Kiến thức dạy phụ đạo HS yếu lớp 9
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (853.03 KB, 132 trang )
TÀI LIỆU DẠY HỌC SINH LỚP 9 CHƯA ĐẠT CHUẨN KIẾN THỨC KỸ NĂNG
MƠN NGỮ VĂN
( LƯU HÀNH NỘI BỘ)
PHẦN A. GIỚI THIỆU CHUNG
!"#$%$
&'()*+,&+&**'-./$012-3$4$05'(6-7./4$089:;<=
>39?$4$0@(-AB?$<$C=0D$E?-3C=
0D=-CC?F<$.G>H-I4$;
"-./$C=0D.5D$<$$=-J(>-K(L6-J-./$$6>M$@D$
N(D-J/O>B;98%$>HC>$GC(P4(
M4$0P-./$98%$$GC-3$?$6./75'Q-R
5,*;
B?C=0D$SD$8=$.?C?F<8$.G>H;T07
$KU$6-J$.G(/O(<=$RC#0; ?@$<$C=0D$E?(<=
C=0D$V/5-J9D4$>H-$E?-7./4$0>.BH;"
=(9C=0DC#0$R-CP4-34$0W8;
XJ$<$%$D4$YZ$%>H-$E?4$0(<=$K32$<$.G<
D4$$V/[$4$0P-./$98%$$GC\$.B$(-3
8C@]D$=-J;TL93C$R$4$08JR@$<$(]-G(0G
./$-8-R-E5JD$N(D-J9<$?-3>^9_>HC;
PHẦN B. NỘI DUNG
PHẦN I. TIẾNG VIỆT Tiết
, Chun đề 1. Từ vựng 6
& Chun đề 2;Ngữ pháp; 6
PHẦN II. LÀM VĂN
) Chun đề 1. Văn tự sự 3
` Chun đề 2. Văn nghị luận 9
a Chun đề 3. Văn thuyết minh 3
b Chun đề 4. Văn bản hành chính cơng vụ 3
PHẦN III. VĂN HỌC
c Chun đề 1. Văn học trung đại Việt Nam; 15
d Chun đề 2. Thơ hiện đại Việt Nam sau CM tháng 8.1945 15
' Chun đề 3. Truyện Việt Nam sau CM tháng 8.1945; 9
,* Chun đề 4. Văn bản nhật dụng - Kịch 6
Trường THCS Lê Lợi - Tài liệu ôn tập Ngữ văn 9 – Phạm Văn Bảy
- 1 -
PHẦN I: TIẾNG VIỆT
Chun đề 1: Từ vựng.
Tiết 1 Y
Tõ xÐt vỊ cÊu t¹o
A.TĨM T ẮT KI ẾN THỨC CƠ BẢN
1. Từ đơn:e]$f$K8;
X YNhà, cây, trời, đất, đi, chạy…
2. Từ phức:e]?g$J8D=;
X YQuần áo, chăn màn, trầm bổng, câu lạc bộ, bâng khng…
Từ phức có 2 loại:
* Từ ghép:A]%$-./$D>?C[$<$:$<$8$KF?5?Jh?;
i"<$2Y V-3-j?0(./g$V-3=$<$-g$-3(U$6(>D<$E?
0;
* Từ láy:A]%$$KF?<?$<$8;
iX?>SY"D=]./?(./H>=G$?k$K<$2/H/$;
B. CÁC DẠNG BÀI TẬP
1. Dạng bài tập 1 điểm:
Đề 1:">]0?(]]:(]]<l
Ngặt nghèo, nho nhỏ, giam giữ, gật gù, bó buộc, tươi tốt, lạnh lùng, bọt bèo, xa xơi, cỏ cây, đưa đón,
nhường nhịn, rơi rụng, mong muốn, lấp lánh.
Gợi ý:
* Từ ghép: Ngặt nghèo, giam giữ, bó buộc, tươi tốt, bọt bèo, cỏ cây, đưa đón, nhường nhịn, rơi rụng, mong
muốn.
* Từ láy: nho nhỏ, gật gù, lạnh lùng, xa xơi, lấp lánh.
Đề 2:">$<$]<0?-(]<$K0mh?n]<$K0mh?n0
5h?$E?877$l
trăng trắng, sạch sành sanh, đèm đẹp, sát sàn sạt, nho nhỏ, lành lạnh, nhấp nhơ, xơm xốp.
Gợi ý:
o]<$K0mh?nYtrăng trắng, đèm đẹp, nho nhỏ, lành lạnh, xơm xốp.
o]<$K0mh?nYsạch sành sanh, sát sàn sạt, nhấp nhơ,
2. Dạng bài tập 2 điểm:
Đề 1. g$5L]Ynhỏ nhắn, nhẹ nhàng, nhẹ nhõm, nhỏ nhẻ.
Gợi ý:
-BDn Hoa tr«ng thËt nhá nh¾n, dƠ th¬ng.
- Bµ mĐ nhĐ nhµng khuyªn b¶o con.
- Lµm xong c«ng viƯc, nã thë phµo nhĐ nhâm nh trót ®ỵc g¸nh nỈng
- B¹n Hoa ¨n nãi thËt nhá nhỴ.
3. Dạng đề 3 điểm:
Z$<$]0?Ylộp bộp, róc rách, lênh khênh, thánh thót, khệnh khạng, ào ạt, chiếm chệ, đồ sộ, lao xao,
um tùm, ngoằn ngo, rì rầm, nghêng ngang, nhấp nhơ, chan chát, gập ghềnh, loắt choắt, vèo vèo, khùng
khục, hổn hển.
pI8$<$]>=&$.G%>C0?Y
"]./? "]./H
- Lộp bộp, róc rách, thánh thót, ào ào, lao xao,
rì rầm, chan chát, vèo vèo, khùng khục, hổn
hển
- Lênh khênh, khệnh khạng, chếm chệ, đồ sộ,
um tùm, ngoằn ngo, nghêng ngang, nhấp
nhơ, gập ghềnh, loắt choắt.
Trường THCS Lê Lợi - Tài liệu ôn tập Ngữ văn 9 – Phạm Văn Bảy
- 2 -
C. BÀI T ẬP VỀ NHÀ
1. Dạng bài tập 2 điểm:
Đề 1:
?(D$$$<$]./H>-DG0?Y
“Chú bé loắt choắt
Cái sắc xinh xinh
Cái chân thoăn thoắt
Cái đầu nghêng nghêng”
(Tố Hữu, Lượm)
C(ZC8<$2$E?$<$]./H>-DGl
*Gợi ý:
?(Z<$]./H>-DGY
iloắt choắt, thoăn thoắt, nghêng nghêng
C(Z<$]./Hqloắt choắt, thoăn thoắt, nghêng nghêngr-IKR9P$D$<$$23
0-He./$MC:=D$(?D(s$;
Đề 2:X8-DPq`iaSr>-K$K012Y]-G(]%$;
Gợi ý Y
i4$08-./$-DP$K012Y]-G(]%$
q"V00<D$E?4$0r;
iZK(3Oh?($$M>t>(>HC9?4$;
iD$$]Y]-G(]%$(-I012>-D;
Tiết 2 Y
Tõ xÐt vỊ ngn gèc
A. TĨM TẮT KIẾN THỨC CƠ BẢN
1. Tõ m ỵn :
Lµ nh÷ng tõ vay mỵn cđa tiÕng níc ngoµi ®Ĩ biĨu thÞ nh÷ng sù vËt, hiƯn tỵng, ®Ỉc ®iĨm... mµ tiÕng
ViƯt cha cã tõ thÝch hỵp ®Ĩ biĨu thÞ.
*VÝ dơ: Cưu Long, du kÝch, hi sinh...
2.Từ ngữ địa ph ương:
"]-j?.G]$f-./$012,g$,07-j?.G6-j;
* Ví dụ:
“ Rứa là hết chiều ni em đi mãi
Còn mong chi ngày trở lại Phước ơi!”
( "7- Đi đi em)
i)]>=qrứa, ni, chir$f-./$012J">;
oTét sè]-j?.G9<$Y
C¸c vïng miỊn
VÝ dơ
Từ địa phương Từ tồn dân
uP$u biu điện bưu điện
?u dề, dui về, vui
?">u béng bánh
"]?"=H té ngã
3. Biệt ngữ xã hội:
- BIlµ nh÷ng tõ ng÷$f-./$V>R5I6-j;
* Ví dụ:
- Ch¸n qu¸, h«m nay m×nh ph¶i nhËn con ngçng cho bµi kiĨm tra to¸n.
