BẢN SẮC ĐÔ THỊ BUÔN MA THUỘT: NHỮNG TRĂN TRỞ TRONG BẢO TỒN VÀ PHÁT TRIỂN

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

1

SỐ 5465, Thứ Ba, 27/06/2017
BẢN SẮC ĐÔ THỊ BUÔN MA THUỘT: NHỮNG TRĂN TRỞ TRONG BẢO

TỒN VÀ PHÁT TRIỂN

<b>Công cuộc đô thị hóa và hiện đại hóa diễn ra nhanh chóng đang đặt ra </b>
<b>nhiều áp lực cho TP. Bn Ma Thuột, nhất là trong việc gìn giữ, bảo tồn </b>
<b>những giá trị tạo nên bản sắc của một đô thị vùng Tây Nguyên... </b>

<b>Đô thị của những di sản văn hóa </b>

Là đơ thị hình thành và phát triển trên địa bàn cư trú của các cộng đồng dân tộc
thiểu số, Buôn Ma Thuột đã tạo cho mình những bản sắc riêng với những di sản
văn hóa vật thể và phi vật thể. Tuy nhiên, trong q trình đơ thị hóa, những giá
trị này đang dần bị mai một, xa rời đời sống cộng đồng. Đó là nếp nhà dài chỉ
cịn thấp thống ở một vài buôn; tiếng chiêng, cồng với không gian sinh hoạt đặc
thù cho nó cũng dần biến mất. Hình thái đơ thị Bn Ma Thuột vì vậy cũng rất
dễ giống, trùng lắp như những đô thị của Việt Nam nói chung và Tây Nguyên
nói riêng nếu khơng có sự điều tiết trong q trình phát triển.

Giáo sư, Tiến sĩ, Kiến trúc sư (GS.TS.KTS) Hoàng Đạo Kính, Ủy viên Đồn
chủ tịch Hội Quy hoạch Phát triển đô thị Việt Nam cho rằng, các dân tộc thiểu
số Tây Nguyên nói chung và người Êđê ở Bn Ma Thuột nói riêng sở hữu di
sản văn hóa vật thể tương đối khiêm nhường, chủ yếu là kiến trúc cư trú và vật
dụng đời sống. Nhưng di sản văn hóa phi vật thể của họ lại phong phú, với đặc
điểm nổi trội là chưa có giới hạn rõ rệt giữa văn hóa dĩ vãng và văn hóa hiện tại.
Do vậy khơng nên và không thể bảo tồn buôn làng như một bảo tàng ngoài trời
mà phải bảo tồn trong sự tiếp nối cuộc sống của cộng đồng dân cư. Các buôn ở
TP. Buôn Ma Thuột đều được xây dựng từ những năm 60 của thế kỷ trước,

trong hoàn cảnh lịch sử nhất định. Về phương diện tiến hóa chúng là những cấu
trúc cộng cư có quy hoạch, hình thái cư trú và cuộc sống chuyển biến vượt bậc
so với lịch sử. Về phương diện đô thị, buôn ở đây là những thiết chế chuyển tiếp
từ buôn sang thị. Trong hơn nửa thế kỷ qua, đồng bào đã bước vào quá trình đơ
thị hóa và thành thị hóa ở chừng mực và bằng những hình thức đó. Những căn
nhà dài ở đây đã được cải tiến rất rõ so với những kiến trúc tương tự ở buôn
truyền thống. Cho nên bảo tồn trước hết phải nhắm vào đối tượng và những giá
trị đích thực, chứ khơng phải bảo tồn một cái gì đó “lưng chừng”.

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

2

<i>Với mật độ xây dựng vừa phải, TP. Bn Ma Thuột giữ được nhiều khoảng </i>
<i>xanh trong lịng đô thị. Ảnh: H. Gia </i>

<b>Tiên phong về cảnh quan môi trường </b>

Tại Hội thảo khoa học về quy hoạch và quản lý đô thị TP. Buôn Ma Thuột vừa
được tổ chức vào đầu tháng 6 vừa qua, Buôn Ma Thuột được các nhà khoa học
đánh giá là đơ thị có nhiều tiềm năng để trở thành đô thị tiên phong về cảnh
quan môi trường. Đây là một trong những yếu tố quan trọng để xây dựng thành
phố này trở thành một đơ thị xanh của Tây Ngun. Phó Giáo sư.TS Lưu Đức
Cường, Quyền Viện trưởng Viện Quy hoạch đô thị-nông thôn Quốc gia cho
rằng, hệ thống công viên đô thị (cây xanh công cộng) của Buôn Ma Thuột phát
triển khá tốt với chỉ tiêu đạt 10 m2/người. Tuy nhiên, hệ thống rừng và thảm
thực vật tự nhiên quanh thành phố hiện nay khơng cịn nhiều (chủ yếu là cây
cơng nghiệp, diện tích rừng cịn rất ít). Với mục tiêu phấn đấu trở thành một đô
thị tiên phong về cảnh quan môi trường, Buôn Ma Thuột cần khôi phục lại vành
đai xanh bao quanh toàn bộ thành phố. Đồng thời, mở rộng, khơi thơng lại dịng
chảy của các con suối vừa tạo cảnh quan vừa tăng khả năng thoát nước mặt đô
thị, cải tạo môi trường...

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

3

hệ thống sông, hồ, vườn quốc gia, khu bảo tồn thiên nhiên... cùng văn hóa bản
địa để phát triển mạnh mẽ du lịch văn hóa cộng đồng.

<i>Bảo tàng Đắk Lắk, một trong những cơng trình kiến trúc mang biểu trưng văn </i>
<i>hóa các dân tộc Tây Nguyên. </i>

Và như GS Hoàng Đạo Kính tâm
huyết, chỉ có thể xây dựng một
thành phố bản sắc cả về đời sống
cộng đồng thành thị lẫn về diện mạo
kiến trúc nếu Buôn Ma Thuột đi lên
và được kiến tạo từ sự gợi mở của
tài nguyên thiên nhiên, sự tích lũy
văn hóa bản địa và văn hóa cộng
đồng đặc trưng, từ những ưu việt
của kiến trúc đơ thị đã hình thành và
đặc biệt là từ những chủ trương và
các chương trình mở mang thành
phố phải mang tính nhất qn và có
tầm nhìn địa phương.

<b>Lê Hương </b>

<i>Trích nguồn: </i>
<i> </i>

Đối với đô thị Buôn Ma Thuột cần chọn
những buôn, kiểu nhà thực sự đặc trưng,
thực sự là sản phẩm của tiếp biến lịch sử
của đồng bào các dân tộc Tây Nguyên để
giữ lại, bảo tồn một cách bài bản theo bảo
tàng học, còn lại cần được cải tạo để thích
ứng và hiện đại hóa, đặc biệt tránh mơ
hình hóa bn làng.

<i>TS.KTS <b>Nguyễn Xuân Hinh</b>, Trưởng </i>

</div>

<!--links-->