Kiến thức thực hành an toàn thực phẩm của học sinh trung học phổ thông tại Thuận An, Bình Dương trong sử dụng thức ăn đường phố năm 2019 và một số yếu tố liên quan
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (783.21 KB, 14 trang )
<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
<b>TRƯỜNG ĐẠI HỌC THĂNG LONG </b>
<b>---*--- </b>
<b>ĐỖ THANH TIẾN </b>
<b>KIẾN THỨC, THỰC HÀNH AN TOÀN THỰC PHẨM CỦA HỌC SINH </b>
<b>TRUNG HỌC PHỔ THÔNG TẠI THUẬN AN, BÌNH DƯƠNG TRONG SỬ </b>
<b>DỤNG THỨC ĂN ĐƯỜNG PHỐ NĂM 2019 VÀ MỘT SỐ YẾU TỐ LIÊN QUAN </b>
<b>LUẬN VĂN THẠC SỸ Y TẾ CÔNG CỘNG </b>
</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC THĂNG LONG
<b>---*--- </b>
<b>KHOA: KHOA HỌC SỨC KHỎE </b>
<b>BỘ MÔN: Y TẾ CÔNG CỘNG </b>
<b>ĐỖ THANH TIẾN </b>
<b>KIẾN THỨC THỰC HÀNH AN TOÀN THỰC PHẨM CỦA HỌC SINH </b>
<b>TRUNG HỌC PHỔ THÔNG TẠI THUẬN AN, BÌNH DƯƠNG TRONG SỬ </b>
<b>DỤNG THỨC ĂN ĐƯỜNG PHỐ NĂM 2019 VÀ MỘT SỐ YẾU TỐ LIÊN QUAN </b>
<b>Chuyên ngành:Y TẾ CÔNG CỘNG </b>
<b>Mã số: 8720710 </b>
<b>GVHD: TS-BS HOÀNG HÀ </b>
<b>LUẬN VĂN THẠC SỸ Y TẾ CÔNG CỘNG </b>
</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>
<b>LỜI CẢM ƠN </b>
<b>Đề tài Luận văn Thạc sỹ sức khỏe chuyên ngành Y tế cơng cộng: “Kiến </b>
<b>thức, thực hành an tồn thực phẩm của học sinh Trung học phổ thông tại </b>
<b>Thuận An, Bình Dương trong sử dụng thức ăn đường phố năm 2019 và </b>
<b>các yếu tố liên quan” là kết quả của sự cố gắng không ngừng của bản thân </b>
tác giả, cũng như sự giúp đỡ, động viên khích lệ của các thầy cơ, bạn bè đồng
nghiệp và người thân. Qua trang viết này tác giả xin gửi lời cảm ơn tới những
người đã giúp đỡ chúng tôi trong thời gian học tập - nghiên cứu khoa học vừa
qua.
Tơi xin tỏ lịng kính trọng và biết ơn sâu sắc đối với TS.BS Hoàng Hà -
Người hướng dẫn khoa học, PGS.TS.BS Trần Văn Hưởng và Bệnh viện Đa
khoa Nam Anh đã trực tiếp tận tình hướng dẫn cũng như cung cấp tài liệu
thông tin khoa học cần thiết cho luận văn này.
Tôi cũng xin chân thành cảm ơn Ban giám hiệu Trường Đại học Thăng
Long, Phòng Sau Đại học, Khoa khoa học sức khỏe, Bộ môn Y tế công cộng
đã tạo điều kiện thuận lợi cho tơi trong suốt q trình học tập và thực hiện đề
tài nghiên cứu khoa học này.
Cuối cùng tôi xin gửi lời cảm ơn sâu sắc đến bạn bè, đồng nghiệp, đơn vị
công tác đã giúp đỡ tơi trong q trình thực hiện đề tài.
