Bài 36. Luyện tập: Hiđrocacbon thơm

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (205.42 KB, 7 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1>

Trường: THPT Phạm Hùng Họ và tên Gsh: Mai Phước Lộc
Lớp: 11C14 Mã số SV: B1200600

Môn: Hóa 11 Ngành Học: Sư Phạm hóa học

Tiết thứ: 5 Họ tên GVHD: Nguyễn Ngọc Yên Hà
Ngày: 08 tháng 03 năm 2016

TÊN BÀI: 36. LUYỆN TẬP HIĐOCACBON THƠM
I. Mục tiêu dạy học:

1. Kiến thức:

- Củng cố tính chất hóa học của hidrocacbon thơm.

- So sánh tính chất hóa học của hidrocacbon thơm với anken, ankan.

2. Kĩ năng:

- Viết các phương trình phản ứng minh họa tính chất hóa học của một số hidrocacbon thơm.
- Giải bài tốn hóa học về hidrocacbon thơm.

- Rèn kĩ năng trình bài kiến thức trước tập thể, phân bố thời gian hợp lý.

3. Thái độ:

- Rèn luyện thái độ làm việc khoa học, nghiêm túc.

- Xây dựng tính tích cực, chủ động, hợp tác, có kế hoạch và tạo cơ sở cho các em u thích mơn hóa học
- Tập trung bài giảng, nghiêm túc giải bài tập.

II. Chuẩn bị:

1. Giáo viên:

- Hệ thống các câu hỏi lý thuyết và các bài tập định lượng của hiđrocacbon thơm.

2. Học sinh:

- Chuẩn bị bài trước khi đến lớp.

- Xem lại tính chất hóa học của các hiđrocacbon thơm.

PHIẾU GIAO VIỆC

1) Viết công thức cấu tạo của các hợp chất sau:

a) Etylbenzen b) 4_Cloetylbenzen c) 1,3,5_trimetylbenzen d) o-Clotoluen e) m-Clotoluen
g) p_Clotoluen.

2) Toluen và benzen phản ứng được với chất nào sau đây: (1) Br2 có bột Fe, đun nóng (2) dung dịch kali
penmanganat, (3) Hidro có xúc tác Ni, đun nóng ?

Viết phương trình hóa học của các phản ứng xảy ra.

3) Tính lượng Clobenzen thu được khi cho 15,6g benzen tác dụng hết với Clo (xúc tác Fe) hiệu xuất phản ứng
đạt 80%.

4) Chất A là một đồng đẳng của benzen. Khi đốt cháy hoàn toàn 1,05 gam chất A người ta thu được 2,52 lít
CO2( đktc).

a) Tính CTPT của A. b) Viết các công thức cấu tạo của A và gọi tên.
5) Ankylbenzen X có phần trăm khối lượng cacbon bằng 91,31%.

a) Tìm CTPT của X.

b) Viết cơng thức cấu tạo, gọi tên X.

6) Cho 23kg toluen tác dụng với hỗn hợn HNO3 đặc, dư ( xúc tác H2SO4 đặc) thu được
2,4,6-trinitrotoluen(TNT). Giả sử hiệu suất của toàn bộ quá trình là 80%. Hãy tính:

</div>
(2)<div class='page_container' data-page=2>

III. Phương pháp:

- Nêu vấn đề và giải quyết vấn đề.
- Sử dụng phiếu học tập.

- Thảo luận nhóm.
IV. Hoạt động dạy học:

1. Ổn định lớp.

2.Kiểm tra bài cũ: kết hợp trong quá trình dạy.
3. Tiến trình dạy học:

Vào bài: Sau khi đã học xong bài: Benzen và đồng đẳng. Một số hiđrocacbon thơm khác. Chúng ta sẽ củng cố

lại các kiến thức về hiđrocacbon thơm bằng bài: Luyện tập hiđrocacbon thơm.(5’)
Thời

gian

Hoạt động của 
giáo viên

Hoạt động của học sinh Nội dung bảng

10’ Hoạt động 1: 
Kiến thức cần 
nắm vững.

