Giáo án Ngữ văn Lớp 8 - Tuần 1-6 - Năm học 2009-2010 - Nguyễn Thị Thu Hiền

<span class='text_page_counter'>(1)</span>tuÇn 1 So¹n: B¶n chÝnh Gi¶ng: Líp:. TiÕt: 1, 2. V¨n b¶n: T«i ®i häc. ( Thanh TÞnh ) A/ Mục tiêu cần đạt : 1. KiÕn thøc: - Gióp HS c¶m nhËn ®­îc t©m tr¹ng håi hép, c¶m gi¸c bì ngì cña nh©n vËt t«i trong buổi tựu trường lần đầu tiên. - ThÊy ®­îc ngßi bót v¨n xu«i ®Çy chÊt th¬, gîi d­ vÞ tr÷ t×nh mang m¸c cña Thanh TÞnh 2. KÜ n¨ng: - Rèn kỹ năng đọc, cảm nhận, phân tích văn bản tự sự giàu chất trữ tình. 3. Thái độ: - Giáo dục tình cảm trân trọng kỉ niệm trường sở. B/ ChuÈn bÞ : * Gv: SGK , SGV, tµi liÖu tham kh¶o, b¶ng phô. * HS: §äc vµ tr¶ lêi c¸c c©u hái trong bµi C/ Phương pháp - Đọc sáng tạo, vấn đáp , trao đổi , giảng bình, hoạt động nhóm, cá nhân . D/ TiÕn tr×nh bµi d¹y I. ổn định tổ chức: II./ KiÓm tra bµi cò: - Kiểm tra việc chuẩn bị sách vở đồ dùng bộ môn và việc soạn bài của học sinh. III . Bµi míi . * Gv: Trong cuộc đời mỗi người, những kỉ niệm tuổi học trò thường được lưu giữ bền lâu trong kí ức. Đặc biệt, càng đáng nhớ hơn là các kỉ niệm của ngày tựu trường đầu tiªn. TruyÖn ng¾n “ T«i ®i häc” diÔn t¶ c¶m xóc Êy ë nh©n vËt t«i, gieo vµo lßng ta nçi niềm bâng khuâng, bao rung động nhẹ nhàng trong sáng. Hôm nay cô cùng các em tìm hiểu truyện ngắn " Tôi đi học" để cùng Thanh Tịnh sống lại những kỉ niệm mơn man của buổi tựu trường đầu tiên ấy.. 1 Nguyễn Thị Thu Hiền- Trường THCS cẩm La Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Hoạt động 1: Hướng dẫn H tìm hiểu tác giả - tác phẩm ? C¨n cø vµo chó thÝch SGK em h·y gt vÒ nhµ v¨n Thanh TÞnh? HS: T. bµy dùa theo chó thÝch/sgk/8 * Gv: cho HS quan s¸t ch©n dung t¸c gi¶ Thanh Tinh vµ kh¾c s©u: - Tên thật là Trần Văn Ninh, lên 6 tuổi được đổi là Trần Thanh TÞnh. - Mảnh đất quê hương với thiên nhiên thơ mộng buồn lặng, víi nh÷ng ®iÖu nam ai, Nam b×nh, m¸i nh×, m¸i ®Èy trªn sông nước đã ảnh hưởng sâu sắc đến hồn thơ của Thanh Tịnh. Sáng tác của ông từ thơ đến truyện đều đậm chất trữ tình, toát lên vẻ đẹp đằm thắm và trong sáng. - Ông đã có mặt trên khá nhiều lĩnh vực: Truyện ngắn, thơ, ca dao, bót kÝ v¨n häc. Song cã lÏ thµnh c«ng h¬n c¶ lµ truyÖn vµ th¬. - V¨n cña «ng nhÑ nhµng mµ thÊm s©u, mang d­ vÞ võa ngËm ngùi buồn thương, vừa ngọt ngào, quyến luyến. T.yêu lai láng man mác đối với làng quê thơ mộng trong những đêm trăng sáng trên sông nước, niềm đồng cảm với những con người có tâm hồn mộc mạc mà đằm thắm đẫ làm nên sức hẫp dÉn riªng cña nhiÒu trang v¨n Thanh TÞnh. “T«i ®i häc” lµ 1 truyÖn ng¾n nh­ thÕ. ? H·y giíi thiÖu kh¸i qu¸t vÒ t¸c phÈm “ T«i ®i häc "? HS: TruyÖn ng¾n ®Ëm chÊt håi kÝ in trong tËp “quª mÑ”, xuÊt b¶n 1941.. I/ Giíi thiÖu t¸c gi¶ -Tp 1. T¸c gi¶ ( 1911-1988). 2. T¸c phÈm - TruyÖn ng¾n ®Ëm chÊt håi kÝ - In trong tËp “ Quª mÑ”1941. Gv: Hướng dẫn H đọc bài và chú thích từ khó - §©y lµ 1 bµi v¨n b¶n tù sù giµu chÊt tr÷ t×nh -> 3. §äc vµ chó thÝch §äc víi giäng nhÑ nhµng, s©u l¾ng, ngät ngµo. - Giäng tù truyÖn, c¶m xóc håi hép, bì ngì. Gv: Đọc mẫu từ đầu -> “ Như 1 làn mây lướt ngang trên ngän nói.” HS 1: §äc tiÕp -> Lßng t«i vÉn kh«ng c¶m thÊy xa nhµ hay xa mÑ t«i chót nµo hÕt HS2: §äc phÇn cßn l¹i cña v¨n b¶n ? Em đã chuẩn bị ở nhà, hãy cho biết thế nào là: Ông đốc, BÊt gi¸c, L¹m dông? HS: Gi¶i thÝch -> cßn l¹i c¸c chó thÝch kh¸c theo dâi trong SGK ? TruyÖn ng¾n “T«i ®i häc” cã bè côc kh¸c víi nh÷ng II/ §äc hiÓu v¨n b¶n tr.ngắn em đã biết ở điểm nào ? 1. KÕt cÊu- bè côc :. 9 Nguyễn Thị Thu Hiền- Trường THCS cẩm La Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> HS: - §©y lµ 1 truyÖn ng¾n tuy kh«ng cã nhiÒu sù kiÖn, nhân vật, xung đột mà toàn tác phẩm là những kỉ niệm mơn man của buổi tựu trường đầu tiên được tái hiện theo dòng hồi tưởng của kí ức mà yếu tố xuyên suốt là dòng cảm xúc thiết tha nguyên khiết tuổi học trò trong buổi tựu trường đầu tiên. ? TruyÖn ®­îc kÓ theo tr×nh tù nµo ? - TruyÖn ®­îc kÓ theo dßng HS: PBYK nh­ b¶ng chÝnh. hồi tưởng từ hiện tại nhớ về ? Qua dòng hồi tưởng ấy, tg muốn diễn tả điều gì ? HS: Cảm xúc và tâm trạng của NV tôi trong buổi tựu trường quá khứ với trình tự thời gian ®Çu tiªn. * Gv: -Xuyªn xuèt toµn bé TP lµ nh÷ng kØ niÖm m¬n man của buổi tựu trường qua hồi tưởng của tác giả. Đó cũng chính là chủ đề của TP.