VIRUS ARBO (VI SINH) (chữ biến dạng do slide dùng font VNI times, tải về xem bình thường)

VIRUS ARBO


1. ĐẠI CƯƠNG:
Arbo - Arthropod-borne
virus: gây bệnh qua
tiết túc, gặm nhấm.
Người - ký chủ tai nạn,
không q/trọng trong
tồn tại hay truyền
bệnh, trừ sốt vàng &
SXH. ĐV có xương sống
bị truyền virus qua
2


2. KHẢ NĂNG GÂY BỆNH:
1. Sốt phát ban

2. Viêm não, tử vong
cao
3. SXH, diễn tiến
nặng, tử vong
3. PHÂN LOẠI:
Arbo & nhóm lây qua
trung gian gặm nhấm
Togaviridae, Flavi,
3


VIRUS DENGUE

1. ĐẠI CƯƠNG:
* SD, SXHD - shock SXH,
tử vong.
* Dịch chu kỳ 3-4
năm – ĐNÁ, Tây TBD.
Việt Nam (1960), mắc,
tử vong cao nhất TE VN)
* 2 dịch SXH –

Indonesia, Cairo 1779,

4


* Dengue đầu tiên là
DEN-1, 2. Hammon tìm ra
DEN-3, 4 - Manila 1956.
* Đến nay, phân lập
nhiều Dengue, nhưng
đều thuộc 4 type trên.
Vector truyền bệnh:
muỗi Aedes aegypti.
5


2. TÍNH CHẤT:
Virus Dengue ⊂ họ
Flaviviridae
2.1. Hình thái – cấu
trúc:

Cầu, d: 45-60nm
1. Nhân: RNA, sợi đơn,
cực dương
2. Capsid: khối, 20 mặt
3. Màng bọc: lipoprotein
6


3 protein cấu trúc:
1. Protein lõi C
2. Protein màng M:
Protein tiền màng (pr
M), Protein màng
3. Protein vỏ E: bao
phần lõi, kết hợp
thụ thể, gây NKHC,
tạo KT trung hòa
7


7 protein không cấu
trúc (NS1, NS2A, NS2B,
NS3, NS4A, NS4B và
NS5). Chức năng
ptotein không cấu
trúc chưa rõ.

8

khơng-M

C

M

prM

E

Protein cấu
trúc

ns2a

NS1

Protein khơng cấu trúc

ns2b

ns4a

NS3

ns4b

NS5

Hình 9.2. Sơ đồ bộ gen

virus Denguec

9


2.2. Đề kháng:
Bị diệt > 56oC, UV, Ether,
formalin. Bảo quản tốt
nhất ở -70oC
2.3. Kháng nguyên:
DEN-1, DEN-2, DEN-3, DEN-4.
Có phản ứng chéo
2.4. Nuôi cấy: não chuột
bạch sơ sinh, muỗi trưởng
thành, TB Vero, LLC-MK2.
2.5. Trung gian truyền bệnh
Chủ yếu là Aedes aegypti.
10


3. SINH BỆNH HỌC:
 Có ba giả thuyết chính:
1. Thúc đẩy nhiễm
trùng phụ thuộc KT
2. Độc lực của virus
Dengue
3. Cơ chế sinh bệnh học
miễn dịch
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------

1.Thúc đẩy nhiễm trùng

phụ thuộc KT - (Halstead):
11


 Đáp ứng sơ nhiễm: IgM
xuất hiện sớm, ↑ cao
trong 2 tuần, IgG thấp.
 Đáp ứng tái nhiễm:
IgG xuất hiện sớm, ↑
cao trong 2 tuần, IgM
thấp.

