Cơ sở lý luận của công tác kế toán TSCĐ với việc quản lý và nâng cao hiệu quả sử dụng TSCĐ trong doanh nghiệp

Cơ sở lý luận của công tác kế toán TSCĐ với việc quản
lý và nâng cao hiệu quả sử dụng TSCĐ trong doanh
nghiệp
I- ý nghĩa và sự cần thiết phaỉ tổ chức hạch toán trong doanh nghiệp.
1.1- TSCĐ và đặc điiểm của tài sản cố định.
Tài sản cố định là biểu hiện bằng tiền của toàn bộ những tài sản của doanh
nghiệp, TSLĐ là những t liệu có giá trị lớn và có thời gian sử dụng dài. Theo quy
định hiện nay của bộ tài chính thì TSCĐ phải thoã mãn 2 điều kiện sau:
- Có thời gian sử dụng từ một năm trở lên.
- Có giá trị từ 5.000.000 đồng trở lên.
Những t liệu lao động thiếu một trong 2 tiêu chuẩn trên thì đợc coi là công
cụ lao động nhỏ. Để tiến hành hoạt động sản xuất kinh doanh, doanh nghiệp
cần có 3 yếu tố cơ bản: t liệu lao động, đối tợng lao động , sức lao động.TSCĐ là
cỏ sở vật chất không thể thiếu đối với hoạt động sản xuất của doanh nghiệp, nó
tham gia một cách trực tiếp hoặc gián tiếp vào hoạt động sản xuất kinh doanh
của doanh nghiệp.Vì vậy việc tổ chức quản lý và hạch toán tài sản cố định đóng
vai trò quan trọng trong việc tạo ra kết quả kinh doanh của doanh nghiệp, muốn
tổ chức quản lý và hạch toán TSCĐ một cách hiệu quả cần nắm vững những đặc
điểm sau của tài sản cố định.
- TSCĐ tham gia vào nhiều chu kỳ sản xuất vẫn giữ đợc hình thái ban đầu cho
đến khi h hỏng phải loại bỏ.
- Giá trị của TSCĐ bị hao mòn dần và chuyển dịch từng phần vào chi phí sản
xuất kinh doanh của doanh nghiệp
1.2- Yêu cầu quản lý TSCĐ trong doanh nghiệp.
Mục đích của hoạt động sản xuất kinh doanh củalà lợi nhuận để đạt đợc
lợi nhuận cao thì phải tối thiểu hoá chi phí. Để đạt đợc điều đó, quá trình sản
xuất kinh doanh cần phải đợc định hớng và thực hiến theo những hớng đã định
đó chính là chức năng quản lý hoạt động sản xuất kinh doanh .
TSCĐ cũng cần đợc quản lý một cánh hợp lý nhằm tạo ra hiệu quả cao
nhất. Quản lý TSCĐ cần đạt đợc những yêu cầu sau:
- Phải quản lý TSCĐ nh là một yếu tố cơ bản của quá trình sản xuất kinh doanh,

góp phần tạo ra năng lực sản xuất của đơn vị. Vì vậy kế toán phải cung cấp thông
tin về tài sản cố định hiện có,việc tăng giảm TSCĐ và việc bố trí sắp xếp cho bộ
phận sử dụng.
- Phải quản lý TSCĐ nh là bộ phận vốn cơ bản, đầu t dài hạn cho sản xuất kinh
doanh, có tốc độ chu chuyển chậm tính bằng nhiều năm tài chính có độ rủi ro
lớn. Do đó kế toán phải cung cấp những thông tin về các các loại vốn đã đầu t
cho tài sản cố định và chi tiết vốn đầu t cho chủ sở hữu, phải biết đợc nhu cầu
vốn cho đầu t mới, cho cải tạo và sữa chữa TSCĐ.
- Phải quản lý phần giá trị TSCĐ đã sử dụng nh một bộ phận chi phí của sản
xuất kinh doanh với 2 mục đích: thu hồi vốn đầu t hợp lý và phải đảm bảo khả
năng bù đắp chi phí.
1.3- Sự cần thiết tổ chức hạch toán.
Yêu cầu quản lý TSCĐ rất cao trong khi đó các nghiệp vụ về TSCĐ xảy ra
thờng xuyên và có quy mô lớn thời gian phát sinh dài nh: mua sắm, xây dựng,
khấu hao sữa chữa... Vì vậy để đảm bảo việc ghi chép kịp thời chính xác các
nghiệp vụ kinh tế phát sinh và cung cấp những thông tin hữu hiệunhất cho quản
lý thhì cần tổ chức hạch toán TSCĐ một cách khoa học.
Tổ chức hạch toán TSCĐ là quá trình tạo lập khối lợng công tác kế toán
trên sổ chi tiết, sổ tổng hợpvà báo cáo kế toán cho việc tăng giảmkhấu hao theo
yêu cầu quản lý cảu đơn vị nhà nớc.
Hạch toán TSCĐ trong doanh nghiệp cần đảm bảo những yêu cầu sau:
1) Ghi chép phản ánh chính xác kịp thời mọi biến động về số lợng, giá trị tài
sản.
2) Tính toán và phân bổ chính xác mức khấu háoTCĐ vào chi phí sản xuất
kinh doanhvới mức độ hao mòn của TSCĐ và chế độ quy định.
3) Tham gia vào việc lập kế hoạch đầu t, kế hoạch sũa chữa cải tạo liên quan
đến TSCĐ hiện có.
4) Thiết kế hệ thống sổ chi tiết và phơng pháp hạch toán chi tiết TSCĐ.
5) Thiết kế khối lợng công tác kế toán tổng hợp theo từng hình thức sổ kế
toán.