-> Phân tích văn bản HS : Đọc phần 1 của VB ( từ đầu -> “ như 1 làn mây lướt 2. Phân tích ngang trªn ngän nói.” a/ T©m tr¹ng cña nv t«i ? Kỉ niệm về buổi tựu trường đầu tiên của NV tôi được trong buổi tựu trường đầu miªu t¶ ë nh÷ng thêi ®iÓm nµo ? tiªn HS: Q.s¸t toµn bé TP chØ ra c¸c thêi ®iÓm: * Khi cïng mÑ ®i trªn - Khi cùng mẹ trên đường tới trường. đường tới trường - Lúc ở sân trường - Khi ngåi trong líp häc. ?Nh÷ng kØ niÖm lÇn ®Çu tiªn ®i häc ®­îc g¾n víi thêi gian, kgian cô thÓ nµo ? V× sao thêi gian, kgian Êy l¹i trë thµnh KN (.) trí tưởng tượng của tôi ? H: - (t) :1 buổi mai đầy sương.... - Kg : con ®­êng dµi vµ hÑp...... -> §ã lµ thêi ®iÓm, n¬i chèn gÇn gòi, quen thuéc g¾n liÒn với tuổi thơ, gắn với t/y q.hương. ? Đọc lại những câu văn đầu của VB và NX cái đặc sắc, cái hay của những câu văn đó ? HS : Ngay tõ nh÷ng dßng ®Çu cña TP, nh÷ng c©u v¨n thÊm ®Ém chÊt tr÷ t×nh nh­ mét c¸nh cöa dÞu dµng më ra dÉn người đọc vào một th/giới đầy ắp những sự việc, những con người, những cung bậc t/c đẹp đẽ trong sáng, đáng nhớ. ? T×m c©u v¨n MT t©m tr¹ng, c¶m xóc cña NV t«i ? HS: Th¶o luËn : Dïng bót ch× g¹ch ch©n tõ ng÷ quan träng + C¶m nhËn con ®­êng lµng vèn quen thuéc tù nhiªn thấy lạ, cảnh vật đều thay đổi. + Cảm thấy mình đứng đắn trang trọng trong bộ quần áo víi mÊy quyÓn vë míi trªn tay + ThËn träng n©ng niu mÊy quyÓn vë, võa lóng tóng, võa muốn thử sức, muốn kiểm định mình khi xin mẹ được cầm cả bút thước như các bạn khác. ? H·y chØ ra ý nghÜa cña 2 chi tiÕt sau: 10 Nguyễn Thị Thu Hiền- Trường THCS cẩm La Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> - Con ®­êng quen........l¹ - C¶m thÊy trang träng............ HS: đó là dấu hiệu sự đổi khác (.) t/c và nhận thức của cậu bÐ. -> TÊt c¶ nh÷ng c¶m gi¸c Êy do mét sù kiÖn quan träng h«m nay t«i ®i häc. ? Qua nh÷ng chi tiÕt häc, em c¶m nhËn ®­îc t©m tr¹ng, cảm giác của nv tôi lúc này ntn?Vì sao tôi có tâm trạng đó ? HS: - Đó là cảm giác hồi hộp lạ thường, vì đối với một em bé mới chỉ biết chơi đùa qua sông thả diều, ra đồng chạy nhảy với các bạn, hôm nay đi học quả là sự kiện lớn, một bước ngoặt của tuổi thơ. Vì thế hôm nay cậu cảm thấy mình đứng đắn chững trạc trang trọng hơn trong bộ quần áo mới, vì thế t«i muèn thö søc m×nh. C¶m gi¸c nµy ®­îc tg ghi l¹i thËt tinh tÕ, ch©n thùc ? Em cã c¶m nhËn g× vÒ nh©n vËt “ t«i” trong phÇn ®Çu cña truyÖn ng¾n nµy? HS: Ngây thơ, hồn nhiên, đáng yêu. TiÕt 2: KiÓm tra bµi cò: ? Nhân vật tôi đã có tâm trạng ntn khi cùng mẹ trên đường tới trường? Qua đó em thấy nhân vật tôi là người ntn? * Yªu cÇu: - C¶m gi¸c, t©m tr¹ng: + hồi hộp, phấn chấn, náo nức lạ thường + đứng đắn chững chạc, trang trọng hơn. -> Sự thay đổi lớn: tôi đi học -> Nh÷ng c¶m gi¸c tinh tÕ, ch©n thùc -> Nhân vật tôi là 1 cậu bé ngây thơ hồn nhiên đáng yêu. HS: Đọc đoạn văn: “ trước sân trường” -> “ cả ngày cơ mà” ? Cảnh sân trường Mĩ Lí lưu lại (.) tâm trí tôi có gì nổi bật ? Cảnh tượng ấy p/á điều gì ? HS: Bỗng thấy sân trường hôm nay dày đặc cả người, ai cũng áo quần sạch sẽ gương mặt vui tươi sáng sủa. - Nhìn ngôi trường vừa xinh xắn vừa oai nghiêm như cái đình làng Hòa ấp. -> p/á không khí đặc biệt cuả ngày hội khai trường. ? Ngôi trường được so sánh với cái đình làng, theo em sự so s¸nh Êy cã ý nghÜa ntn ? H: Diễn tả CX trang nghiêm về mái trường và đề cao tri thức con người trong trường học.. - C©u v¨n thÊm ®Ém chÊt tr÷ t×nh. C¶m gi¸c, t©m tr¹ng: håi hép, phÊn chÊn, n¸o nøc lạ thường-> đứng đắn chững ch¹c, trang träng h¬n-> Sù thay đổi lớn: tôi đi học -> Nh÷ng c¶m gi¸c tinh tÕ, ch©n thùc. => CËu bÐ ng©y th¬, hån nhiên, đáng yêu. * Khi đứng giữa sân trường - Cảm thấy ngôi trường vừa cao, võa s¹ch sÏ, võa oai nghiªm.. 11 Nguyễn Thị Thu Hiền- Trường THCS cẩm La Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> ? C¶m xóc, t/tr¹ng cña NV t«i còng nh­ c¸c b¹n nhá kh¸c lóc nµy ®­îc MT ntn ? HS: - Cảm thấy mình nhỏ bé đâm ra lo sợ vẩn vơ, bỡ ngỡ đứng nép bên người thân, chỉ dám nhìn một nửa hay chỉ dám đi từng bước nhẹ. - Hä nh­ nh÷ng con chim non....... e sî. - Khi hồi trống thúc vang. học trò cũ bước vào lớp thì cái cảm giác chơ vơ ập đến khiến chú bé và các cậu trò mới đều lóng tóng. - Khi ông đốc đọc tên từng người, tôi cảm thấy như quả tim tôi ngừng đập đến quên cả mẹ đứng sau tôi. Khi nghe gọi đến tªn t«i tù nhiªn giËt m×nh lóng tóng. Được mọi người ngắm nhìn nhiều hơn hết, đã lúng túng chóng t«i cµng lóng tóng h¬n. - Bçng c¶m thÊy sî khi s¾p rêi bµn tay mÑ. Nh÷ng tiÕng khãc nøc në hay thót thÝt cø bËt ra tù nhiªn nh­ ph¶n øng d©y chuyÒn. C¶m thÊy ch­a lÇn nµo xa mÑ nh­ lÇn nµy. ? ChØ ra c¸i hay cña h/¶ s.s¸nh “ Hä nh­ con chim..... e sî” ? HS : Sự so sánh chính xác, sinh động, tinh tế -> MT đúng t/trạng của các em nhỏ lần đầu tiên tới trường. * Gv: Câu văn gợi sự liên tưởng về một thời tuổi thơ đứng dưới mái trường mến yêu. Mỗi một học trò hồn nhiên ng©y th¬ nh­ mét c¸nh chim ®Çy kh¸t väng víi biÕt bao båi håi lo l¾ng nh×n bÇu trêi tri thøc cao réng, ch©n trêi häc vÊn mªnh mang. ? Trong nh÷ng tõ ng÷ MT t©m tr¹ng, Tõ nµo ®­îc lÆp ®i lÆp l¹i nhiÒu lÇn nhÊt? h·y ph©n tÝch t¸c dông c¶u viÖc lÆp từ đó? H: Riªng tõ lóng tóng ®iÖp tíi 4 lÇn: + Chung quanh lµ nh÷ng cËu bÐ vông vÒ l tóng nh­ t«i c¶. + Nghe gọi đến tên tôi tự nhiên giật mình và lúng túng + Chúng tôi được người la ngắm nhìn đã lúng túng, càng lóng tóng h¬n. -> §©y lµ mét tõ cã ý nghÜa kh¸i qu¸t, gióp ta hiÓu s©u thªm nçi lßng cña nh©n vËt vµ tµi n¨ng cña nhµ v¨n trong viÖc diÔn t¶ tinh tÕ c¸i vông vÒ, bì ngì, nçi sî sÖt, lo ©u cña những đứa trẻ . ? Cã nhËn xÐt cho r»ng : TiÕng khãc cña c¸c cËu trß nhá nh­ mét ph¶n øng d©y truyÒn, rÊt tù nhiªn, rÊt ng©y th¬, giàu ý nghĩa. Theo em nhận xét đó có đúng không? Hãy gi¶i thÝch? 