Bài giảng kinh tế : Những vấn đề lý luận cơ bản về luật kinh tế ở Việt Nam

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (490.82 KB, 7 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1>

TR

ƯỜ

NG...

KHOA……….

BÀI GI NG

Ả

</div>
(2)<div class='page_container' data-page=2>

CHƯƠNG I NH NG V N Đ LÝ LU N C B N V LU T KINH T Ữ Ấ Ề Ậ Ơ Ả Ề Ậ Ế Ở
VI T NAMỆ

1.1 LU T KINH T THEO QUAN NI M TRUY N TH NG.Ậ Ế Ệ Ề Ố

Lu t kinh t là t ng h p các quy ph m pháp lu t do nhà nậ ế ổ ợ ạ ậ ước ban hành để
đi u ch nh các quan h kinh t phát sinh trong quá trình qu n lý kinh t và trongề ỉ ệ ế ả ế
quá trình s n xu t kinh doanh gi a các c quan qu n lý nhà nả ấ ữ ơ ả ước v kinh t v iề ế ớ
các t ch c kinh t XHCN ho c gi a các t ch c xã h i ch nghĩa v i nhauổ ứ ế ặ ữ ổ ứ ộ ủ ớ
nh m th c hi n nhi m v k ho ch c a nhà nằ ự ệ ệ ụ ế ạ ủ ước giao.

Đ i tố ượng đi u ch nh:ề ỉ

Các quan h kinh t phát sinh trong quá trình qu n lý kinh t gi a các c quanệ ế ả ế ữ ơ
qu n lý nhà nả ước v kinh t v i các t ch c kinh t xã h i ch nghĩa.ề ế ớ ổ ứ ế ộ ủ

Các quan h kinh t phát sinh trong quá trình s n xu t kinh doanh gi a các tệ ế ả ấ ữ ổ
ch c kinh t XHCN v i nhau.ứ ế ớ

=> Đ i tố ượng đi u ch nh c a lu t kinh t là nh ng quan h kinh t v a mangề ỉ ủ ậ ế ữ ệ ế ừ
y u t tài s n v a mang y u t t ch c k ho ch.ế ố ả ừ ế ố ổ ứ ế ạ

Nh ng y u t này th hi n trong các nhóm quan h m c đ khác nhauữ ế ố ể ệ ệ ở ứ ộ

C th : ụ ể

Trong nhóm quan h qu n lý kinh t :ệ ả ế

Y u t t ch c k ho ch là tính tr i cịn y u t tài s n khơng đ m nét vì trongế ố ổ ứ ế ạ ộ ế ố ả ậ
quan h lãnh đ o y u t tài s n ch th hi n nh ng ch tiêu pháp l nh mà nhàệ ạ ế ố ả ỉ ể ệ ở ữ ỉ ệ
nước cân đ i v t t ti n v n cho các t ch c kinh t XHCN đ các t ch c kinhố ậ ư ề ố ổ ứ ế ể ổ ứ
t này th c hi n nhi m v k ho ch c a nhà nế ự ệ ệ ụ ế ạ ủ ước giao.

Trong nhóm quan h ngang:ệ

</div>
(3)<div class='page_container' data-page=3>

Y u t t ch c k ho ch trong quan h ngang ch th hi n ch :ế ố ổ ứ ế ạ ệ ỉ ể ệ ở ỗ

+ Nhà nước b t bu c các đ n v kinh t có liên quan ph i ký k t h p đ ng kinhắ ộ ơ ị ế ả ế ợ ồ
t .ế

+ Khi ký k t h p đ ng kinh t ph i d a vào ch tiêu pháp l nh. Trế ợ ồ ế ả ự ỉ ệ ường h p kợ ế
ho ch nhà nạ ước thay đ i ho c hu b thì h p đ ng đã ký cũng ph i thay đ iổ ặ ỷ ỏ ợ ồ ả ổ
ho c s a đ i theo (nh v y quan h h p đ ng theo c ch cũ không đặ ử ổ ư ậ ệ ợ ồ ơ ế ược hi uể
theo đúng nghĩa truy n th ng: T do kh ề ố ự ế ước, t do ý chí).ự

=> phương pháp đi u ch nhề ỉ

Đ phù h p v i đ c đi m c a đ i tể ợ ớ ặ ể ủ ố ượng đi u ch nh, lu t kinh t áp d ngề ỉ ậ ế ụ
phương pháp đi u ch nh riêng. Theo quan ni m truy n th ng phề ỉ ệ ề ố ương pháp đi uề
ch nh c a lu t kinh t là phỉ ủ ậ ế ương pháp k t h p hài hồ gi a phế ợ ữ ương pháp thoả
thu n bình đ ng v i phậ ẳ ớ ương pháp m nh l nh hành chính . ệ ệ Nghĩa là khi đi uề
ch nh 1 quan h kinh t c th , lu t kinh t ph i s d ng đ ng th i c 2ỉ ệ ế ụ ể ậ ế ả ử ụ ồ ờ ả
phương pháp tho thu n và m nh l nh ả ậ ệ ệ

