Một số biện pháp cho trẻ khám phá thế giới xung quanh bằng vật thật thông qua những hoạt động thực tiễn đối với trẻ mẫu giáo 3- 4 tuổi

Đề tài: “ Một số biện pháp cho trẻ khám phá thế giới xung quanh bằng vật  
thật thơng qua những hoạt động thực tiễn  đối với trẻ mẫu giáo 3­ 4 tuổi”
1. PHẦN MỞ ĐẦU
1.1. Lý do chọn đề tài:                                   
           Phương pháp cho trẻ làm quen mơi trường xung quanh có vai trị rất quan  
trọng trong q trình giáo dục trẻ, đặc biệt là đối với trẻ  mẫu giáo 3 ­ 4 tuổi.  
Thơng   qua   học   trẻ   được   khám   phá   thế   giới   riêng   của   mình,   khám   phá   mơi 
trường xung quanh trẻ được cung cấp vốn kiến thức sơ đẳng về  thế  giới xung 
quanh mình, khơng những phát triển nhận thức mà trẻ  cịn được rèn luyện óc 
quan sát, thị  giác, khả  năng ghi nhớ, chú ý, tư  duy và tưởng tượng. Khám phá 
mơi trường xung quanh nhằm cũng cố  hệ  thống hóa kiến thức, mở  rộng vốn  
hiểu biết về thế giới xung quanh trẻ, qua đó làm giàu vốn từ của trẻ. Trẻ được  
khám phá thế  giới xung quanh mình, những điều trẻ  chưa biết hoặc đã biết  
nhưng chưa cụ  thể. Trẻ  được trải nghiệm thơng qua các tiết học và trực tiếp 
khám phá chúng. Biết được tên, đặc điểm mùi vị, cơng dụng các đối tượng mà 
trẻ  khám phá, hơn thế  mơn học cịn giáo dục lễ  giáo, giáo dục vệ  sinh, dinh 
dưỡng cho trẻ.
Năm học 2018 ­ 2019 tơi được ban giám hiệu phân cơng vào lớp mẫu giáo 
3 ­ 4 tuổi, trẻ đa số mới vào học nhận thức cịn hạn chế, vốn hiểu biết cịn sơ 
đẳng, hơn nữa là các cháu nhút nhát, lạ lẫm các kỹ năng quan sát, ghi nhớ cịn 
hạn chế. Trong các hoạt động cho trẻ làm quen, tìm hiểu với mơi trường xung 
quanh tơi đã sử dụng nhiều biện pháp như sử dụng những hình ảnh trên powew 
point, cho trẻ quan sát một đoạn video, tranh ảnh, đồ dùng...nhưng hiệu quả trên 
trẻ chưa cao, nhiều trẻ cịn lúng túng, khả năng ghi nhớ cịn nhiều hạn chế. Qua 
quan sát tơi nhận thấy được rằng khi cho trẻ khám phá bằng những vật liệu, vật 
thật vốn có trong tự nhiên đã giúp trẻ lĩnh hội kiến thức nhanh hơn và có hiệu 
quả hơn. Với thực trạng như vậy, bản thân tơi mạnh dạn lựa chọn đề tài “ Một  
số biện pháp cho trẻ khám phá thế giới xung quanh bằng vật thật thơng qua 
những hoạt động thực tiễn  đối với trẻ mẫu giáo 3­ 4 tuổi”

 nhằm tìm ra  phương pháp lĩnh hội kiến thức nhanh nhất, chính xác nhất, xin 
trình bày để góp phần đóng góp kinh nghiệm trong cơng tác chăm sóc giáo dục 
trẻ trong cơng cuộc đổi mới đất nước.

