Phần iii
Phơng hớng hoàn thiện hạch toán tài sản cố định với việc
nâng cao hiệu quả sử dụng tài sản cố định tại công ty xây
dựng 472 - tổng công ty xây dựng trờng sơn
I. Đánh giá chung về công tác kế toán tại Công ty xây dựng 472
1. Ưu điểm của công tác kế toán tại Công ty xây dựng 472
1.1. Về công tác kế toán nói chung
* Tổ chức bộ máy quản lý
Cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý phù hợp với đặc điểm và quy mô hoạt động của Công
ty, phục vụ tốt cho quá trình sản xuất kinh doanh. Các phòng ban đợc quy định rõ chức
năng, nhiệm vụ và phục vụ kịp thời các yêu cầu quản lý, góp phần nâng cao hiệu quả sản
xuất kinh doanh của công ty.
* Bộ máy kế toán
Bộ máy kế toán của Công ty đợc tổ chức theo mô hình tập trung phù hợp với tình
hình thực tế của công ty. Bộ máy kế toán đợc thiết kế nhằm thực hiện chức năng kiểm tra
giám sát đầy đủ và chặt chẽ các nghiệp vụ kinh tế phát sinh tại công ty. Bộ máy kế toán
đã thể hiện rõ vai trò quan trọng của mình trong tham mu cho các nhà quản lý trong việc
tạo ra các quyết định kinh tế. Với mô hình tổ chức này, năng lực của kế toán viên đợc
khai thác một cách hiệu quả đồng thời hạn chế việc tiêu hao công sức.
* Hệ thống chứng từ sổ sách
Hệ thống chứng từ tại Công ty đợc lu trữ theo đúng chế độ đảm bảo khoa học trong
việc truy cập và tìm kiếm thông tin. Hàng tháng, hàng quý các chứng từ gốc đợc tập hợp
theo từng nhóm, từng chủng loại khác nhau. Chứng từ của 5 năm tài chính liên tiếp đợc lu
trữ trong các ngăn tài liệu, luôn sẵn sàng cho các cuộc thanh tra, kiểm tra, kiểm toán tài
chính.
Công ty sử dụng hệ thống Sổ tổng hợp, Chứng từ ghi sổ và Sổ chi tiết thích hợp với
tình hình của công ty với hình thức sổ tờ rời ( không áp dụng cho Sổ Nhật ký chung). Với
những đặc điểm riêng của công ty xây dựng cơ bản, đặc biệt là số lợng nghiệp vụ thờng
xuyên rất lớn, số lợng bút toán điều chỉnh lớn nếu chỉ sử dụng một hình thức sổ quyển thì
sẽ rất khó khăn cho công tác hạch toán.
1.2. Về công tác hạch toán kế toán và công tác quản lý tài sản cố định
a. Hạch toán chi tiết tài sản cố định
Về hạch toán chi tiết tài sản cố định tại công ty đợc thực hiện trên máy vi tính. Công
ty thực hiện lập hệ thống Sổ chi tiết tài sản cố định theo hình thức tờ rời từ việc kết xuất
thông tin từ máy vi tính. Dựa trên cơ sở những quy định của chế độ kế toán, Công ty xây
dựng 472 đã có nhiều loại chứng từ phù hợp, tạo điều kiện thuận lợi cho công tác quản lý.
Ví dụ nh liên quan đến việc hạch toán chi tiết tài sản cố định, hàng năm công ty đều lập
các Bảng tổng hợp tình hình tăng giảm TSCĐ chi tiết cyho từng nguồn tài trợ và chi tiết
cho từng nhóm tài sản cố định.
b. Công tác kiểm kê tài sản cố định
Tài sản cố định đợc công ty kiểm kê, đánh giá vào thời điểm cuối năm. Việc này
giúp cho công ty có khả năng kiểm soát đợc tình hình giá trị và hiện trạng của TSCĐ đang
đợc sử dụng tại công ty. Căn cứ vào kết quả kiểm kê hàng năm, công ty đã có những biện
pháp giải quyết kịp thời. Ngoài ra việc kiểm kê giúp cho các nhà quản lý định ra đợc ph-
ơng hớng đầu t vào TSCĐ cũng nh việc đề ra những biện pháp thích hợp nhằm nâng cao
hiệu quả sử dụng tài sản cố định.
c. Công tác đầu t tài sản cố định
Việc đầu t cho TSCĐ trong những năm qua đã đợc Công ty xây dựng 472 quan tâm
một cách đúng mức. Công ty rất chú trọng trong việc mở rộng quy mô máy móc thiết bị
phục vụ cho hoạt động xây dựng cũng nh các thiết bị sử dụng trong quản lý. Việc nâng
cao tỷ trọng nguồn vốn tự có đã cho thấy khả năng chủ động của công ty.