=> Ch th c a lu t kinh tủ ể ủ ậ ế

Đ c tr ng c a n n kinh t XHCN là d a trên ch đ công h u v t li u s nặ ư ủ ề ế ự ế ộ ữ ề ư ệ ả
xu t và đấ ược qu n lý b ng c ch k ho ch hố t p trung vì v y ho t đ ngả ằ ơ ế ế ạ ậ ậ ạ ộ
kinh t không do t ng công dân riêng l th c hi n mà do t p th e ngế ừ ẻ ự ệ ậ ẻ ười lao
đ ng c a các t ch c kinh t nhà nộ ủ ổ ứ ế ước và t p th , các c quan kinh t và các tậ ể ơ ế ổ
ch c xã h i khác th c hi n.ứ ộ ự ệ

Ch th c a lu t kinh t g m:ủ ể ủ ậ ế ồ

Các c quan kinh tơ ế

Các t ch c XHCNổ ứ

Pháp nhân là 1 khái ni m đệ ượ ử ục s d ng đ ám ch 1 lo i ch th pháp lý đ cể ỉ ạ ủ ể ộ
l p đ phân bi t v i các ch th c a con ngậ ể ệ ớ ủ ể ủ ười (bao g m cá nhân và t p th ).ồ ậ ể

Nh ng c quan t ch c này đữ ơ ổ ứ ược g i ọ

</div>
(4)<div class='page_container' data-page=4>

tách b ch v m t tài s n c a nó v i tài s n cịn l i c a ch s h u, ngạ ề ặ ả ủ ớ ả ạ ủ ủ ở ữ ười đã
sáng t o ra nóạ

Theo quan ni m truy n th ng thì cá nhân khơng đệ ề ố ược cơng nh n là ch th c aậ ủ ể ủ
lu t kinh t b i l trong n n kinh t XHCN không t n tài thành ph n kinh t tậ ế ở ẽ ề ế ồ ầ ế ư
nhân.

Ngày nay Vi t Nam đang chuy n sang n n kinh t hàng hoá nhi u thành ph nệ ể ề ế ề ầ
theo c ch th trơ ế ị ường có s qu n lý c a nhà nự ả ủ ước thì nh ng quy đ nh c a lu tữ ị ủ ậ
kinh t trế ước đây khơng cịn phù h p v i n n kinh t th trợ ớ ề ế ị ường m t n n kinhộ ề
t có nh ng b n s c khác h n v i n n kinh t k ho ch hoá t p trung.ế ữ ả ắ ẳ ớ ề ế ế ạ ậ

Đó là

N n kinh t th trề ế ị ường là n n kinh t hàng hố Đa hình th c s h uề ế ứ ở ữ

Đa thành ph n kinh tầ ế

Đa l i íchợ

Các thành ph n kinh t đ u bình đ ng v i nhau tuy nhiên trong n n kinh t thầ ế ề ẳ ớ ề ế ị
trường c a Vi t Nam kinh t qu c doanh v n gi vai trò ch đ o nh m đ mủ ệ ế ố ẫ ữ ủ ạ ằ ả
b o s cân đ i nh t đ nh cho toàn b n n kinh t .ả ự ố ấ ị ộ ề ế

Trong n n kinh t th trề ế ị ường hình th c t ch c kinh doanh r t đa d ng vàứ ổ ứ ấ ạ
phong phú > Ch th kinh doanh khơng cịn bó h p các t ch c kinh t qu củ ể ẹ ở ổ ứ ế ố
doanh và t p th (HTX) mà m r ng đ n các lo i hình kinh doanh c a t nhân,ậ ể ở ộ ế ạ ủ ư
nước ngoài…Nh v y ch th c a lu t kinh t s đa d ng h n nhi u so v i cư ậ ủ ể ủ ậ ế ẽ ạ ơ ề ớ ơ
ch trế ước đây.