6)Thiết kế hệ thống báo cáo thông tin về TSCĐ cho quản lý tài sản trên các
mặt đầu t hay tía đầu t, tái đầu t hay cải tạo nâng cấp, cải tạo nâng cấp hay sửa
chữa lớn định kỳ, mức khấu hao và phong pháp khấu hao nh thế nào.
II. Phân loại đánh gía TSCĐ.
2.1- Phân loại TSCĐ.
TSCĐ trong doanh nghiệp có nhiều loại khác nhau đợc sử dụng trong
nhiều lĩnh vực khác nhau và đợc hình thành từ nhiều nguồn khác nhau. Do vậy
để thuận tiện cho việc quản lý, sử dụngvà hạch toán TSCĐ cần sắp xếp TSCĐ
theo từng nhóm và theo những tiêu thức đặc trng nhất định. Thông thờng có 4
cách phân loại sau.
2.1.1- Phân loại theo hình thái biểu hiệnTCSĐ hữu hình và TSCĐ vô hình.
2.1.1.1-TSCĐ hữu hình.
TSCĐ hữu hình là những tài sản đợc biểu hiện bằng hình thái vật chất cụ
thể, bao gồm.
Loại1: Nhà cửa vật kiến trúc.
Là TSCĐ của doanh nghiệp đợc hình thành sau quá trình thi công, xây
dựng nh trụ sở làm việc, nhà kho, hàng rào , tháp nớc, sân bãi các công trình
trang trí cho nhà cửa, đờng xá, cầu cống, đờng xá, cầu tàu cầu cảng...
Loại 2: Máy móc thiết bị
Là toàn bộ các loại máy móc thiết bịdùng trong hoạt động kinh doannh
của doanh nghiệp nh máy móc shuyên dùng, thiết bị công tác ,dây chuyền công
nghệ, những máy móc thiết bị đơn lẻ.
Loại 3: Phơng tiện vận tải , thiết bị truyền dẫn.
Là các loại phơng tiện vận tải gồm phơng tiện vận tải đờng sắt, đờng thuỷ,
đờng bộ, đờng không đờng ống và các thiết bị truyền dẫnnh hệ thống thông tin,
hệ thống điện , đờng ống nớc, băng tải.
Loại 4: Thiết bị, dụng cụ quản lý.
Là những thiết bị , dụng cụ dùng trong công tác quản lý hoạt động kinh
doanh của doanh nghiệp nh máy vi tính phục vụ quản lý, thiết bị điện tử, thiết bị
dụng cụ đo lờng, kiểm tra chất lợng, máy hút ẩm, hút bụi , chống mối mọt.

Loại5: Vờn cây lâu năm, súc vật làm việc và/ hoặc cho sản phẩm.
Là vờn cây lâu năm nh vờn cà phê, vờn chè, vờn cao su, vờn cây ăn quả,
thảm cỏ ,thảm cây xanh và súc vật làm việc và/ hoặc cho sản phẩm nh đàn voi
đàn ngựa, đàn trâu bò.
2.1.1.2- TSCĐ vô hình.
Tài sản cố định vô hình là những tài sản không có hình thái vật chất, phản
ánh một lợng giá trị mà doanh nghiệp đã thực sự đầu t xuất phát từ lợi ích hay
đặc quyền đặc lợi của doanh nghiệp: chi phí thành lập doanh nghiệp,chi phí su
tầm phát triển, quyền đặc nhọng, quyền khai thác bằng phát minh sáng chế, nhãn
hiệu thơng mại.
Phân loại theo hình thức này giúp cho ngời quản lý có một nhãn quan
tổng thể về cơ cấu đầu t của doanh nghiệp. Đây là căn cứ quan trọng để xây
dựng các quyết định đầu t hoặc điều chỉnh phơng hớng đầu t cho phù hợp với
tình hình thực tế.
Mặt khác nhà quản lý có thể dùng phơng pháp phân loại naỳ để đề ra biện
pháp quản lý tài sản, quản lý vốn tính toán khâú hao chính xác và hợp lý.
2.1.2-Phân loại theo quyền sở hữu.
Theo cách phân loại này tài sản đợc chia thành TSCĐ tự có và đi thuê .
2.1.2.1.-TSCĐ tự có.
T SCĐ tự cólà những tài sản xây dựng, mua sắm hoặc chế tạo bằng nguồn
vốn của doanh nghiệp do ngân sách cấp, do vay ngân hàng, nguồn vốn tự bổ
sung, nguồn vốn liên doanh.
2.1.2.2- TSCĐ đi thuê ngoài.
Trong thời gian đi thuê đơn vị cá quền sử dụng theo chức năngcảu tài sản
và có nghĩa vụ bảo quản, tu sửa và hoàn trả khi hết thời gian đi thuê TSCĐ đi
thuê gồm.
+ Tài sản cố định thuê hoạt động:
Là những tài sản đơn vị đi thuê của đơn vị khác đê sử dụng trong một thời gian
nhất định theo hợp đồng ký kết.
+ TSCĐ đi thuê dài hạn: Thực chất đây là sự thuê vốn, là những tài sản cố