12


 KT ↑ cường lần sơ nhiễm

kết hợp với Dengue tái
nhiễm tạo phức hợp MD
→ BC đơn nhân ↑ thực bào
 Virus Dengue nhân lên
mạnh → nhiều TB nhiễm
→ hoạt hóa lympho gây
độc → ly giải BC đơn
nhân bị nhiễm → giải
phóng hóa chất trung
13

3.2. Độc lực của virus
Dengue:
 Biểu hiện LS SD, SXHD,
shock SXH do độc tính
virus khác nhau.
 Nồng độ virus trong
máu liên quan độ nặng
của bệnh, độc lực virus.
 Virus tăng trưởng nhanh
thúc đẩy biểu hiện
SXHD/ shock SXH
14


3.3. Cơ chế sinh bệnh học
MD
3.3.1. Sản xuất quá mức
cytokine: IL-2, IL-6, IL-8, IL10, IFNγ , TNFα trong
SXHD/ shock SXH
3.3.2. Giảm tiểu cầu và
KT kháng TC:
 Virus ƯC tủy xương →
giảm SX TC
 DEN-2 kết hợp với TC →
15


3.3.3. Rối loạn miễn dịch: ↓
BC hạt, BC đơn nhân;↑

lympho không điển hình;
ƯC tăng sinh TB T.
3.3.4. Ảnh hưởng trên TB
nội mạc:
o Đặc điểm của SXHD/
shock SXH là thoát
huyết tương
o Tổn thương TB nội mạc →
giải phóng cytokine,
16


3.3.5. Rối loạn đông máu:
 Tăng tính thấm thành
mạch
 TC giảm
 Giảm tổng hợp yếu tố
đông máu, nhưng lại
tiêu thụ nhiều vào
quá trình tăng đông
máu trong nội mạch.
RL đông máu nặng ở
17


4. BỆNH HỌC:
Không triệu chứng, SD,
SXHD, tử vong do shock
SXH.
4.1. Sốt Dengue:

 Thường gặp, ở trẻ
lớn, người lớn.
 LS: sốt, đau đầu, đau
nhức, nổi ban, ↓ BC.
Xuất huyết (±). 3-7

18


4.2. SXH Dengue:
 Trẻ nhỏ, hiếm gặp ở
người lớn.
 LS: sốt cao đột ngột 2-7
ngày. G/đoạn nguy kịch
tương ứng với lúc sốt ↓
hay hết sốt (ngày 3-5).
 Tổng trạng suy sụp đột
ngột - trụy tim mạch, lơ
mơ, chi lạnh, mạch nhanh
nhẹ, HA giảm, kẹp, xuất
19


5. CHẨN ĐOÁN PTN
5.1. Ph/lập virus:
 Lấy máu những ngày
đầu – g/đoạn nhiễm virus
huyết. Q/sát bệnh học
TB.
 Ph/lập virus xác định

type. PTN chuẩn.
20


5.2. Chẩn đoán HT học:
5.2.1. Ph/ứng ngăn NKHC:
 Nhạy cảm, dễ thực
hiện.
 KT ngăn NKHC tồn tại >
50 năm Nhược điểm:
không tin cậy để định
danh type.
21


5.2.2. Phản ứng KHBT:
 Sử dụng rộng rãi
 Nguyên tắc: BT bị tiêu
thụ trong ph/ứng KN – KT.
 KT KHBT x/hiện muộn,
tồn tại ngắn hơn KT
NKHC
 Đặc hiệu trong sơ
nhiễm, không đặc hiệu
trong tái nhiễm.
22


5.2.3. Phản ứng trung
hòa:

 Đặëc hiệu, nhạy cảm,
đắt, cần th/gian, kỹ
thuật khó
 Định danh trong sơ
nhiễm, hạn chế trong
tái nhiễm.
 KT trung hòa tồn tại >
50 năm

23


5.2.4. Phản ứng MD hấp
phụ gắn men thu bắt IgG
(MAC – ELISA):
 Ít nhạy cảm hơn TN ngăn
NKHC
 Đơn giản, rẻ tiền, dễ
thực hiện.
 MAC-ELISA (+) có ý
nghóa trên BN đang bệnh
hoặc nhiễm virus 2-3
24


5.2.5. Phản ứng MD hấp
phụ gắn men phát hiện
IgG gián tiếp (IgG-ELISA)
ELISA - sơ nhiễm, tái
nhiễm. không thể định

danh type gây nhiễm.
5.3. Phản ứng chuỗi RT
RCR:
 RT-PCR đặc hiệu cao,
kết quả sớm.
25