2. Phạm vi áp dụng đề tài:
     

Đề tài “ Một số biện pháp cho trẻ khám phá thế giới xung quanh bằng  

vật thật thơng qua những hoạt động thực tiễn  đối với trẻ mẫu giáo 3­ 4  
tuổi”.
được áp dụng trong q trình thực hiện nhiệm vụ chăm sóc giáo dục mầm non, 
giúp trẻ khám phá, trải nghiệm, phán đốn, suy luận...về thế giới vơ cùng phong 
phú xung quanh trẻ. Trong q trình nghiên cứu đề tài này tơi đã vận dụng đưa 
vào q trình chăm sóc trẻ  trong lớp,  ứng dụng vào nhiều hoạt động khám phá 
khoa học, khám phá xã hội được đồng nghiệp khen ngợi và cùng góp ý, được 
hội đồng chun mơn đánh giá cao và khuyến khích cần nhân rộng đề tài. 
2. PHẦN NỘI DUNG
2.1. Thực trạng của nội dung cần nghiên cứu:
           Đất nước ta đang trên đường đồi mới và phát triển. Đảng và Nhà nước  
ln đề cao sự nghiệp giáo dục nước nhà, vì vậy nhiệm vụ quan trọng mà Đảng 
đã nêu “Nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài”, chúng ta cần  
chăm sóc giáo dục ngay từ thuở  ấu thơ. Với nhiệm vụ này thế  hệ  nhà giáo nói 
chung và những giáo viên mầm non nói riêng cần nâng cao vai trị trách nhiệm  
của mình trong q trình chăm sóc, giáo dục trẻ.
  Để  thực hiện nhiệm vụ  trên, mỗi một cán bộ, giáo viên mầm non cân 
phải tự vươn lên, học hỏi, nghiên cứu, tìm tịi các phương pháp, biện pháp hữu  
hiệu nhất để áp dụng trong q trình cơng tác chăm sóc giáo dục trẻ.
                     Qua những hoạt động cho trẻ  khám phá mơi trường xung quanh, tơi 
thường sử dụng các loại tranh  ảnh, mơ hình minh họa, các hình ảnh được trình 

chiếu trên power point nhưng hiệu quả, chất lượng các hoạt động vẫn chưa cao, 
trẻ  chưa hứng thú, chưa tích cực tham gia, chưa nắm chắc các kiến thức, kỷ 


năng nội dung về hoạt động theo mục tiêu đề ra. Đa số trẻ cịn mơ  hồ về  kiến 
thức, vì trẻ chỉ được nhìn bằng mắt, khơng được sờ, nếm, ngửi… để cảm nhận 
thực tế nên kết quả chưa cao 
          Cụ thể, qua theo dõi các hoạt đơng làm quen mơi trường xung quanh đầu  
năm cho thấy kết quả như sau:
Nội dung
Trẻ hứng thú khám phá
Trẻ nắm được kiến thức, kĩ năng
Trẻ nhận thức chậm
Khơng nhớ đặc điểm

Tỉ lệ
50%
30%
35%
35%

Từ những thực trạng trên, bản thân tơi rất băn khoăn, lo lắng để tìm ra các 
biện pháp nhằm đưa chất lượng của các hoạt động cho trẻ làm quen mơi trường 
xung quanh đạt kết quả  cao hơn. Trong đó tơi nhận thấy việc “Cho trẻ  khám 
phá thế giới xung quanh bằng vật thật thơng qua những hoạt động thực tiễn” có 
rất nhiều khách  quan. Nên tơi chọn đề tài này để nghiên cứu.
Khi tiến hành nghiên cứu đề tài này tơi đã gặp khơng ít những thuận lợi và 
khó khăn như sau :
2.1.1. Thuận lợi:
­ Cơ  sở  vật chất và trang thiết bị  phục vụ  cho các hoạt động tương đối 

đầy đủ. Khơng gian trường, lớp rộng rãi, Trường có nhiều cây xanh và cây ăn 
quả,nên thuận tiện cho trẻ tham gia trải nghiêm, khám phá.
  ­ Được sự  quan tâm giúp đỡ  của ban giám hiệu nhà trường cũng như 
đồng nghiệp ln tạo điều kiện cho tơi xây dựng các hoạt động khám phá về 
mơi trường xung quanh
­ Bản thân là một giáo viên có trình độ  chun mơn nghiệp vụ, ln u  
nghề  mến trẻ, nhiệt tình trong cơng việc, ln năng cao vai trị tự  học tập,  
nghiên cứu, tìm tịi những phương pháp đổi mới trong q trình giảng dạy, chịu  
khó học hỏi, sách báo và ứng dụng cơng nghệ thơng tin. Bản thân tự trang bị cho  
mình phương tiện dạy học tốt: Máy tính xách tay