định doanh nghiệp có quyền sử dụng, còn quyền sở hữu thuộc về doanh nghiệp
nếu đã trả hết nợ .
Cách phân loại này giúp cho ngời quản lý xác điịnh quyền sở hữu đối với
tài sản của mình đợc hiểu là quyền định đoạt, quyền quản lý và quyền khai thác.
2.2.3-Phân loại theo nguồn hình thành.
Phân loại theo nguồn hình thành dợc chia thành.
+ TSCĐ mua sắm, xây dựng bằng nguồn vốn đợc cấp.
+ TSCĐ mua sắm , xây dựng bằng nguồn vốn vay.
+ TSCĐ đợc mua sắm , xây dựng bằng nguồn vốn tự bổ sung của đơn vị.
2.2.4. Phân loại theo tình hình sử dụng.
Theo cách phân loại này TSCĐ đợc phân thành.
+ TSCĐ hành chính sự nghiệp.
Là những TSCĐ đợc hình thành từ nguồn kinh phí sự nghiệp và sử dụng
cho hoạt động sự nghiệp của đơn vị.
+TSCĐ phúc lợi:
Là những TSCĐ hình thành từ quỹ phúc lợi và sử dụng cho nhu cầu phúc
lợi của doanh nghiệp.
+ TSCĐ không cần dùng.
Là những TSCĐ không phù hợp với chức năng hoạt động của doanh
nghiệp đang làm thủ tục thanh lý, nhợng bán hoặc chuyển sang cho doanh
nghiệpkhác phơng pháp phân loại theo tình hình sử dụng giúp ngời quản lý biết
đợc một cách tổng quát tình hình sử dụng về số lợng và chất lợng TSCĐ hiện có
vốn cố định còn tiềm tàng hay ứ đọng từ đó tạo điều kiện cho việc phân tích,
kiểm tra đánh giá tiềm lực sản xuất cần khai thác.
2.2- Đánh giá TSCĐ.
Đánh giá TSCĐ là xác định giá trị ghi sổ của TSCĐ thông qua việc dánh
giá TSCĐ chúng ta có thông tin tổng hợp về tổng giá trị TSCĐ.
Đây là điều kiện cần thiết để tổ chức hạch toán TSCĐ. Chỉ khi tính giá
TSCĐ đợc chính xác thì mới phản ánh đợc việc tăng giảm và hạch toán TSCĐ
theo đúng thực trạng hiện có.Trong hạch toán TSCĐ đợc phản ánh theo nguyên

giá,giá trị hao mòn và giá trị còn lại.
2.2.1-Nguyên giá TSCĐ.
Nguyên giá TSCĐ là toàn bộ các chi phí thực tế đã chi ra để có TSCĐcho
đến khi đa vào hoạt động bình thờng nh giá mua thực tế của TSCĐ, các chi phí
vận chuyển, bốc dỡ, chi phí lắp đặt, chạy thử,lãi tiền vay đầu t cho TSCĐ khi cha
bàn giao và đa vào sử dụng thuế và lệ phí trớc bạ nếu có.
2.2.1.1- Xác định nguyên giá TSCĐ hữu hình
+ TSCĐ loại mua sắm.
Nguyên giá TSCĐ loại mua sắm (kể cả mua cũ và mua mới ) baogồm: giá thực tế
phải trả, lãi tiền vay đầu t cho TSCĐ khi cha đa TSCĐ vào sử dụng, chi phí vận
chuyển bốc dỡ tân trang trớc khi đa TSCĐ vào sử dụng chi phí lắp đặt chạy thử lệ
phí trớc bạ nếu có.
+ TSCĐ loại đầu t xây dựng.
Nguyên giá TSCĐ đầu t xây dựng(cả tự làm và thuê ngoài) là giá quyết toán công
trình xây dựng theo quy định tại điều lệ quản lý đầu t và xay dựng hiện hành, các
chi phí khác có liên quan, và lệ phí trớc bạ nếu có.
+TSCĐ đợc cấp đợc điều chuyển đến.
Nguyên giá TSCĐ đợc cấp đợc điều chuyển đến bao gồm: Giá trị còn lại trên sổ
kế toán của TSCĐ ở các đơn vị cấp, đơn vị điều chuyển đến, hoặc giá trị theo
đánh giá thực tế của hội đồng giao nhận, và các chi phí tân trang, chi phí sửa
chữa chi phí vận chuyển, bốc dỡ , lắp đặt, chạy thử, lệ phí trớc bạ (nếu có) mà
bên nhận TSCĐ phải chi ra trớc khi đa TSCĐ vào sử dụng.
Riêng nguyên giá TSCĐ điều chuyển giữa các đơn vị thành viên hạch toán
phụ thuộc trong doanh nghiệp là nguyên giá phản ánh ở đơn vị bị điều chuyển
với bộ hồ sơ của TSCĐ đó. Đơn vị nhận TSCĐ căn cứ vào nguyên giá , số khấu
hao luỹ kế, giá trị còn lại trên sổ kế toán của TSCĐ và phản ánh vào sổ kế toán.
Các chi phí có liên quan tới việc điều chuyển TSCĐ giữa các đơn vị thành viên
hạch toán phụ thuộc không hạch toán vào tăng nguyên giá TSCĐ mà hạch toán
vào chi phí kinh doanh trong kỳ.
+TSCĐ đợc cho, đợc biếu, đợc tặng, nhận vốn góp liên doanh, nhận lại