<b>Tác giả luận văn </b>
Đỗ Thanh Tiến
</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>
<b>LỜI CAM ĐOAN </b>
Tôi xin cam đoan đề tài luận văn này là cơng trình nghiên cứu của riêng
tơi, do chính bản thân tơi thực hiện, tất cả số liệu trong luận văn này là trung
thực, khách quan và chưa từng được công bố trong bất kỳ cơng trình nào
khác. Nếu có điều gì sai trái tơi xin hồn tồn chịu trách nhiệm.
<b>Tác giả luận văn </b>
</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>
<b>MỤC LỤC </b>
<b>MỤC LỤC </b>
<b>DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CÁC CHỮ VIẾT TẮT </b>
<b>DANH MỤC CÁC BẢNG </b>
<b>DANH MỤC BIỂU ĐỒ </b>
<b>ĐẶT VẤN ĐỀ ... 1 </b>
<b>Chương 1. TỔNG QUAN ... 3 </b>
1.1. Tổng quan về thức ăn đường phố và quy định an toàn thực phẩm ... 3
1.1.1. Qui định đối với cơ sở kinh doanh thức ăn đường phố ... 4
1.1.2. Qui định đối với người kinh doanh thức ăn đường phố ... 5
1.1.3.Qui định đối với nguyên liệu thực phẩm, phụ gia thực phẩm ... 5
1.1.4.Qui định về xử phạt đối với người kinh doanh thức ăn đường phố ... 5
1.2.Ngộ độc thực phẩm ... 6
1.2.1.Một số khái niệm ... 6
1.2.2.Triệu chứng ... 7
1.2.3.Nguyên nhân ... 7
1.3.Thức ăn đường phố theo WHO ... 8
1.3.1.Lợi ích của việc kinh doanh thức ăn đường phố ... 8
1.3.2.Thức ăn đường phố có thể gây ra những vấn đề sức khỏe cộng đồng
nghiêm trọng: ... 8
1.3.3.Những phát hiện chính của WHO trong khảo sát về thức ăn đường phố:9
1.4.Một số nghiên cứu liên quan ... 10
1.4.1.Một số nghiên cứu trên thế giới ... 10
</div>
<span class='text_page_counter'>(6)</span><div class='page_container' data-page=6>
1.5.Địa điểm nghiên cứu ... 16
1.6.Khung lý thuyết nghiên cứu ... 17
<b>Chương 2. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ... 17 </b>
2.1. Đối tượng, địa điểm, thời gian nghiên cứu ... 18
2.1.1. Đối tượng nghiên cứu... 18
2.1.2. Địa điểm nghiên cứu ... 18
2.1.3. Thời gian nghiên cứu: Từ tháng 1 đến tháng 6 năm 2019 ... 18
2.2. Phương pháp nghiên cứu ... 18
2.2.1.Thiết kế nghiên cứu: ... 18
2.2.2.Cỡ mẫu nghiên cứu ... 18
2.2.3.Kỹ thuật chọn mẫu ... 19
2.3.Phương pháp thu thập ... 19
2.3.1.Công cụ thu thập ... 19
2.3.2.Kỹ thuật thu thập ... 20
2.4.Biến số, chỉ số nghiên cứu và tiêu chuẩn đánh giá ... 20
2.4.1.Biến số và chỉ sổ nghiên cứu... 20
2.4.2. Tiêu chuẩn đánh giá ... 31
2.5.Phân tích và xử lý số liệu ... 34
2.6.Sai số và biện pháp hạn chế sai số ... 34
2.6.1.Sai số ... 34
2.6.2.Biện pháp... 35
2.7.Đạo đức trong nghiên cứu ... 35
2.8.Hạn chế của đề tài ... 35
</div>
<span class='text_page_counter'>(7)</span><div class='page_container' data-page=7>
3.1. Đặc điểm dân số xã hội của đối tượng nghiên cứu ... 37
3.2. Thực trạng về an toàn thực phẩm trong thức ăn đường phố của học sinh
Trường trung học phổ thơng Nguyễn Trãi ... 40
3.2.1. Tình hình sử dụng thức ăn đường phố ... 40