­ Địa phương có nhiều đồ dùng và học liệu sẵn có, giúp cho việc sử dụng 
đồ dùng dạy học tốt hơn
­Trường thuộc vùng nơng thơn, nên có rất nhiều khu trồng trọt và chăn  
ni nên thuận tiện trong việc tìm kiếm ngun vật liệu sẵn có  ở  địa phương 
giúp cho việc sử dụng đồ dùng dạy học đạt hiệu quả cao.

2.1.2. Khó khăn:
Bên cạnh những thuận lợi đó tơi gặp một số khoa khăn  như sau :
* Về cơ sở vật chất:
­ Các thiết bị dạy học, giáo cụ trực quan phục vụ cho q trình khám phá  
chưa phong phú, hấp dẫn về chủng loại, màu sắc, chưa đáp ứng được nhu cầu 
của trẻ.
­ Trường vùng nơng thơn,xa trung tâm và chợ, nên khó khăn trong việc tìm 
kiếm một số ngun vật liệu để dạy cho trẻ.
­ Đa số trẻ chưa có nề nếp học tập vì chưa qua học các nhóm trẻ nên khó 
khăn trong việc tổ chức các hoạt động khám phá về mơi trường xung quanh.
 

2.2. Các biện pháp thực hiện :
Từ  tình hình thực trạng nêu trên tơi đã đưa ra các phương pháp cho trẻ 

khám phá thế  giới xung quanh bằng vật thật thơng qua những hoạt động thực 
tiễn bằng nhiều hình thức:
2.2.1. Hình thức dạy trẻ trên tiết học :
         Bản thân sự vật, hiện tượng xung quanh ln gây hứng thú cho trẻ, làm trẻ 
có mong muốn tìm hiểu, khám phá. Nếu q trình này diễn ra dưới sự  điều  
khiển của giáo viên thì hứng thú và tính ham hiểu biết của trẻ sẽ tăng lên .Việc 
tiếp xúc trực tiếp với các sự  vật, hiện tượng sẽ  tạo ra sự  rung động trước cái 
đẹp xung quanh cho trẻ gắn bó hơn, tạo ra những xúc cảm, tình cảm tích cực và  
hành động thiết thực để bảo vệ mơi trường xung quanh chúng.


Vì vậy trong q trình cho trẻ  khám phá thế  giới xung quanh trong tiết 
học, tơi đã sử  dụng các phương pháp như: phương pháp quan sát, phương pháp 
trị chuyện, phương pháp sử dụng trị chơi…
­ Trong tiết học tơi đã sử dụng vật thật cho trẻ khám phá, cho trẻ tiếp xúc  
trực tiếp với vật thật bằng cách nhìn, sờ, nếm…và cảm nhận, qua đó trẻ  trải  
nghiệm bằng chính bản thân của mình sẽ giúp trẻ hứng thú, ham tìm hiểu và ghi 
nhớ một cách có chủ định.
Ví dụ :  Cho trẻ làm quen một số loại quả.