vốn góp do phát hiện thừa.
Nguyên giá TSCĐ đợc biếu, đợc tặng nhậnvốn góp liên doanh, nhận lại
vốn góp do phát hiện thừa bao gồm: Giá trị theo đánh giá thực tế của hội đồng
giao nhận, các chi phí tân trang, sửa chữa TSCĐ và các chi phí vận chuyển bốc
dỡ, lắp đặt, chạy thử , lệ phí trớc bạ (nếu có) mà bên nhận phải chi ra trớc khi đa
vào sử dụng.
2.2.1.2- Xác định nguyên giá TSCĐ vô hình:
+ Chi phí về đất sử dụng:
Là toàn bộ các chi phí thực tế đã chi ra có liên quan trực tiếp đến đất sử dụng bao
gồm: Tiền chi ra để có quyền sử dụng đất, chi phí cho đền bù giải phóng mặt
bằng, san lấp mặt bằng, lệ phí trớc bạ(nếu có)...(không bao gồm các chi phí chi
ra để xây dựng công trình trên đất)
Trờng hợp doanh nghiệp trả tiền thuê đất hàng năm hoặc định kỳ thì các
chi phí này đợc phân bổ dần vào chi phí kinh doanh trong các kỳ, không hạch
toán voà nguyên giá TSCĐ.
+ Chi phí thành lập doanh nghiệp.
Là các chi phí thực tế có liên quan trực tiếp tới việc chuẩn bị cho sự khai
sinh ra doanh nghiệp và đợc những ngời tham gia thành lập doanh nghiệp đồng ý
coi nh một phần vốn góp của mỗi ngời và đợc ghi trong điều lệ của doanh nghiệp
bao gồm: Các chi phí cho công tác nghiên cứu thăm dò, lập dự án đầu t thành lập
doanh nghiêp, chi phí thẩm định dự án, họp thành lập.
+ Chi phí nghiên cứu phát triển là toàn bộ chi phí thực tế doanh nghiệp đã
chi ra để thực hiện các công việc nghiêcn cứu , thăm dò, xây dựng các kế hoạch
đầu t dài hạn ....nhằm đem lại lợi ích lâu dài cho doanh nghiệp.
+ Chi phí về bằng phát minh sáng chế bản quyền tác giả, mua bản
quyền tác giả, nhận chuyển giao công nghệ... là toàn bộ các chi phí thực tế
doanh nghiệp đã chi ra cho các công trình nghiên cứu (bao gồm cả chi cho
sản xuất thử nghiệm, chi cho công tác kiểm nghiệm, nghiệm thu của nhà n-
ớc), đớc nhà nớc cấp bằng phát minh sáng chế , bản quyền tác giả, hoặc cả
chi phí để doanh nghiệp mua lại bản quyền tác giả bản quyền nhãn hiệu, chi

cho việc nhận chuyển giao công nghệ từ các tổ chức và cấ nhân... mà các chi
phí này có tác dụng phục vụ trực tiếp hoạt động kinh doanh của doanh
nghiệp.
+ Chi phí về lợi thế kinh doanh là khoản chi cho phần chênh lệch doanh
nghiệp phải trả thêm.
Chênh lệch phải trả thêm= Giá mua- giá trị của tài sản theo đánh giá thực
tế.
Khi doanh nghiệp đi mua nhận sáp nhập , hợp nhất một doanh nghiệp
khác. Lợi thế này đợc hình thành bởi u thế về vị trí kinh doanh về danh tiếng và
uy tín với bạn hàng về trình độ tay nghề của đội ngũ ngời lao động về tài điều
hành và tổ chức ban quản lý của doanh nghiệp đó.
2.2.1.3- Xác định nguyên giá TSCĐ thuê tài chính.
Nguyên giá TSCĐ thuê tài chính phản ánh ở đơn vị thuê nh đơn vị chủ sở
hữu tài sản bao gồm: Giá mua thực tế,các chi phí vận chuyển, bốc dỡ, các chi phí
sữa chữa tân trang trớc khi đa TSCĐ vào sử dụng, chi phí lắp đặt chạy thử lệ phí
trớc bạ nếu có.
Phần chênh lệch giữa tiền thuê TSCĐ phải trả cho đơn vị cho thuê và
nguyên giá TSCĐ đó đợc hạch toán vào chi phí kinh doanh phù hợp với thời hạn
hợp đồng thuê tài chính.
III- Hạch toán chi tiết TSCĐ.
Để quản lý và sử dụng TSCĐ một cách hiệu quả thì công tác hạch toán
chi tiết TSCĐ không thể thiếu đợc. Thông qua hạch toán chi tiết kế toán cung cấp
những chỉ tiêu quan trọng về cơ cấu TSCĐ, tình hình phân bổ TSCĐ, số lợng và
tình trạng chất lợng của TSCĐ...
Nội dung chính của công tác hạch toán chi tiết TSCĐ.
+ Đánh số TSCĐ.
Là việc quy định mỗi TSCĐ một số hiệu tơng ứng theo những nguyên tắc
nhất định. Việc đánh số TSCĐ đợc đợc tiến hành theo từng đối tợng TSCĐ. Mỗi
đối tợng ghi TSCĐ không phân biệt đang sử dụng hay dự trữ đòi hỏi phải có số
hiệu riêng. Số hiêu của mỗi đối tợng ghi TSCĐ không phân biệt đang sử dụng