3.2.2. Nguồn thông tin về an toàn thực phẩm ... 42
3.2.3. Kiến thức về an toàn thực phẩm thức ăn đường phố ... 43
3.2.3.1. Kiến thức về cơ sở bán thức ăn đường phố ... 43
3.2.3.2. Kiến thức về người bán thức ăn đường phố ... 44
3.2.3.3. Kiến thức về quy trình chế biến thực phẩm ... 45
3.2.3.4. Kiến thức về ngộ độc thực phẩm ... 46
3.2.3.5. Kiến thức chung về an toàn thực phẩm ... 47
3.2.4. Thực hành về an toàn thực phẩm thức ăn đường phố ... 47
3.2.4.1. Thực hành về nơi chọn mua thức ăn đường phố... 47
3.2.4.2. Thực hành về chọn người bán thức ăn đường phố ... 48
3.2.4.3. Thực hành về chọn thức ăn đường phố ... 49
3.2.4.4. Thực hành sử dụng TAĐP được bao gói bằng giấy báo, tạp chí ... 49
3.2.4.5. Thực hành chung về ATTP TAĐP của học sinh ... 50
3.2.4.6. Xử trí ngộ độc thực phẩm ... 50
3.3. Một số yếu tố liên quan đến kiến thức, thực hành an toàn thực phẩm về
TAĐP ... 51
3.3.1 Mối liên quan giữa đặc điểm chung với kiến thức thực hành an toàn thực
phẩm của học sinh ... 51
</div>
<span class='text_page_counter'>(8)</span><div class='page_container' data-page=8>
3.3.3. Mối liên quan giữa nguồn thông tin với kiến thức, thực hành về ATTP
TAĐP ... 59
3.3.4. Mối liên quan giữa kiến thức với thực hành về ATTP TAĐP ... 60
3.3.5. Mơ hình phân tích đa biến trong nghiên cứu ... 60
<b>Chương 4. BÀN LUẬN ... 62 </b>
4.1. Đặc điểm dân số xã hội của đối tượng nghiên cứu ... 62
4.2. Thực trạng về an toàn thực phẩm trong thức ăn đường phố của học sinh
Trường trung học phổ thông Nguyễn Trãi ... 62
4.2.1. Tình hình sử dụng thức ăn đường phố ... 62
4.2.2. Nguồn thông tin về thực phẩm ... 65
4.2.3. Kiến thức chung đúng về ATTP ... 66
4.2.4. Thực hành về an toàn thực phẩm thức ăn đường phố ... 69
4.3. Mối liên quan giữa nguồn thông tin, kiến thức và thực hành về an toàn
thức ăn đường phố. ... 71
<b>KẾT LUẬN ... 73 </b>
<b>KHUYẾN NGHỊ ... 75 </b>
</div>
<span class='text_page_counter'>(9)</span><div class='page_container' data-page=9>
<b>DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CÁC CHỮ VIẾT TẮT </b>
<b>TIẾNG VIỆT </b>
ATTP An toàn thực phẩm
CSHQ Chỉ số hiệu quả
HQCT Hiệu quả can thiệp
KTC Khoảng tin cậy
FAO Tổ Chức Lương Thực và Nông Nghiệp Liên Hiệp Quốc
OR Odds Ratio (Tỷ suất chênh)
TAĐP
THCS
Thức ăn đường phố
Trung học cơ sở
THPT
TTGDSK
Trung học phổ thông
Truyền thông giáo dục sức khỏe
TP.HCM Thành phố Hồ Chí Minh
USD United States dollar (Đồng đô la Mỹ)
VNĐ (đ) Việt Nam đồng
</div>
<span class='text_page_counter'>(10)</span><div class='page_container' data-page=10>
<b>DANH MỤC CÁC BẢNG </b>
Bảng 3.1. Dân tộc và khoản tiền có hàng tuần của đối tượng nghiên cứu
(n=410) ... 38
Bảng 3.2. Trình độ học vấn và nghề nghiệp của cha mẹ học sinh cứu (n=410)
... 39
Bảng 3.3. Tình hình sử dụng thức ăn đường phố cứu (n=410) ... 40
