Giáo án Vật lý Lớp 8 - Tiết 1 đến 27 - Năm học 2008-2009 - Nguyễn Thị Kim Phượng

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Giáo viên: Nguyễn Thị Kim Phượng Ngày soạn:20/08/2008. Giaùo aùn Vaät lyù 8 TUAÀN 1. CHÖÔNG I: Tieát 1:. CÔ HOÏC CHUYỂN ĐỘNG CƠ HỌC. I.Muïc tieâu: -Nêu được những ví dụ về cđ cơ học trong đời sống. -Nêu được ví dụ về tính tương đối của cđ và đứng yên, đặc biệt biết xác định trạng thái của vật với mỗi vật được chọn làm mốc. -Nêu được ví dụ về các cđ cơ học thường gặp : cđ thẳng, cđ cong, cđ tròn. II.Chuaån bò: -Tranh veõ (H1.1 SGK), (H1.2 SGK) phuïc vuï cho baøi giaûng vaø baøi taäp. Tranh veõ hình 1.3 SGK veà một số cđ thường gặp trong đời sống. III.Tổ chức hoạt động dạy và học: 1.Oån định lớp. 2.Kieåm tra baøi cuõ. 3.Bài mới: Chuyển động là gì ? Đứng yên là gì ? Thế nào là cđ đều, cđ không đều ? Lực có quan hệ với vận tốc như thế nào ? Quán tính là gì? Aùp suất là gì? Aùp suất gây ra bởi chất rắn, chất lỏng, áp suất khí quyển có gì khác nhau? Lực đẩy Aùcsimét là gì ? Khi nào thì vật nổi, khi nào thì vật chìm? Công cơ học là gì? Công suất đặc trưng cho tính chất nào của việc thực hiện công ? Cơ năng, động năng, thế năng là gì ? Thế nào bảo toàn và chuyển hóa cơ năng ? Tất cả các kiến thức trên sẽ được nghiên cứu trong toàn bộ chương I: CƠ HỌC. Hoạt động của GV Hoạt động của HS Ghi Baûng *Hoạt động1: Tổ chức tình huống học taäp. GV?: Laøm theá naøo nhaän bieát moät vaät HS: Suy nghó caù nhaân như ôtô, chiếc thuyền, đám mây… để trả lời. chuyển động (cđ) hay đứng yên? GV: Baøi hoïc hoâm nay seõ giuùp chuùng ta trả lời câu hỏi này. GV: Gọi HS đọc phần ĐVĐ – SGK. HS: Đọc ĐVĐ *Hoạt động 2: Làm thế nào để nhận I.Làm thế nào để biết biết một vật chuyển động hay đứng yên. một vật chuyển động GV: Yêu cầu HS thảo luận để trả lời C1. HS: Làm việc theo hay đứng yên: GV: Trong vật lý, để nhận biết một vật nhoùm (Quan saùt baùnh C1: So saùnh vò trí cuûa cđ hay đứng yên người ta dựa vào vị trí xe quay, nghe tieáng ôtô, thuyền, đám mây của vật đó so với vật khác được chọn máy to hoặc nhỏ dần, với một vật nào đó đứng laøm moác (vaät moác). nhìn thấy khói phả ra ở bên đường bên bờ sông. GV: Có thể chọn bất kì một vật nào làm ống xả, hoặc bụi tung mốc. Thường người ta chọn Trái Đất và lên ở lốp ôtô…) những vật gắn với Trái Đất như nhà cửa, cây cối, cột đèn… làm vật mốc. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Giáo viên: Nguyễn Thị Kim Phượng. Giaùo aùn Vaät lyù 8. GV?: Tìm ví dụ về vật cđ, vật đứng yên so với vật mốc? GV: Goïi 1 vaøi HS cho ví duï. GV?: Từ các ví dụ trên cho biết khi nào ta mới nói môït vật cđ so với vật mốc? GV: Gọi 1 vài HS nhắc lại đồng thời cho ghi vở. GV: Chuyển động đó gọi là cđ cơ học (gọi tắt là chuyển động). GV: -Yeâu caàu HS laøm vieäc theo nhoùm caâu C2, C3. -Gọi 1 vài HS đại diện nhóm trả lời caâu C2. GV?: Khi nào 1 vật được coi là đứng yên? Cho ví dụ về vật đứng yên? GV?: Phaân tích ví duï. *Hoạt động 3: Tìm hiểu về tính tương đối của chuyển động và đứng yên. Vật moác. GV: Cho HS xem H 1.2/ SGK. Ycaàu HS qsát và trả lời câu C4, C5, C6. GV: Chú ý đối với từng trường hợp, khi nhận xét cđ hay đứng yên nhất thiết phải chỉ rõ so với vật mốc nào? GV: Gọi đại diện nhóm trả lời, các nhóm khaùc nhaän xeùt boå sung. GV: Chỉnh sửa, bổ sung và cho HS ghi. GV: Từ các câu trả lời trên ta thấy một vật có thể là cđ đối với vật này nhưng lại đứng yên đối với vật khác. GV?: Tìm vd minh hoïa cho nxeùt treân? GV?: Từ những vd trên ta thấy một vật được coi là cđ hay đứng yên phụ thuộc vaøo yeáu toá naøo? GV: Chính vì thế ta nói trạng thái đứng. HS: Cho 1 vaøi vd. Khi vị trí của vật so với vật mốc thay đổi theo Hs: Trả lời câu hỏi. thời gian thì vật chuyển động so với vật mốc. HS: Nhaéc laïi Chuyển động này gọi là chuyển động cơ học (chuyển động) C3: Vaät khoâng thay HS: Laøm vieäc theo đổi vị trí đối với một vật nhoùm C2, C3. khaùc choïn laøm moác thì được coi là đứng yên. Vd: Người ngồi trên xe HS: Cho ví duï maùy