hay dự trữ đòi hỏi phải có số hiệu riêng. Số hiệu của mỗi đối tợng ghi TSCĐ
không thay đổi trong suốt thời gian sử dụng hay bảo hành tại đơn vị.
+ Tổ chức chi tiết TSCĐ ở bộ phận kế toán của doanh nghiệp và tại các
đơn vị bộ phận sử dụng TSCĐ.
3.1-Hạch toán chi tiết tăng TSCĐ.
Mọi trờng hợp tăng TSCĐ doanh nghiệp đều phải lập ban kiểm nghiệm TSCĐ,
đồng thời cùng bên giao nhận lập Biên bản giao nhận TSCĐ.
Biên bản giao nhận TSCĐ phải đợc lập thành 2 bản, có đủ chữ ký của bên
giao, bên nhận và giám đốc doanh nghiệp, bên giao giữ một bản, doanh nghiệp
giữ một bản chuyển về phòng kế toán cùng với lý lịch và các tài liệu kỹ thuật,
các chứng từ có liên quan. Tại phòng kế toán, căn cứ vào hồ sơ TSCĐ, kế toán
mở thẻ hoặc sổ để hạch toán chi tiết TSCĐ.
Thẻ hoặc sổ để hạch toán chi tiết đợc mở để theo dõi từng đối tợng tài
sản riêng biệt hoặc nhóm tài sản cùng loại theo mẫu quy định. Thẻ hoặc sổ TSCĐ
đợc ghi chép những chỉ tiêu đặc trng cho đối tợng TSCĐ nh : Tên TSCĐ, ký mã
hiệu, mã hiệu. quy cách, số hiệu , tên nớc sản xuất... và tình hình sử dụng TSCĐ,
tình hình về giá trị hao mòn của TSCĐ.
Thẻ lập xong phải đợc đăng ký vào sổ đăng ký thẻ TSCĐ, thẻ đăng ký
TSCĐ đợc sắp xếp bảo quản trong hòm thẻ TSCĐ và giao cho cán bộ kế toán
TSCĐ giữ ghi chép và theo dõi.
Ngoài ra để hạch toán TSCĐ theo từng địa điểm sử dụng, công dụng và
nguồn vốn hình thành của TSCĐ, kế toán còn phải mở sổ chi tiết TSCĐ.
3.2 -Hạch toán chi tiết giảm TSCĐ.
Căn cứ vào chứng từ giảm TSCĐ kế toán phản ánh, ghi chép vào thẻ TSCĐ
và sổ chi tiết TSCĐ.
Đơn vị Mẫu số 01-TSCĐ
Địa chỉ
Ban hành theo QĐ số 186-CĐKT
Ngày 14/3/1995 của bộ tài chính
Biên bản giao nhận TSCĐ

Số
Nợ :
Có:
Căn cứ vào quyết định số ngày tháng năm về việc bàn giao TSCĐ .
Bên giao nhận TSCĐ .
- Ông, bà: Nguyễn văn Chức vụ : Đại diện bên nhận
- Ông bà: Hà Trọng B Chức vụ: Đại diện bên giao
Đại điểm giao nhận TSCĐ :
Xác nhận việc giao nhận TSCĐ nh sau.
Số
TT
Tên,
ký mã
hiệu
qui
cách
Số
hiệu
TSC
Đ
Nớc sản
xuất
(xây
dựng)
Nă
m
sản
xuât
Năm
đa vào

sử
dụng
Côn
g
suất
thiết
kế
Tính nguyên giá TSCĐ Hao mòn
TSCĐ
Tài
liệu
kỹ
thuật
Gí
a
m
ua
Cớc
phí
vận
chuyể
n
Chi
phí
chạy
thử
Nguy
ên giá
TSCĐ
Tỷ

lệ
hao
mòn
%
Số
hao
mòn
đã
trích
kèm
theo
A B C D 1 2 3 4 5 6 7 8 9 E
Cộng x x x x x x x
Số thị
trờng
Tên qui cách dụng cụ,
phụ tùng
Đơn vị tính Số lợng Giá trị
Thủ trởng đơn vị Kế toán trởng Ngời nhận Ngời giao
(Ký, họ tên) (Ký họ, tên) (Ký, họ tên) (Ký, họ tên)
Đơn vị Thẻ Tàì sản cố định
Địa chỉ Số
Ngày tháng năm lập thẻ
Kế toán trởng
( ký, họ tên)
Căn cứ vào biên bản giao nhận số ngày tháng năm
Tên, ký mã hiệu TSCĐ Số hiệu TSCĐ
Nớc sản xuất: Năm sản xuất:
Công suất ( diện tích thiết kế)
Đình chỉ sử dụng ngày... tháng... năm... Lý do đình chỉ...