- Để làm được bài
này các em cần
nắm vững CTCT
và các tính chất
đặt trưng của các
chất.

Chúng ta hệ thống
lại các kiến thức
cơ bản.

GV yêu cầu HS
nhắc lại CTCT và
các phản ứng đặt
trưng của benzen,
stiren, toluen,
etilen bằng cách
lập bảng.

- GV yêu cầu HS
nhắc lại các loại

danh pháp của các
hiđrocacbon
thơm.

- GV yêu cầu học
sinh nhắc lại cách

- Benzen dễ tham gia phản 
ứng thế, khó cộng và bền
với tác nhân oxi hóa.
- Toluen có tính chất của
vịng benzen và ankan: Thế
ở vịng, nhánh, oxi hóa ở
nhánh.

- Stiren có tính chất của
vòng benzen và anken:
Thế, cộng, trùng hợp và
oxi hóa.

- Etilen mang tính chất của
anken: tham gia phản ứng
cộng, trùng hợp, oxi hóa.

- Gồm có các loại danh
pháp:

+ Hệ thống.
+ Thay thế.
+ Thông thường.

- Danh pháp hệ thống:
Số chỉ vị trí của nhóm

I. Kiến thức cần nắm vững

1. Nắm được tính chất hóa học chung của hidrocacbon
thơm.

Benzen Toluen stiren etilen

CTCT CH3 HC CH2 CH2=CH2

H2, xt Ni + + + +

Br2(dd) − − +(lk đơi) +(lk đơi)

Br2 có

Fe, to

+( thế 
vịng)

+ + −

Dd 
KMnO4

to

− +(oxi

hóa
nhánh)

+ +

HCl − − +(lk đôi) +(lk đôi)

H2O

(xt H+) − − +( lk đơi) +(lk đơi)
HNO3

(H2SO4

đặc)

+(thế

vịng) vịng)+(thế vịng)+(thế −

2. Danh pháp:

a. Hệ thống: Số chỉ vị trí nhóm ankyl + tên an kyl + 
benzen.

- Tổng số chỉ vị trí: nhỏ nhất.

- Tên anky gọi theo bảng chữ cái.
b. Tên thay thế:

</div>
(3)<div class='page_container' data-page=3>

10’

đọc tên hệ thống.
GV lưu ý cho HS
cách đánh số các
nguyên tử cacbon
trên vòng benzen.
- GV yêu cầu HS
nhắc lại cách đọc
tên thay thế.

Hoạt động 2: Viết
phương trình 
phản ứng.

GV: Hoàn thành
câu 1 trang 162: -
GV yêu cầu HS
nhắc lại tên thông
thường của một
số hiđrocacbon
thơm thường gặp.
- GV yêu cầu HS
làm ví dụ:

Viết CTCT và gọi
tên các

hiđrocacbon thơm
có CTPT là C8H10
và C8H8,.

ankyl + tên ankyl +
benzen.

+ Đánh số sao cho tổng số
chỉ vị trí của các nhóm
ankyl là nhỏ nhất.

+ Các nhóm thế được gọi
theo thứ tự chữ cái đầu tên
gốc ankyl.

- Tên thay thế:
1,2 thay bằng ortho
1,3 thay bằng meta
1,4 thay bằng para
- Toluen, các xilen.

C8H10 :
CH2CH3

etylbenzen

CH3

1,2-đimetylbenzen
(o-đimetylbenzen)

CH3

1,3-đimetylbenzen
(m-đimetylbenzen)

CH3
CH3

1,4-đimetylbenzen
(p-đimetylbenzen)

HC CH2
C8H8

Stiren

R

1 2 (o)

3 (m)

4 (p)

(m) 5

(o) 6

Với R: nhóm ankyl.
II) Rèn luyện.

Bài 1( trang 162)/sgk

Viết công thức cấu tạo và gọi tên các hidrocacbon thơm
có cơng thức phân tử C8H10, C8H8. Trong số các đồng
phân đó, đồng phân nào phản ứng được với : dung dịch
brom, hidro bromua? Viết phương trình hóa học của các
phản ứng xảy ra.

