bố trí ở nơi có nhiều Có = 65%
Khơng = 35%
ánh sáng tự nhiên không ?

c) Sử dụng kiến thức liên môn của các môn học để giải quyết tình huống:
- Mơn Hóa: Q trình phân hủy rác, đốt thủ cơng xảy ra các phản ứng hóa học sinh
ra khí độc như: SO2, CO, CO2 … các kim loại nặng: crơm, thủy ngân, chì …trong
rác gây ơ nhiễm khơng khí, mơi trường.
- Mơn Lý:
7


+ Sự khuếch tán
gây ô nhiễm
+S

nước, đất. Sự lan

trong không khí

,
.
- Tốn học: thống kê, mơ tả.
- Mơn Cơng nghệ : Phương pháp ủ phân hữu cơ.
- Môn Sinh: Pha chế thuốc trừ sâu sinh học.
2.2.3 Đề xuất một số biện pháp xử lý:
2.2.3.1. Trường THCS Đinh Công Tráng:
Hoạt động của chúng em:
a) Phân loại rác thải:
- Em và các bạn đã dán nhãn vào các thùng đựng rác để đánh dấu thùng rác hữu
cơ, thùng rác vô cơ và rác tái chế.
+ Rác tái chế: giấy vụn, nhựa, …
+ Rác hữu cơ: lá cây rụng, thức ăn thừa…
+ Rác vô cơ: vỏ bánh kẹo, vỏ hộp sữa, túi nilon...

Các bạn đổ rác và phân loại rác
b) Đề xuất biện pháp xử lí
* Đối với rác:
+ Rác hữu cơ :
- Đem ủ tạo thành phân bón cho hoa và cây trong trường.

Ủ phân từ rác hữu cơ thu gom ở trường
8


+ Rác vô cơ và rác tái chế:

- Giấy vụn đem bán làm kế hoạch nhỏ.
- Sử dụng các xô đựng rác đã hỏng để trồng hoa.
- Làm những đồ vật handmake từ rác(khung ảnh, hoa giấy, thiếp....).

Các sản phẩm chúng em tái chế từ rác

Chúng em trang trí lớp học bằng các sản phẩm được tái chế từ rác

+ Rác thải không phân huỷ được:
-Thu gom và vận chuyển rác để xử lí theo

.

9


*

:
+ Luôn vệ sinh trường lớp xanh, sạch, đẹp.
+
cây xanh.

cây xanh trong khuôn viên
*
:
+ Chúng em tuyên truyền các bạn học sinh sử dụng điện tiết kiệm.
+ Hưởng ứng giờ trái đất.

Tắt điện trước khi ra khỏi phòng

10


+ Ở nhà
.
+ Sử dụng loại bóng điện có lợi cho mắt.

Để bàn học gần cửa sổ
+

.

Bếp sử dụng năng lượng mặt trời (Sản phẩm do chúng em sáng tạo)

Bếp năng lượng mặt trời( sản phẩm do chúng em sáng tạo)
11


2.2.3.2 Trong xã :
a)
- Mỗi gia đình cần có chỗ để rác cố định gọn gàng sạch sẽ.
- Vận động mỗi gia đình nên phân loại rác như sau:
Rác thải sinh hoạt

Thu gom
Phân loại
Rác thải hữu cơ

Trộn ủ

Tái chế được

Không tái chế được

Bán (hoặc sử dụng)

Để đúng nơi quy định

Làm phân bón sinh học

Em phân loại rác tại gia đình

Đội vệ sinh thu gom

Em vận động người dân phân loại rác

b) Biện pháp xử lí :
* Rác sinh hoạt :
- Rác hữu cơ: có thể sử dụng làm phân ủ hữu cơ.
12


Cách thức tiến hành:
+ Chuẩn bị một thùng xốp có nắp thống khí, đáy của thùng có lỗ thống để tiếp
xúc với khơng khí. Đặt thùng cách mặt sàn khoảng 5cm, đặt 1 khay ở dưới để hứng
nước (nếu có).
+ Để dưới đáy thùng các vật liệu như lá khô, trấu, rơm dày 15cm. Cho các loại
rác hữu cơ như lá rau, vỏ hoa quả, bã chè, bã cà phê,..
+ Vẩy nước vào để đảm bảo độ ẩm.
+ Cung cấp oxi bằng cách đảo trộn thường xuyên và cho thêm các rác hữu cơ mới

vào thùng phân ủ hằng ngày.
+ Sau khoảng 30 ngày ta có một thùng phân ủ với đầy đủ các chất dinh dưỡng để
bón cho cây, vừa tiết kiệm chi phí mà lại khơng gây ơ nhiễm môi trường.

Em hướng dẫn người dân ủ phân từ rác hữu cơ
-Rác tái chế :
+ Giấy , bìa.. để bán.
+ Vỏ chai, thùng xốp , xô nhựa.. dùng để trồng rau, hoa.