SHCT
Nguyên giá TSCĐ Giá trị hao mòn TSCĐ
Ngày,
tháng, năm
Diễn
giải
Nguyên
giá
Năm Giá trị
hao mòn
Cộng
dồn
Số TT Tên, qui
cách, dụng
cụ, phụ tùng
Đơn vị tính Số lợng Giá trị
A B C 1 2
Ghi giảm TSCĐ chứng từ số ... ngày ... tháng... năm
Lý do giảm
IV- Công tác kế toán tổng hợp tình hình biến động TSCĐ.
Hạch toán tổng hợp TSCĐ là việc ghi chép phản ánh giá trị TSCĐ hiện có,
tình hình tăng giảm và hiện trạng của TSCĐ, kiểm tra việc giữ gìn sử dụng, bảo d-
ỡng TSCĐ và kế hoạch đổi mới trong doanh nghiệp, tính toán phân bổ chính xác số
khấu hao TSCĐ vào chi phí sản xuất kinh doanh, tham gia lập kế hoạch sữa chữa
TSCĐ và lập chi phí sữa chữa. Qua đó cung cấp thông tin về vốn kinh doanh của
doanh nghiệp tình hình sử dụng vốn và bảo quản TSCĐ thể hiện qua cân đối cũng
nh là căn cứ để tính hiệu quả kinh tế quốc dân.
4.1-Các tài khoản chủ yếu sử dụng.
- TK211: Tài sản cố định hữu hình.
TK này dùng để phản ánh giá trị hiện có và biến động tăng giảm của toàn

bộ TSCĐ hữu hình của doanh nghiệp.
Bên nợ: -Phản ánh các nghiệp vụ làm tăng tài sản cố định hữu hình
theo nguyên giá ( mua sắm, xây dựng, cấp phát)
Bên có: Phản ánh nghiệp vụ làm giảm TSCĐ hữu hình theo nguyên giá
(thanh lý, nhợng bán, điều chuyển)
D nợ: Nguyên giá TSCĐ hiện có.
TK211 chi tiết thành 6tiểu khoản.
TK 2112-Nhà cửa, vật kiến trúc.
TK2113- Máy móc, thiết bị.
TK2114- Phơng tiện vận tải, truyền dẫn.
TK 2115- Thiết bị dụng cụ quản lý.
TK2116-Cây lâu năm ,súc vật làm việc cho sản phẩm.
TK2118- TSCĐ khác.
- TK212: TSCĐ thuê tài chính.
TK này dùng để phản ánh giá trị hiện có vàtình hình biến động của toàn
bộ TSCĐ thuê taì chính của đơn vị.
Bên nợ: Nguyên giá TSCĐ đi thuê tài chính tăng.
Bên có: Nguyên giá của TSCĐ đi thuê giảm do chuyển trả lại cho bên
thuê khi hết hạn hợp đồng hoặc mua lại TSCĐ của doanh nghiệp.
D nợ: Nguyên giá TSCĐ thuê tài chính hiện có.
- TK213:TSCĐ vô hình.
Tài khoản này dùng để phản ánh tình hình biến động của TSCĐ vô hình
theo nguyên giá.
Bên nợ: Nguyên giá TSCĐ vô hình tăng thêm.
Bên có: Nguyên giá TSCĐ giảm trong kỳ.
D nợ: TSCĐ vô hình hiện có.
- TK213 chi tiết thành 6 khoản
TK2131- Quyền sử dụng đất.
TK2132- Chi phí thành lập doanh nghiệp.
TK2134- Chi phí nghiên cứu phát triển.

TK2135- Chi phí về lợi thế thơng mại.
TK2138- TSCĐ vô hình khác.
- TK214: Hao mòn TSCĐ .
Bên nợ: Phản ánh chi phí phát sinh trong kỳ.
Bên có: Quyết toá n chi phí xây dựng cơ bản dở dang.
D nợ: Chi phí xây dựng cơ bản dở dang.
- TK001: Tài sản thuê ngoài- Tài khoản này ghi đơn
Bên nợ: Giá trị tài sản thuê nhận vào.
Bên có : Giá trị thuê trả lại cho bên nhận.
D nợ: Giá trị tài sản thuê ngoài hiện còn của doanh nghiệp.
- TK 009: Nguồn vốn khấu hao- TK ghi đơn.
Bên nợ: Mức vốn khấu hao TSCĐ trong kỳ.
Bên có: Nộp khấu hao hoặc đầu t tài chính.
D nợ: Phản ánh khấu hao hiện có của doanh nghiệp.
Hạch toán biến động TSCĐ hữu hình.
4.2- Hạch toán biến động TSCĐ hữu hình.
4.2.1- Thủ tục và hồ sơ.
Trong quá trình hoạt động sản xuất kinh doanh, TSCĐ của doanh nghiệp
thờng xuyên biến động. Để quản lý tốt TSCĐ, kế toán cần theo dõi chặt chẽ,
phản ánh mọi trờng hợp biến động tăng giảm của TSCĐ.
Mỗi khi có tăng giảm thêm, doanh nghiệp phải thành lập ban nghiệm thu,
kiểm nhận TSCĐ. Ban này có nhiệm vụ nghiệm thu và cùng với đơn vị đại diện
đơn vị giao TSC lập Biên bản giao nhận TSCĐ. Biên bản này lập cho từng đối
tợng TSCĐ.Với những TSCĐ cùng loại, giao cùng một lúc do cùng một đơn vị
chuyển giao thì có thể lập chung một biên bản. Sau đó phòng kế toán phải sao
cho mỗi đối tợng một bản để lu vào hồ sơ riêng.
Hồ sơ đó bao gồm biên bản giao nhận TSCĐ, các bản sao tài liệu kỹ thuật,
các hoá đơn, giấyvận chuyển bốc dỡ. Phòng kế toán giữ lại một bản để làm căn
cứ hạch toán tổng hợp và hạch toán chi tiết TSCĐ.
Căn cứ vào hồ sơ, phòng kế toán mở thẻ để hạch toán chi tiết TSCĐ theo

