HOÀN THIỆN KẾ TOÁN TIÊU THỤ THÀNH PHẨM VÀ XÁC ĐỊNH KẾT QUẢ KINH DOANH TẠI NHÀ MÁY QUY CHẾ TỪ SƠN

HOÀN THIỆN KẾ TOÁN TIÊU THỤ THÀNH PHẨM VÀ XÁC ĐỊNH
KẾT QUẢ KINH DOANH TẠI NHÀ MÁY QUY CHẾ TỪ SƠN
3.1. Nhận xét chung về kế toán tiêu thụ thành phẩm và xác định kết quả
kinh doanh tại Nhà máy Quy chế Từ Sơn
Bước sang nền kinh tế thị trường, khi mà những doanh nghiệp Nhà nước
gặp vô vàn những khó khăn trong thị trường cạnh tranh đầy thách thức như hiện
nay (các doanh nghiệp phải thực hiện hạch toán độc lập, không còn sự bao cấp
của Nhà nước) thì Nhà máy vẫn đứng vững và ngày càng phát triển bền vững.
Doanh thu và lợi nhuận của Nhà máy tăng lên qua các năm, thu nhập của người
lao động theo đó cũng được cải thiện, số lượng khách hàng có quan hệ làm ăn
lâu dài với Nhà máy ngày càng nhiều. Đó là kết quả của sự cố gằng và nỗ lực
lâu dài của toàn thể ban Giám đốc và của sự lao động tích cực của các cán bộ
nhân viên trong Nhà máy.
Có thể nói rằng, để có thể tồn tại và phát triển, mỗi doanh nghiệp phải tìm
cho mình một chiến lược kinh doanh phù hợp để nâng cao khả năng cạnh tranh
trong thị trường ngày nay. Doanh thu bán hàng là nguồn thu nhập, do vậy Nhà
máy ý thức được tầm quan trọng của công tác tiêu thụ và luôn đặt nhiệm vụ tổ
chức tốt công tác tiêu thụ lên hàng đầu. Để thực hiện mục tiêu này, Nhà máy đã
tổ chức một bộ máy kế toán nhạy bén với nhiệm vụ, cung cấp thông tin một
cách kịp thời, đầy đủ hỗ trợ cho công tác quản lý của ban lãnh đạo Nhà máy.
Đặc biệt là bộ phận kế toán tiêu thụ đã thực hiện tốt nhiệm vụ của mình trong
việc phản ánh tình hình tiêu thụ một cách chi tiết về số lượng, doanh thu bán
hàng, giá vốn hàng bán... và đã trở thành một công cụ đắc lực giúp ban lãnh đạo
Nhà máy ra quyết định kinh doanh một cách đúng đắn.
Qua thời gian thực tập tìm hiểu, nghiên cứu tiếp cận thực tế sản xuất và
thực tế công tác kế toán tại Nhà máy Quy chế Từ Sơn, em xin có một số nhận
xét về công tác kế toán tiêu thụ thành phẩm và xác định kết quả kinh doanh tại
Nhà máy như sau:
3.1.1. Những ưu điểm
- Về tổ chức bộ máy kế toán: Bộ máy kế toán được tổ chức có sự phân
công phân nhiệm rõ ràng. Cán bộ phòng kế toán đều là những người có trình độ

chuyên môn nghiệp vụ, nhiệt tình được bố trí công việc hợp lý, phù hợp với
năng lực của từng người, không những thế cán bộ kế toán Nhà máy còn không
ngừng học hỏi, nâng cao kiến thức hoàn thành tốt nhiệm vụ cấp trên giao.