13


Em tận dụng chai, lọ, túi ni lông, chậu hỏng ...,để trồng rau và hoa
- Rác không phân hủy được: Thu gom đưa về nơi tập kết rác của xã
* Chống ơ
- Mỗi hộ gia đình, p
, gia cầm cần có bể chứa.

-Các hộ sống gần dân nguồn ơ nhiễm nên:

Để hũ vơi bột ( khử khí độc).

Trồng tường rào xanh để ngăn bụi.

14


- Rơm, rạ trộn ủ làm phân.

Một mơ hình ủ rơm tại ruộng..

+ Quy trình ủ rơm: rơm rạ tươi sau thu hoạch chất đống với chiều rộng 2m, cứ mỗi
lớp 30cm tưới một lượt dung dịch chế phẩm Fito-Biomix RR, bổ sung thêm NPK và
phân chuồng nếu có.
+ Ủ rơm rạ bằng cách sử dụng nilon, bạt, tải rách, bùn che đậy kín đảm bảo nhiệt
độ ủ từ 45-50 độ C. Sau 10 đến 15 ngày tiến hành ngày kiểm tra và đảo trộn.
+ Trong quá trình ủ thì tưới
.

Em vận động một hộ dân ủ phân từ rơm
15


Ủ rơm hoàn thành
- Chúng em tuyên
dân gần nơi em ở về tác
hại việc sử dụng thuốc bảo vệ thực vật:
+
.
+T
sinh học để diệt
trừ sâu bệnh.
- Cách pha chế, để tự tạo thuốc trừ sâu thảo mộc:
+Nguyên liệu: 1 kg tỏi, 1 kg ớt, 1 kg gừng và 3 lít rượu..
+ Giã tỏi, ớt, gừng, sau đó đem ngâm trong các chum hoặc thùng kín, đổ khoảng 1
lít rượu vào và bịt kín(khơng hở), để thùng ngâm ở những nơi râm mát , tránh làm
bay mất hơi rượu.
+Thời gian là 15 ngày.
+Cách pha chế : liều lượng pha là đổ 60ml nước cốt rượu ớt, 60 ml nước cốt rượu
tỏi, 60ml nước gừng. Sau đó lấy nước pha thêm 12 lít nước. Trong trường hợp nếu ta
ngâm chung vào 1 thùng thì chúng ta sẽ lấy khoảng 200ml nước cốt và pha với 12 lít

nước. Mỗi bình 12 lít, dùng phun cho 1 sào rau.

16


Nguyên liệu pha chế thuốc trừ sâu sinh học

Em vận động người dân sử dụng chế phẩm sinh học do em pha chế
17


*
sử dụng
tiết kiệm an toàn :
, đèn
.
).
.
3. Một số đề xuất, kiến nghị sau:
3.1. Đối với xã Thanh Lưu:
- Có quy định xử phạt nếu vứt rác bừa bãi.
- Ở mỗi cánh đồng xây bể đựng rác.
- Vận động các hộ dân tận dụng rơm để ủ phân.
- Kêu gọi người dân sử dụng chế phẩm sinh học thay thuốc BVTV.
3.2. Đối với nhà trường
- Tổ chức các hoạt động ngoại khóa cho chúng em được giao lưu trao đổi về chủ đề
“ Khi mơ
”.Qua đó kêu gọi mỗi học sinh là một tun truyền
viên tích cực.
-Có hình thức

c
, thiếu
an tồn trong nhà trường.
4. Kết quả việc giải quyết tình huống:
Giải quyết tình huống trên, chúng em đã góp phần:
- Tạo nên ngôi trường, địa phương nơi em ở xanh- sạch- đẹp.
- Các hộ gia đình có thể tận dụng phế thải đem lại hiệu quả kinh tế.
- Một số hộ dân nhận ra lợi ích thuốc trừ sâu thảo mộc và đã bắt đầu sử dụng.
- Giúp mọi người biết bảo vệ sức khỏe cho mình và cho người thân trong gia đình.

Khu vực Cầu Nga chuyên là nơi sả rác giờ sạch sẽ thơng thống
18


VI. Ý nghĩa của việc giải quyết tình huống:
Việc kết hợp các kiến thức liên môn như Sinh , Công nghệ, Hóa ,
, Giáo
dục cơng dân , Ngữ văn trong việc giải quyết tình huống thực tế rất quan trọng, giúp
cho :
+Vấn đề giải quyết có tính thuyết phục hơn.
+Tạo điều kiện cho chúng em chủ động, tích cực, sáng tạo, có nhiều hiểu biết hơn
về các lĩnh vực của đời sống xã hội.
+Giúp chúng em ý thức hơn trong việc học đi đôi với hành, rèn các kỹ năng giải
quyết tình huống trong thực tiễn cuộc sống.
XÁC NHẬN CỦA NHÀ TRƯỜNG

NGƯỜI THỰC HIỆN
Nguyễn Thị Ánh Tuyết
Đoàn Duy Tùng

19