mẫu thống nhất. Thẻ TSCĐ đợc lập một bản và đợc để lại ở phòng kế toán để
theo dõi, phản ánh diễn biến phát sinh trong quá trình sử dụng. Toàn bộ thẻ
TSCĐ đợc bảo quản tập trung tại hòm thẻ, trong đó chia làm nhiều ngăn để xếp
thẻ theo yêu cầu phân loại TSCĐ. Mỗi nhóm này đợc lập chung một phiếu để
hạch toán tăng giảm hàng tháng trong năm.
Thẻ TSCĐ sau khi đợc lập xong phải đỡc đăng ký vào sổ TSCĐ. Sổ này
lập chung cho toàn doanh nghiệp một quyển và cho từng đơn vị sử dụngTSCĐ
mỗi nơi một quyển và cho từng đơn vị sử dụng TSCĐ mỗi nơi một quyển để theo
dõi (từng phân xởng từng phòng ban)
4.2.2- Hạch toán biến động tăng TSCĐ hữu hình.
TSCĐ hữu hình của doanh nghiệp tăng do rất nhiều nguyên nhân nh tăng
do mua sắm, xây dựng,cấp phát...Kế toán căn cứ vào từng trờng hợp cụ thể để
ghi sổ cho phù hợp.
4.2.2.1.- Tăng do mua sắm.
Căn cứ vào các chứng từ mua TSCĐ nh hoá đơn, phiếu chi kế toán xác
định nguyên giá, lập hồ sơ TSCĐ, và ghi sổ. Đồng thời kết chuyển nguồn vốn
nếu sử dụng các quỹ chuyên dùng để mua sắm TSCĐ.
1) Ghi tăng nguyên giá.
Nợ TK211 :Nguyên giá
Nợ TK1331: Thuế GTGT đợc khấu trừ
Có TK331: Tổng số tiền thanh toán cha trả ngời bán
Có TK: 111,112:Thanh toán ngay.
2) Kết chuyển nguồn vốn tơng ứng.
Nợ TK441: Đầu t bằng vốn XDCB
Nợ TK4312: Đầu t bằng quỹ phúc lợi.
Có TK 411: Nếu dùng TSCĐcho kinh doanh.
CóTK4313: TSCĐ dùng cho quỹ phúc lợi.
- Nghiệp vụ mua sắm thông qua lắp đặt.
1) Tập hợp chi phí thực tế
Nợ TK241: Tập hợp chi phí thực tế

Nợ TK133: Thuế GTGT đợc khấu trừ
Có TK331,341,111,112 Các tài khoản liên quan.
2) Khi hoàn thành nghiệm thu đa vào sử dụng.
Nợ TK211
Có TK241
3) Kết chuyển nguồn vốn (nh trờng hợp trên)
4.2.2.2- Tăng do xây dựng cơ bản bàn giao.
- Khi tiến hành XDCB hoặc tập hợp các dự án nghiên cứu kinh tế, kế toán ghi:
Nợ TK 2412 Tập hợp chi phí xây dựng cơ bản
Nợ TK 133 Thuế GTGT đợc khấu trừ
Có TK 111,112,331,341 Có các Tk liên quan
- Khi công trình xây dựng cơ bản xây dựng cơ bản đã hoàn thành căn cứ vào
quyết toán công trình ghi trên biên bản giao nhận và biên bẩn nghiệm thu công
trình, kế toán ghi.
Nợ TK 211 Nguyên giá
Có TK 2412 Chi phí XDCB.

4.2.2.3- Tăng TSCĐ do đơn vị liên doanh đóng góp.
Căn cứ vào biên bản giao nhận TSCĐ, căn cứ vào biên bản giao nhận
TSCĐ, căn cứ vào biên bản giao nhận TSCĐ, căn cứ vào giá trị giao nhận TSCĐ,
căn cứ vào giá trị TSCĐ đợc các bên tham gia liên doanh đánh giá và các chi phí
khác nếu có kế toán ghi
Nợ TK 211 Nguyên giá
Có TK 411 Trị giá vốn góp
4.2.2.4- Tăng TSCĐ do nhận vốn góp liên doanh.
Căn cứ vào giá trị TSCĐ do hai bên liên doanh đánh giá khi bàn giao để
ghi tăng TSCĐ và ghi giảm vốn liên doanh.
1) Phản ánh nguyên giá nhận về.
Nợ TK 211 Nguyên giá
Có TK 222 Liên doanh dài hạn