Trường THCS Lê Lợi - Tài liệu ôn tập Ngữ văn 9 – Phạm Văn Bảy
- 3 -
- Tróng tđ, h¾n nghiƠm nhiªn ®¹t ®iĨm cao nhÊt líp.
+ Ngỗng: điểm 2
+ trúng tủ: đúng vào bài mình đã chuẩn bị tốt
( Được dùng trong tầng lớp học sinh, sinh viên )
*Sử dụng từ ngữ địa phương và biệt ngữ xã hộiY
iViƯcsư dơng ]-j?.GCIV/5H7?8;
i">G(<$$K301207]$&5]-3-0P$-j?.G(
0P$R5I$E?(U$<$;
iT7><D2]-j?.GCI$RH3$<$]$Kh?
.G-.G-30129$R8;
B . CÁC d¹ng bµi tËp
1. Dạng bài tập 1 điểm:
Đề 1:"H07]-j?.GG@g$V9<$@C8;=].G
%l
Gợi ý
Trái - quả
Chén - bát
Mè - vừng
Thơm - dứa
Đề 2:I$f>?$<$]-j?.G>$<$$G0?Y
a, Con ra tiền tuyến xa xơi
u bầm u nước, cả đơi mẹ hiền
b, Bác kêu con đến bên bàn,
Bác ngồi bác viết nhà sàn đơn sơ.
Gợi ý
Z<$]-j?.GY
?(bầm
C(kêu
2. Dạng bài tập 2 điểm:
.R07$$??(S^$K012]-j?.Gl
Gợi ý:
+ Đứng bên ni đồng ngó bên tê đồng mªnh m«ng b¸t ng¸t,
Đứng bên tª đồng ngó bên ni đồng b¸t ng¸t mªnh m«ng.
+ Đường vơ xứ Huế quanh quanh,
Non xanh níc biÕc nh tranh ho¹ ®å.
+ Tóc đến lưng vừa chừng em bối
§ể chi dài, bối rối dạ anh
+ Dầu mà cha mẹ khơng dung
Đèn chai nhỏ nhựa, em cùng lăn vơ.
+ Tay mang khăn gói sang sơng
Mẹ kêu khốn tới, thương chồng khốn lui.
+ Rứa là hết chiều ni em đi mãi
Còn mong chi ngày trở lại Phước ơi.
C.BÀI TẬP VỀ NHÀ:
1. Dạng bài tập 1 điểm:
IH>$??(2$(G?>P$K012]-j?.GCIl
Gợi ý:
XU207CG$E?G"7;
">PmChiếc lược ngà”$E?Wv?<;;;;
2. Dạng bài tập 2 điểm:
pI8-Dkho¶nga$$K012]-j?.Gl
Trường THCS Lê Lợi - Tài liệu ôn tập Ngữ văn 9 – Phạm Văn Bảy
- 4 -
Gợi ý:qX8@0h(tù chän chđ ®Ị, -D$K012]-j?.Gr
Tiết 3 + 4Y
Tõ xÐt vỊ nghÜa vµ hiƯn tỵng chun nghÜa cđa tõ
A. TĨM T ẮT KIẾN THỨC CƠ BẢN:
1. NghÜa cđa tõ: Lµ néi dung mµ tõ biĨu thÞ.
VÝ dơ: Bµn, ghÕ, s¸ch…
2. Tõ nhiỊu nghÜa: Lµ tõ mang s¾c th¸i ý nghÜa kh¸c nhau do hiƯn tỵng chun nghÜa.
VÝ dơ:
3. HiƯn t ỵng chun nghÜa cđa tõ:
a. C¸c tõ xÐt vỊ nghÜa: Tõ ®ång nghÜa, tõ tr¸i nghÜa, tõ ®ång ©m.
* Tõ ®ång nghÜa: lµ nh÷ng tõ cïng n»m trong mét trêng nghÜa vµ ý nghÜa gièng nhau hc gÇn gièng nhau.
VD: xinh- ®Đp, ¨n- x¬i
- Tõ ®ång nghÜa cã thĨ chia thµnh hai lo¹i chÝnh:
+ Tõ ®ång nghÜa hoµn toµn
VD: qu¶- tr¸i, mĐ- m¸…
+ §ång nghÜa kh«ng hoµn toµn:
VD: kht nói- qua ®êi, chÕt- hi sinh…
* Tõ tr¸i nghÜa: Lµ nh÷ng tõ cã nghÜa tr¸i ngỵc nhau
VD: cao- thÊp, bÐo- gÇy, xÊu- tèt…
* Tõ ®ång ©m: Lµ nh÷ng]7?J?.h?9<$??(9=F?H5?;
X Y
iZ?-?-%CLlồng=;
iT?-./$$$(CD7?lồng.
b, CÊp ®é kh¸i qu¸t nghÜa cđa tõ:
- NghÜa cđa mét tõ ng÷ cã thĨ réng h¬n hc hĐp h¬n nghÜa cđa tõ ng÷ kh¸c.
- Mét tõ ng÷ ®ỵc coi lµ cã nghÜa réng khi ph¹m vi nghÜa cđa tõ ng÷ ®ã bao hµm ph¹m vi nghÜa cđa mét sè
tõ ng÷ kh¸c.
- Mét tõ ng÷ ®ỵc coi lµ cã nghÜa hĐp khi ph¹m vi nghÜa cđa tõ ng÷ ®ã ®ỵc bao hµm trong ph¹m vi nghÜa
cđa mét tõ ng÷ kh¸c.
- Mét tõ ng÷ cã nghÜa réng ®èi víi nh÷ng tõ ng÷ nµy, ®ång thêi cã thĨ cã nghÜa hĐp ®èi víi mét tõ ng÷
kh¸c.
VD: §éng vËt: thó, chim, c¸
+ Thó: voi, h¬u…
+ Chim: tu hó, s¸o….
+ C¸: c¸ r«, c¸ thu…
c, Trêng tõ vùng: Lµ tËp hỵp cđa nh÷ng tõ cã Ýt nhÊt mét nÐt chung vỊ nghÜa.
B. CÁC DẠNG Bµi tËp:
1. Dạng bài tập 1 điểm:
Đề 1: ">-DG0?(<$-I$3$<$]-]>.B]0?>.B]l
Ruộng rẫy là chiến trường,
Cuốc cày là vũ khí,
Nhà nơng là chiến sĩ,
Hậu phương thi đua với tiền phương.
qAZUTr
oGợi ýY
i]--./$$3]>.Bqn sự0?>.Bnơng nghiệp;
Đề 2:Trong hai c©u th¬ sau, tõ hoa trong thỊm hoa, lƯ hoa ®ỵc dïng theo nghÜa gèc hay nghÜa chun? Cã
thĨ coi ®©y lµ hiƯn tỵng chun nghÜa lµm xt hiƯn tõ nhiỊu nghÜa ®ỵc kh«ng? V× sao?
Trường THCS Lê Lợi - Tài liệu ôn tập Ngữ văn 9 – Phạm Văn Bảy
- 5 -
“Nçi m×nh thªm tøc nçi nhµ,
ThỊm hoa mét bíc lƯ hoa mÊy hµng!”
( Ngun Du, Trun KiỊu).
Gợi ý:
- Tõ hoa trong thỊm hoa, lƯ hoa ®ỵc dïng theo nghÜa chun.
- Tuy nhiªn kh«ng thĨ coi ®©y lµ hiƯn tỵng chun nghÜa lµm xt hiƯn tõ nhiỊu nghÜa, v× nghÜa chun
nµy cđa tõ hoa chØ lµ nghÜa chun l©m thêi, nã cha lµm thay ®ỉi nghÜa cđa tõ, cha thĨ ®a vµo tõ ®iĨn.
2. Dạng bài tập 2 điểm:
Đ ề 1: Đặt tên trường từ vựng cho mỗi dãy sau:
a. Lưới, nơm, câu, vó.
b. Tủ, giường, hòm, va li, chai, lọ.
c. Đá, đạp, giẫm, xéo.
d. Buồn, vui, phấn khởi, sợ hãi.