12 Nguyễn Thị Thu Hiền- Trường THCS cẩm La Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> HS: Th¶o luËn-> tr×nh bµy - Vừa lúc nãy, trên đường tới trường các cô còn náo nức, muốn tỏ ra mình đã lớn, cũng vừa lúc nãy, cảm thấy hãnh diện vì nhiều người chú ý, mà giờ đây lại khóc -> tiếng khóc nh­ p/ øng d©y chuyÒn rÊt tù nhiªn, ng©y th¬ vµ rÊt giµu ý nghÜa: + Đó là tiếng khóc của sự nuối tiếc những ngày chơi đùa thoải mái, sự lưu luyến những người thân. + Cũng là tiếng khóc của sự e sợ trước một thời kì thử thách, trước không ít khó khăn của thế giới học đường hay đây là tiếng khóc của niềm vui, niềm quan tâm để bước vào một thế giíi kh¸c l¹ ®Çy hÉp dÉn + Báo hiệu sự trưởng thành. ? NhËn xÐt tõ ng÷ vµ bph¸p MT cña tg (.) ®v trªn? Qua đó tg đã làm nổi bật t.trạng của NV tôi ntn? HS: Tg đã sử dụng một loạt động từ đặc tả tâm trạng, cảm gi¸c nh­: c¶m gi¸c ngËp ngõng, e sî, bì ngì, rôt rÌ, lóng tóng dÒnh dµng, run run -> MT tinh tÕ, ch©n thùc, chÝnh x¸c t/tr¹ng cña NV t«i * Gv b×nh: - Mét lÇn n÷a ta l¹i thÊy c©y bót v¨n xu«i Thanh TÞnh truyền cảm biết bao, trữ tình biết bao, thấu tỏ lòng người biÕt bao! Ta thÊy «ng ®©u ph¶i lµ viÕt v¨n mµ ®ang sèng l¹i nh÷ng kØ niÖm cña chÝnh m×nh, ¤ng gi·i bµy tuæi th¬ cña chÝnh m×nh. Nh÷ng kØ niÖm Êy trong s¸ng ch©n thùc đến vô cùng. ? T©m tr¹ng cña NV t«i trong ®o¹n v¨n gîi trong lßng người đọc suy nghĩ gì ? HS: Tù do ph¸t biÓu ý kiÕn cña m×nh. * Gv: phút cuối của buổi tựu trường CX của NV tôi càng trong s¸ng vµ ch©n thùc h¬n. HS: q.sát đoạn cuối: ‘ Một mùi hương lạ xông lên lớp”-> hết ? T×m nh÷ng chi tiÕt h/¶ MT CX, t/tr¹ng cña NV t«i khi ngồi (.) lớp học ? Tại sao nv tôi có cảm giác đó ? HS: Thấy mùi hương lạ xông lên trong lớp bàn ghế chỗ ngồi tù nhiªn l¹m nhËn lµm vËt riªng cña m×nh - Nhìn người bạn không cảm thấy xa lạ chút nào - Ch¨m chØ nh×n thÇy viÕt vµ lÈm nhÈm häc vÇn -> + L¹ bëi lÇn ®Çu tiªn ®­îc vµo líp häc. + GÇn gòi bëi t«i ý thøc ®­îc r»ng mäi thø sÏ g¾n bã, th©n thiÕt víi m×nh b©y giê vµ m·i m·i. +T/c cña t«i (.) s¸ng, hån nhiªn, ch©n thùc.. - Một loạt động từ đặc tả , MT ch©n thùc, chÝnh x¸c, tinh tế, phép s2 đặc sắc -> t©m tr¹ng lóng tóng, rôt rÌ, lo l¾ng, sî h·i -> C¶m xóc hån nhiªn, trong s¸ng cña tuæi th¬.. * Khi ngồi trong lớp đón giê häc ®Çu tiªn. 13 Nguyễn Thị Thu Hiền- Trường THCS cẩm La Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> ? Đoạn văn kết /thúc bằng những h/ả đẹp và nhiều ý nghÜa. §ã lµ nh÷ng h/¶ nµo ? Nh÷ng h/¶ Êy gióp em hiÓu thªm g× vÒ NV t«i ? HS: - Chó chim hãt....... bay cao. - KØ niÖm bÉy chim - TiÕng phÊn... -> Một chút buồn khi từ giã tuổi thơ, bắt đầu trưởng thành trong nhËn thøc vµ b¾t ®Çu vµo viÖc häc hµnh. Ph¶i ch¨ng ®©y lµ phót sang trang cña1 t/hån trÎ d¹i, t¹m biÖt thêi th¬ Êu để bước vào th/giới tuổi h.trò đầy khó khăn mà biết bao hấp dÉn. * Gv: Ngoài nhân vật tôi còn có các nhân vật khác: ông đốc, phô huynh, thÇy gi¸o… ? H/ả những người lớn hiện ra trong kí ước tuổi thơ của N/v t«i ntn? HS: - Ông đốc: Nhìn các em vơi cặp mắt hiền từ và cảm động, lời nói khẽ khàng đầy yêu thương, lại tươi cười nhẫn n¹i dç dµnh c¸c em khãc v× ph¶i xa mÑ - Thầy giáo: Gương mặt tươi cười đón các em trước cửa líp. - Phụ huynh: Dẫn các em đến trường chu đáo - MÑ ©n cÇn dÞu dµng ? Em có cảm nhận ntn về t/c của những người lớn đối với nh÷ng em bÐ lÇn ®Çu ®i häc ? HS: Tr×nh bµy * Gv: NÕu vÝ c¸c em nhá ngµy ®Çu tiªn ®i häc lµ nh÷ng c¸nh chim đang chập chững rời tổ để bay vào bầu trời bao la đầy n¾ng vµ giã th× cha mÑ, thÇy c« chÝnh lµ nh÷ng bµn tay n©ng đỡ , những làn gió đưa, những tia nắng soi đường để cánh chim được cất lên mạnh dạn khoáng đạt trên bầu trời. Nhờ nh÷ng bµn tay, nh÷ng lµn giã m¸t, nh÷ng tia n¾ng chøa chan tình thương và trách nhiệm ấy, cậu học trò trong câu chuyện này đã nhanh chóng hoà nhập vào cái thế giới kì diệu của mái trường. Hoạt động 3: Tổng kết ? C¶m nhËn cña em vÒ t©m tr¹ng cña NV t«i trong ngµy tựu trường đầu tiên ?. - Xèn sang nh÷ng c¶m gi¸c l¹, quen, ngì ngµng, gÇn gòi. -> kỉ niệm đẹp chân thực trong sáng đến vô cùng. b. H/ả những người lớn trong buæi häc ®Çu tiªn cña c¸c em. - Tất cả đều dịu dàng, yêu thương, chăm chút, khuyến khÝch c¸c em.. III/ Tæng kÕt 1.Néi dung :. ? Truyện kể lại buổi tựu trường đầu tiên của tác giả, ngỡ như không có gì mà lại rất xúc động, gợi cảm. Đó là nhờ 2. NghÖ thuËt : những giá trị nghệ thuật đặc sắc nào? 14 Nguyễn