Cơng
thức
phân
tử

Công thức
cấu tạo

Tên
thông
thường

Tên thay thế

C8H8 HC CH2 Stiren Vinylbenzen

C8H10

CH2CH3

Etyl benzen

CH3

o-xilen

1,2-đimetylbenzen
(o-đimetylbenzen)

CH3

m-xilen

</div>
(4)<div class='page_container' data-page=4>

- Viết phương
trình phản ứng
hóa học của
những đồng phân
tác ducng5 được
với dung dịch
brom, hidro

bromua ?

HC CH2

Stiren

+ ddBr2

HC CH2

Br Br

HC CH2

Stiren

+ HBr

H2C CH2

Br CH3

CH3

p-xilen

1,4-đimetylbenzen
(p-đimetylbenzen)

HC CH2

Stiren

+ ddBr2

HC CH2
Br Br

HC CH2

Stiren

+ HBr

H2C CH2
Br

5’ Hoạt động 3:
Bài tập nhận biết.
- GV yêu cầu HS 
viết CTCT của 4
chất trên. Sau đó
dựa vào tính chất
hóa học đặc trưng
của từng chất
hướng dẫn HS
nhận biết.

- GV hỏi phản
ứng đặc trưng của

ank-1-in.

- Stiren có tính
chất gì ở nhánh
vinyl khác với
toluen.

- GV yêu cầu HS
viết các phương

CH3

HC CH2

HC C(CH2)3 CH3

Hex-1-in

- Phản ứng thế đặc trưng
của ank-1-in là phản ứng
thế ion kim loại.

- Stiren làm mất màu
KMnO4 ở nhiệt độ thường
không cần nung nóng như
toluen.

- Tổ 2 lên làm bài tập 2.

Bài Tập 2: trăng 162.

Trình bày phương pháp hóa học phân biệt các chất lỏng
sau: benzen, stiren, toluen và hex-1-in.

benzen stiren toluen Hex-1-in
Dd

AgNO3/

NH3

Kết tủa
vàng
Dd

KMnO4(

to

Mất màu ở
nhiệt độ
thường.

Mất
màu
khi đun
nóng.

HC C(CH2)3 CH3 + AgNO3 + NH3
AgC C (CH2)3CH3 + NH4NO3

HC CH2

KMnO4

COOK

+ 3K2CO3 + 10MnO2 + KOH + 4H2O

</div>
(5)<div class='page_container' data-page=5>

trình phản ứng

xảy ra. CH3

2KMnO4

COOK

+ + MnO2 + KOH + H2O

(tím) ( nâu đen)
8’ Hoạt đơng 4:

Tính khối lượng 
các chất có tính 
hiệu suất.
GV hướng dẫn
HS trước khi gọi
lên bảng.

- Chú ý hiệu xuất:
* Đối với sản
phẩm 100% và
78%.

- HS viết phương trình
phản ứng cấu tạo và thu
gọn.

- Chú ý hướng dẫn về bài
tốn có liên quan tới hiệu
suất.

- Tổ 1 lên bảng làm bài tập
7 trang 160.

+ HONO2

NO2

+ H2O
78,0%

1tấn (nitrobenzen)m =?
78 123

=> m(nitrobenzen) = (41/26).H = (41/26).78% = 1,23 tấn.

5’ Hoạt động 5:Củng cố:

GV Phát phiếu
học tập số 2 và
yêu cầu học sinh
hoàn thành trong
5’. HS nào hoàn
thành thì nộp GV
cho điểm.

- GV sửa bài tập
phiếu học tập

- HS đọc nhanh và hoàn
thành phiếu học tập số 2.

Câu 1: C
Câu 2: C

Câu 3: mX(hexan, toluen, benzen) + O2 →¿ 0,6 CO2 +
0,4H2O

m=?
Giải:

m = mC + mH

= 0,6.12 + 0,4.2 =8g.
Đáp án: A

5’ Hoạt động 6:
Hoàn thành chuổi

phản ứng.