*Gợi ý:
?; 2$2-<CPQ0;
C; 2$2-3-;
$; D-$E?$;
; ">D<U;
Đ ề 2: Z<$]->-D0?-$>.B]l
Vì tơi biết rõ, nhắc đến mẹ tơi, cơ tơi chỉ có ý gieo rắc vào đầu óc tơi những hồi nghi để tơi khinh
miệt và ruồng rẫy mẹ tơi, một người đàn bà đã bị cái tội là gố chồng, nợ nần cùng túng q, phải bỏ
con cái đi tha hương cầu thực. Nhưng đời nào tình thương u và lòng kính mến mẹ tơi lại bị những
rắp tâm tanh bẩn xâm phạm đến…
(Ngun Hồng, Những ngày thơ ấu)
* Gợi ý:
Z<$]mhồi nghi, khinh miệt, ruồng rẫy, thương u, kính mến, rắp tâmnY>.B]mthái độn
Đề 3:
Khi ngêi ta ®· ngoµi 70 xu©n th× ti t¸c cµng cao, søc kh cµng thÊp.
(Hå ChÝ Minh, Di chóc)
Cho biÕt dùa trªn c¬ së nµo, tõ xu©n cã thĨ thay thÕ cho tõ ti. ViƯc thay tõ trong c©u trªn cã t¸c dơng
diƠn ®¹t nh thÕ nµo?
Gợi ý:
- Dùa trªn c¬ së tõ xu©n lµ tõ chØ mét mïa xu©n trong n¨m, kho¶ng thêi gian t¬ng øng víi mét ti. Cã
thĨ coi ®©y lµ trêng hỵp lÊy bé phËn ®Ĩ thay thÕ cho toµn thĨ, mét h×nh thøc chun nghÜa theo ph¬ng thøc
ho¸n dơ.
- ViƯc thay tõ xu©n trong c©u trªn cã t¸c dơng: thĨ hiƯn tinh thÇn l¹c quan cđa t¸c gi¶. Ngoµi ra cßn
tr¸nh ®ỵc viƯc lỈp l¹i tõ ti t¸c.
2. Dạng bài tập 3 điểm:
X¸c ®Þnh trêng tõ vùng vµ ph©n tÝch c¸i hay trong c¸ch dïng tõ ë bµi th¬ sau:
¸o ®á em ®i gi÷a phè ®«ng
C©y xanh nh còng ¸nh theo hång
Em ®i lưa ch¸y trong bao m¾t
Anh ®øng thµnh tro em biÕt kh«ng?
( Vò Qn Ph¬ng, ¸o ®á)
Gợi ý:
- C¸c tõ (¸o) ®á, (c©y) xanh, (¸nh ) hång, lưa, ch¸y, tro t¹o thµnh 2 trêng tõ vùng: trêng tõ vùng chØ mµu
s¾c vµ trêng tõ vùng chØ lưa vµ nh÷ng sù vËt, hiƯn tỵng cã quan hƯ chỈt chÏ víi nhau.
Trường THCS Lê Lợi - Tài liệu ôn tập Ngữ văn 9 – Phạm Văn Bảy
- 6 -
- Mµu ¸o ®á cđa c« g¸i th¾p s¸ng lªn trong ¸nh m¾t chµng trai vµ bao ngêi kh¸c ngän lưa. Ngän lưa ®ã lan
to¶ trong con ngêi anh lµm anh say ®¾m, ng©y ngÊt (®Õn møc cã thĨ ch¸y thµnh tro) vµ lan ra c¶ kh«ng gian
lµm nã biÕn s¾c ( c©y xanh nh còng ¸nh theo hång).
C. BÀI TẬP VỀ NHÀ:
1. Dạng bài tập 1 điểm:
Em h·y t×m 1 sè tõ cã nhiỊu nghÜa?
Gợi ý:
- M¾t: m¾t na, m¾t døa, m¾t mÝa ...
- Mòi: mòi thun, mòi kiÕm, mòi Cµ Mau...
2. Dạng đề 2 đ iĨm
w8$<$]mũi, nghe, tai, thính, điếc, thơm, rõ-M>.B]$E?K@C0?q]
$K38$&>.Br
*Gợi ý:
x%<$ "U<$
Mũi, thơm, điếc, thính Tai, nghe, điếc, rõ, thính
;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;
TiÕt 5+6: MỘT SỐ PHÐp TU TỪ TỪ VỰNG
(So sánh, ẩn dụ, nhân hố, hốn dụ, điệp ngữ, chơi chữ,
nói q, nói giảm - nói tránh.)
A. TĨM TẮT KIẾN THỨC CƠ BẢN
1. So sánh:
ie-7$80./50./9<$$K:.G-A0%$/H(
G$$0W-D;
* Cấu tạo của phép so sánh
0<`87Y
iX8yY7./q0r-./$00<;
iu?-g$-300<q.G00<r;
i"]00<;
iX8uY$z00<;
"?$K0G-A0?Y
Yếu tố 1 Yếu tố 2 Yếu tố 3 Yếu tố 4
X8y
q -./$0
0<r
{.G
00<
"]00<
X8u
qV-3$z0
0<r
Mặt trời
Trẻ em
xuống biển như
như
hòn lửa
búp trên cành
|">`87>=-87q,r87q`r$Kg
|}87q&rq)r$K3Pg;x87q&rPg.B?400<$HH.G0
0<q$S4g00<r9>?-K0=.>>IG(9U$U$>UH$i
.B-4$JG;
* Các kiểu so sánh
a. So sánh ngang bằng
b. So sánh hơn kém
* Tác dụng của so sánh
Trường THCS Lê Lợi - Tài liệu ôn tập Ngữ văn 9 – Phạm Văn Bảy
- 7 -
|0<D>?H$230-;{R5$<$:00<-J6$<$2300<5
$<9$23g$9:$23G(M4.BH-./$0(0$$RK5$R
=;
2. Ẩn dụ:
i~2$<$4=0(./C[=09<$$K:.G-AF@$[
0%$/H(/$$0W-D;
mNgày ngày mặt trời đi qua trên lăng
Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ.”
Tg>B%?Hz2HY6=g>B4u<$;Tg>Bu<$$K0.G-AJ$
?<>j;
* Các kiểu ẩn dụ
+ Ẩn dụ hình tượng $<$40yC[0u;
+ Ẩn dụ cách thức $<$4./yC[./u;
+ Ẩn dụ phẩm chất$<$6z$6$E?0y-3$fz$6$E?0u;
+ Ẩn dụ chuyển đổi cảm giác;6$<$y-3$f$<$u;
*Tác dụng của ẩn dụ
~2$$=H?U0M$;%$D$E?z2$Ug
C3$;ZV-7ư/.?$KJ$<$%$W-D9<$?;(thuyền – biển, mận - đào,
thuyền – bến, biển – bờ)$=z2$K3V$J-7./9<$?;z2C3
O0>?53;ZUH8z2$$H0M$(
$7.B-4$.B@;
3. Nhân hóa :
-<$<$4g$$($$7(-A(./==C[]7-./$
V-•4g$$.B\$85($$7-A(k>=Rs5$.B(
C3j-./$0hH$$E?$.B;
* Các kiểu nhân hố
|40C[]74.B
|]$fD-(U$6$E?$.B-./$V-3$fD-(U$60;
|">S$05.-75.B
* Tác dụng của phép nhân hố
i{:<$$(C=$23(0-(/$\$85-A($$7(
$-./$Rs5$.BG;
4. Hốn dụ:
- 4=09<C[=$E?0./9<9<$$K7F?Rs5
K(0%$/H/$$0W-D
* Các kiểu hốn dụ
|e6C-343YXU26cây bút-3$fnhà văn
|e6$%?--34Cj$%?-Ylàng xóm$fnơng dân
|e66$E?0-340YHoa đào, hoa mai-3$fmùa xn
|e6$<$23-34$?U>]./YMồ hơi-3$f0vất vả
5. Nói q:
- u<]K-D%$-FU$6$E?0./-./$=-36./(
0%$C3$
6. Nói giảm, nói tránh
-eC<]V$<$W-D8j3$3(><$<$-?CA=0/><
2$(8j$0
7. Điệp ngữ:
ieg?]93$#CO($0M$D
-]?-36DO(D$$$G(-D(-DGR-(j(g$
VD€
8. Chơi chữ :
Trường THCS Lê Lợi - Tài liệu ôn tập Ngữ văn 9 – Phạm Văn Bảy
- 8 -
- e/2-g$0P$J(Jh?$E?]-3D0P$<UN.5$$$6•Mj
* Các lối chơi chữY
| V]-Ah?(V]><h?
| V7K<
| V7-AY
|ZG$-2-R
B. CÁC DẠNG BÀI TẬP
1. Dạng đề 1 điểm
pI<$-j$G0?012C<]l
mChiếc thuyền im bến mỏi trở về nằm
Nghe chất muối thấm dần trong thớ vỏ.”