ñang chaïy, vò trí cuûa người trên xe không đổi nên so với xe thì người ở trạng thái đứng yên. II.Tính tương đối của chuyển động và đứng yeân: HS: Thaûo luaän theo C4: So với nhà ga thì nhóm từ câu C4 -> C6. haønh khaùch ñang cñ vì vò trí người này thay đổi so với nhà ga. C5: So với toa tàu thì hành khách đang đứng yên vì vị trí người đó không thay đổi so với toa taøu. C6: (1) đối với vật này (2) đứng yên C7: Người ngồi trên xe máy chuyển động so với cây cối nhà cửa nhà cửa bên đường, đứng yên so HS: Cho ví dụ minh hoạ với xe máy. HS: Trả lời C8: Mặt Trời thay đổi vị trí so với Trái Đất, vì vậy có thể coi Mặt Trời chuyển động khi lấy mốc. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Giáo viên: Nguyễn Thị Kim Phượng. Giaùo aùn Vaät lyù 8. yeân hay cñ cuûa vaät coù tính chaát töông đối. Cho nên muốn đánh giá được trạng thái vật là cđ hay đứng yên cần phải choïn vaät moác cuï theå. GV: Trong trường hợp không nêu vật mốc có nghĩa là vật mốc là vật gắn với Trái Đất. GV?: Từ đó trả lời câu hỏi đặt ra ở đầu baøi? GV: Phaân tích chæ roõ cho HS vaät laøm moác laø vaät naøo. *Hoạt động 4: Giới thiệu một số chuyển động thường gặp. GV: Duøng tranh veõ hình aûnh caùc vaät cñ vaø laøm TN minh hoïa yeâu caàu HS quan saùt. GV?: Moâ taû laïi caùc hình aûnh cñ cuûa caùc vật đó? GV?: Kể tên các loại cđ thường gặp? GV?: Moãi cñ haõy tìm moät vaøi ví duï? *Hoạt động 5: Vận dụng. GV: Gọi HS đọc đề câu C10, C11. GV: Ycaàu HS thaûo luaän theo baøn C10, C11. GV: Gọi đại diện trả lời, các nhóm khác nhaän xeùt,boå sung. GV: Chỉnh sửa, bổ sung và cho ghi vở. GV: Chú ý khi nói đến cđ là nói đến sự thay đổi vị trí chứ không phải thay đổi khoảng cách.. là Trái Đất.. HS: Trả lời câu hỏi đâu baøi.. HS: Moâ taû caùc cd cuûa caùc vaät trong hình HS: Keå teân caùc cñ. III.Một số chuyển động thường gặp: -Chuyển động thẳng. -Chuyển động cong. -Chuyển động tròn.. IV.Vaän duïng: C10:Oâtô: Đứng yên so với người lái xe, cđ so với người đứng bên đường và cột điện. Người lái xe: Đứng yên so với ôtô, cđ so với người bên đường và cột ñieän. Người đứng bên đường: Đứng yên so với cột điện, cđ so với ôtô và người lái xe. Cột điện: Đứng yên so với người đứng bên đường, cđ so với ôtô và người lái xe. C11:. Noùi nhö vaäy khoâng phaûi luùc naøo cuõng đúng. Có TH sai vd như vaät cñ troøn quanh vaät. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Giáo viên: Nguyễn Thị Kim Phượng. Giaùo aùn Vaät lyù 8. *Hoạt động 6: Củng cố và dặn dò GV: -Gọi HS đọc “ Có thể em chưa biết” -Veà nhaø laøm baøi taäp 1.1 ->1.6/ SBT.. moác. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Giáo viên: Nguyễn Thị Kim Phượng. Giaùo aùn Vaät lyù 8. TUAÀN 2 Tieát 2:. Ngày soạn:27/08/2008. VAÄN TOÁC. I.Muïc tieâu: -Từ ví dụ, so sánh quãng đường cđ trong 1s của mỗi cđ để rút ra cách nhận biết sự nhanh, chậm của cđ đó (gọi là vân tốc). -Nắm vững công thức tính vận tốc = s/t và ý nghĩa của khái niệm vận tốc. Đơn vị hợp pháp của vận tốc là m/s, km/h và cách đổi đơn vị vận tốc. -Vận dụng công thức để tính quãng đường, thời gian trong cđ. II.Chuaån bò: -Đồng hồ bấm giây. -Tranh veõ toác keá cuûa xe maùy. III.Tổ chức hoạt động dạy và học: 1.Oån định lớp. 2.Kiểm tra bài cũ: -Nêu Ghi nhớ của bài. -Baøi taäp 1.1, 1.2, 1.5/ SBT. 3.Bài mới: Hoạt động của GV Hoạt động của HS Ghi Baûng *Hoạt động 1: Tổ chức tình huống học taäp. GV: Ở bài 1, ta đã biết cách làm thế nào để nhận biết được 1 vật cđ hay đứng yeân, coøn trong baøi naøy ta seõ tìm hieåu xem làm thế nào để nhận biết sự nhanh hay chậm của cđ và thế nào là cđ đều. *Hoạt động 2: Tìm hiểu về vận tốc. I.Vaän toác laø gì? GV: Treo bảng 2.1, căn cứ vào kết quả HS: Thaûo luaän theo cuoäc chaïy 60m cuûa 1 nhoùm HS trong teát nhoùm. taäp theå duïc caùc em thoûa luaän vaø so aùnh HS: Cuøng 1 quaõng sự cđ nhanh chậm của các bạn. đường 60m, bạn nào mất ít thời gian hơn thì bạn đó chạy nhanh hơn. GV: Phaùt phieáu hoïc taäp vaø so saùnh HS: Trong cuøng 1 ñôn quãng đường chạy của mỗi. vị