Thị Thu Hiền- Trường THCS cẩm La Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> * Gv gîi ý: Bè côc, PTB§, biÖn ph¸p tu tõ, giäng ®iÖu ntn ? HS : Tr×nh bµy - Bố cục theo dòng hồi tưởng với trình tự thời gian - KÕt hîp hµi hoµ gi÷a kÓ, miªu t¶, b/c - Ngòi bút giàu chất thơ, so sánh tinh tế, đặc sắc; giọng điệu hồn nhiên đằm thắm. -> chÊt tr÷ t×nh man m¸c, ªm dÞu ? Trong truyÖn ng¾n nµy t¸c gi¶ sö dông rÊt nhiÒu h/¶ so sánh để diễn tả t2, cảm giác. Em hãy tìm và phân tích các h/¶ so s¸nh Êy? HS: - Nh÷ng h/¶ so s¸nh: + Tôi quên thế nào được... như mấy cành hoa tươi mỉm cười giữa bầu trời quang đãng" + ý nghÜ Êy tho¸ng qua trong trÝ t«i nhÑ nhµng nh­ 1 lµn m©y ... nói +Hä nh­ nh÷ng con chim non..... -> So sánh nên thơ, tinh tế, những cái trừu tượng ( Cảm giác, ý nghĩ) đã được so sánh bằng những h/ả cụ thể ( cành hoa, lµn m©y) biÓu hiÖn nÐt dÞu dµng , trong s¸ng vµ kh¸t väng vươn tới của một tâm hồn trẻ thơ. - Cã nh÷ng so s¸nh gÇn gòi vµ dÔ hiÓu + Trường Mĩ Lí .... như cái đình làng... + Họ như con chim non đứng bên... -> Những so sánh ấy khiến cho ngôi trường và cậu học trò mới hiện ra trước mắt thật cụ thể và gợi cảm. -> Nó vừa diễn tả đúng tâm trạng nhân vật, vừa gợi cho người đọc liên tưởng về một thời ấu thơ đứng giữa mái trường thân yêu. Mái trường đẹp như một cái tổ ấm, mỗi học trß ng©y th¬ hån nhiªn nh­ mét c¸nh chim ®Çy kh¸t väng . * Gv Chèt l¹i: - C¸c so s¸nh trªn xuÊt hiÖn ë nh÷ng thêi ®iÓm kh¸c nhau để diễn tả tâm trạng cảm xúc của nhân vật tôi. Đó là nh÷ng so s¸nh giµu h/¶, giµu søc gîi c¶m ®­îc g¾n víi cảnh sắc thiên nhiên tươi sáng, trữ tình. Nhê nh÷ng h/¶ so s¸nh Êy mµ c¶m gi¸c ý nghÜ cña nh©n vật được người đọc cảm nhận cụ thể, rõ ràng hơn -> TruyÖn ng¾n thªm man m¸c chÊt tr÷ t×nh trong trÎo. => Đó chính là nội dung của phần ghi nhớ-> HS đọc ghi nhớ SGK. Hoạt động 4: Luyện tập 3. Ghi nhí ? C©u hái 1- SGK/ 9 Gv: h/dÉn HS tæng hîp, kh¸i qu¸t l¹i nh÷ng dßng C¶m xóc, IV/ LuyÖn tËp 15 Nguyễn Thị Thu Hiền- Trường THCS cẩm La Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> tâm trạng củaạnhan vật tôi thành các bước theo trình tự (t) - Chú ý sự k/hợp giữa 3 p/thức b/đạt. ? Tình cảm nào được khơi gợi, bồi đắp khi em đọc truyện T«i ®i häc HS : Tù béc lé ? Em häc tËp ®­îc g× tõ nghÖ thuËt kÓ chuyÖn cña nhµ v¨n Thanh tÞnh? HS : Muốn kể chuyện hay, cần có nhiều kỉ niệm đẹp và giÇu c¶m xóc.. IV/ Cñng cè: ? Ph¸t biÓu c¶m nghÜ vÒ dßng c¶m xóc cña nh©n vËt t«i? a, Dòng cảm xúc ấy diễn biến ntn trong buổi tựu trường lần đầu tiên? - DiÔn ra theo tr×nh tù thêi gian + Khi cùng mẹ đi trên con đường -> trường + khi đứng giữa sân trường, nghe gọi tên, rời bàn tay mẹ + Khi vµo líp häc b, Dßng c¶m xóc béc lé ra sao? - Thiết tha: Gắn bó với KN thời ấu thơ trong buổi tựu trường đầu tiên; yêu quí, nhớ sâu s¾c, thÊm thÝa - Trong trÎo, hån nhiªn, ng©y th¬, th¸nh thiÖn V/ Hướng dẫn về nhà: ? H·y t×m vµ ph©n tÝch c¸c h×nh ¶nh so s¸nh ®­îc nhµ v¨n vËn dông trong truyÖn ng¾n? Gợi ý: - Tôi quên... quang đãng - ý nghÜa Êy... ngän nói - Hä nh­ con chim non... cµnh l¹ => Các so sánh xuất hiện ở những thời điểm khác nhau để diễn tả cảm xúc của nhân vật t«i. ®©y lµ c¸ch so s¸nh giÇu h×nh ¶nh, giÇu søc gîi c¶m ®­îc g¾n víi c¶nh s¾c thiªn nhiên sáng tươi trữ tình -> ý nghĩ của nhân vật tôi được cảm nhận cụ thể, truyện ngẵn giÇu chÊt th¬ h¬n. ? Viết bài văn ghi lại ấn tượng đẹp trong buổi tựu trường đầu tiên. * Gîi ý: - Ghi lại những chi tiết làm em xúc động nhất, một cách chân thành, tự nhiên như : Tối đó cả nhà, bản thân ra sao? Dậy sớm hay muộn, ai đưa đi học, trên đường thấy những gì? đến trường chứng kiến cảnh gì? Bộc lộ cảm xúc của mình... - Soạn: Cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ ? Giải nghĩa từ: Động vật, thú, chim, cá, bút điện, chất đố, nhìn, đánh... E/ Rót kinh nghiÖm:. 16 Nguyễn Thị Thu Hiền- Trường THCS cẩm La Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> So¹n: Gi¶ng:. TiÕt: 3. Cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ A/ Mục tiêu cần đạt : 1. KiÕn thøc: - Giúp học sinh hiểu rõ cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ và mối q. hệ về cấp độ khái qu¸t cña nghÜa tõ ng÷. 2. KÜ n¨ng: - RÌn kü n¨ng t­ duy trong viÖc nhËn thøc mèi quan hÖ gi÷a c¸i chung vµ c¸i riªng. 3. Thái độ: - Nghiªm tóc trong c¸ch dïng nghÜa cña tõ ng÷. B/ ChuÈn bÞ : * Gv: SGK , SGV, tµi liÖu tham kh¶o, b¶ng phô. * HS: §äc vµ tr¶ lêi c¸c c©u hái trong bµi C/ Phương pháp - Phân tích ngôn ngữ, rèn luyện theo mẫu, định hướng giao tiếp, quy nạp. D/ TiÕn tr×nh bµi d¹y I.