Bảng 3.4. Lý do sử dụng TAĐP của đối tượng nghiên cứu (n=410)... 41
Bảng 3.5. Nguồn thơng tin về an tồn thực phẩm cứu (n=410) ... 42
Bảng 3.6. Kiến thức về cơ sở bán thức ăn đường phố (n=410) ... 43
Bảng 3.7. Kiến thức về người bán thức ăn đường phố (n = 410) ... 44
Bảng 3.8. Kiến thức về quy trình chế biến thực phẩm TAĐP (n = 410) ... 45
Bảng 3.9. Kiến thức về ngộ độc thực phẩm (n = 410) ... 46
Bảng 3.10. Thực hành về chọn nơi mua thức ăn đường phố (n=410) ... 47
Bảng 3.11. Thực hành về chọn người bán thức ăn đường phố (n=410) ... 48
Bảng 3.12. Thực hành về chọn thức ăn đường phố (n=410) ... 49
Bảng 3.13. Thực hành sử dụng thức ăn đường phố được bao gói bằng giấy
báo, tạp chí (n=410) ... 49
Bảng 3.14. Xử trí ngộ độc thực phẩm (n=410) ... 50
Bảng 3.15. Mối liên quan giữa khối lớp và giới tính đến kiến thức về an toàn
thực phẩm của học sinh (n=410) ... 51
Bảng 3.16. Mối liên quan giữa dân tộc và khoản tiền có hàng tuần của học
sinh với kiến thức chung đúng về ATTP TADP của học sinh (n=410) ... 52
</div>
<span class='text_page_counter'>(11)</span><div class='page_container' data-page=11></div>
<span class='text_page_counter'>(12)</span><div class='page_container' data-page=12>
<b>DANH MỤC BIỂU ĐỒ </b>
Biều đồ 3.1. Số lượng học sinh theo khối lớp trong nghiên cứu ... 37
Biều đồ 3.2. Đặc điểm giới tính của học sinh trong nghiên cứu ... 38
Biều đồ 3.3. Nghe nói hoặc tìm hiểu thơng tin về ATTP của học sinh ... 42
Biều đồ 3. 4. Kiến thức chung đúng về ATTP của học sinh... 47
Biều đồ 3.5. Thực hành chung về ATTP TAĐP ... 50
</div>
<span class='text_page_counter'>(13)</span><div class='page_container' data-page=13>
1
<b>ĐẶT VẤN ĐỀ </b>
Trong những năm gần đây, cùng với sự phát triển ngày càng nhanh của
kinh tế, xã hội thì thức ăn đường phố cũng trở thành một phần không thể thiếu
trong cuộc sống của người dân. Theo Tổ chức Y tế thế giới, thức ăn đường
phố là những đồ ăn, thức uống được làm sẵn hoặc chế biến, nấu nướng tại
chỗ, có thể ăn ngay và bày bán trên đường phố, những nơi công cộng [30].
Trên toàn thế giới, 2,5 tỷ người ăn thức ăn đường phố mỗi ngày [31], đại diện
cho một hiện tượng văn hóa, xã hội và kinh tế có liên quan chặt chẽ với đơ thị
hóa. Thức ăn đường phố cung cấp thực phẩm với giá cả phải chăng, thuận
tiện, tiết kiệm thời gian, phù hợp với nhiều nhóm có thu nhập khác nhau, giải
quyết việc làm cho người lao động, đặc biệt là những lao động chưa có việc
làm khác[34]. Ngồi ra, thức ăn đường phố cịn là một phần văn hóa ở một số
quốc gia[7], [49]. Sự phát triển của thức ăn đường phố mang lại cho chúng ta
nhiều sự lựa chọn nhưng cũng kéo theo tiềm ẩn rất nhiều nguy cơ như ngộ
độc thực phẩm, các bệnh truyền qua thực phẩm, gây ảnh hưởng trực tiếp tới
sức khỏe người tiêu dùng, phát triển du lịch, kinh tế đất nước[7], [24].