2. Hạn chế của công tác kế toán tại Công ty xây dựng 472
2.1. Về công tác kế toán nói chung
Nhìn chung chứng từ luân chuyển trong công ty còn chậm làm ảnh hởng đến tốc độ
của công tác hạch toán kế toán tại doanh nghiệp. Việc chứng từ luân chuyển chậm nh trên
là do nhiều nguyên nhân chủ yếu là 3 nguyên sau: Thứ nhất: Do trình độ kế toán trong
công ty là cha đồng đều dẫn đến việc chứng từ đợc lu chuyển từ các xí nghiệp đội thi
công công trình còn chậm. Thứ hai Là do quan niệm về công tác kế toán của các cán bộ
nhân viên chức nói chung và cán bộ kế toán nhiều khi còn coi nhẹ, không tập trung vào
công tác đẩy mạnh việc đa chứng từ vào lu chuyển, tại các đơn vị phụ thuộc, việc xử lý
chứng từ không đợc giải quyết. Thứ ba Do đặc điểm của công ty là doanh nghiệp xây
dựng cơ bản hoạt động trong quân đội, nơi thi công công trình phân bố rải rác không tập
trung trên một địa bàn nhất định, điều kiện làm việc luôn phải thay đổi để có thể theo sát
đợc công trình.
2.2. Về công tác hạch toán kế toán và quản lý tài sản cố định
a. Hạch toán chi tiết tài sản cố định
Trong việc hạch toán chi tiết tài sản cố định Công ty xây dựng 472 đã thực hiện tơng đối
chuẩn các quy định về chứng từ sổ sách chi tiết, tuy nhiên vẫn còn tồn tại một số mặt sau:
* Công ty không theo dõi chi tiết tình hình sử dụng về số lợng và nguyên giá đối với
các tài sản cố định ở từng xí nghiệp thành viên. Điều này dẫn đến tình trang là việc quản
lý về giá trị không thống nhất với việc quản lý về mặt hiện vật không ràng buộc trách
nhiệm vật chất của ngời sử dụng tài sản cố định trong trờng hợp xảy ra mất mát h hỏng
TSCĐ.
* Công ty không thực hiện đánh số TSCĐ. Nếu xét trên góc độ hạch toán chi tiết thì
rõ ràng việc không đánh số TSCĐ sẽ thực sự khó khăn cho việc sắp xếp, phân loại , kiểm
kê và phản ánh và phản ánh vào Sổ chi tiết TSCĐ. Trong khi đó, về nguyên tắc TSCĐ đ a
vào sử dụng tại công ty phải đợc đánh số để thuận lợi cho việc theo dõi, quản lý và thờng
đợc áp dụng linh hoạt cho từng doanh nghiệp.
b. Hạch toán tổng hợp tài sản cố định
Nhìn chung, việc hạch toán kế toán tổng hợp các nghiệp vụ có liên quan đến TSCĐ
của công ty đợc ghi chép và phản ánh theo đúng chế độ kế toán cho doanh nghiệp xây
dựng cơ bản. Trong quá trình thực tập tại Công ty xây dựng 472 em thấy có những điểm
vớng mắc sau đây trong công tác hạch toán tổng hợp.
* Việc lập các Bảng kê phân loại
Công ty thực hiện hạch toán tổng hợp theo hình thức Nhật ký chung, Các bảng kê
này đợc lập làm cơ sở cho kế toán tổng hợp thực hiện phản ánh vào Sổ tổng hợp. Các bảng
kê phân loại này không quy định cụ thể áp dụng ghi Có hay ghi Nợ cho các tài khoản cụ
thể nào. Bên cạnh đó, trong trờng hợp nghiệp vụ xảy ra liên quan đến nhiều bút toán thì
công ty phải lập một số lợng lớn Bảng kê phân loại.