- Về hệ thống chứng từ, sổ sách kế toán: việc xây dựng hệ thống chứng từ,
sổ sách, tài khoản của Nhà máy được vận dụng đúng theo chuẩn mực và chế độ
kế toán hiện hành. Chứng từ được tổ chức hợp lý, ghi chép đầy đủ, trung thực
các nghiệp vụ kinh tế phát sinh. Sổ sách của Nhà máy được tổ chức chặt chẽ,
thuận tiện cho quá trình ghi chép và lập Báo cáo tài chính, các tài khoản được
chi tiết đến cấp 4 nhưng vẫn đảm bảo tuân thủ theo chế độ kế toán. Về kế toán
tiêu thụ thành phẩm và xác định kết quả kinh doanh nói riêng, nhằm đảm bảo
cho việc hạch toán doanh thu bán các thành phẩm và giá vốn thành phẩm bán ra
được cụ thể, kế toán đã tổ chức hệ thống sổ chi tiết theo từng mặt hàng: thành
phẩm mộc, thành phẩm nhuộm đen, thành phẩm điện phân và thành phẩm
nhúng kẽm. Điều này đã giúp cho ban lãnh đạo Nhà máy nắm bắt được nhu cầu
của thị trường và hiệu quả kinh doanh của từng loại thành phẩm để từ đó có
quyết định hợp lý về tổ chức sản xuất cũng như đầu tư công nghệ nâng cao hiệu
quả sản xuất kinh doanh.
- Về việc ứng dụng công nghệ thông tin: hiện nay Nhà máy sử dụng phần
mềm kế toán Bravo 6.0, phần mềm kế toán này được thiết kế phù hợp với đặc
điểm hạch toán kế toán tại Nhà máy. Trong công tác kế toán thành phẩm và tiêu
thụ thành phẩm nhờ áp dụng kế toán máy, Nhà máy đã xây dựng được bảng mã
thành phẩm cho từng loại thành phẩm theo tên gọi, quy cách. Việc xây dựng
bảng mã thành phẩm góp phần không nhỏ vào công tác quản lý thành phẩm và
công tác kế toán thành phẩm tại Nhà máy.
- Về công tác theo dõi công nợ: kế toán tiêu thụ quản lý chặt chẽ lượng
thành phẩm tiêu thụ và các khoản phải thu khách hàng. Có sự phối hợp và đối
chiếu giữa kế toán tiêu thụ và kế toán theo dõi các khoản phải thu của khách
hàng. Các khoản phải thu được quản lý chi tiết, chặt chẽ theo từng khách hàng.
Hàng quý, trước khi lập Báo cáo Tài chính, Nhà máy luôn gửi thư xác nhận nợ
tới các khách hàng nhằm đảm bảo số liệu chính xác, đầy đủ.

- Về xác định kết quả kinh doanh: việc xác định kết quả kinh doanh của
Nhà máy được tiến hành vào cuối mỗi quý một cách chính xác và kịp thời. Các
khoản chi phí bán hàng và chi phí quản lý doanh nghiệp được theo dõi cụ thể,
chi tiết đảm bảo cho các khoản chi hợp lý và tiết kiệm.
3.1.2. Những hạn chế còn tồn tại
Nhìn chung, công tác kế toán của Nhà máy được tổ chức chặt chẽ, hiệu quả
tuân thủ chế độ kế toán. Tuy nhiên, do những nguyên nhân khách quan và chủ
quan mà công tác kế toán vẫn còn một số điểm chưa hoàn thiện.
- Về việc kế toán các khoản giảm trừ doanh thu: hiện nay ở Nhà máy Quy
chế Từ Sơn không theo dõi các khoản giảm trừ doanh thu là hàng bán bị trả lại,
giảm giá hàng bán và chiết khấu thương mại.
Ở Nhà máy hầu như không xuất hiện trường hợp khách hàng trả lại hàng
bán hay giảm giá hàng bán do hàng bị kém phẩm chất. Tuy nhiên, trong quá
trình sản xuất kinh doanh không thể đảm bảo chắc chắn rằng sản phẩm cung cấp
trên thị trường là đạt tiêu chuẩn. Khi khách hàng mua phải sản phẩm kém phẩm
chất thì việc trả lại và giảm giá hàng bán là điều không thể tránh khỏi. Vì vậy,
Nhà máy cần theo dõi các nghiệp vụ trả lại cũng như giảm giá hàng bán ra.