1. Mục tiêu :
Trẻ  biết được tên gọi, đặc điểm, mùi vị, màu sắc và lợi ích của một số 
loại quả.
Trẻ tham gia hoạt động và tham gia trị chơi một cách hứng thú. 
Trẻ biết ơn những người trồng cây.
2. Chuẩn bị : 
Một số loại quả thật, vườn cây ăn quả, 3 gian hàng gồm nhiều loại quả, 

3 cái đĩa.
3. Tiến hành :
3.1. Ổn định tổ chức gây hứng thú : 
Cho trẻ đến tham quan vườn cây ăn quả của bác An
Hỏi trẻ trong vườn có những loại quả gì?
Bác An tặng cho các con một giỏ q. Các con cùng lên xe về lớp học của  
mình để cùng nhau khám phá món q của bác An nha!
3.2. Truyền thụ kiến thức :
­ Cơ cho trẻ  ngồi theo nhóm, cho trẻ  trực tiếp, sờ  tay vào các loại quả 
trong giỏ, sau đó cơ đi đến từng nhóm để  hỏi trẻ  về  màu sắc, hình dạng, đặc 
điểm cấu tạo  của các loại quả (cho trẻ từng nhóm nêu lên cảm nhận và ý kiến 
của mình về các loại quả trong giỏ của đội mình)


­ Cho trẻ về chổ ngồi và cơ lần lượt đưa ra từng loại quả cho cả lớp quan  
sát phát âm tên quả đó.
Ví dụ: Đây là quả  gì, nó có màu gì, quả  có dạng gì, da nó như  thế  nào?
( Trẻ trả lời câu hỏi của cơ.
 Cơ nêu kết luận chung của quả đó.
* Giáo dục trẻ về lợi ích của các loại quả và thói quen vệ sinh.
3.3. Trị chơi củng cố :
* Trị chơi 1 “Bé đi siêu thị”:
­ Cơ chuẩn bị 3 gian hàng. 
Cách chơi: Cơ chia trẻ ra thành 3 đội.
­ Cơ hướng dẫn cách chơi : Phía trước cơ có 3 gian hàng với rất nhiều  
loại quả, nhiệm vụ của đội mỗi đội xách giỏ đi lên phía trước siêu thị để 
mua quả về cho đội của mình, mỗi lần đi gồm một bạn, một bạn chỉ phép  
mua được 1 quả, khi bạn đầu hàng đi về  thì bạn tiếp theo lên. Trị chơi 
diễn ra trong vịng một bản nhạc đội nào mua nhiều và đúng loại quả  cơ 
u cầu thì đội đó chiến thắng.

Ví dụ: Đội 1 quả cam
           Đội 2 quả xồi
           Đội 3 quả Chuối
       ­ Cơ tổ chức cho trẻ chơi 2­3 lần. ( Lần 1 cơ nêu tên quả, lần 2 cơ nói lên  
đặc điểm màu sắc của quả).
Sau mỗi lần chơi cơ nhận xét và động viên trẻ
* Trị chơi 2 : Xếp mâm quả.
  ­ Cơ chia trẻ ra 3 đội: u cầu mỗi đội xếp một loại quả vào đĩa.  Trong vịng  
một bản nhạc  đội nào xếp nhanh và đẹp thì đội đó chiến thắng.
VD: Đội 1 xếp đĩa quả cam
      Đội 2 xếp quả chuối
     Đội 3 Xếp quả xồi


Các con đã lao động mệt mỏi nên bạn thỏ  nâu đã chuẩn bị  các loại quả 
trong vườn cây của bạn cho các con cùng thưởng thức đấy. Các con cùng nhau  
nếm xem mùi vị của các loại quả đó như thế nào nha!
  ­ Cơ cho trẻ nếm phân biệt được vị chua, ngọt của quả cam, chuối.
* Củng cố : Vậy hơm nay các con được khám phá món q gì của bạn thỏ nâu?
Nhận xét ­ tun dương
Sau khi sử  dụng đưa các vật thật trong giờ  học đã mang lại cho tơi hiệu  
quả  tích cực, 100% trẻ đã tham gia trải nghiệm một cách hứng thú và tích cực,  
90 – 95 % trẻ học đạt u cầu.
2.2.2. Hình thức dạy trẻ ở mọi lúc mọi nơi:
Khơng chỉ  dừng lại  ở  việc cho trẻ  khám phá những sự  vật,hiện tượng 
xung quanh cuộc sống bằng những phương pháp thực hiện trên tiết học mà tơi 
tận dụng tất cả các hình thức, ở mọi lúc mọi nơi mà tơi cảm thấy hợp lí để giúp 
trẻ  khắc sâu hơn,hiểu sâu hơn các sự  vật hiện tượng mà trẻ  chưa được khám  
phá và trải nghiệm cụ thể :
* Hoạt động ngồi trời: 