* Hạch toán ứng tiền trớc cho các xí nghiệp thực hiện thi công các công trình xây
dựng cơ bản
Khi ứng tiền cho các xí nghiệp
Nợ TK 136 Số tiền ứng trớc cho xí nghiệp
Có TK 111
Các chi phí phát sinh có liên quan đến quá trình xây lắp đợc tập hợp vào TK 154 và
kê khai trong Bảng tổng hợp chi phí cho công trình. Khi thực hiện bàn giao , kế toán hạch
toán:
a. Ghi tăng nguyên giá tài sản cố định
Nợ TK 211 Nguyên giá TSCĐ
Có TK 154 Chi phí sản xuất kinh doanh dở dang
b. Kết chuyển nguồn vốn
Nợ TK 441 Nguyên giá TSCĐ
Có TK 411
Việc hạch toán nh vậy là không đúng quy định tại quyết định số 1864/1998/ QĐ-
BTC
* Hạch toán chi phí sửa chữa tài sản cố định
Đối với việc sửa chữa thờng xuyên: Khi phát sinh các chi phí sửa chữa đối với bất
kỳ tài sản nào kế toán đều hạch toán voà TK 627 kể cả khi phát sinh chi phí sửa chữa
TSCD dùng choi hoạt động quản lý toàn doanh nghiệp
Đối với việc sửa chữa lơn: Công ty thực hiện lập kế hoạch sửa chữa lớn TSCĐ do vậy
không có các bút toán trích trích trớc chi phí cho công tác này. Chỉ khi nào phát sinh các
nghiệp vụ sửa chữa TSCĐ thì công ty mới thực hiện phản ánh vào chi phí sản xuất kinh
doanh. Chi phí sửa chữa lớn TSCĐ đợc tập hợp vào TK 241 (2413) "XDCB dở dang" Cuối
kỳ kế toán thực hiện kết chuyển:
Nợ TK 627 Chi phí quản lý doanh nghiệp
Nợ TK 142 (1421) Chi phí trả trớc (nếu chi phí lớn)
Có TK 241 (2413) XDCB dở dang
Việc không trích trớc chi phí sửa chữa lớn TSCĐ làm cho công ty không chủ động
trong việc hạch toán chi phí, tính giá thành sản phẩm xây lắp.
* Hạch toán khấu hao tài sản cố định
Trích khấu hao tài sản cố định
Nợ TK 623 (6234) Chi phí khấu hao máy thi công
Nợ TK 627 (6274) Chi phí khấu tại khu nhà làm việc ĐA
Nợ TK 642 (6424) Chi phí khấu hao tại văn phòng
Có TK 214 Khấu hao TSCĐ
Đồng thời ghi Nợ TK 009 - Nguồn vốn khấu hao
Công ty chỉ trích khấu hao TSCĐ tại Khu nhà làm việc tại Đông Anh để phân bổ vào
chi phí sản xuất chung là cha đủ. Bởi vì ngoài Khu nhà làm việc ĐA , chi phí khấu hao
các thiết bị quản lý tại các xí nghiệp xây lắp không đợc xác định điều này làm chi phí của
công trình giảm, lợi nhuận tăng và công ty vẫn phải nộp thuế thu nhập cho khoản lợi
nhuận này.
c. Hệ thống Sổ tổng hợp
Các nghiệp vụ có liên quan đến TSCĐ đợc công ty phản ánh vào các Sổ tổng hợp là
Sổ Nhật ký chung và Sổ cái theo mẫu ( Biểu số 3.1, Biểu số 3.2). Sổ Nhật ký chung không
có cột "Đã ghi sổ cái" cột này có ý nghĩa là dấu hiệu cho việc đã phản ánh nghiệp vụ trên
sổ Nhật ký chung vào Sổ cái các khoản. Điều này sẽ dẫn đến khó khăn trong việc kiểm
tra, theo dõi quá trình ghi chép vào Sổ cái. Tơng tự Sổ cái các tài khoản cũng không có cột
"Trang Nhật ký chung"
d. Công tác quản lý và sử dụng tài sản cố định
* Công ty xây dựng 472 không tiến hành đánh số tài sản cố định
Xét trên góc độ quản lý thì việc không đánh số TSCĐ làm cho công ty khó khăn
trong việc quản lý TSCĐ: Công ty không thể biết một máy móc thiết bị đang đợc sử dụng
tại đơn vị nào, phòng ban nếu nh không quản lý chặt chẽ theo đơn vị, bộ phận sử dụng,
công ty không thể biết TSCĐ đợc đầu t bằng nguồn vốn nào nếu nh không quản lý TSCĐ
theo nguồn vốn hình thành
Biểu số 3.1
Sổ nhật ký chung
Quý / năm 200
Chứng từ Diễn giải SHTK Số phát sinh
Ký hiệu NT Nợ Có
Số trang trớc
Mang sang
..