¤§TC II. Bµi cò : - Kiểm tra việc chuẩn bị sách vở đồ dùng bộ môn và việc soạn bài của học sinh. III . Bµi míi . * Gv: Trong chương trình ngữ văn lớp 7, các em đã được đọc 2 mối quan hệ của nghĩa từ ngữ đó là quan hệ đồng nghĩa, quan hệ trái nghĩa. Trong bài học này cô giới thiệu thêm một quan hệ khác về nghĩa của từ ngữ đó là mối quan hệ bao hàm, nghĩa là cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ. Hoạt động 1: Hướng dẫn H tìm hiểu KN. I/ Tõ ng÷ nghÜa réng, tõ ng÷ nghÜa hÑp * Gv: Treo bảng phụ vẽ sơ đồ TN SGK ( 10) và yêu 1.VÝ dô : SGK/ 10 cầu H quan sát sơ đồ và trả lời câu hỏi sau ? NghÜa cña tõ " §éng vËt " réng h¬n hay hÑp h¬n 2. nhËn xÐt nghÜa cña c¸c tõ : thó, chim, c¸ ? V× sao? HS: - Nghĩa của từ " động vật" rộng -NghÜa cña tõ §éng vËt réng h¬n nghÜa cña tõ: thó, h¬n nghÜa cña c¸c tõ: Thó, chim, chim, c¸ v×: c¸ - NghÜa cña tõ “ §éng vËt” : cã c¶m gi¸c vµ tù vËn động được. Thú , chim, cá đều là động vật. Phạm vi nghÜa cña tõ “ §éng vËt” bao hµm ph¹m vi nghÜa cña c¸c tõ: thó, chim, c¸ Gv: Nghĩa của từ “ thú” rộng hơn hay hẹp hơn - Voi, hươu là những từ ngữ có 17 Nguyễn Thị Thu Hiền- Trường THCS cẩm La Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> nghĩa của các từ “ voi, hươu"? Vì sao?. nghÜa hÑp h¬n nghÜa cña tõ thó. HS: “ voi, hươu” là động vật thuộc loại thú. Vậy ph¹m vi nghÜa cña 2 tõ nµy ®­îc bao hµm trong ph¹m vi nghÜa cña tõ “ thó” -> lµ nh÷ng tõ cã nghÜa hÑp h¬n nghÜa cña tõ "thó" Gv: Tương tự như vậy hãy so sánh phạm vi nghĩa cña tõ " Chim" víi “ tu hó, s¸o” vµ nghÜa cña tõ “c¸" víi “c¸ thu, c¸ r«"? HS: Tr×nh bµy -> Gv chØnh söa ? NghÜa c¸c tõ “ thó, chim, c¸” réng h¬n nghÜa cña tõ nµo? §ång thêi hÑp h¬n nghÜa cña tõ nµo? HS : NghÜa c¸c tõ " Thó , chim, c¸" réng h¬n nghÜa các từ: “ voi, hươu” ... đồng thời có nghĩa hẹp hơn đối với từ “ động vật" ? Từ việc so sánh cấp độ khái quát của nghĩa các TN trªn, em cã nhËn xÐt ntn vÒ mèi quan hÖ bao hµm cña nghÜa TN? HS: NghÜa cña mét tõ ng÷ cã thÓ réng h¬n hoÆc hÑp h¬n nghÜa cña tõ ng÷ kh¸c ? TN ntn ®­îc coi lµ cã nghÜa réng hoÆc cã nghÜa hÑp? HS: Tr×nh bµy ghi nhí chÊm 1.2 SGK ? Mét tõ cã ph¶i lóc nµo còng chØ cã mét nghÜa réng hay chØ cã mét nghÜa hÑp ? HS: Tr×nh bµy ghi nhí chÊm 3 SGK. - NghÜa c¸c tõ " Thó , chim, c¸" réng h¬n nghÜa c¸c tõ: “ voi, hươu” ... đồng thời có nghĩa hẹp hơn đối với từ “ động vật". => NghÜa cña mét tõ ng÷ cã thÓ rộng hơn đối với từ này, đồng thêi cã hÑp h¬n nghÜa cña TN kh¸c.. 3. Ghi nhí: SGK ( 10 ) => §äc ghi nhí SGK 10 II/ LuyÖn tËp Hoạt động 2: Hướng dẫn HS luyện tập Bµi 1, 2, 3/ 11 Bµi 1,2,3 Học sinh hoạt động theo nhóm, tổ cử đại diện tr×nh bµy. Gv chuÈn x¸c kiÕn thøc: 1. vẽ sơ đồ thể hiện cấp độ khái quát của nghĩa tõ ng÷ a, Y phôc QuÇn Quần đùi. quÇn dµi. ¸o ¸o dµi. ¸o s¬ mi. 18 Nguyễn Thị Thu Hiền- Trường THCS cẩm La Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> b,. Vò khÝ. Sóng. Bom. Súng trường §¹i b¸c Bom ba cµng Bom bi 2. T×m tõ ng÷ cã nghÜa réng so víi nghÜa cña c¸c tõ ng÷ ë mçi nhãm sau a, Chất đốt c, Thøc ¨n b, NghÖ thuËt d, Nh×n e, §¸nh 3. T×m tõ ng÷ cã nghÜa ®­îc bao hµm trong ph¹m vi của từ ngữ cho trước a, Xe cé : Xe c¬ giíi: « t«, xe m¸y Xe thô sơ: xe đạp, xe thồ b, Kim loại: đồng, sắt, nhôm c, Hoa qu¶: Hoa: Hoa nhµi..... Qu¶: Xoµi, cam... d, Hä hµng: «ng, bµ, cha mÑ, c« d×, chó b¸c bµi 5/ 11 Bµi 5/11 Tìm 3 động từ thuộc một phạm vi nghĩa “ khóc” : Nức nở, sụt sùi, tức tưởi… Bµi 6: ViÕt mét ®o¹n v¨n kÓ l¹i KN lÇn ®Çu tiªn ®i Bµi 6: ViÕt ®o¹n v¨n học, trong đó có sử dụng một số TN có cùng một ph¹m vi nghÜa Ví dụ: Trường học, Cảm giác IV/ Cñng cè: ? Thế nào là cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ ? V/ HDVN: - Häc bµi vµ hoµn thµnh bµi tËp. - Soạn bài: Tính thống nhất về chủ đề của văn bản. Yªu cÇu: §äc kÜ v¨n b¶n ”T«i ®i häc” cña Thanh TÞnh. Vµ tr¶ lêi c¸c c©u hái trong SGK/ 12 E/ Rót kinh nghiÖm: 19 Nguyễn Thị Thu Hiền- Trường THCS cẩm La Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> So¹n: Gi¶ng:. TiÕt: 4. Tính thống nhất về chủ đề của văn bản A/ Mục tiêu cần đạt : 1. KiÕn thøc: - Giúp H nắm được chủ đề của VB, tính thống nhất về Chủ đề của văn bản 2. KÜ n¨ng: - Biết viết 1 Vb đảm bảo tính thống nhất về chủ đề, biết xác định đối tượng trình bµy,chän lùa, s¾p xÕp c¸c phÇn sao cho Vb tËp trung nªu bËt c¶m xóc cña m×nh 3. Thái độ: - Nghiªm tóc trong häc tËp. B/ ChuÈn bÞ : * Gv: SGK , SGV, tµi liÖu tham kh¶o, b¶ng phô. * HS: §äc vµ tr¶ lêi c¸c c©u hái trong bµi C/ Phương pháp - Phân tích ngôn ngữ, rèn luyện theo mẫu, định hướng giao tiếp, quy nạp. D/ TiÕn tr×nh bµi d¹y I.