thời gian để có được hiện tượng nhanh, chaäm. GV: Hướng dẫn HS làm câu C1 và C2, HS: Laøm C1, C2. C1: Cuøng 1 quaõng thu phiếu và sửa trên bảng phụ treo ngay đường 60m như nhau, từ đầu. bạn nào mất ít thời gian GV: Thoâng baùo khaùi nieäm vaän toác. hôn thì chaïy nhanh hôn. GV: Gọi HS đọc câu C3 và yêu cầu HS HS: Laøm C3 theo nhoùm Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> Giáo viên: Nguyễn Thị Kim Phượng. Giaùo aùn Vaät lyù 8. laøm theo nhoùm. GV?: Độ lớn của vận tốc biểu thị tính chaát naøo cuûa cñ? GV: Gọi đại diện nhóm trình bày câu C3 caø caùc nhoùm khaùc nhaän xeùt. GV: Hoàn chỉnh cho HS ghi vở. GV: Thông báo công thức tính vận tốc, giới thiệu các đại lượng trong công thức. GV?: Từ công thức trên cho biết đơn vị vân tốc phụ thuộc vào những đại lượng naøo? GV: Yeâu caàu HS laøm vieäc caù nhaân C4.. GV: Có nhiều đơn vị để đo vận tốc những đơn vị hợp pháp là m/s và km/h; 1km/h = 0,28m/s. GV: Giới thiệu về tốc kế: Độ lớn của vận tốc được đo bằng dụng cụ gọi tốc keá. Khi oâtoâ, xe maùy cñ kim toác keá cho bieát gì? GV: Yêu cầu đọc và thảo luận câu C5. GV?: Muốn biết trong 3 chuyển động đó cñ naøo nhanh nhaát, chaäm nhaát ta phaûi laøm gì? GV?: Với những đơn vị không giống nhau ta phaûi laøm gì? GV: Hướng dẫn HS cách đổi đơn vị cho phù hợp. GV: Yêu cầu HS đọc câu C6 -> C8. GV: Yêu cầu HS thảo luận theo nhóm từ caâu C6 -> C8. Lưu ý: Mặc dù số đo của vận tốc ở câu C6 laø 54 vaø 15 nhöng khoâng coù nghóa laø vaän toác khaùc nhau vì khoâng cuøng ñôn vò. GV?: Từ công thức => = s/t công thức tính , t.. Quãng đường đi được HS: Độ lớn vân tốc biểu trong 1 giây gọi là vận thò tính nhanh hay chaäm toác. cuûa cñ. C3: HS: Trình baøy C3 (1) nhanh (2) chaäm (3) quãng đường đi được (4) ñôn vò II.Công thức tính vận toác: Hs: Trả lời. = s/t Trong đó:  laø vaän toác s là quãng đường đi được HS: Laøm vieäc caù nhaân t là thời gian để đi hết C4 quãng đường III.Ñôn vò vaän toác:. HS: Đọc C5 HS: So sánh độ lớn của vận tốc ở cùng một đơn vò. HS: Ñöa veà cuøng ñôn vò. Lop8.net. C5a:36km/h cho bieát mỗi giờ ôtô đi được 36km. 10km/h cho bieát moãi giờ xe đạp đi được 10km. 10m/s cho bieát moãi giây tàu hỏa đi được 10m. b:oâtoâ = 36km/h =36000m/3600s = 10m/s xe đạp = 10,8km/h = 10800m/3600s = 3m/s Taøu hoûa= 10m/s Vaäy oâtoâ, taøu hoûa cñ nhanh như nhau. Xe đạp cñ chaäm nhaát. C6:Vaän toác cuûa taøu: = s/t = 81/1,5 =54km/h = 54000/3600 =15 m/s. Chuù yù: Chæ so saùnh soá ño cuûa vaän toùc khi quy veà cùng loại đơn vị vận tốc,.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> Giáo viên: Nguyễn Thị Kim Phượng. Giaùo aùn Vaät lyù 8. GV?:Ở câu C7, C8 đơn vị như vậy đã phù hợp chưa? GV: Hướng dẫn HS ghi tóm tắt câu C7. GV: Goïi 1HS leân baûng giaûi caùc baïn khaùc theo doõi nhaän xeùt. GV: Tương tự câu C7 gọi 1 HS khác lên baûng toùm taét vaø giaûi caâu C8. GV: Yêu cầu cả lớp làm bài vào vở sau đó nhận xét bài làm trên bảng.. do đó 54>15 nhưng khoâng coù nghóa laø vaän toác khaùc nhau. C7:Toùm taét: t = 40phuùt=2/3h v=12km/h s=? km Giải: Quãng đường đi được: = s/t => s=v.t =12.2/3 = 8km. ÑS: 8 km C8:Toùm taét: v=4 km/h t=30phuùt = 1/2h s=? km Giải: Khoảng cách từ nhà đèn nơi làm việc: v= s/t => s=v.t =4.1/2 =2km. ÑS: 2km. *Hoạt động 3: Củng cố và dặn dò. GV: Gọi HS đọc phần “Có thể em chưa bieát” SGK. GV: Dặn dò học Ghi nhớ. Laøm baøi taäp 2.1->2.5/SBT. Đọc và tìm hiểu trước bài cđ đềuCđ không đều.. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> Giáo viên: Nguyễn Thị Kim Phượng. Giaùo aùn Vaät lyù 8. TUAÀN 3 Tieát 3:. Ngày soạn:03/09/2008. CHUYỂN ĐỘNG ĐỀU CHUYỂN ĐỘNG KHÔNG ĐỀU. I,Muïc tieâu: -Phát biểu được định nghĩa cđ đều và nêu được những ví dụ về cđ đều. -Nêu được những ví dụ về cđ không đều thường gặp. Xác định được dấu hiệu đặc trưng của cđ này là vận tốc thay đổi theo thời gian. -Vận dụng để tính vận tốc trên một quảng đường. -Mô tả TN hình 3.1/ SGK và dựa vào các dữ kiện đã ghi ở bảng 3.1 trong TN để trả lời đựơc những caâu hoûi trong baøi. II,Chuaån bò: -Một bộ TN: máng nghiêng, bánh xe, đồng hồ có kim giây. III,Tổ chức hoạt động dạy và học: 1.Oån định lớp. 2.Kiểm tra bài cũ: -Nêu Ghi nhớ của bài Vận Tốc. -BT: 2.2 vaø 2.3/SBT. 3.Bài mới: Hoạt động của GV Hoạt động của HS Ghi Baûng *Hoạt động 1: Tổ chức tình huống học taäp. GV: Cung caáp thoâng tin veà daáu hieäu cuûa cđ đều và cđ không đều và rút ra định nghĩa về mỗi loại cđ này. GV?:Tìm 1 số ví dụ về cđ đều và cđ không đều. *Hoạt động 2: Tìm hiểu về cđ đều và cđ I.