Theo báo cáo của Tổ chức Y tế thế giới, mỗi năm trên thế giới có 1,5 tỉ
trường hợp trẻ em dưới 5 tuổi bị tiêu chảy, 600 triệu người trên thế giới mắc
bệnh trong đó 420.000 người chết sau khi tiêu thụ thực phẩm bị ô nhiễm[48],
[50]. Tại Hoa Kỳ, các bệnh do thực phẩm ảnh hưởng đến khoảng 48 triệu
người mỗi năm dẫn đến 128.000 ca nhập viện và 3.000 ca tử vong, mỗi năm
chính phủ phải chi khoảng 5,6 đến 9,4 triệu USD cho chi phí y tế của những
ca bệnh liên quan đến thực phẩm nhiễm bẩn[25], [48]. Châu Phi và Đông
Nam Á được cho là có tỷ lệ mắc và tử vong cao nhất liên quan đến bệnh
truyền qua thực phẩm[25].
</div>
<span class='text_page_counter'>(14)</span><div class='page_container' data-page=14>
2
51% sử dụng chúng làm bữa ăn hàng ngày, 82% dùng làm bữa ăn sáng vì
thức ăn đường phố rất đa dạng, phong phú. Theo điều tra của Cục An toàn
thực phẩm – Bộ Y tế về thức ăn đường phố tại 11 địa phương thì hầu hết bàn
tay của người kinh doanh, chế biến thức ăn đường phố đều bị nhiễm vi khuẩn
E.coli như Hà Nội: 43,42%, TP. Hồ Chí Minh: 67,5%, Đà Nẵng: 70,7%, các
thực phẩm, thức ăn cho dù đã được nấu chín nhưng qua kiểm tra vẫn còn
nhiều vi khuẩn gây bệnh nguy hại. Tại Nam Định, 100% mẫu các loại giò,
chả, nem chua, lịng heo chín có vi khuẩn E.coli, cịn TP. Hồ Chí Minh là
90% bị nhiễm E.coli. Riêng TP. Hồ Chí Minh có đến 84,3% thức ăn đường
phố khơng đảm bảo vệ sinh an tồn thực phẩm; có 85,7% bàn hàng ở lịng lề
đường, trong đó 27% bán ở các nơi gần cống, rãnh, bãi rác, nhà vệ sinh cơng
cộng và đã có gần 30% khách hàng khi ăn thức ăn đường phố bị ngộ độc [4].
Theo Tổ Chức Lương Thực và Nông Nghiệp Liên Hiệp Quốc (FAO) một
trong những nguyên nhân chính gây bệnh truyền qua thực phẩm là thiếu kiến
thức về vệ sinh an toàn thực phẩm ở người bán thức ăn đường phố [30].
Tại thị xã Thuận An, tỉnh Bình Dương chưa có điều tra nào về thức ăn
<i><b>đường phố. Vì vậy chúng tơi tiến hành nghiên cứu đề tài: “Kiến thức, thực </b></i>
<i><b>hành an tồn thực phẩm của học sinh trung học phổ thơng tại Thuận An, </b></i>
<i><b>Bình Dương trong sử dụng thức ăn đường phố năm 2019 và một số yếu tố </b></i>
<i><b>liên quan” </b></i>
Đề tài nhằm 2 mục tiêu:
1. Đánh giá kiến thức, thực hành về an toàn thực phẩm trong sử dụng
thức ăn đường phố của học sinh Trường trung học phổ thông Nguyễn Trãi, thị
xã Thuận An, tỉnh Bình Dương năm 2019.
</div>
<!--links-->