Gợi ý:
K?YThuyền im- bến mỏi- nằm
ZJ0?$8>?9G6>J(KN[>=C8;ZJ-./$
K?/$K=$$07?-6(>F?C?0KK1<$;ZJ$U
C3./-‚$E?$;
2. Dạng đề 2 điểm :
Đề 1:w<$-j->C$??0?
Con kiến mà leo cành đa
Leo phải cành cụt, leo ra leo vào.
Con kiến mà leo cành đào
Leo phải cành cụt, leo vào leo ra.
Gợi ýY]Yleo, cành, con kiến
$2]Yleo phải cành cụt, leo ra, leo vào.
Đề 2:X298%$-I4$J07:]]-3U$:-$-<$E?
$G0?Y
a, Gác kinh viện sách đơi nơi
Trong gang tấc lại gấp mười quan san
qW (Truyện Kiềur
b, Còn trời còn nước còn non
Còn cơ bán rượu anh còn say sưa
qZ??r
* Gợi ý:
?({:KF<Y<$v?ƒ(G"OxJCjD".CP>?$:9(>6R5S-4$0<$
$E?"M$;"$V>9.BD".(R?>gang tấc(.B-?
.B$<$>gấp mười quan san;
iu[7KF<(<$$$0?$<$?($$E?"OxJ"M$
C({:-qcòn)V]-?h?qsay sưa)
iSay sưa]?-./$3$>?H7J>./0?(]?-./$3$>?0?-PHH;
iB$<$K-K$>?3H$$E?HD€9U-<;
3. Dạng đề 3 điểm :
w<$-jC<]]>-DG0?;=<$2$E?C<]-K
mChiếc thuyền nhẹ hăng như con tuấn mã
Phăng mái chèo mạnh mẽ vượt trường giang
Cánh buồm giương to như mảnh hồn làng
Rướn thân trắng bao la thâu góp gió”.
("8?- Q hương )
Gợi ý:
* Biện pháp tu từ vựng
+ 0<mchiếc thuyền” . “con tuấn mã” $<CA. “mảnh hồn làng” -ID=H-$
-<\0.-./$#=A>=-‚-€;
Trường THCS Lê Lợi - Tài liệu ôn tập Ngữ văn 9 – Phạm Văn Bảy
- 9 -
|Z<CA$S-./$K?.$>?$.„-?m>.5n6D„$7$45
0KK.
* Tác dụng
iKR>t9$>?9G$E?.B$.5;KC%$>??--R
%9D0%$07$E?.BVC3;
i"3>t0$8JF=.G$E?"8?;;;
iKR3>tH=F=.G0g(?8$E?G;
C. BÀI TẬP VỀ NHÀ
1. Dạng đề 1- 1,5 điểm:
pI<$-j$0?012C<]l
?;Có tài mà cậy chi tài
Chữ tài liền với chữ tai một vần
b. Trẻ em như búp trên cành
c. Trâu ơi ta bảo trâu này
Trâu ra ngồi ruộng trâu cày với ta
Gợi ý: ?;ZG$
C;0<
$;K?;
& . Dạng đề 2 điểm :
Đề 1: pI0.R&$G($K012:]], $f>?$:]l
Gợi ý: - Giấy đỏ buồn khơng thắm
Mực đọng trong nghiên sầu
- Cày đồng đang buổi ban trưa
Mồ hơi thánh thót như mưa ruộng cày
iK?Ybuồn, sầu
iKF<YMồ hơi như mưa
Đề 2:X298%$-I4$J07:]]-3U$:-$-<$E?
$G0?Y
a, Người ngắm trăng soi ngồi cửa sổ
Trăng nhòm khe cửa ngắm nhà thơ
qAZUT(Ngắm trăngr
b, Mặt trời của bắp thì nằm trên đồi
Mặt trời của mẹ, em nằm trên lưng
qWx?J(Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ
* Gợi ý:
?({:<YG-I<<>(C8>.BCD>(>9f;
iB:<==>CG>=07-G($KAGPCK5$
.BG;
C({:z2]Y]mặt trời>$G%?$f@C:>=.‚(-KA07(A
.„J$E?‚?;
;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;
Trường THCS Lê Lợi - Tài liệu ôn tập Ngữ văn 9 – Phạm Văn Bảy
- 10 -
CHUN ĐỀ 2: NGỮ PHÁP.
Tiết 1 - 2
TỪ LOẠI TIẾNG VIỆT
A. Tóm tắt kiến thức cơ bản
1. Danh từ
a) Khái niệmY ?]]$f0(./(9<;
b) Các loại danh từ:
- Danh từ chỉ sự vật:
| ?]$Ye?]$K3V=4$D0$VD;X Ybàn,
ghế, quần, áo, sách, bút ...
| ?]>=Ye?]V=4>=$]$<3(0(.B(-j?
.G($GF?(#$%$;X YHồng, Trang, Hà nội, Trường THCS Ba Đình ...
- Danh từ chỉ đơn vịY
| ?]$f-Gj=q$S4D]r;X : cái, con, hòn, viên, tấm, bức, bọn, nhóm ...
| ?]$f-GjF.5$q ?]$f-Gj$U<$?]$f-Gj.5$$]r;
2. Động từ
a) Khái niệmY]]$KOh?9<F<$f-(>D<$E?0;
]$K998/5$<$]đã, sẽ, đang, cũng, vẫn, cứ, còn, hãy, đừng, chớ ....Bj
>$;
b) Các loại động từ: Động từ tình thái, động từ hành động trạng thái,
3. Tính từ
a) Khái niệmYe]$KOh?9<F<$f-g$-3(U$6;"U]$K998/
5đã, đang, sẽ, rất, lắm, q;".Bj>$g$2>$2?]$2-
];
b) Các loại tính từ: "U]9-9^$<$]$f%$-U]$K3-9^$<$]$f%$
-;
4. Số từ:e]$f07./g$07%;
5. Đại từ]V-3?8$.B(0(D-(U$6-./$K-8g$V-3
N;D]9$Kh?$7-j(h?$E?-D]2$h?$E?]K?8;
6. Lượng từ]$f./U?J$<$9<F<;
7. Chỉ từ]V-3$N0<$-j0@$<$j>U9?B?;
8. Phó từ]$=-9^-3C#0Oh?$-]U];{K]9$K9
4=$<$F?JOh?KC#0$-]U];
9. Quan hệ từ ]V7$<$C$E?$($<$$($<$-D5?-3C3j$<$F?
9<$??$M;
10. Trợ từ$<$]$=-9^$<$]9<$-36Dg$-3=Oh?-<<0(0
$-./$$<$]-KC3j;">/]9$K9$-$;
XU2Ynhững, có, chính đích, ngay,...
11. Thán từ:]V-3C$H$($M$$E?.BKg$V-34-<;"<]
.B-%-R$($K9K-./$<$>?$-g$C;
"<]A&D$UY
i"<]C$H$($M$Ya, ái, ơi, ơ hay, than ơi, trời ơi,...
i"<]4-<Ynày, ơi, vâng , dạ , ừ.
12. Tình thái từ]V-3D$<$93$D@2$-U$K;
B. Các dạng bài tập
1. Dạng bài tập 2 điểm
Bài tập1. Cho các câu sau:
?rTơi / khơng / lội / qua / sơng / thả / diều / như / thằng / Q / và / khơng / đi / ra / đồng / nơ đùa /
như / thằng / Sơn / nữa.
Trường THCS Lê Lợi - Tài liệu ôn tập Ngữ văn 9 – Phạm Văn Bảy
- 11 -
b) Trong / chiếc / áo /vải / dù / đen / dài / tơi / cảm thấy / mình / trang trọng / và / đứng đắn.
(Thanh Tịnh – Tơi đi học)
iw<$-j]D$$<$]>$<$$>=;
iI$U2J]D$S8>$<$$>=;
Gợi ý:
* Xác định từ loại:
i ?]Ysơng, diều, thằng, Q, thằng, Sơn, đồng, chiếc, áo, vải, dù.
i]Ylội, thả, đi, ra, nơ đùa, cảm thấy.
i"U]Yđen, dài, trang trọng, đứng đắn.
iD]Ytơi, mình.
i{K]Ykhơng, nữa,
iv?]Yqua, và, như.