Cộng mang sang trang
sau
Cộng cuối quý
Ngày .. tháng .. năm
Ngời ghi sổ
(Ký, ghi rõ họ tên)
Kê toán trởng
(Ký, ghi rõ họ tên)
Bên giao khoán
(Ký, họ tên, đóng dấu)
Biểu số 3.2
Tổng công ty xd Trờng sơn
Công ty xây dựng 472
Sổ cái
Tài khoản
Quí / năm 200
Chứng từ Diễn giải SHTK Số phát sinh
Ký hiệu NT Nợ Có
Số d đầu kỳ
Cộng phát sinh
D cuối kỳ
Ngày .. tháng .. năm
Ngời ghi sổ
(Ký, ghi rõ họ tên)
Kê toán trởng
(Ký, ghi rõ họ tên)
Bên giao khoán
(Ký, họ tên, đóng dấu)
* Phân loại TSCĐ
Hiện nay Công ty đang thực hiện phân loại tài sản cố định theo Nguồn hình thành
vào hình thái vật chất. Hai cách phân loại này phần nào đã giúp cho công ty quản lý đợc
tài sản cố định tại công ty. Vấn đề đặt ra làm thế nào để công ty có thể biết hiện tại công
ty còn tài sản cố định đang đợc sử dụng vào mục đích gì, có bao nhiêu tài sản đang cho
thanh lý, nhợng bán.Nếu chỉ dựa vào cách phân loại trên thì Công ty có đợc những
thông tin liên quan đến vấn đề trên.
* Quản lý và trích khấu hao tài sản cố định
Hiện nay công ty áp dụng phơng pháp trích khấu hao riêng cho từng loại TSCĐ
khác. Việc tích khấu hao cho phơng tiện máy móc theo giá bình quân giờ ca hoạt động là
không đúng theo quy định kế toán. Bên cạnh đó việc phân bổ khấu hao TSCĐ cho các
công trình theo tiêu thức chi phí nhân công trực tiếp là không hợp lý bởi đối với một công
trình sử dụng nhiều giờ máy thi công mà sử dụng ít chi phí nhân công thì khấu hao TSCĐ
phân bổ.
* Quản lý sử dụng TSCĐ của công ty luôn đợc điều động đến các công trình. Việc
theo dõi sử dụng các thiết bị thi công không đợc thực hiện một cách chặt chẽ. Ví dụ: Việc
đa một máy móc đi thi công các công trình thờng không đợc quản lý bằng văn bản. Do
vậy không có sự ràng buộc về trách nhiệm đối với việc sử dụng máy thi công. Bên cạnh
đó việc bảo quản các loại máy móc thiết bị ở các công trình rất khó khăn, chất lợng máy
móc bị ảnh hởng.
II. Phơng hớng hoàn thiện hạch toán và quản lý tài sản cố định và các giải pháp
nhằm nâng cào hiệu quả sử dụng tài sản cố định tại Công ty xây dựng 472
1. Phơng hớng hoàn thiện hạch toán và quản lý tài sản cố định tại Công ty
1.1. Sự cần thiết phải hoàn thiện hạch toán và quản lý tài sản cố định
Trong thời kỳ đổi mới hiện nay, công tác kế toán luôn đợc chú trọng ở tất cả các
doanh nghiệp vì tầm quan trọng của nó. Chức năng kế toán là ghi chép và phản ánh các
nghiệp vụ kinh tế phát sinh trong kỳ kinh doanh của một doanh nghiệp. Ngoài ra kế toán
còn cung cấp thông tin cho rất nhiều đối tợng trong và ngoài doanh nghiệp. Đối với các
nhà quản lý, các thông tin này giúp cho họ có những cơ sở để đa ra những quyết định kinh
tế phù hợp với các nhà đầu t, các thông tin này là cơ sở để ra các quyết định đầu t.
Việc hạch toán và quản lý tài sản cố định có ý nghĩa đặc biệt quan trọng và là một
bộ phận không thể thiếu trong quá trình sản xuất kinh doanh của Công ty xây dựng 472.
Trong điều kiện ngày càng có thêm nhiều đối thủ cạnh tranh trên thị trờng hiện nay, kế
toán là công cụ hữu hiệu để công ty có thể phân tích đợc tình hình tài sản của mình, từ đó
có hớng đầu t và phơng pháp quản lý thích hợp để tạo nên sức mạnh nội lực. Việc hạch
toán và quản lý TSCĐ hiện nay tại Công ty cần đợc hoàn thiện để đáp ứng những nhu cầu
trên.
1.2 . Hoàn thiện hạch toán kế toán tài sản cố định
1.2.1. Hoàn thiện hạch toán chi tiết tài sản cố định
a. Về sổ chi tiết tài sản cố định