</div>
(5)<div class='page_container' data-page=5>

c a n n kinh t th trủ ề ế ị ường mà n n kinh t k ho ch hố t p trung khơng th có.ề ế ế ạ ậ ể
Nh ng đ c tính này ch ng t : ữ ặ ứ ỏ

+ Các ch th kinh doanh trong n n kinh t th trủ ể ề ế ị ường có th t do l a ch nể ự ự ọ
ngành ngh kinh doanh, t quy t đ nh quá trình kinh doanh và t ch u tráchề ự ế ị ự ị
nhi m v k t qu ho t đ ng s n xu t c a mình và có nghĩa v đóng góp v iệ ề ế ả ạ ộ ả ấ ủ ụ ớ
nhà nước mà không b chi ph i b i h th ng ch tiêu pháp l nh c a nhà nị ố ở ệ ố ỉ ệ ủ ước.
+Nh ng quan h kinh t đữ ệ ế ược thi t l p v i m c đích ch y u là kinh doanhế ậ ớ ụ ủ ế

ki m l i.ế ờ

Tuy nhiên khác v i m t s nớ ộ ố ước trong n n kinh t th trề ế ị ường nh ng đ c tínhữ ặ
trên n m trong 1 gi i h n nh t đ nh có nghĩa là n n kinh t th trằ ớ ạ ấ ị ề ế ị ường c a Vi tủ ệ

Nam ph i đ m b o có s qu n lý c a nhà nả ả ả ự ả ủ ước và theo đ nh hị ướng XHCN.

Nh n th c đậ ứ ược đúng đ n nh ng đ c tính c h u c a n n kinh t th trắ ữ ặ ố ữ ủ ề ế ị ường nói
chung cùng v i nh ng s c thái riêng c a n n kinh t th trớ ữ ắ ủ ề ế ị ường c a Vi et Namủ ị
các nhà làm lu t đã có thay đ i đáng k trong vi c xem xét các v n đ lý lu n vậ ổ ể ệ ấ ề ậ ề
lu t kinh t nh m phát huy đậ ế ằ ược vai trò đi u ti t các ho t đ ng kinh t c a lu tề ế ạ ộ ế ủ ậ
kinh t . ế

1.2 KHÁI NI M V LU T KINH TỆ Ề Ậ Ế
1.2.1 Khái ni m:ệ

Lu t kinh t trong đi u ki n n n kinh t th trậ ế ề ệ ề ế ị ường là t ng h p các quyổ ợ
ph m pháp lu t do nhà nạ ậ ước ban hành đ đi u ch nh các quan h kinh t phátể ề ỉ ệ ế
sinh trong quá trình t ch c và qu n lý kinh t c a nhà nổ ứ ả ế ủ ước và trong quá trình
s n xu t kinh doanh gi a các ch th kinh doanh v i nhauả ấ ữ ủ ể ớ

1.2.2 Đ i tố ượng đi u ch nh c a lu t kinh t ề ỉ ủ ậ ế

</div>
(6)<div class='page_container' data-page=6>

2 B i thồ ường thi t h iệ ạ

Là ch tài tài s n dùng đ bù đ p nh ng thi t h i th c t v tài s n cho bên bế ả ể ắ ữ ệ ạ ự ế ề ả ị
thi t h i. ệ ạ

Căn c phát sinh b i thứ ồ ường thi t h i đòi h i ph i đ y đ 4 y u t :ệ ạ ỏ ả ầ ủ ế ố

Có hành vi vi ph m h p đ ngạ ợ ồ

Có thi t h i th c t x y ra ệ ạ ự ế ả

Có m i quan h nhân qu gi a hành vi vi ph m h p đ ng kinh t và thi t h iố ệ ả ữ ạ ợ ồ ế ệ ạ

th c tự ế

Có l i c a bên vi ph m.ỗ ủ ạ

Trong đó thi t h i th c t x y ra không th thi u đệ ạ ự ế ả ể ế ược.

M c b i thứ ồ ường thi t h i không đệ ạ ược quy đ nh s n mà theo nguyên t c thi t h iị ẵ ắ ệ ạ
bao nhiêu thì b i thồ ường b y nhiêu.ấ

Nh ng thi t h i th c t mà bên vi ph m h p đ ng ph i b i thữ ệ ạ ự ế ạ ợ ồ ả ồ ường cho bên bị
thi t h i g m:ệ ạ ồ

Giá tr tài s n b m t mát, h h ng bao g m c ti n lãi ph i tr cho ngânị ả ị ấ ư ỏ ồ ả ề ả ả
hàng; Các kho n thu nh p mà l ra trong đi u ki n bình thả ậ ẽ ề ệ ường bên b vi ph mị ạ
cũng s thu đẽ ược.

Các chi phí đ h n ch thi t h i, do vi ph m h p đ ng gây ra mà bên vi ph mể ạ ế ệ ạ ạ ợ ồ ạ
ph i ch u.ả ị

</div>
(7)<div class='page_container' data-page=7></div>