* Ví dụ về một số từ loại còn thiếu:
i7]Yhai, ba, thứ hai, thứ ba.
ie./]Ynhững, các, mọi, mỗi.
iZf]Ynày, kia, ấy, nọ.
i">/]Ychính đích, ngay, là, những, có.
i"H<]Yà, ư, hử, hả, thay, sao, nhé;
i"<]Yơi, ơ hay, dạ, vâng, ơi.
Bài tập 2YI=$<$]$0?->.5$]U$/5$M>C?$C=.5;Z
C8L]>C?$-K$]Dl
a. những, các, một
b. hãy, đã, vừa
c. rất, hơi, q
+;;;+?+;;;+$<qr+;;;+-
+;;;+-4$+;;;+2$j$+;;;+<
+;;;+R+;;;++;;;+
+;;;+h/+;;;+-+;;;+00.5
* Gợi ý
Rất ?q""rmột$<qrq "rrất -q""r
Đã -4$q"rđã2$j$q"rnhững<q "r
MộtRq "rcácq "rrấq""r
Vừah/q"rvừa-q"rq00.5q""r
C. Bài tập về nhà:
Dạng bài tập 2 hoặc 3 điểm:
X8-DPJ$E-J4$>-K$K012$<$]D-I4$;
Gợi ý: iX8-./$-D@-M$E-J;
i">-D$K012])]D>=;
;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;
Tiết 3 CỤM TỪ
A. Tóm tắt kiến thức cơ bản
I. Cụm danh từ
* Khái niệm:D#/]?]07]2$KD;Z2?]$KOh?
-R-EG$K$6D%$DGH?](.D->$7.?
];
X : Một túp lều nát trên bờ biển.
* Mơ hình của cụm danh từYA$KR>.5$(R>R0?;
iZ<$2R>.5$C#0$?]$<$Oh?J07./;
iZ<$2R0?==-g$-3$E?0?]C3jg$<$-jj>U$E?0
6>9??B?;
Trường THCS Lê Lợi - Tài liệu ôn tập Ngữ văn 9 – Phạm Văn Bảy
- 12 -
X YMột chàng dế thanh niên cường tráng.
07]>{20?
II. Cụm đơng từ
* Khái niệmYD#/]-]507]2$KD;Z2-]$KO
h?-R-EG$K$6D%$DGH-](.D->$7.
-];
X YGóp cho đất nước mình núi Bút, non Nghiên.
* Mơ hình của cụm động từYA$KR>.5$(R>R0?;
iZ<$2R>.5$C#0$-]$<$Oh?JF?B?(08W.G
;;;
iZ<$2R0?C#0$-]$<$$8J-7./(.5(-j?-3(B?(
2$-U$(=;;;
X YChưa tìm được ngay câu trả lời.
{"{""{20?
III. Cụm tính từ
* Khái niệm: D#/]U]507]2$KD;Z2U]$KOh?
-R-EG$K$6D%$DGHU](.D->$7.U];
X YThơm dịu ngọt cốm mới.
* Mơ hình của cụm tính từYA$KR>.5$(R>R0?;
iZ<$2R>.5$C3jF?B?(08W.G(%$-$E?-g$-3(
U$6;;;
iZ<$2R0?C3jj>U(000<(%$-;;;;
X YĐang trẻ như một thanh niên
{"{""{R0?
B. Các dạng bài tập
Dạng bài tập 2 điểm:
Bài tập 1. "HU$ $<$$2] $K>-D>U$0?Y
Những ý tưởng ấy tơi chưa lần nào ghi lên giấy, vì hồi ấy tơi khơng biết ghi và ngày nay tơi khơng nhớ
hết. Nhưng mỗi lần thấy mấy em nhỏ rụt rè núp dưới nón mẹ lần đầu đi đến trường, lòng tơi lại tưng bừng
rộn rã.
(Thanh Tịnh - Tơi đi học)
oGợi ý:
+ Cụm danh từ
- Những ý tưởng ấy.
{" "{
iMấy em nhỏ.
{" "
+ Cụm động từ:
iChưa lần nào ghi lên giấy.
{""{
iLần đầu tiên đi đến trường.
{""{
+ Cụm tính từ
iRụt rè núp dưới nón mẹ .
""{
iLại tưng bừng rộn rã
{"""{
Bài tập 2 ( 1 điểm)
"HR>$E?$<$$2] - >$<$$0?Y
?;Nhưng những điều kì lạ là tất cả những ảnh hưởng quốc tế đó đã nhào nặn với cái gốc văn hố dân
tộc khơng gì lay chuyển được ở Người.
(Lê Anh Trà(Phong cách Hồ Chí Minhr;
Trường THCS Lê Lợi - Tài liệu ôn tập Ngữ văn 9 – Phạm Văn Bảy
- 13 -
C. Với lòng mong nhớ của anh, chắc anh nghĩ rằng, con anh sẽ chạy xơ vào lòng anh, sẽ ơm chặt lấy cổ
anh.
qNguyễn Quang Sáng(Chiếc lược ngàr
c. Khơng lời gửi của một Nguyễn Du, một Tơn - xtơi cho nhân loại phức tạp hơn, cũng phong phú và sâu
sắc hơn.
* Gợi ý
?;Nhưng những điều kì lạ là tất cả những ảnh hưởng quốc tế đó đã nhào nặn với
"
cái gốc văn hố dân tộc khơng gì lay chuyển được ở người.
qLê Anh Trà(Phong cách Hồ Chí Minhr;
C. Với lòng mong nhớ của anh, chắc anh nghĩ rằng, con anh sẽ chạy xơ vào lòng
ĐT
anh, sẽ ơm chặt lấy cổ anh.
ĐT
qNguyễn Quang Sáng(Chiếc lược ngàr
$;Khơng lời gửi của một Nguyễn Du, một Tơn - xtơi cho nhân loại phức tạp hơn,
TT
cũng phong phú và sâu sắc hơn.
TT
C. Bài tập về nhà:
* Dạng bài tập 1 hoặc 2 điểm:
Bài tập 1Y"H>$<$C-I4$-D($f>?$<$$2]D$$$<$$2]-K;
*Gợi ý:
iH-./$-D$K012$<$$2];
iw<$-j-M$<$$2]D$$;
Bài tập 2;I8-DP]a-8c$>-K$K012$<$$2]-I4$($f>?
U$$<$$2]-K@H)R;
*Gợi ý:
i8-./$-D$K012$<$$2]qV00<D$E?4$0r
i">HC$6>M$-M@98$6$E?-D($K@$E-J$23$23;
iH%$Y>HC0D$0€(9?4$;
;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;
Tiết 4 THÀNH PHẦN CÂU
A. Tóm tắt kiến thức cơ bản
I. Thành phần chính và thành phần phụ
1. Các thành phần chính.
iChủ ngữY==0(./$K-g$-3(U$6(D-(>D<;;;-./$K-8
j;ZE.B>B$Nai, con gì, cái gì.
- Vị ngữ:==-g$-3(U$6(D-(>D<$E?0(./-./$K-8
$E($K998/5$<$K]$fF?B?;Xj.B>B$$Nlàm gì,
như thế nào, là gì, ...
2. Các thành phần phụ.
- Trạng ngữR==$(B?(9(=(2$-U$(.G
($<$%$$E?0$-./$W-D>$;
- Khởi ngữ: eR$-%>.5$$E-3==-J-./$K-8>$; ">.5$
9(.B$K3=$<$F?]về, đối với.
II. Các thành phần biệt lập.
Trường THCS Lê Lợi - Tài liệu ôn tập Ngữ văn 9 – Phạm Văn Bảy
- 14 -
1. Thành phần tình thái:-./$V-33$<$H$E?.BK-750$-./$K-8>
$;
o87H<P5-$$E?0$-./$K-8(.Y
ichắc chắn, chắc hẳn, chắc là,...q$f-$$?r;
ihình như, dường như, hầu như, có vẻ như(;;;;q$f-$6r
X YAnh quay lại nhìn con vừa khe khẽ vừa lắc đầu cười. Có lẽ vì khổ tâm đến nỗi khơng khóc được,
nên anh phải cười vậy thơi.
o87H<P5O98$E?.BK(.Y
itheo tơi, ý ơng ấy, theo anh
o87H<$f<-$E?.BK-75.B@(.Y
ià, ạ, a, hả, hử, nhé, nhỉ, đây, đấy;;;q-%$7$r;
X YMời u xơi khoai đi ạ! q"6"7r
2. Thành phần cảm thán:-./$V-3C$U$E?.BKq(CA(]((;;;r;
X YTrời ơi! Chỉ còn có năm phút.