Trong các giờ hoạt động ngồi trời trẻ được tìm hiểu, khám phá về các sự 
vật hiện tượng xung quanh mà trong tiết học ở lớp trẻ chưa được khám phá và  
trải nghiệm. Qua các hoạt động khám phá  ở  ngồi trời tạo cho trẻ  khơng khí  
thoải mái và hứng thú thêm về  sự  vật hiện tượng, vì thế  ngồi kiến thức trẻ 
được biết trong tiết học chính thì những khám phá trải nghiệm ngồi trời được  
sử dụng một cách có hiệu quả.
VD:   Khi trẻ  tham quan  và quan sát vườn rau của các cơ nhân viên dinh 
dưỡng trẻ được trực tiếp nhìn thấy các loại rau, qua đó trẻ biết được đặc điểm  
của một số loại rau có ở trong vườn rau của các cơ trong trường, vai trị của các 
loại rau trong các bữa ăn có trong bữa ăn hằng ngày ở trường, ở nhà của trẻ, trẻ 
được giáo dục vệ sinh trong ăn uống.
* Trong giờ ăn:


Giờ  ăn là thời điểm trẻ  khơng chỉ  được củng cố  kiến thức của mơn học  
cho trẻ LQVMTXQ mà cịn được học nhiều mơn khác như: Âm nhạc, văn học, 
tốn...
Thơng qua những thức ăn hằng ngày của trẻ  trong bữa ăn giúp trẻ  nhận 
biết được một một số chất dinh dưỡng, giáo dục trẻ thói quen trong ăn uống….
2.2.3. Kết hợp với phụ huynh
          Ngay từ đầu năm học tơi đã chủ động họp phụ huynh để trao đổi về một  
số hoạt động giúp cho trẻ nhận thức khám phá mơi trường xung quanh.
          Lập kế  hoạch phối kết hợp với phụ huynh phù hợp với điều kiện của 
trường, lớp theo đúng với chủ đề. Để huy động một phần kinh phí và một số đồ 
dùng sắn có ở địa phương như: Hoa, quả, rau, tơm,  cua, cá......
Trao đổi với phụ huynh về phương thức, cách thức cho trẻ tiếp xúc khám  
về các đồ vật, sự vật, hiện tượng xung quanh trẻ ở gia đình.
2. 3. Những kết quả đạt được :
Với sự say mê nghề nghiệp, ham học hỏi, tìm tịi các phương pháp dạy để 
trẻ  học tốt khám phá thế  giới xung quanh bằng vật thật thơng qua những hoạt 

động thực tiễn. Qua một thời gian áp dụng, tơi thấy việc tiếp thu của trẻ  có 
nhiều tiến bộ, trẻ mạnh dạn ,tự tin,  thích học, thích khám phá hơn. Trẻ say mê,  
hứng thú tham gia học tốt, cách suy đốn diễn đạt ngơn ngữ mạch lạc. Qua đợt 
khảo sát vừa rồi đã đạt được kết quả như sau : 
Nội dung điều tra
Trẻ hứng  thú
Trẻ nhận  thức rõ đặc điểm
Trẻ nhận thức chậm
Trẻ khơng  ghi  nhớ đặc điểm