¤§TC: II. KiÓm tra bµi cò : - Kiểm tra việc chuẩn bị sách vở đồ dùng bộ môn và việc soạn bài của học sinh. III/ Bµi míi . * Gv: Tính thống nhất về chủ đề của văn bản là một trong những đặc trưng quan trọng tạo nên văn bản, phân biệt văn bản với những câu hỗn độn, với những chuỗi bất thường về nghĩa. Vậy thế nào là tính thống nhất về chủ đề của văn bản? Bài học ngày hôm nay chúng ta cùng tìm hiểu vấn đề này. Hoạt động 1: Hướng dẫn H tìm hiểu k/n chủ đề A/ Lí thuyết I/ Chủ đề của văn bản cña V b¶n 1. VÝ dô: SGK ? C¸c em võa häc xong Vb" T«i ®i häc " cña V¨n b¶n: " T«i ®i häc Thanh Tịnh. Nhà văn đã kể lại kỉ niệm sâu sắc nào 2. Nhận xét: trong thêi th¬ Êu cña m×nh? - Đối tượng: Kể và nhớ lại KN về HS : Kể lại buổi tựu trường đầu tiên buổi tựu trường đầu tiên ? Nhà văn đã nhớ lại những gì trong buổi tựu trường đầu tiên ấy? HS : Nhí nh÷ng c¶m gi¸c, t©m tr¹ng khi cïng mÑ ®i trên đường tới trường, đứng giữa sân trường, chờ xếp hµng vµo líp, rêi bµn tay mÑ, khi vµo trong líp häc đón nhận giờ học đầu tiên. 20 Nguyễn Thị Thu Hiền- Trường THCS cẩm La Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> ?Những kỉ niệm đó gợi lên cảm giác ntn trong lòng t¸c gi¶? HS: - Có cảm giác thấy mình dường như đã lớn, bâng khuâng, đến trường thấy lạ, bỡ ngỡ, rụt rè, sợ hãi, lóng tóng ngËp ngõng, run run, khi xÕp hµng vµo líp c¶m thÊy xa mÑ nh­ng dÇn dÇn l¹i thÊy quen th©n víi líp míi, b¹n míi, thÇy míi. -> Tất cả đều là cảm giác trong trẻo, tha thiết, dịu dàng, sâu lắng và thấy những điều đó thật thiêng liêng đáng trân trọng về khoảnh khắc đáng nhớ của buổi tựu trường đầu tiên. ? Nội dung trả lời các câu hỏi trên chính là chủ đề của vb " Tôi đi học" hãy phát biểu chủ đề của Vb đó? HS: Tr×nh bµy ? Từ các nhận xét em hãy cho biết, chủ đề của văn b¶n lµ g×? HS : Chủ đề là đối tượng và vấn đề chính mà văn bản biểu đạt.. -> Chủ đề: Nhà văn đã làm sống dËy KN m¬n man vµ c¶m gi¸c trong sáng về buổi tựu trường ®Çu tiªn. -> Chủ đề là đối tượng và vấn đề chính mà văn bản biểu đạt.. Hoạt động 2: Hướng dẫn H tìm hiểu tính thống II/ Tính thống nhất về chủ đề cña VB nhất về chủ đề của VB 1. VÝ dô : V¨n b¶n: T«i ®i häc ?C¨n cø vµo ®©u em biÕt ®­îc v¨n b¶n " T«i ®i 2. nhËn xÐt: häc" nãi lªn nh÷ng KniÖm cña t¸c gi¶ vÒ buæi tùu - TÝnh thèng nhÊt cña vb: T«i ®i häc thÓ hiÖn ë: trường đầu tiên? HS : Căn cứ vào nhan đề : Tôi đi học cho phép dự + Nhan đề : Tôi đi học + Các từ ngữ, đại từ “ Tôi” được ®o¸n VB nãi vÒ chuyÖn t«i ®i häc - §­îc thÓ hiÖn ë c¸c tõ ng÷ vµ c¸c c©u trong v¨n nh¾c ®i nh¾c l¹i nhiÒu lÇn bản viết về những kỉ niệm buổi tựu trường đầu tiên + Các câu văn đều nhắc đến kỉ niệm của buổi tựu trường đầu cña nh©n vËt t«i + Đó là kỉ niệm về buổi đi học của "Tôi" nên đại tiên. từ "Tôi" và các từ ngữ biểu thị ý nghĩa đi học được + Các từ ngữ đều thể hiện tâm tr¹ng vµ c¶m gi¸c cña t«i trong lÆp l¹i nhiÒu lÇn + Các câu đều nhắc đến kỉ niệm của buổi tựu buổi tựu trưòng đầu tiên… trường đầu tiên trong đời - H«m nay t«i ®i häc - H»ng n¨m cø vµo cuèi thu lßng t«i l¹i n¸o nøc những kỉ niệm mơn man của buổi tựu trường - T«i quªn thÕ nµo ®­îc nh÷ng c¶m gi¸c trong s¸ng Êy - Hai quyÓn vë míi trªn tay t«i.... 21 Nguyễn Thị Thu Hiền- Trường THCS cẩm La Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> - T«i bÆm gh× thËt chÆt... - Trước mắt tôi trường Mĩ Lí trông vừa xinh xắn, võa oai nghiªm - Khi ông đốc đọc tên từng người, tôi cảm thấy quả tim tôi ngừng đập quên cả mẹ tôi đứng sau tôi - Khi rêi bµn tay mÑ xÕp hµng trong thêi th¬ Êu t«i ch­a lÇn nµo thÊy xa mÑ nh­ lÇn nµy. - Khi ngåi trong líp häc: T«i vßng tay lªn ch¨m chØ nh×n thÊy viÕt vµ lÈm nhÈm häc vÇn: T«i ®i häc... ? Văn bản tôi đi học tập trung hồi tưởng lại tâm tr¹ng håi hép, c¶m gi¸c bì ngì cña nh©n vËt t«i trong buổi tựu trường đầu tiên, hãy tìm các Tn chứng tỏ tâm trạng đó in sâu trong lòng tôi suốt cuộc đời? H: H»ng n¨m cø vµo cuèi thu... lßng t«i l¹i n¸o nøc những kỉ niệm mơn man của buổi tựu trường - T«i quªn thÕ nµo ®­îc c¸i c¶m gi¸c trong s¸ng Êy nÈy në... ? T×m c¸c tõ ng÷, chi tiÕt nªu bËt c¶m gi¸c míi l¹ xen lẫn bỡ ngõ của nhân vật tôi khi cùng mẹ đến trường, khi cùng các bạn vào lớp? HS: * Trên đường đến trường + C¶m nhËn: Con ®­êng bçng thÊy l¹, c¶nh vËt chung quang + Thay đổi về hành vi: Không còn lội qua sông thả diÒu mµ ®i häc, cè lµm nh­ 1 cËu häc trß thùc sù... * Trên sân trường: + Cảm nhận về ngôi trường vừa cao ráo, vừa oai nghiêm như cái đình làng, đâm ra lo sợ vẩn vơ. + Bỡ ngỡ, lúng túng khi xếp hàng vào lớp đứng nép bên người thân, chỉ dám nhìn 1 nửa, muốn bay nhưng cßn ngËp ngõng e sî, khãc nøc në, c¶m thÊy xa mÑ * Trong líp häc Từ lớp học, người bạn, cùng bàn không hề cảm thÊy xa l¹ chót nµo. -> VËy lµ c¸c chi tiÕt, c¸c phương tiện ngôn từ trong văn bản đều tập trung khắc ho¹ c¶m gi¸c trong trÎo, thiÕt tha dÞu dµng vÒ nh÷ng kỉ niệm mơn man của buổi tựu trường đầu tiên ở nh©n vËt t«i. ? Tõ viÖc ph©n tÝch trªn h·y cho biÕt: ThÕ nµo lµ -> Tính thống nhất về chủ đề của tính thống nhất về chủ đề của VB? H: - Chỉ biểu đạt chủ đề xác định không xa rời hay văn bản là việc tập trung biểu đạt chủ đề đã xác định, không xa rời lạc sang chủ đề khác. hay lạc sang chủ đề khác. ? Làm thế nào để đảm bảo tính thống nhất đó? 22 Nguyễn Thị Thu Hiền- Trường THCS cẩm La Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(16)</span> H: - Chủ đề của Vb được thể hiện ở nhan đề, đề mục, quan hÖ gi÷a c¸c phÇn cña Vb vµ TN then chèt lÆp l¹i HS : §äc ghi nhí SGK. 3. Ghi nhí: SGK 12. Hoạt động 3: Hướng dẫn H S làm bài tập B/ LuyÖn tËp Bµi tËp 1 Bµi tËp 1: Phân tích tính thống nhất cề chủ đề văn bản : Rừng Phân tích tính thống nhất cề chủ cä quª t«i đề văn bản : Rừng cọ quê tôi a. Đối tượng Vb: Rừng cọ quê tôi - Vấn đề chính: Sự gắn bó của người dân sông thao víi rõng cä - Thứ tự trình bày: Miêu tả rừng cọ trước -> Sự gắn bó của người dân sông thao với rừng cọ - Đó là 1 trình tự hợp lí, không thay đổi được ( Phải biết rừng cọ ntn mới thấy được sự gắn bó đó) b. Chủ đề của Vb: Vẻ đẹp của rừng cọ và sự gắn bó, sâu nặng của người dân sông thao đối với rừng cọ c. Chủ đề được thể hiện - Nhan đề của Vb: Rừng cọ quê tôi - Mèi quan hÖ gi÷a c¸c phÇn v¨n b¶n: + Më bµi: Gi¬Ý thiÖu kh¸i qu¸t rõng cä + Th©n bµi : - M tả vẻ đẹp rừng cọ - Sự gắn bó của con người với rừng cọ. + Kết bài: Kh định t/c của người dân sông thao với rõng cä - Tõ ng÷ quan träng ®­îc lÆp l¹i: ViÕt vÒ rõng cä quª t«i -> T«i, cä ®­îc nh¾c l¹i nhiÒu lÇn lÇn (rõng cä, l¸ cä, th©n cä, lµn cä, nãn cä ) d, Toàn bộ đều tập trung thể hiện chủ đề đã xác định, không lạc sang chủ đề khác ( Đảm bảo tính thèng nhÊt cña vb ) Bµi tËp 2: Bµi tËp 2: Xác định các ý có khả năng Xác định các ý có khả năng làm cho bài văn không làm cho bài văn không đảm bảo đảm bảo tính thống nhất về chủ đề ( H thảo luận ) - Các ý: b,d,e. Vì không tập trung làm sáng tỏ luận tính thống nhất về chủ đề ®iÓm cÇn chøng minh Bµi tËp 3: Bµi tËp 3: - Có các ý lạc chủ để : e, h - Còn lại 5 ý hợp với chủ đề nhưng so cách diễn đạt ch­a tèt cÇn ph¶i söa l¹i a, Cứ mùa thu về, mỗi lần thấy các em nhỏ núp dưới nón mẹ lần đầu tiên đến trường, lòng tôi lại náo nức, 23 Nguyễn Thị Thu Hiền- Trường THCS cẩm La Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(17)</span> rén r·... b, Cảm thấy con đường thường đi lại lắm lần, tự nhiên cũng thấy lạ, nhiều cảnh vật thay đổi. c, Muèn thö søc mang s¸ch vë nh­ mét cËu häc trß thùc sù. d, Cảm thấy ngôi trường vốn qua lại nhiều lần cũng có nhiều vấn đề e, Cảm thấy gần gũi thân thương với lớp học, với người bạn mới IV/ Cñng cè: ? Thế nào là chủ đề ? Tính thống nhất về chủ đề của vb? Làm thế nào để đảm bảo tính thống nhất đó? * Gv chèt l¹i néi dung bµi häc. V/ Hướng dẫn về nhà: - Häc bµi, hoµn thµnh bµi häc - So¹n: " Trong lßng mÑ" cña nhµ v¨n Nguyªn Hång - §äc, tãm t¾t v¨n b¶n, tr¶ lêi c©u hái SGK. - G¹ch ch©n c¸c chi tiÕt nãi vÒ t©m tr¹ng cña chó bÐ Hång. E. Rót kinh nghiÖm:. ___________________________________ tuÇn 2 So¹n: Gi¶ng: Líp:. TiÕt: 5, 6. v¨n b¶n: Trong lßng mÑ ( TrÝch " Nh÷ng ngµy th¬ Êu " - Nguyªn Hång) A/ Mục tiêu cần đạt : 1. KiÕn thøc: - Học sinh hiểu được tình cảnh đáng thương và nỗi đau tinh thần của nhân vật chú bé Hång, t×nh yªu m·nh liÖt cña chó dµnh cho mÑ. - Bước đầu hiểu được văn hồi kí và đặc sắc của thẻ văn này qua ngòi bút của Nguyên Hång: thÊm ®­îm chÊt tr÷ t×nh, lêi v¨n truyÒn c¶m ch©n thµnh.. 24 Nguyễn Thị Thu Hiền- Trường THCS cẩm La Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(18)</span> 2. KÜ n¨ng: - Rèn kỹ năng đọc, phân tích diễn biến tâm trạng nhân vật. 3. Thái độ: - Giáo dục lòng đồng cảm đối với những bất hạnh của mọi người xung quanh. B/ ChuÈn bÞ : * Gv: SGK , SGV, tµi liÖu tham kh¶o, b¶ng phô, ch©n dung nhµ v¨n Nguyªn Hång * HS: §äc vµ tr¶ lêi c¸c c©u hái trong bµi C/ Phương pháp - Đọc sáng tạo, vấn đáp , trao đổi , giảng bình, hoạt động nhóm, cá nhân . D/ TiÕn tr×nh bµi d¹y I.¤§TC: II . KiÓm tra bµi cò: ? Nhận xét nào nói đúng nhất những yếu tố góp phần tạo nên chất thơ của văn b¶n “ T«i ®i häc”? A. Truyện được bố cục theo dòng hồi tưởng, cảm nghĩ của nhân vật tôi với trình tự thời gian của buổi tựu trường . B. Kết hợp hài hoà giữa các phương thức tạo lập văn bản như tự sự , miêu tả, biểu cảm. C. Tình huống truyện chứa đựng chất thơ, kết hợp các hình ảnh so sánh giàu chất trữ t×nh. D. Cả A,B,C đều đúng ? Dòng cảm xúc về buổi tựu trường đầu tiên của nhân vật tôi đi bộc lộ ntn? * Yªu cÇu: 1. §¸p ¸n: D 2. KØ niÖm s©u s¾c thiÕt tha víi c¶m xóc hån nhiªn, trong s¸ng, th¸nh thiÖn III/ Bµi míi * Gv: NÕu v¨n cña Thanh TÞnh nhÑ nhµng thÊm s©u, mang d­ vÞ ngät ngµo quyÕn luyÕn, tha thiÕt vµ trong trÎo, th× v¨n cña Nguyªn Hång bao giê còng lÊp l¸nh sù sèng, một thứ văn chương bám riết lấy cuộc đời, quấn quýt lấy con người. Bởi Nguyên Hồng viết văn như là đặt cái tâm nóng hổi trên trang sách. Cái tâm ấy là lòng nhân đạo bao giờ cũng thống thiết mãnh liệt và đọc thể hiện rất rõ trong tập hồi kí " Những ngày thơ ấu". Hôm nay cô cùng các em sẽ tìm hiểu một chương trong tập hồi kí ấy. Hoạt động 1: Hướng dẫn H tìm hiểu tác giả, tác phÈm ? C¨n cø vµo chó thÝch sao SGK h·y giíi thiÖu vÒ nhµ v¨n Nguyªn Hång? H: Tr×nh bµy SGK * Gv cho HS quan s¸t ch©n dung t¸c gi¶ vµ chèt l¹i - Do hoµn c¶nh sèng cña m×nh, Nguyªn Hång sím thấm thía nỗi cơ cực và gần gũi những người nghèo khổ. Ông được coi là nhà văn của những người lao động cùng khổ dưới đáy x ã hội . Viết về thế giới nhân. I/ Giíi thiÖu t¸c gi¶, t¸c phÈm 1. T¸c gi¶: ( 1918 -1982 ) - NH là nhà văn của người lao động cùng khổ, viết về họ với niềm yêu thương, trân trọng - V¨n cña «ng giµu chÊt tr÷ t×nh, d¹t dµo c¶m xóc thiÕt tha, ch©n thành. Được nhà nước truy tặng giải thưởng HCM về văn học nghÖ thuËt ( 1996). 