3. Thành phần gọi – đáp:-./$V-3Dg$>HF??8;
X Y
- Bác ơi, cho cháu hỏi chợ Đơng Ba ở đâu?
- Vâng, mời bác và cơ lên chơi
qNguyễn Thành Long(Lặng lẽ Sa Par
4. Thành phần phụ chú:-./$V-3C#007$8$$U$E?$;"R2
$M.B-g??6D$?(?6z(?6g$-Gg$?6D$?5
-6z;J9R2$M$S-./$-g0?6?$6;
X YLúc đi, đứa con gái đầu lòng của anh- và cũng là đứa con duy nhất của anh, chưa đầy một
tuổi
(Nguyễn Quang Sáng,Chiếc lược ngàr
iZ<$RH<($<(4i-<(2$MC9??$
W-Dh?0$$E?$=-./$4RC;
B. Các dạng bài tập
* Dạng bài tập 2 điểm:
Bài tập 1. Zf>?$<$R$>L$0?Y
?) Nửa tiếng đồng hồ sau, chị Thao chui vào hang.
(Lê Minh Kh…0??r
CrTác giả thay mặt cho đồng bào miền Nam – những người con ở xa bày tỏ niềm tiếc thương vơ
hạn.
c) Thế à, cảm ơn các bạn!
qLê Minh Kh…0??r
d) Này ơng giáo ạ! Cái giống nó cũng khơn.
(Nam Cao – Lão Hạc)
*Gợi ý:
?) Nửa tiếng đồng hồ sau, chị Thao chui vào hang.
TN CN VN
qLê Minh Kh…0??r
CrTác giả thay mặt cho đồng bào miền Nam – những người con ở xa - bày tỏ
TPPC
niềm tiếc thương vơ hạn.
c) Thế à, cảm ơn các bạn!
CT
qLê Minh Kh…0??r
d) Này! ơng giáo ạ! Cái giống nó cũng khơn.
TT (Nam Cao – Lão Hạc)
Trường THCS Lê Lợi - Tài liệu ôn tập Ngữ văn 9 – Phạm Văn Bảy
- 15 -
Bài tập 2 :"H$<$RH<($<>$0?-Y
?(Nhưng còn cái này nữa mà ơng sợ, có lẽ còn ghê rợn hơn cả những tiếng kia nhiều;
qKim Lân,Làngr
C(Chao ơi, bắt gặp một con người như anh ta là một cơ hội hãn hữu cho sáng tác, nhưng hồn thành
sáng tác còn là một chặng đường dài.
qNguyễn Thành Long(Lặng lẽ Sa Pa)
$(Ơng lão bỗng ngừng lại ngờ ngợ như lời mình khơng được đúng lắm. Chả nhẽ cái bọn ở làng lại
đổ đốn đến thế được.
qKim Lân,Làngr
Gợi ý:
?("RH<Ycó lẽ
C("R$<YChao ơi
$("RH<YChả nhẽ
C. Bài tập về nhà:
* Dạng bài tập 1 hoặc 2 điểm:
Bài tập 1: g&$<$-j$<$R>$-K;
* Gợi ý:
?rChim hót chào bình minh.
ZX
CrQua mùa đơng, cây bàng trụi khơng còn một lá.
"ZX
Bài tập 2:w<$-jR2$M(R9>$<$U20?Y
?(Thế rồi bỗng một hơm, chắc rằng hai cậu bàn cãi mãi, hai cậu chợt nghĩ kế rủ Oanh chung tiền
mở cái trường
qNam Cao)
b) Lan - bạn thân của tơi - học giỏi nhất lớp.
c. Nhìn cảnh ấy mọi người đều chảy nước mắt, còn tơi, tơi cảm thấy như
có ai đang bóp nghẹt tim tơi.
(Nguyễn Quang Sáng - Chiếc lược ngà)
d. Kẹo đây, con lấy mà chia cho em.
* Gợi ý:
i"R2$MY?rchắc rằng hai cậu bàn cãi mãi
Cr bạn thân của tơi
- "R9Y$rcòn tơi,
d) kẹo đây
* Dạng bài tập 3 điểm
X8-DPKJ$M$$E?@9-4$<$z4$(>-K$K
$%?RH<g$$<;
*Gợi ý:
i8-./$-D$K012RH<g$$<qV00<D$E?4$
0r
i">HC$6>M$-M@98$6$E?-D($K@<$z$23;
iH%$Y>HC0D$0€(9?4$;
;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;
Tiết 5 - 6. CÁC KIỂU CÂU
A. Tóm tắt kiến thức cơ bản
Trường THCS Lê Lợi - Tài liệu ôn tập Ngữ văn 9 – Phạm Văn Bảy
- 16 -
I. Câu đơn
* Khái niệmYZ-G$$K$2ZiXS$7;
X YTa hát bài ca tuổi xanh;
ZX
II. Câu đặc biệt
* Khái niệmYe$9$K$6D@H$Eij($-g$C$K$6D]g$
$2]>$M<$E?$;
X YGió. Mưa. Não nùng.
III. Câu ghép
1. Đặc điểm của câu ghép
iZ:$?g$J$2Z…X9C?$%??D;TL$2Z…
X-./$48$;
X Y Gió càng thổi mạnh thì biển càng nổi sóng
ZXZX
2. Cách nối các vế câu ghép.
oZK?$<$7$<$8$Y
- Dùng các từ có tác dụng nối:
|7C[F?]Yvà, rồi, nhưng, còn, vì, bởi vì, do, bởi, tại ….
|7C[$gF?]Y vì … nên (cho nên) …., nếu … thì …; tuy ... nhưng …
|7C[$gK]qvừa … vừa ..; càng … càng …; khơng những … mà còn …; chưa … đã
…; vừa mới … đãkr(-D]?$f].B--5?q$g]%rqai …nấy, gì … ấy, đâu …
đấy, nào…. ấy, sao … vậy, bao nhiêu ….bấy nhiêu)
- Khơng dùng từ nốiY">>.B/(?$<$8$$R$K6z(6$6zg$
6?$6;
3. Quan hệ ý nghĩa giữa các vế câu.
iF?.BgYquan hệ ngun nhân, quan hệ điều kiện (giả thiết), quan hệ tương
phản, quan hệ tăng tiến, quan hệ lựa chọn, quan hệ bổ sung, quan hệ tiếp nối, quan hệ đồng thời, quan hệ
giải thích.
iTLF?.B-./$-<6C[F?]($gF?]g$$g]%
6-j;"=(-3C8$U<$F?Oh??$<$8$(>J>.B/(?
?$g$$?8;
III. Biến đổi câu.
1. Rút gọn câu;
ixKg$8$K3./$CN07R$E?$D$>M4;
iZ>M4$S-./$V-32O>[-(U$6-./$=>$$E?$
4.B;
iX YHọc, học nữa, học mãi;qe=ir
2. Tách câu;
ix012$(-36D.B?$K3<$R-K$E?$qg$8
$r$>=;
iX YĐơn vị thường ra đường vào lúc mặt trời lặn. Và làm việc có khi suốt đêm.
(Lê Minh Kh - Những ngơi sao xa xơi)
3. Câu bị động.
ie$$K$E$f-7./Cj-=j.55;
iX YThầy giáo khen Nam;qZ$E-r
Nam được thầy giáo khen.qZCj-r
B. Các dạng bài tập
* Dạng bài tập 1 điểm:
Bài tập 1.
Z<$$0?A6$2Z…X($M$K$:9l
?rBác trai đã khá rồi chứ ?
Trường THCS Lê Lợi - Tài liệu ôn tập Ngữ văn 9 – Phạm Văn Bảy
- 17 -
qNgơ Tất Tố("P-^r
CrLão hãy n lòng mà nhắm mắt!
(Nam Cao(eID$r
$rNắng ấm, sân rộng và sạch.
r… Bà ta thương tình toan gọi hỏi xem sao thì mẹ tơi vội quay đi, lấy nón che.
qNgun Hồng(G6r
Gợi ý
?rBác trai đã khá rồi chứl= > Câu đơn
ZX
C) Lão hãy n lòng mà nhắm mắt†= > Câu đơn
ZX
$rNắng ấm, / sân rộng và sạch.= > Câu ghép
ZXZX
rkBà ta thương tình toan gọi hỏi xem sao thì mẹ tơi vội quay đi, lấy nón che.