Bên cạnh đó, khuyến mại bằng tiền là một trong những biện pháp của Nhà
máy nhằm thu hút khách hàng và tăng doanh thu tiêu thụ. Đối với những khách
hàng mua sản phẩm của Nhà máy với khối lượng lớn, trị giá hàng mua từ 10
triệu Đồng trở lên sẽ được hưởng khuyến mại bằng tiền và khoản khuyến mại
này được hạch toán vào chi phí bán hàng. Như vậy là không đúng, vì thực chất
đây là một khoản giảm trừ doanh thu tiêu thụ trong kỳ. Điều này làm sai về nội
dung của chi phí bán hàng và tính chính xác của doanh thu bán hàng và cung
dịch vụ trong kỳ.
- Về việc kế toán doanh thu tiêu thụ nội bộ: ngoài việc xuất thành phẩm bán
cho các khách hàng, thành phẩm còn được xuất sử dụng cho các nhu cầu nội bộ
công ty như sửa chữa nội bộ, giới thiệu sản phẩm. Theo quy định, trường hợp
xuất sử dụng nội bộ phải được theo dõi trên tài khoản 512 – Doanh thu tiêu thụ
nội bộ. Nhưng hiện nay, Nhà máy không sử dụng tài khoản 512 để theo dõi các

nghiệp vụ kinh tế này mà hạch toán trực tiếp vào tài khoản chi phí liên quan như
627, 641, 642.
Ví dụ: ngày 03/12, Nhà máy xuất kho thành phẩm mộc phục vụ cho việc
sửa chữa ôtô chở hàng, nghiệp vụ này được hạch toán:
Nợ TK 641 987.297
Có TK 1551 987.297
(Mà thực chất đây được coi là tiêu thụ nội bộ và phải được hạch toán như sau:
Nợ TK 6322 987.297
Có TK 1551 987.297
Và Nợ TK 641 987.297
Có TK 512 987.297 )
Kế toán doanh thu tiêu thụ nội bộ như vậy không ảnh hưởng đến việc xác
định kết quả kinh doanh trong kỳ nhưng lại cung cấp thông tin không chính xác
về giá vốn hàng bán và doanh thu tiêu thụ nội bộ.
- Về phương pháp tính giá thành phẩm xuất kho tiêu thụ: Nhà máy sử dụng
phương pháp bình quân cả kỳ dự trữ để tính giá thành phẩm xuất kho. Phương
pháp này tuy có ưu điểm là đơn giản, dễ làm nhưng việc tính toán bị dồn vào
cuối kỳ gây ảnh hưởng đến công tác kế toán nói chung. Mặc dù có sự hỗ trợ của
phần mềm kế toán nhưng phương pháp này không thích hợp với doanh nghiệp
có nhiều loại thành phẩm và số lần nhập, xuất của mỗi thành phẩm nhiều như
Nhà máy Quy chế Từ Sơn.
- Về việc thu hồi nợ của khách hàng: do khách hàng của Nhà máy chủ yếu
là khách quen, có quan hệ làm ăn lâu dài nên việc mua chịu xảy ra rất thường
xuyên, nhiều khoản phải thu của khách hàng đến cuối năm 2007 là rất lớn, như
công ty Huynđai nợ lên đến hơn 4 tỷ đồng. Điều này làm ảnh hưởng không tốt
đến hoạt động kinh doanh của Nhà máy do Nhà máy phải thường xuyên đi vay
vốn của ngân hàng nên việc bị chiếm dụng vốn sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến việc
tăng lượng vốn đi vay, làm tăng đáng kể chi phí lãi vay, ảnh hưởng đến lợi
nhuận của Nhà máy.
- Về việc lập dự phòng phải thu khó đòi: thực chất các khoản dự phòng là

quyền lợi tài chính của Nhà máy. Nếu rủi ro thực sự xảy ra thì đó là nguồn bù
đắp thiệt hại. Hơn nữa, các khoản dự phòng được phép hạch toán vào chi phí
nên điều này có lợi cho Nhà máy về phương diện thuế. Việc không lập dự
phòng trước cho khoản nợ này đã làm cho chi phí trong kỳ tăng bất thường và
ảnh hưởng đến kết quả kinh doanh trong kỳ của Nhà máy.
- Về công tác kế toán quản trị: công tác kế toán quản trị tại Nhà máy chưa
được quan tâm đúng mức. Đây là một mảng quan trọng giúp cho các nhà quản
trị một cách đắc lực.