Ñònh nghóa: không đều. -Cđ đều là cđ mà vận tốc GV: Hướng dẫn HS làm TN và tập cho có độ lớn thay đỏi theo thời HS: Làm TN theo sự các em biết xác định quãng đường lên gian. hướng dẫn của GV. tiếp mà trục bánh xe lăn được trong Chú ý đánh dấu quãng -Cđ không đều là cđ mà những khoảng thời gian 3s liên tiếp. vận tốc có độ lớn thay đổi đường bánh xe lăn theo thời gian. được trong những khoảng thời gian bằng C1: Cđ của trục bánh xe GV?:Từ kết quả TN tự trả lời câu C1. nhau laø 3s. treân maùng nghieâng laø cñ HS: Thaûo luaän theo không đều vì trong cùng GV: Gọi đại diện 1 nhóm trả lời, các nhoùm caâu C1. khoảng thời gian t=3s trục nhóm khác nxét bổ sung. Sau đó GV HS: Đại diện nhóm trả lăn được các quãng đường hoàn chỉnh và cho ghi vở. lời AB, BC, CD khoâng baèng nhau vaø taêng daàn, coøn treân đoạn DE, EF là cđ đều vì Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> Giáo viên: Nguyễn Thị Kim Phượng. Giaùo aùn Vaät lyù 8. GV?:Từ khái niệm về cđ đều và cđ không đều hãy làm việc cá nhân câu C2. *Hoạt động 3: Tìm hiểu về vận tốc TB của cđ không đều. GV: Yêu cầu HS tính đoạn đường lăn được của trục bánh xe trong mỗi giây ứng với các quãng đường AB, BC, CD. GV:Trong cđ không đều, TB mỗi giây vật cđ được bao nhiêu mét thì ta nói vận toác TB cuûa cñ naøy laø baáy nhieâu meùt treân giaây. GV: Gọi 1 HS đọc kết quả câu C3 để cả lớp theo dõi. GV: Từ kết quả trên cho biết tb trên các quãng đường cđ không đều như thế nào? GV?: Muốn biết tb trên cả đoạn đường AD ta laøm theá naøo? GV: Lưu ý vận tốc TB trên cả đoạn đường khác TB cộng của các vận tốc TB trên các quãng đường liên tiếp của cả đoạn đường đó có nghĩa: (AB +BC +CD)/3 khaùc (sAB+ sBC+ sCD)/( tAB+ tBC+ tCD) *Hoạt động 4: Vận dụng. GV: Yêu cầu HS đọc đều từ câu C4 -> C7. Sau đó thảo luận theo bàn. GV: Gọi đại diện các bàn lên bảng ghi câu trả lời, các bàn khác nhận xét. GV: Chỉnh sửa và cho HS ghi vở câu C4 -> C6.Riêng câu C7 để cá nhân HS từ đo thời gian chạy cự ly 60m ? Tính  tb .. HS: Tính toán: tbAB = 0,017 m/s; tbBC = 0,05m/s; tbCD = 0,08m/s.. trong cùng khoảng thời gian t=3s trục lăn được những quãng đường bằng nhau. C2: Cđ đều: A Cđ không đều: B, C, D. II.Vaän toác TB cuûa cñ không đều: C3: Tính vaän toác TB treân đoạn đường AB, BC, CD: AB = 0,017m/s. BC = 0,05m/s. CD = 0,08m/s. Từ A -> D cđ của trục bánh xe nhanh daàn.. HS: Đọc C3 HS: Khaùc nhau HS: (AB +BC +CD)/3. HS: Laøm vieäc theo baøn.. Lop8.net. III.Vaän duïng: C4:Cđ của ôtô từ Hà Nội đến Hải Phòng là cđ không đều, 50km/h là  tb. Vì cđ cuûa oâtoâ luùc nhanh luùc chaäm phụ thuộc vào đường tốt hay xấu, lượng người đi trên đường… C5:Toùm taét: s1=120m t2=24s, t1 = 30s  tb1 = ? Giaûi: Vaän toác TB treân quãng đường dốc: tb1 = s1/ t1=120/30 = 4m/s. Vaän toác TB treân quaõng.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> Giáo viên: Nguyễn Thị Kim Phượng. Giaùo aùn Vaät lyù 8. đường nằm ngang: tb2 = s2/ t2= 60/24 = 2,5m/s. Vaän toác TB treân caû 2 quaõng đường: tb = (s1 + s2)/( t1+ t2 ) =(120+60)/(30+24) = 3,3 m/s C6:Toùm taét: t = 5h tb = 30km/h , s = ?km Giải: Quãng đường đoàn tàu đi được: tb = s/ t =>s= tb.t =30.5 =150km.. *Hoạt động 5: Củng cố và dặn dò. GV:-Gọi HS đọc Ghi nhớ SGK. -Học ghi nhớ. -Laøm BT : 3.1->3.6/SBT -Đọc phần”Có thể em chưa biết” -Xem lại bài Lực – Hai lực cân bằng ở SGK 6. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> Giáo viên: Nguyễn Thị Kim Phượng. Giaùo aùn Vaät lyù 8. TUAÀN 4 Tieát 4:. Ngày soạn:10/09/2008. BIỂU DIỄN LỰC. I,Muïc tieâu: -Nêu được ví dụ thể hiện lực tác dụng làm thay đổi vận tốc. -Nhận biết được lực là đại lượng vectơ. Biểu diễn được vectơ lực. II,Chuaån bò: -Nhắc HS xem lại bài Lực – Hai lực cân bằng (bài 6 SGK Vật lý 6) III,Tổ chức hoạt động dạy và học: 1.Oån định lớp. 2.Kieåm tra baøi cuõ: -Thế nào là cđ đều, cd không đều? Viết công thức tính V trong cđ không đều, nêu rõ đơn vị? -Baøi taäp 3.1, 3.2, 3.3/SBT 3.Bài mới: Hoạt động của GV Hoạt động của HS Ghi Baûng *Hoạt động 1: Tổ chức tình huống học taäp. GV: Lực có thể làm biến đổi cđ, mà vân tốc xác định sự nhanh chậm và cả hướng của cđ. Vậy giữa lực và vận tốc có sự lieân quan naøo khoâng? Ví duï vieân bi thaû rơi, vận tốc viên bi tang nhờ tác dụng nào? Muốn biết điều này phải xét sự liên quang giữa lực với vận tốc. Bài học hôm nay giúp chúng ta trả lời câu hỏi I.Ôn lại khái niệm lực. naøy. C1: Hình 4.1: Lực hút *Hoạt động 2: Tìm hiểu về mối quan hệ cuûa nam chaâm leân mieáng giữa lực và sự thay đổi vận tốc. theùp laøm taêng vaän toác GV: Ở lớp 6 chúng ta đã biết lực có thể cuûa xe laên, neân xe laên cñ làm biến dạng, thay đổi chuyển động nhanh leân. (nghĩa là thay đổi vận tốc) của vật. Hình 4.2: Lực tác dụng HS: Laøm TN theo GV: Yêu cầu HS thực hiện TN trong của vợt lên quả bóng làm nhóm, quan sát lời câu hình 4.1/SGK. quaû boùng bieán daïng vaø C1. GV: Hướng dẫn trước lớp cách lắp TN ngược lại lực của quả chú ý không để thanh thép quá gần nam bóng đập vào vợt làm chaâm. vợt bị biến dạng. GV: Phaùt duïng cuï cho caùc nhoùm vaø giaùm HS: Neâu moái lieân heä giữa lực và vận tốc. saùt caùc nhoùm TN. GV?: Nêu mối quan hệ giữa lực và sự thay đổi vận tốc? HS: Phöông, chieàu vaø. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> Giáo viên: Nguyễn Thị Kim Phượng. Giaùo aùn Vaät lyù 8. *Hoạt động 3: Thông báo đặc điểm của lực và cách biểu diễn lực bằng vectơ. GV?: Kể tên 3 yếu tố của lực đã học ở lớp 6. GV: Một đại lượng như lực vừa có độ lớn vừa có phương và chiều là 1 đại lượng vectô. GV?: Đại lượng vectơ là gì? GV: Như ta đã biết lực có 3 yếu tố. Hiệu quả tác dụng của lực phụ thuộc vào các yếu tố này (điểm đặt, phương chiều, độ lớn). Chính vì vậy việc biểu diễn vectơ lực cũng phải thể hiện đủ 3 yếu tố này. GV: Để biểu diễn vectơ lực người ta duøng 1 muõi teân coù: -gốc là điểm mà lực tác dụng lên vật(gọi là điểm đặt của lực) - Phöông vaø chieàu laø phöông vaø chieàu của lực. -Độ dài biểu diễn cường độ của lực theo một tỉ xích cho trước. GV: Laáy ví duï minh hoïa. GV?: Phương, chiều và độ lớn của lực treân? GV: Chỉ lại cho cả lớp thấy gốc, phương và chiều, độ lớn của vectơ lực. GV: Vectơ lực được kí hiệu bằng chữ F có mũi tên ở trên (F). Còn cường độ của lực được kí hiệu bằng chữ F không có mũi tên ở trên (F). *Hoạt động 4: Vận dụng. GV: Gọi HS đọc đề câu C2, C3/SGK. GV: Goïi 2 HS leân baûng bieåu dieãn caâu C2. Yêu cầu HS dưới lớp vẽ vào nháp đồng thời theo dõi nhận xét bài trên baûng. GV: Lưu ý HS chọn tỉ xích cho đúng.. độ lớn. HS: Trả lời. II.Biểu diễn lực: 1.Lực là 1 đại lượng vectô: Một đại lượng vừa có phương, chiều và độ lớn gọi là đại lượng vectơ.. HS: Laéng nghe. HS: Quan saùt. HS: Trả lời. 2.Caùch bieåu dieãn vaø kí hiệu vectơ lực: a.Để biểu diễn vectơ lực người ta dùng 1 mũi tên coù: -Gốc là điểm mà lực tác duïng leân vaät (goïi laø ñieåm đặt của lực). -Phöông vaø chieàu laø phương và chiều của lực. -Độ dài biểu diễn cường độ của lực theo một tỉ xích cho trước. b.Kí hiệu: vectơ lực : F Cường độ lực :F. HS: Đọc đề C2,C3 Hs: Leân baûng laøm C2. Lop8.net. IV.Vaän duïng: C2: C3:a, F1: ñieåm ñaët taïi A, phương thẳng đứng, chiều từ dưới lên, cđ lực F1 = 20N. b, F2 : ñieåm ñaët taïi B, phöông naèm ngang,.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> Giáo viên: Nguyễn Thị Kim Phượng. Giaùo aùn Vaät lyù 8. chiều từ trái sang phải, cường độ lực F2 = 30N. c, F3: ñieåm ñaët taïi C, phöông nghieâng 1 goùc 30o, so với phương nằm ngang, chiều hướng lên, cường độ F3 = 30N.. *Hoạt động 5: Củng cố và dặn dò. GV: -Yêu cầu HS đọc phần Ghi nhớ và “coù theå em chöa bieát” GV: -Học Ghi nhớ. -Laøm BT 4.1 -> 4.5/ SBT. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> Giáo viên: Nguyễn Thị Kim Phượng. Giaùo aùn Vaät lyù 8. TUAÀN 5 Tieát 5:. Ngày soạn:17/09/2008. SỰ CÂN BẰNG LỰC – QUÁN TÍNH. I,Muïc tieâu: -Nêu được 1 số ví dụ về 2 lực cân bằng. Nhận biết đặc điểm của 2 lực cân bằng và biểu thị bằng vectơ lực. -Từ dự đoán (về tác dụng của 2 lực cân bằng lên vật đang cđ) và làm TN kiểm tra dự đoán để khẳng định: “Vật chịu tác dụng của 2 lực cân bằng thì vận tốc không đổi, vật sẽ cđ thẳng đều”. -Nêu được 1 số ví dụ về quán tính. Giải thích được hiện tượng quán tính. II,Chuaån bò: -Maùy A-tuùt, xe con, buùp beâ. -Hình 5.1 SGK III,Tổ chức hoạt động dạy và học: 1.Oån định lớp. 2.Kieåm tra baøi cuõ: -Nêu ghi nhớ của bài Biểu diễn lực. -BT từ 4.1 -> 4.4/ SBT. 3.Bài mới: Hoạt động của GV Hoạt động của HS Ghi Baûng *Hoạt động 1: Tổ chức tình huống học taäp. HS: Trọng lực P và GV: Treo hình 5.1 vaø hoûi: Quyeån saùch phản lực Q của mặt bàn này chịu tác dụng của những lực nào? hướng lên trên HS: Cân bằng với nhau GV?:Do quyeån saùch naèm yeân treân baøn nên 2 lực này như thế nào với nhau? GV: Một vật đứng yên chịu tác dụng của 2 lực cân bằng thì đứng yên. Vậy 1 vật đang cđ mà chịu tác dụng của 2 lực cân bằng thì vật sẽ như thế nào? Để tìm hiểu điều đó chúng ta vào bài mới. I.Lực cân bằng: *Hoạt động 2: Tìm hiểu về lực cân 1.Hai lực cân bằng là gì? baèng. GV: Yeâu caàu HS quan saùt hình 5.2 vaø C1a,Taùc duïng leân đọc câu C1. quyển sách có 2 lực: GV?:Hình vẽ quả cầu treo trên dây, quả HS: Trọng lực P và lực trọng lực P, lực đẩy Q caêng daây T bóng đặt trên mặt đất đều đứng yên vì cuûa maët baøn. chịu tác dụng của các lực cân bằng. Vậy b,Taùc duïng leân quaû quaû caàu treo treân daây chòu taùc duïng cuûa cầu có 2 lực: trọng lực P, những lực nào? lực căng T. HS: Trọng lực có GV?: Những lực đó có phương và chiều c,Taùc duïng leân quaû. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> Giáo viên: Nguyễn Thị Kim Phượng. Giaùo aùn Vaät lyù 8. nhö theá naøo?. GV?: So sánh độ lớn của chúng bằng nhau.? GV: Do có độ lớn bằng nhau nhưng ngược chiều nhau nên chúng mới triệt tiêu nhau và quả cầu đứng yên. GV?: Tương tự quả bóng chịu tác dụng của những lực nào? Hai lực này có điểm đặc, phương chiều, cường độ như thế nào với nhau?. GV?: Từ đó cho biết 2 lực cân bằng là 2 lực như thế nào với nhau? GV: Yêu cầu HS đọc dự đoán SGK. GV?: Khi 1 vaät ñang cñ chòu taùc duïng của 2 lực cân bằng thì vật sẽ như thế naøo? GV: Vật cđ với vận tốc không đổi nghĩa là nó sẽ cđ thẳng đều. Để chứng minh chuùng ta seõ laøm TN kieåm tra. GV: Yêu cầu HS nhìn hình 5.3 => Giới thieäu duïng cuï TN. GV: Treo hình vaø boá trí TN nhö hình 5.3a và ycầu HS đọc trả lời câu hỏi C2. GV: Gọi HS trả lời và lên bảng biểu diễn các lực tác dụng lên quả cầu A. GV: Khẳng định lại câu trả lời đúng và cho ghi vở câu C2. GV: Boá trí TN nhö hình 5.3b vaø yeâu caàu HS đọc trả lời C3. GV: Ñaët theâm vaät naëng A’ leân A, luùc này trọng lực lớn hơn T nên vật AA’ cđ nhanh daàn.. phương thẳng đứng và có chiều từ trên xuống còn lực căng dây cũng có phương thẳng đứng nhöng khoâng coù chieàu từ dưới lên. HS: Độ lớn của chúng baèng nhau.. HS: Quûa boùng chòu taùc dụng của trọng lực P và lực đẩy Q của mặt đất. Hai lực này có điểm đặt, phương, cường độ như nhau và ngược chieàu nhau. HS: Trả lời. bóng có 2 lực: trọng lực P, lực đẩy Q của mặt đất.. Mỗi cặp lực này là 2 lực caân baèng. Chuùng coù cuøng ñaëc ñieåm, cuøng phöông, cùng độ lơn nhưng ngược chieàu. 2.Tác dụng của 2 lực cân baèng leân 1vaät ñang cñ:. HS: Cđ với vận tốc không đổi.. HS: xem H 5.3 HS: Đọc và suy nghĩ caâu C2.. Lop8.net. C2: Quûa caân A chòu tác dụngcủa 2 lực: trọng lực PA, sức căng T của dây, 2 lực này cân bằng (do T = PB maø PA = PB nên T cân bằng với PB) C3:Ñaët theâm vaät naëng A’ leân A, luùc naøy PA + PA’ lớn hơn T nên vật AA’ cñ nhanh daàn ñi xuoáng, B cñ leân..