C V C V
= > Câu ghép
Bài tập 2.
">$0?($$:lZ<$8>$:-K-./$75?C[
.Gl
a)Cây non vừa trồi, lá đã xòa sát mặt đất.
(Nguyễn Thái Vận)
b)Tơi nói “nghe đâu” vì tơi thấy người ta bắn tin rằng mẹ và em tơi xoay ra sống bằng cách đó.
(Ngun Hồng(G6r
c) Hổ đực mừng rỡ đùa giỡn với con, còn hổ cái thì nằm phục xuống, dáng mỏi mệt lắm.
qZ#$Kh?r
d) Trời chưa sáng, nó đã dậy.
Gợi ý:
?rZ:$K$<$8$75?C[dấu phẩy.
CrZ:$K$<$8$75?C[F?]vì.
$rZ:$K$<$8$75?C[F?]còn.
rZ:$K$<$8$75?C[$gK]chưa … đã
* Dạng bài tập 2 điểm .
Bài tập 1. Cho biết các mối quan hệ giữa các vế của những câu ghép dưới đây:
?rGiá như nó nghe tơi thì đâu đến nỗi phải nghỉ học.
CrTơi đọc sách, còn nó nấu cơm.
$rĐể phong trào thi đua của lớp ngày một tiến bộ thì chúng ta phải cố gắng hơn.
rTrời càng mưa to đường càng ngập nước.
Gợi ý:
?rv?-J9q8r…F;
Crv?.G;
$rv?2$-U$;
rv?8;
Bài tập 2. Trong số những câu dưới đây câu nào là câu tỉnh lược, câu nào là câu đặc biệt:
- Một người qua đường đuổi theo nó. Hai người qua đường đuổi theo nó. Rồi ba bốn người, sáu bảy
người. Rồi hàng chục người.
Trường THCS Lê Lợi - Tài liệu ôn tập Ngữ văn 9 – Phạm Văn Bảy
- 18 -
(Nguyễn Cơng Hoan)
- Đình chiến. Các anh bộ đội đội nón lưới có gắn sao kéo về đầy nhà Út.
(Nguyễn Thi)
* Gợi ý:
- Câu tỉnh lược: + Rồi ba bốn người, sáu bảy người.
+ Rồi hàng chục người.
- Câu đơn đặc biệt: Đình chiến.
Bài tập 3. Tìm câu bị động trong phần trích sau:
Con mèo nhà em bị con chó nhà hàng xóm cắn. Nó đau lắm nhưng khơng hề rên một tiếng.
* Gợi ý: Câu bị động: Con mèo nhà em bị con chó nhà hàng xóm cắn.
III. Bài tập về nhà.
* Dạng bài tập 2 điểm
Bài tập 1: Viết một đoạn văn ngắn về một trong các đề tài sau ( trong đoạn văn có sử dụng ít nhất là
một câu ghép ).
?+"?-#KF@012C?CH
C+"<$2$E?$O>.5$98C
Gợi ý :
u.5$,Y?$4-J;
u.5$&Y<$-j$6>M$-DqvD(Wj$(0kr
u.5$)Y8$<$$
u.5$`Y93>?U=98$E?-D
u.5$aYD$$$:-I012>-D
* Với đề tài (a):T7D$:($K3?U$6/.$s$KJ<$D$E?C?CH
g$$<$012C?CH-3D$:5$g]mtuy…. nhưngkn(g$mnếu….. thì …
* Chọn câu ghép có quan hệ điều kiện, ngun nhân để viết: (cả đề tài a và b)
X YiNếu chúng ta sử dụng bao bì ni lơng đúng cách thì mơi trường sẽ khơng bị ơ nhiễm.
- Nếu chúng ta thực hiện lập dàn ý trước khi viết bài tập làm văn thì bài văn sẽ mạch lạc và đủ ý.
Bài tập 2;4$-4$>U$.5->B$NY
Chị Dậu càng tỏ ra bộ đau đớn:
- Thơi, u van con, u lạy con, con có thương thầy, thương u, thì con đi ngay bây giờ cho u. Nếu con
chưa đi, cụ Nghị chưa giao tiền cho, u chưa có tiền nộp sưu thì khơng khéo thầy con sẽ chết ở đình, chứ
khơng sống được. Thơi, u van con, u lạy con, con có thương thầy, thương u thì con đi ngay bây giờ cho u.
(Ngơ Tất Tố("P-^r
?rv?Oh??$<$8$E?$:%?F?HlZK=<$L8$
$-G9lXH0?l
Cr"1<$L8>$:%6%C?$-G;0<$<$865
$<$8>-D>U$(F?L$<$8(@HK.8l
Gợi ý:
?rv?Oh??$<$8$E?$:%?F?-J9;33>t7F?
(9=<$L8$$-G;
Cr">$<$$:$SD(8<$$<$8$$-GHD$P-%
$D?.$K3?HK<]g$‚;">9-K$<$
8$E?"6"7/>?$<$K933(?f8?$E?$j ;
;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;
Trường THCS Lê Lợi - Tài liệu ôn tập Ngữ văn 9 – Phạm Văn Bảy
- 19 -
PHẦN II. LÀM VĂN
;
CHUN ĐỀ 1: VĂN TỰ SỰ
Tiết 1+2+3:
CÁC PHƯƠNG THỨC BIỂU ĐẠT TRONG VĂN TỰ SỰ
A. TĨM TẮT KIẾN THỨC CƠ BẢN
ix<0Y>HC$L$<$0$(]0$•-80$9?•-8
98M$(3Oh?;
i"KPC0VB$E?H>HC$<$P4$Uq0$
=C3F?>4r$E?C-K;
iZR-4$9h-J(3-M$E-JC(<$-j$RKP\0P8$<$6@
%/U0?-K8CKP;
i">C0(0=$23$8J$(0$$K<$2$$
$>=6•(/$;v?-K(M4$06-./$?>S$E?87=-(0
$($$.B>C0;
ij=O€(•$%-3CF?-3(..q-3r-K;
iX?>S(Oh?$E?87j>C0Y-3.B-4$(.B@0•J
6-J-K;
i{.G%$jYVO€(U$(<-<;;;[0<NO98(F?-3(.
.-K;
i 6-g$-3$E?87j>C0Y
Trường THCS Lê Lợi - Tài liệu ôn tập Ngữ văn 9 – Phạm Văn Bảy
- 20 -
|j$$6$<$$$-7Dq-7D5.Bg$5$UHr
| VJ$9‡jE-j($$K<$2-J%.Y nếu...thì, chẳng
những....mà còn....
| VJ]$KU$6.Ytại sao, thật vậy, tuy thế...
i7D(-$?(-$DH%$F?>4-33>C
0;
|7DH%$-7-<(>S$??g$J.B;">C0(-7D-./$
3C[$<$D$-RS-RB>?B-<qL./BRD$-RSr
|$DB$E?.B-KK5$UHg$K5?-K>../;">
C0(9.B-$DKBHU?>.5$$K$KD$-RS\$S99
B9$KD$-RS;
B. CÁC DẠNG ĐỀ
I. Dạng đề từ 2 đến 3 điểm
Đề 1: Tóm tắt một câu chuyện xảy ra trong cuộc sống mà em đã được nghe kể hoặc đã được chứng kiến.