3.2. Một số ý kiến đề xuất nhằm hoàn thiện kế toán tiêu thụ thành phẩm và
xác định kết quả kinh doanh tại Nhà máy Quy chế Từ Sơn
3.2.1. Sự cần thiết phải hoàn thiện kế toán tiêu thụ thành phẩm và xác định
kết quả kinh doanh
Sự thành bại của một doanh nghiệp phụ thuộc rất lớn vào công tác kế toán.
Thông qua việc kiểm tra, tính toán, ghi chép, phân loại, tổng hợp nghiệp vụ phát
sinh bằng hệ thống phương pháp khoa học của kế toán: chứng từ, đối ứng tài
khoản, tính giá, tổng hợp cân đối có thể biết được thông tin đầy đủ, chính xác,
kịp thời toàn diện về tài sản và nguồn vốn của doanh nghiệp.
Kế toán tiêu thụ thành phẩm và xác định kết quả kinh doanh có vai trò
quan trọng trong công tác kế toán của Nhà máy. Bởi phần hành này phản ánh
một cách trực tiếp các thông tin về sản phẩm, khách hàng, thị trường tiêu thụ,
khả năng bù đắp chi phí và tạo ra lợi nhuận trong kỳ. Bất kỳ một sự hạn chế nào
trong công tác kế toán tiêu thụ thành phẩm và xác định kết quả kinh doanh đều
ảnh hưởng đến tính chính xác và kịp thời của thông tin kế toán tại doanh nghiệp.
Do vậy việc hoàn thiện kế toán tiêu thụ thành phẩm và xác định kết quả tiêu thụ
là hết sức cần thiết.
3.2.2. Phương hướng hoàn thiện
Hoàn thiện là cần thiết và tất yếu, nhưng để đảm bảo tính khoa học trong
việc hạch toán tiêu thụ thành phẩm và xác định kết quả kinh doanh thì các biện
pháp hoàn thiện phải có tính khả thi, phù hợp với chế độ kế toán hiện hành. Do
đó, hoàn thiện công tác kế toán nói chung và kế toán tiêu thụ thành phẩm và xác

định kết quả kinh doanh tại Nhà máy Quy chế Từ Sơn cần phải đảm bảo một số
yêu cầu sau:
Thứ nhất, hoàn thiện phải dựa trên cơ sở tôn trọng các cơ chế tài chính, chế
độ kế toán. Kế toán không chỉ là công cụ quản lý của doanh nghiệp, nó còn là
công cụ quản lý tài chính quan trọng của Nhà nước. Tuy nhiên việc Nhà nước
ban hành các cơ chế tài chính, văn bản pháp lý chỉ mang tính chất tổng hợp và
hướng dẫn cho các doanh nghiệp. Việc tổ chức kế toán tại doanh nghiệp cần
phải vận dụng sáng tạo, linh hoạt, tránh dập khuôn máy móc.
Thứ hai, hoàn thiện phải dựa trên cơ sở tiết kiệm chi phí, giảm nhẹ công tác
kế toán nhưng vẫn đảm bảo tính khoa học, đảm bảo hiệu quả của công tác kế
toán nói chung.
Thứ ba, hoàn thiện phải trên cơ sở phù hợp với đặc điểm sản xuất kinh
doanh của doanh nghiệp. Mỗi doanh nghiệp có đặc điểm tổ chức hoạt động sản
xuất kinh doanh khác nhau. Chính vì vậy, việc vận dụng chế độ kế toán sao cho
phù hợp với trình độ của doanh nghiệp, ngành nghề sản xuất kinh doanh, điều
kiện vật chất... của doanh nghiệp là cần thiết.
3.2.3. Giải pháp hoàn thiện
- Về kế toán các khoản giảm trừ doanh thu: Nhà máy nên mở sổ theo
dõi tài khoản 521 - Chiết khấu thương mại, tài khoản 531 – Hàng bán bị trả lại,
tài khoản 532 - Giảm giá hàng bán.
Việc hạch toán chiết khấu thương mại vào chi phí bán hàng là sai bản chất
của nghiệp vụ kế toán. Nhà máy nên mở sổ theo dõi khoản chiết khấu thương