Có TK 128 Liên doanh ngắn hạn.
2) Chênh lệch giữa vốn góp và giá trị còn lại
Nợ TK 111,112,138,152
Có Tk 222,128
4.2.2.5- Tăng do đánh giá lại tài sản
!) Tăng do đánh giá lại tài sản.
Nợ TK 211
Có TK 412
2) Phần chênh lệch hao mòn.
Nợ TK 412
Có TK 214
4.2.2.6- TSCĐ phát hiện thừa.
Căn cứ vào nguyên nhân thừa cụ thể để ghi sổ cho phù hợp.
- Nếu TSCĐ đó đang sử dụng cần trích bổ sung khấu hao.
Nợ TK 211 Nguyên giá
Có TK 214 Hao mòn
Có TK 3381.
4.2.3- Hạch toán tình hình biến động giảm TSCĐ hữu hình.
TSCĐ hữu hình của doanh nghiệp giảm do nhiều nguyên nhân khác nhau
trong đó chủ yếu do nhợng bán, thanh lý...
4.2.3.1- Giảm do thanh lý.
TSCĐ thanh lý là những TS h hỏng, không sử dụng đợc mà doanh nghiệp
xét thấy không thể ( hoặc có thể ) sửa chữa để khôi phục hoạt động. Nhng không
có lợi về mặt kinh tế hoặc những TSCĐ lạc hậu về mặt kỹ thuật không phù hợp
với yêu cầu sản xuất kinh doanh mà không thể nhợng bán đợc.
1) Xoá sổ TSCĐ.
Nợ TK 821 Giá trị còn lại
Nợ TK 214 Giá trị hao mòn
Có TK 211 Nguyên giá
2) Thu nhập về hoạt động thanh lý

Nợ TK 111,112 Thu hồi bằng tiền mặt
Nợ TK 152,153 Thu hồi bằng tiền mặt
Nợ TK 131,138 Phải thu ở ngời mua
Có TK 721 Thu nhập từ hoạt động thanh lý
Có TK 3331 Thuế GTGT phải nộp
3) Chi phí liên quan đến thanh lý
Nợ TK 821 Chi phí thanh lý
Có TK 111,112,331,334
4.2.3.2- Nh ợng bán TSCĐ
1) Xoá sổ TSCĐ ( nh trờng hợp thanh lý )
2) Doanh thu nhợng bán.
Nợ TK 111,112,131 Tổng hợp thanh toán
Có TK 721 Doanh thu nhợng bán
Có TK 3331 Thuế GTGT phải nộp
3) Chi phí nhợng bán (nh trờng hợp bán)
4.2.3.3- Giảm do chuyển thành công cụ dụng cụ nhỏ
Kế toán căn cứ vào giá trị còn lại của TSCĐ để ghi bút toán cho phù hợp.
- Nếu giá trị còn lại nhỏ, kế toán phân bổ vào chi phí kinh doanh.
Nợ TK 214 Giá trị mòn luỹ kế
Nợ TK 627 Tính vào chi phí sản xuất chung.
Nợ TK 641 Tính vào chi phí bán hàng
Nợ TK 642 Tính vào chi phí quản lý
Có TK 211 Nguyên giá
4.2.3.4- Giảm do góp vốn liên doanh bằng TSCĐ
Nợ TK 222 Giá trị góp vốn liên doanh dài hạn
Nợ TK 128 Giá trị góp vốn liên doanh ngắn hạn
Nợ TK 214 Giá trị hao mòn
Nợ TK 412 Phần chênh lệch
Có TK 211 Nguyên giá
4.2.3.5- Trả lại TSCĐ cho các bên tham gia liên doanh.

1) Xoá sổ TSCĐ
Nợ TK 411 Giá trị còn lại
Nợ TK 214 Giá trị hao mòn
Nợ TK 412 Phần chênh lệch
Có TK 211 Nguyên giá.
2) Thanh toán nốt số vốn liên doanh còn lại.
Nợ TK 411: Chi tiết vốn liên doanh
Có TK 111,112,338 Phần chênh lệch giữa GTCL vốn góp liên doanh.
4.2.3.6- Thiếu mất phát hiện trong kiểm kê
Mọi trờng hợp mất mát đều phải truy cứu trách nhiệm, nguyên nhân. Căn
cứ vào Biên bản kiểm kê TSCĐ và kết luận của hội đồng kiểm kê để để hạch
toán chính xác
Nợ TK 214 Giá trị hao mòn
Nợ TK 138,334 Giá trị cá nhân phải bồi thờng
Nợ TK 411 Nguồn vốn kinh doanh
Nợ TK 821 Chi phí bất thờng ( nếu doanh nghiệp bị tổn thất)
Có TK 211 TSCĐ hữu hình( Nguyên giá)
412
(10)
TK 111,112,332,341
TK 221
TSC§ h÷u
h×nh t¨ng
theo
nguyªn
gi¸
TSC§ h÷u
h×nh t¨ng
theo
nguyªn

gi¸
(10)
(1)
TK 113
(2)
TK 411
(3)
TK 241
(4)
TK 222,228
(5)
TK 111,112
TK 821
TK 411
TK 214
TK 111,131,152
TK 721
TK 3331
TK 214
TK 222,228
TK 214
(9)
(8)
(7)
(6)
(5)
(4)
(3)
(2)
(1)