*Gợi ý:
,. Mở đoạn:59<F<J$$93-KYˆ-lxlZK???l
2. Thân đoạn:">HC$E?$$Y
i=•-80$>$$-Kl
i$-KW>?.8l
ix8$2$$E?0$-K>?0?l
i$-K$KOh?.8-75@l
3. Kết đoạn:
ih$E?@J0$-K;e=C;
Đề 2:
Hãy tóm tắt truyện ngắn "Chiếc lược ngà" (Nguyễn Quang Sáng) bằng một đoạn văn (từ 10 đến 12
dòng)
* Gợi ý:
i">.5$9$zCj-98(?u?$V?<J?-H(.07C?-=(C:
"($<?6-j9$j?<C?$E?H;Tg$V?-IH8$<$-3$%
;xC80H-I5M$?<=-.B;ˆ9$$%(?A80%$$8$./$
g$<;.>>$(?-I0;">.5$M$PP(?$S9j>?$./$$
.BCD(5B%?0€>??$C:";
Đề 3: Xác định yếu tố nghị luận trong đoạn văn sau:
Một học sinh xấu tính
Trường THCS Lê Lợi - Tài liệu ôn tập Ngữ văn 9 – Phạm Văn Bảy
- 21 -
">5$M$K-%?>69K$j(-K{>?i;":[HK-%?>66
C2;x6C7-6-8B6<93><$$HK]>„;x$K.B
9K$K$.B;K>0/>.5$g?i>i=(.D-<$C:/J9-E0%$;K
D>7i($C:Cj$<?($8W{>=i$7i4.B-J3(DC<$‰iC:i(
$4$05?-$7DH-I$%@C:;K9=9U$.B86(9
-<?HK<(>=/($7$G8>63-$;
ZK$<H$.B?=$<><66(>$<Hz-2$6(-./$$@6
.5$<s$K.„>?C[RŠ;;;‹;<$((0#?$E?K-J$C=C8><$<Czf\
.5$9•H.$K>$.?(SCMH^>?(K?H$PC[A(FR<HCj><$%
>M$-<?;;;
qÉt- mơn-đơ-đơ- A-mi-xi(Những tấm lòng cao cả)
Gợi ý:
i}87jY$%
iX6-JjYK6$E?{>?i
iZ%6-JYR./=>?$<$U2$23C3K6$E?{>?iY]O(U
$<$((-;;;-8g$(FR<(0<$;
II. Dạng đề từ 5 đến 7 điểm
Đề 1: Tóm tắt văn bản: "Chuyện người con gái Nam Xương" của Nguyễn Dữ.
Gợi ý: Z<$0$$U>>-38C.0?Y
iw.?$K$">.G$V/Xs.G075?>6DM$;
ig$-8(>J-H9=4?=>?><>-U;">.GCjCP-U;
iXs.G$0K$‚(.„$NK>%$$E?$A;
ig$?(">.G>J@B$N/H9$Q;
iXs.GCj?(@H70?-3•
iT-=">.G$V$>?AC=-^(-%?$$f$8$CK>=.BK-K$U
.B?5-=-=;
iZ">.G3>?>[/HCj?;
i{?e?H$BgXs.G.5Q$;
ix{?e?-./$>J>R?(Xs.G$8$?$VBP$">.G;
i">.G-?>=C8?(Xs.G>JA>=$8$9?-%
?S(M$z(M$
Đề 2:Dựa vào đoạn trích cảnh ngày xn hãy viết một bài văn kể về việc chị em Thúy Kiều đi chơi xn
trong tiết thanh minh. Trong khi kể chú ý vận dụng miêu tả cảnh ngày xn
* Gợi ý:
a. Mở bài
i50G./$J?$X.G=D;
iZMC?.B$Y"MxJ("MX(X.Gv?;
Trường THCS Lê Lợi - Tài liệu ôn tập Ngữ văn 9 – Phạm Văn Bảy
- 22 -
i8?(C?$j@>E?-$G;
b. Thân bài:
ov?$Y
i"8?-R<C?qj$r(9U>B.?<•(>(?$N7.G(
$$?>=CR>BF?-I;
ix$>>6(?@..5$(1(?H$@?0<$<;;;
i$sC;;;0?S??.B07.B$8W>?>99U
==;
oZ$$E?$j@"MxJ;
iu?$j@•S?S.B->z;
ieR-R=-./$-$G?(>D?$s<%$(?;;;
iZJ(.B-KK($/CA;
Œ??S.5$7F?
j$RN$7JCP$?
;;;
Zj@Gz??>?JŒ
c. Kết bài:
i">D"MxJCAC99K;
iX.Gv?2$?$j@>C.5$C-.BJ$S?;
Đề 3:Hãy kể về một người bạn mà em u q.
Gợi ý dàn bài:
* Mở bài:
i5.BCDq=(#(4$>.B;;;rH$$E?@-75CD;
* Thân bài: x3J.BCD@=FOq98/=(C3$(jr
qjYOH=FOCDY$K3CD?(4$N(?M-„CDC^;;;;r
* Kết bài:9‡-jDHCD(7;;;;
C.BÀI TẬP VỀ NHÀ:
I. Dạng đề từ 2 đến 3 điểm:
Đề 1:Hãy tóm tắt truyện ngắn "Chiếc lược ngà" (Nguyễn Quang Sáng) bằng một đoạn văn (từ 10 đến 12
dòng)
* Gợi ý:
i">.5$9$zCj-98(?u?$V?<J?-H(.07C?-=(C:
"($<?6-j9$j?<C?$E?H;Tg$V?-IH8$<$-3$%
;xC80H-I5M$?<=-.B;9$$%(?A80%$$8$./$
Trường THCS Lê Lợi - Tài liệu ôn tập Ngữ văn 9 – Phạm Văn Bảy
- 23 -
g$<;.>>$(?-I0;">.5$M$PP(?$S9j>?$./$$
.BCD(5B%?0€>??$C:";
Đề 2: Tìm yếu tố tả người và tả cảnh trong hai đoạn trích "Chị em Thúy Kiều và Cảnh ngày xn" (Nguyễn
Du)
* Gợi ý:
|".BY ŒX@>?>49<$B
x>-R-g:?
?$.B4$7-?>?
T?.5$K$8.B?
xJ$0P$0g
CJ0P$DRG
eE:0G
?@?PWB9:?Œ
|"$Y
ŒZN?$>B
Z=>P-3C?Œ
Œ"CKJ
Zj@Gz-??>?JŒ
Đ J 3 : Viết một đoạn văn (từ 15 đến 20 dòng) kể về một việc tốt mà em đã làm, trong đó có sử dụng yếu tố
nghị luận.
Gợi ý:
* Mở đoạn:
i5$-./$$7($7-KHl$M$$E?@9-./$$7;
* Thân đoạn:93J$7@-Iq$K3YM-„C$2F?-.B(CD4$0
^>5;;;r
qjYOh?$E?$7H-Ir
* Kết đoạn:
ix‡-j0$R8Oh?5$E?$7>-B07(I;
II. Dạng đề từ 5 đến 7 điểm:
Đề 1: Hãy kể một kỉ niệm về thầy (hay cơ giáo cũ ) mà em nhớ mãi.
* Gợi ýY
* Mở bàiY
Trường THCS Lê Lợi - Tài liệu ôn tập Ngữ văn 9 – Phạm Văn Bảy
- 24 -
i5$Y$-35D9fJRq$r<$s;
* Thân bài:
ix3J9fPCK5R($;qx8/=DH(U$<$;;;r$E?R($
* Kết bài:
iZh$E?@J9f-K
Đề 2:Hãy kể về một người thân u gần gũi nhất với em.
* Gợi ý dàn bài:
* Mở bàiY5J.Bq=#(J(H$$E?H5.B;;;r
* Thân bài: 93$J.Bq$K3$493J$$(0U$(U$<$$E?.B;;;r
qjYH$$E?H5.B./$Dr
* Kết bài: 9‡-jDH$$E?H5.B;
Đề 3YHãy kể lại tình đồng chí, đồng đội của những người lính trong bài thơ "Đồng chí" của Chính
Hữu.
* Gợi ý dàn bài:
* Mở bài:
5$8M$CGŒA$UŒH-A$U-P8(0g$E?
.BU$<$D>9<$8$7{<K$(>CGK>=;
* Thân bài:
ix3JH-A$U-A-P8(0g$E?.BU>CGY
|.BU>CG4-J6](]VF=^;
|4$V$2$-U$(O.($2;
|4$0?.(LS$E??;
|4$V?$?0•??(87$E?$$-B.BU
|"H$PCK0g?.BU;
|"H-A$U-I0.6S4?$>]?V?-(0.G7K>:;
* Kết bàiYx‡-j•-‚CHj$?$$E?.BU$<$D$23H?C-A
-R$$9<$8$7{<;
ih$E?CJ.BU$<$D;;;
;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;
CHUN ĐỀ 2: VĂN NGHỊ LUẬN
Tiết 1+ 2: CÁCH LÀM BÀI VĂN NGHỊ LUẬN VỀ
MỘT SỰ VIỆC HIỆN TƯỢNG TRONG ĐỜI SỐNG
Trường THCS Lê Lợi - Tài liệu ôn tập Ngữ văn 9 – Phạm Văn Bảy
- 25 -