<span class='text_page_counter'>(16)</span> Giáo viên: Nguyễn Thị Kim Phượng. Giaùo aùn Vaät lyù 8. GV: Yêu cầu HS ghi vở câu C3. GV: Boá trí TN nhö hình 5.3c vaø yeâu caàu HS đọc và trả lời C4 GV: Nhắc lại và cho HS ghi vở. GV: Yêu cầu HS đọc câu C5 và gọi 1 HS lên đánh dấu quãng đường đi được trong các khoảng thời gian 2s liên tiếp. GV?: Từ đó tính vận tốc của vật nặng A ñieàn vaøo baûng 5.1. GV?:Từ kết quả TN trên rút ra nhận xét gì? GV: Khẳng định lại và cho Hs ghi vở nhaän xeùt. *Hoạt động 3: Tìm hiểu về quán tính. GV: Oâtoâ , taøu hoûa ñang cñ phanh gaáp không dừng lại ngay được mà trượt tiếp một đoạn. Khi biến đổi cđ cũng không đạt ngay được vận tốc lớn mà phải tăng từ từ. GV: Từ đó ta thấy:”Khi có lực tác dụng mọi vật không thể thay đổi vận tốc ngay lập tức được vì mọi vật có quán tính” GV?: Vaäy daáu hieäu cuûa quaùn tính laø gì? GV?: Cho moät vaøi ví duï veà quaùn tính. GV: Làm TN kiểm chứng cho các em quan saùt. GV:Yêu cầu HS đọc và suy nghĩ trả lời caâu C7. GV: Làm TN kiểm chứng. GV: Gọi HS đọc câu C8. Gọi 1 vài em trả lời ý a, b, c còn lại cho các em về nhaø laøm. *Hoạt động4: Củng cố và dặn dò. GV: Yêu cầu HS đọc phần Ghi nhớ và coù theå em chöa bieát GV:-Học Ghi nhớ. -BT C8/ SGK; 5.1 ->5.8/SBT. -Chuẩn bị trước bài “Lực ma sát”.. HS: Ghi vở C3 HS: Đọc và trả lời C4. HS: Nhaän xeùt. C4: Khi đó tác dụng lên A chỉ còn 2 lực PA va Ø T lại cân bằng với nhau nhöng vaät A vaãn tieáp tuïc cñ. C5: Moät vaät ñang cñ, nếu cường độ tác dụng của các lực cân bằng thì sẽ tiếp tục cđ thẳng đều.. II.Quaùn tính: 1.Nhaän xeùt: Khi có lực tác dụng, mọi vật không thể thay đổi vận tốc đột ngột được vì coù quaùn tính.. HS: Không thay đổi vận tốc ngay được. HS: Suy nghó caù nhaân trả lời câu C6. HS: Quan saùt TN. 2.Vaän duïng: C6: Buùp beâ ngaõ veà phía sau. Vì khi đẩy xe chân búp bê cđ cùng với xe nhöng do quaùn tính HS: C7:Buùp beâ ngaõ nên thân và đầu búp bê về phía trước. Vì khi xe chưa kịp cđ cho nên búp dừng đột ngột, chân búp bê ngã về phía sau. bê bị dừng lại cùng với xe nhöng do quaùn tính nên thân và đầu búp bê vaãn cñ cho neân buùp beâ ngaõ veà phía sau.. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(17)</span> Giáo viên: Nguyễn Thị Kim Phượng. Giaùo aùn Vaät lyù 8. TUAÀN 6 Tieát 6:. Ngày soạn:24/09/2008. LỰC MA SÁT. I,Muïc tieâu: -Nhận biết thêm 1 loại lực có học nữa là lực ma sát. Bước đầu phân biệt được sự xuất hiện của các loại lực ma sát trược, ma sát lăn, ma sát nghỉ và đực điểm của mỗi loại này. -Làm TN để phát hiện ma sat nghỉ. -Kể và phân tích được một số hiện tượng về lực ma sát có lợi, có hại trong đời sống và kỹ thuật. Nêu được cách khắc phục tác hại của lực ma sát và vận dụng ích lợi của lực này. II,Chuaån bò: -Mỗi nhóm HS: Một lực kế, một miếng gỗ (1 mặt nhẵn, 1 mặt nhám), 1 quả cân phục vụ cho TN 6.2 SGK. -Tranh voøng bi. III,Tổ chức hoạt động dạy và học: 1.Oån định lớp. 2.Kieåm tra baøi cuõ: -Nêu Ghi nhớ của bài”Sự cân bằng lực – Quán tính”. -C8, 5.1, 5.2, 5.3, 5.4/SBT. 3.Bài mới: Hoạt động của GV Hoạt động của HS Ghi Baûng *Hoạt động 1: Tổ chức tình hống học tập. GV: Gọi 1HS đọc phần ĐVĐ/SGK. GV: So sánh sự khác nhau giữa trục bánh xe bò ngày xưa với trục bánh xe đạp và trục bánh ôtô vì có sự xuất hiện ổ bi. Sự phát minh ra ổ bi đã làm giảm lực cản lên các cđ. Lực này xuất hiện khi các vật trượt trên nhau. I.Khi nào có lực ma sát? *Hoạt động 2: Tìm hiểu về lực ma sát. 1.Lực ma sát trượt: GV: Yêu cầu HS đọc mục 1/ SGK. Sinh ra khi 1 vật trượt GV?:Nêu đặc điểm lực ma sát trượt thông treân beà maët cuûa vaät khaùc. qua lực cản trở của phanh về cđ của xe đạp? GV: Gọi HS đọc và trả lời câu C1. C1: -Ma sát giữa trục GV: Nhận xét và cho HS ghi vở. quạt máy với ỏ trục. HS: Laøm vieäc theo GV: Yêu cầu HS đọc mục 2/SGK. -Ma sát giữa dây cung ở nhóm và cử đại diện cần kéo của đàn nhị với GV?: Nêu đặc điểm của lực ma sát lăn trả lời. thoâng qua cñ cuûa hoøn bi leân maët saøn? dây đàn. GV: Yêu cầu HS đọc và trả lời câu C2, C3. 