Khảo sát đầu 

Khảo sát 

Dự kiến 

năm
50%
30%
35%
35%

học kì I
95%
90%
7%
3%

cuối năm
100%

95%
5%
0%

3. PHẦN KẾT LUẬN
3.1. Ý nghĩa của sáng kiến kinh nghiệm :


Với những kết quả  thực tế  đã đạt được  ở  trên, việc thực hiện q trình 
nghiên cứu đề tài SKKN trên đã cho thấy việc sử dụng đồ dùng là vật thật trong  
tiết học thơng qua những hoạt động thực tiễn khi cho trẻ  khám phá thế  giới 
xung quanh đã đem lại những hiệu quả  cao trong việc truyền thụ kiến thức và  
kỷ năng, và ngơn ngữ cho trẻ. 
Những biện pháp, giải pháp trên đã đem lại cho trẻ  những hiểu biết đầu 
tiên, những kiến thức sơ  đẳng về  sự  vật hiện tượng và hơn thế  cịn giúp trẻ 
phát triển tư duy, ngơn ngữ, ghi nhớ có chủ định, phát triển thẩm mĩ và cả nhân 
cách cho trẻ.
Với những kết quả đạt được như hơm nay, tơi rất phấn khởi và tự tin hơn khi 
hướng dẫn cho trẻ “ Một số biện pháp cho trẻ khám phá thế giới xung quanh  
bằng vật thật thơng qua những hoạt động thực tiễn  đối với trẻ mẫu giáo 3­  
4 tuổi”
Từ những giải pháp trên tơi rút ra những bài học kinh nghiệm.
­ Cần nghiên cứu tài liệu để  nắm bắt rõ đặc điểm tâm sinh lý ở  độ  tuổi 
này.
­ Sưu tầm những đồ dùng đồ chơi có chất lượng về cả hình thức lẫn nội 
dung.
­ Tham khảo thêm ý kiến đóng góp của ban giám hiệu, tổ  chun mơn và 
đồng nghiệp trên lớp của mình.
­  Thường xun cho trẻ  khám phá đối tượng  ở  mọi lúc mọi nơi nếu có 
điều kiện. Cho trẻ trải nghiệm thơng qua những hoạt động thực tiễn cụ thể

­  Gần gũi hơn với trẻ để giúp trẻ khám phá sự vật hiện tượng một cách 
chính xác và hiệu quả.
­ Thường xun phối hợp với phụ huynh tạo điều kiện cho trẻ ở mọi lúc 
mọi nơi để khám phá với mơi trường xung quanh có hiệu quả cao nhât.
     3.2. Một số đề xuất 
Đối với lãnh đạo địa phương: Tơi muốn đề xuất với ban giám hiệu nhà 
trường tham mưu với ban lãnh đạo địa phương hỗ  trợ  nguồn kinh phí giúp nhà 


trường cung cấp thêm đồ chơi ngồi trời khn viên sạch sẽ, mát mẽ, đảm bảo  
để cho trẻ có khơng gian trải nghiệm sạch sẽ và an tồn.
Đối với nhà trường: Ban giám hiệu nhà trường cố  gắng cung cấp cho 
giáo viên những đồ  dùng, giáo cụ trực quan cần thiết để  phục vụ cho cơ và trẻ 
trong q trình thực hiện chương trình giáo dục mầm non, cung cấp thêm trang  
thiết bị, tài liệu về cách nghiên cứu các đồ dùng, đồ chơi là vật thật đẻ sử dụng 
vào tiết học có hiệu quả cao.
          Tơi xin chân thành cảm ơn các nhà khoa học đã viết nên các tài liệu trên 
để tơi tham khảo. Các cấp lãnh đạo đã tạo điều kiện cho tơi cùng tham gia 
nghiên cứu khoa học, ban giám hiệu nhà trường, tổ chun mơn cùng chị em 
đồng nghiệp giúp tơi hồn thành sáng kiến này. Tơi xin mạnh dạn trình bày với 
các bạn đồng nghiệp một vài  kinh nghiệm nhỏ mà bản thân tơi rút ra trong q 
trình “ Một số biện pháp cho trẻ khám phá thế giới xung quanh bằng vật 
thật thơng qua những hoạt động thực tiễn  đối với trẻ mẫu giáo 3­ 4 tuổi”
mong được sự đóng góp của các đồng chí để bản sáng kiến ngày càng hồn 
thiện hơn và được áp dụng có hiệu quả vào thực tế.
Tơi xin chân thành cảm ơn.