GV hướng dẫn và
gọi 2 HS lên hoàn
thành 2 chuổi
phương trình phản
ứng.

HS:

(1) CH3COONa + NaOH
CaO , to

→ C H4↑+N a2C O3

(2) 2CH4 150 0
o

C

→ C2H2

+ 3H2
3C2H2 60 0

oC , b tộ Fe
→

(2)

(4)

CH3ClAlCl3, t
o

CH3
CH4

(toluen)C6H5CH3 + 2KMnO4

Bài 4: hoàn thành chuổi phản ứng sau:

- Natri axetat (1)  metan (2)  axetilen (3) benzen
(4) (CH3Cl, AlCl3, to) toluen(5)Kali benzoat

- đất đèn (3) axetilen (4) benzen (5) toluen(6) 
TNT

1) CH3COONa + NaOH CaO , t
o

→ C H4↑+N a2C O3

(2) 2CH4 150 0
o

C

→ C2H2 + 3H2

3C2H2

60 0oC , b tộ Fe

→

(2)

(4)

CH3ClAlCl3, t
o

CH3
CH4

(toluen)C6H5CH3 + 2KMnO4 (nhiệt độ)--> C6H5COOK(kali

</div>
(6)<div class='page_container' data-page=6>

(nhiệt độ)--> C6H5COOK(kali
benzoat) + 2MnO2 + KOH +
H2O (5)

CaC2 + 2H2O →

Ca(OH)2 + C2H2 ↑ (1’)
C6H6+3HNO3 →

C6H3(NO2)3 (TNB) +3H2O
C6H5CH3 + 3HNO3 --->
C6H2(CH3)(NO2)3 + 3H2O

(2,4,6 trinitro toluen) xt
H2SO4 đặc.

benzoat) + 2MnO2 + KOH + H2O (5)

CaC2 + 2H2O → Ca(OH)2 + C2H2 ↑ (1’)
C6H6+3HNO3 → C6H3(NO2)3 (TNB) +3H2O

C6H5CH3 + 3HNO3 ---> C6H2(CH3)(NO2)3 + 3H2O (2,4,6
trinitro toluen) xt H2SO4 đặc.

Dặn dò: HS về nhà xem bài và chuẩn bị bài hệ thống hóa về hidrocacbon.(1’)

Phiếu bài tập số 1

Bài 1: Viết CTCT và gọi tên các hidrocacbon thơm có cơng thức phân tử C

H

10,

C

H

. Trong số

các đồng phân đó, đồng phân nào phản ứng được với dung dịch Brom, hidrocacbon, Viết

phương trình phản ứng xảy ra.

Bài 2: Trình bài phương pháp hóa học phân biệt các chất lỏng sau: benzen, stiren, toluen,

hex-1-in ( trình bài theo bảng) . Viết phương trình phản ứng xảy ra.

Bài 3: Cho benzen tác dụng với lượng dư HNO

đặc có xúc tác H

SO

đặc để điều chế

nitrobenzen với hiệu suất 78%.

Bài 4: hoàn thành chuổi phản ứng sau:

- Natri axetat (1)  metan (2)  axetilen (3) benzen (4) (CH

Cl, AlCl

t

)

toluen(5)Kali benzoat

- đất đèn (3) axetilen (4) benzen (5) toluen(6)  TNT

Phiếu bài tập số 2

Câu 1: Hidrocacbon X có cơng thức phân tử C8H10 không làm mất màu nước brom, khi bị hidro hóa thì chuyển
thành 1,4- đimetylhexan. Cơng thức cấu tạo của (X) là:

HC CH2

CH3

CH3

Câu 2: Chất có thể tham gia phản ứng với tất cả các chất sau: ddBr2, dd KMnO4, H2(Ni, to), HBr là:

</div>
(7)<div class='page_container' data-page=7>

A. 8.0 gam B. 7,6 gam C. 8,8 gam D.10,04 gam.

Ngày duyệt: Người soạn
Chữ ký (kí tên)

</div>