2.Lực ma sát lăn: GV: Gọi đại diện nhóm trả lời, yêu cầu các Sinh ra khi 1 vaät laên treân HS: Thaûo luaän theo beà maët 1 vaät khaùc. nhóm khác nghe để nhận xét bổ sung. GV: Gọi đại diện nhóm trả lời, yêu cầu các nhóm câu C2, C3. C2:-Ma sát sinh ra ở Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(18)</span> Giáo viên: Nguyễn Thị Kim Phượng. Giaùo aùn Vaät lyù 8. nhóm khác nghe để nhận xét bổ sung. GV?:Từ kết quả trên rút ra nhận xét gì về cường độ của lực ma sát lăn và ma sát trượt?. GV:-Gọi HS đọc to TN hình 6.2/ SGK. -Phaùt duïng cuï TN cho moãi nhoùm. -Hướng dẫn HS làm TN như SGK. GV: Gọi mỗi nhóm đọc kết quả TN của nhoùm. GV: Yêu cầu HS đọc câu C4 và thảo luận câu trả lời. GV:Lực cản đó chính là lực ma sát nghỉ cân bằng với lực kéo GV: Rút ra đặc điểm của lực ma sát nghỉ. +Cường độ thay đổi theo lực tác dụng lên vật có xu hướng làm cho vật thay đổi cường độ. +Luôn có tác dụng giữ vật ở trạng thái cân bằng khi có lực khác tác dụng lên vật. GV: Sau khi nắm được đặc điểm của lực ma sát nghỉ đọc và trả lời câu C5. GV: Hoàn chỉnh và cho ghi vở.. HS: Nhaän duïng cuï TN. Tieán haønh laøm, quan sát để nhận xeùt.. HS: Đọc C4 và thảo luận trả lời: Khi đó giữa bàn với vật có 1 lực cản.. HS: Laøm vieäc theo nhóm, cử đại diện trả lời. *Hoạt động 3: Tìm hiểu về ích lợi và tác hại của Fms trong đời sống và kỹ thuật. GV: Yêu cầu HS quan sát hình 6.3 và đọc caâu C6. GV?: Phaùt hieän khi naøo coù Fms?. Lop8.net. các viên bi đệm giữa trục quay với ỏ trục. -Ma sát giữa mặt đất và quaû boùng ñang laên. C3:-H6.1a: Giữa sàn và thùng có ma sát trượt. -H6.1b: Giữa bánh xe và saøn coù ma saùt laên. *Nhận xét: Cường độ ma sát lăn rất nhỏ so với ma sát trượt. 3.Ma saùt nghæ: -Giữ cho vật không trượt khi vaät bò taùc duïng cuûa lực khác. C4:-Chứng tỏ giữa mặt bàn với vật có 1 lực cản. Lực này đặt lên vật cân bằng với lực kéo để giữ cho vật đứng yên. Khi tăng lực kéo thì chỉ số của lực kế tăng dần, vật vẫn đứng yên, chứng tỏ lực cản lên vật cũng có cường độ tăng dần. Điều này cho biết lực ma sát nghỉ có cường độ thay đổi theo tác dụng lực lên vaät. C5:-Nhờ có Fms nghỉ người ta mới đi lại được. Fms nghỉ giữ bàn chân không bị trượt khi bước trên mặt đường. -Trong daây chuyeån saûn xuaát xi maêng di chuyeån cùng với băng truyền nhờ Fms nghỉ. II.Lực ma sát trong đời soáng vaø kyõ thuaät:.

<span class='text_page_counter'>(19)</span> Giáo viên: Nguyễn Thị Kim Phượng. Giaùo aùn Vaät lyù 8. GV?: Các lực ma sát trên là Fms nào? GV?: Nêu tác hại của lực ma sát trong mỗi TH? GV?:Trong từng TH cụ thể nêu biện pháp để giảm Fms?. HS: Ñóa xích vaø xích; Truïc vaø baùnh xe; Thuøng vaø maët saøn. HS: Fms trượt HS: Neâu taùc haïi cuûa lực ma sát và nêu biện pháp để giảm lực ma sát. GV: Bên cạnh những tác hại của ma sát thì ma sát cũng có những vai trò quan trọng trong đời sống và kỹ thuật. GV: yêu cầu HS quan sát hình 6.4 và đọc caâu C7.. GV: Gọi đại diện các nhóm trả lời. GV: Chỉnh sửa bổ sung và cho HS ghi vở caâu C7. HS: Quan saùt H 6.4 và đọc C7 HS: Thaûo luaän theo nhoùm caâu C7.. *Hoạt động 4: Vận dụng. GV: Gọi HS đọc đề câu C8, C9 và hướng dẫn HS về nhà làm bài vào vở. *Hoạt động 5: Củng cố và dặn dò.. Lop8.net. 1.Lực ma sát có thể có haïi C6:a, Lực ma sát trượt giữa đĩa và xích làm mòn ñóa xe vaø xích neân caàn tra dầu vào xích để làm giaûm ma saùt. b, Fms trượt của trục làm moøn truïc vaø caûn cñ quay cuûa baùnh xe. Muoán giaûm ma saùt thì thay truïc quay có ổ bi, khi đoc lực ma saùt giaûm 20->30 laàn so với lức chưa có ổ bi. c, Fms trượt cản trở cđ của thùng khi đẩy. Muốn giaûm ma saùt, duøng baùng xe để thay thế ma sát trượt bằng ma sát lăn. 2.Lực ma sát có thể có ích. C7:a, Baûng trôn, nhaün quaù khoâng theå duøng phaán viết lên bảng. Tăng lực ma sát bằng cách tăng độ nhaùm cuûa baûng. b. Không có ma sát giữa maët raêng cuûa oác vaø vít thì con oác seõ bò quay laûng dần khi bị rung động. Nó khoâng coøn taùc duïng eùp chaët caùc maët caàn gheùp. Tăng lực ma sát bằng cách tăng số răng và độ saâu cuûa raêng. c.Khi phanh gaáp neáu khoâng coù ma saùt thì oâtoâ không dùng lại được. Tăng lực ma sát bằng cách tăng độ sâu khía.

<span class='text_page_counter'>(20)</span> Giáo viên: Nguyễn Thị Kim Phượng. Giaùo aùn Vaät lyù 8. GV: -Yêu cầu HS đọc Ghi nhớ và có thể em chöa bieát. -Dặn dò về nhà học Ghi nhớ và làm BT C8, C9/SGK; 6.1 ->6.5/SBT. -Chuẩn bị trước bài “ Aùp suất”.. raêng maët loáp xe oâtoâ. III.Vaän duïng:. HS: Đọc C8, C9. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(21)</span>