25 Nguyễn Thị Thu Hiền- Trường THCS cẩm La Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(19)</span> vật ấy, ông bộc lộ niềm yêu thương sâu sắc mãnh liệt lòng trân trọng những vẻ đẹp đáng quý. - V¨n xu«i cña Nguyªn Hång giµu chÊt tr÷ t×nh, nhiÒu khi d¹t dµo nh÷ng c¶m xóc thiÕt tha, rÊt mùc ch©n thµnh. §ã lµ v¨n cña mét tr¸i tim nh¹y c¶m, dÔ bị tổn thương, dễ rung động đến cực điểm với nỗi đau và niềm hạnh phúc bình dị của con người. ? Giíi thiÖu kh¸i qu¸t vÒ tËp håi kÝ " Nh÷ng ngµy 2. T¸c phÈm th¬ Êu" cña nhµ v¨n Nguyªn Hång? - Nh÷ng ngµy th¬ Êu lµ tËp håi HS: Là tập hồi kí viết về tuổi thơ cay đắng của nhà kí viết về tuổi thơ cay đắng của v¨n. Tõ c¶nh ngé vµ t©m sù cña bÐ Hång, t¸c gi¶ cho chó bÐ Hång thấy bộ mặt lạnh lùng của một xã hội chỉ trọng đồng tiền, đầy những thành kiến cổ hủ, thói nhỏ nhen độc ác của đám thị dân tiểu tư sản, khiến cho tình máu mủ ruét thÞt còng kh« hÐo. - Tác phẩm gồm 9 chương đăng trên báo 1938, in thµnh s¸ch 1940 - V¨n b¶n " Trong lßng MÑ" - Văn bản " Trong lòng mẹ" là chương thứ IV của tập Chương IV của tập hồi kí håi kÝ. * Gv hướng dẫn HS đọc bài: 3. §äc vµ chó thÝch - “Trong lßng mÑ” lµ bµi ca vÒ t×nh mÉu tö, do vËy cần đọc nhẹ nhàng, tình cảm, chậm rãi, rõ ràng. - §äc mÉu tõ ®Çu -> “ …vµ mµy còng cßn cã hä, cã hàng, người ta còn hỏi đến chứ.” H1: §äc phÇn v¨n b¶n cßn l¹i * Gv nhËn xÐt uèn n¾n ? Trong Vb có một số TN " Tha hương cầu thực, tâm can, cổ tục, ảo ảnh " Em hiểu những từ ngữ đó ntn? HS: Chó thÝch 5-8-12-13-14-17 / SGK Hoạt động 2: Hướng dẫn đọc hiểu văn bản II/ §äc hiÓu v¨n b¶n ?Theo em VB trªn cã thÓ chia mÊy phÇn ? NhËn xÐt 1. KÕt cÊu- bè côc: bè côc cña Vb? - Bè côc gåm 2 phÇn HS : 2 phÇn Phần 1: Từ đầu -> người ta hỏi đến chứ : cuộc đối thoại giữa người cô cay độc và bé Hồng: ý nghĩa cảm xúc của chú về người mẹ bất hạnh PhÇn 2: ( Cßn l¹i) : Cuéc gÆp l¹i bÊt ngê víi mÑ vµ cảm giác vui sướng cực điểm của bé Hồng khi được ngåi trong lßng mÑ. * Gv: Từ bố cục này ta rút ra 2 vấn đề cơ bản về nội dung của đoạn trích: Tâm địa độc ác của người cô và tình yêu mãnh liệt của chú bé Hồng với người mẹ bất h¹nh cña chó. 26 Nguyễn Thị Thu Hiền- Trường THCS cẩm La Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(20)</span> ? §äc phÇn mét cña v¨n b¶n HS : §äc bµi 2. Ph©n tÝch v¨n b¶n ? Mở đầu đoạn trích Nguyên Hồng đã cho người đọc thấy được cảnh ngộ của mình ntn? HS : Với giọng văn giản dị, tự nhiên, người đọc có thể nhận ra ngay cảnh ngộ đáng thương của Hồng: Mồ côi cha, mẹ do nghèo túng phải đi tha phương cầu thực. Hai anh em Hồng sống nhờ nhà người cô ruột, không được yêu thương, còn bị hắt hủi. GV: Vài câu tiếp theo tác giả cho người đọc biết cả thêi gian x¶y ra c©u chuyÖn vµ hoµn c¶nh sèng cña người mẹ tội nghiệp lúc này. Dòng tự sự đã khơi nguồn và từ đó nhân vật người cô xuất hiện a. H/ả người cô bé Hồng ? Hình ảnh người cô được khắc hoạ qua những chi tiÕt nµo? ( Chó ý chi tiÕt kh¾c ho¹ vÒ nÐt mÆt, cö chØ, giäng nãi ) HS : Thảo luận tìm chi tiết về người cô: + Gọi đến bên cười hỏi + Với vẻ mặt cười nói rất kịch: mày có muốn vµo Thanh Ho¸ ch¬i víi mÑ mµy kh«ng + VÉn gäng ngät ngµo: Sao l¹i kh«ng vµo? Mî mày phát tài lắm, có như dạo trước đâu? + Råi 2 con m¾t long lanh cña c« t«i ch»m chÆp ®­a nh×n t«i. + Cö chØ th©n mËt nh­ng rÊt kÞch ( C« t«i liÒn vỗ vai tôi cười nói rằng: mày dại quá cứ vào đi, tao ch¹y cho tiÒn tµu. Vµo mµ b¾t mÑ mµy may v¸ s¾m söa cho vµ th¨m em bÐ chø ) ? Đằng sau vẻ mặt tươi cười, giọng nói ngọt ngào, cử chỉ thân mật rất kịch đối với chú bé Hồng, em thấy thực chất nhân vật người cô là người ntn? Hãy phân tÝch? HS : - Vẻ mặt tươi cười rất kịch + Giọng nói ngọt ngào đầy mỉa mai cay độc + Cö chØ th©n mËt gi¶ dèi. => Víi c¶nh ngé cña bÐ Hång, lÏ ra c« ph¶i chia sÎ, an ủi, động viên, yêu thương mà trái lại tìm mọi cách gieo rắc vào đầu óc thơ ngây của cháu đáng thương những điều không hay khinh miệt ruồng rẫy người mẹ bÊt h¹nh cña nã. - Với nụ cười nửa miệng và câu hỏi thăm dò: “ mày có muốn vào Thanh Hoá với mẹ mày không ?" Tưởng chừng đã chạnh tới nỗi nhớ tình thương mẹ của chú 27 Nguyễn Thị Thu Hiền- Trường THCS cẩm La Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(21)</span>