MỘT SỐ BÀI HỌC KINH NGHIỆM VÀ KIẾN NGHỊ HOÀN THIỆN KIỂM TOÁN CHU TRÌNH MUA HÀNG THANH TOÁN TRONG KIỂM TOÁN BCTC TẠI CÔNG TY TNHH TƯ VẤN KẾ TOÁN VÀ KIỂM TOÁN VIỆT NAM

MỘT SỐ BÀI HỌC KINH NGHIỆM VÀ KIẾN NGHỊ HOÀN
THIỆN KIỂM TOÁN CHU TRÌNH MUA HÀNG THANH TOÁN
TRONG KIỂM TOÁN BCTC TẠI CÔNG TY TNHH TƯ VẤN
KẾ TOÁN VÀ KIỂM TOÁN VIỆT NAM.
3.1.Nhận xét và bài học kinh nghiệm từ thực tiễn hoạt động kiểm
toán đối với chu trình mua hàng – thanh toán do AVA thực hiện.
3.1.1.Những thuận lợi và khó khăn của công ty.
Trong nền kinh tế thị trường hiện nay và xu thế hội nhập kinh tế quốc tế thì
kiểm toán đã trở thành một ngành không thể thiếu. Mới ra đời và hoạt động chưa
được bao lâu nhưng công ty TNHH tư vấn kế toán và kiểm toán Việt Nam (AVA)
đã có một vị thế nhất định trong ngành. Số lượng khách hàng mà công ty phục
vụ rất đa dạng và rộng lớn trên nhiều lĩnh vực. Những thành công đó là do sự nỗ
lực không mệt mỏi của toàn thể nhân viên công ty cũng như công ty có một đội
ngũ KTV với nhiều kinh nghiệm. Do là công ty mới thành lập nên đội ngũ nhân
viên của công ty còn khá trẻ, đều rất năng động, sáng tạo, ham học hỏi và đã
được đào tạo bài bản trong các lĩnh vực tài chính, kế toán và kiểm toán tại các
trường đại học trong nước và quốc tế. Công ty còn tổ chức các khoá học đào tạo
cho nhân viên khi kết thúc mùa kiểm toán để cập nhật kịp thờì các thay đổi của
nhà nước. Bên cạnh đó các kiểm toán viên của công ty AVA luôn sẵn sàng đưa ra
những lời tư vấn cần thiết giúp cho hệ thống kiểm soát nội bộ cũng như công tác
kế toán của công ty khách hàng ngày càng hoàn thiện hơn và hoạt động một cách
hữu hiệu nhất. Chính sự nhiệt tình và hiểu biết của kiểm toán viên tại AVA đã tạo
ra một khồng khí làm việc thoải mái hiệu quả và chiếm được nhiều cảm tình của
khách hàng. Ngoài ra để giúp đỡ các sinh viên mới ra trường còn có nhiều bỡ
Trường ĐH Kinh tế quốc dân Lớp Kiểm toán 46A
ngỡ hoặc các trợ lý kiểm toán chưa có nhiều kinh nghiệm công ty thường tổ chức
cho nhân viên mới được đi cùng những kiểm toán viên đã có nhiều năm kinh
nghiệm trong nhóm kiểm toán tạo cơ hội cùng trao đổi, học hỏi kinh nghiệm lẫn
nhau. Do vậy được học tập tìm hiểu tại AVA là một cơ hội tốt cho em.
Công ty AVA có được những thành công nhất định đó bởi công ty đã xây
dựng được cho mình một chương trình kiểm toán từ việc thiết lập kế hoạch đến

tiến hành kiểm toán là rất khoa học, hợp lý dựa trên các nguyên tắc kế toán, kiểm
toán cũng như các chuẩn mực đã được ban hành. Hơn nữa sự linh hoạt sáng tạo
của kiểm toán viên trong việc lựa chọn các thủ tục kiểm toán trong chương trình
kiểm toán mẫu cho từng khoản mục là điểm nổi bật của AVA. Kiểm toán viên
căn cứ vào từng trường hợp cụ thể của từng cuộc kiểm toán để cân nhắc, lựa
chọn các thủ tục kiểm toán thích hợp từ các thủ tục có sẵn trong chương trình
kiểm toán mẫu, sửa đổi các thủ tục đó nếu cần thiết. Trưởng nhóm kiểm toán
cũng có thể thiết kế các thủ tục kiểm toán bổ sung theo đánh giá của nhóm kiểm
toán, các thủ tục kiểm toán được đưa ra trong chương trình kiểm toán mẫu là
chưa bao quát được hết các sai sót tiềm tàng có liên quan hoặc chưa đủ các
hướng dẫn cần thiết cho việc kiểm tra tài khoản. Tuy nhiên cần thấy vai trò của
chương trình kiểm toán mẫu chỉ mang tính hỗ trợ. Để chương trình kiểm toán
mẫu mang tính khả thi cho từng cuộc kiểm toán ở từng công ty khác nhau thì đòi
hỏi phải có sự linh hoạt sáng tạo của kiểm toán viên trong việc lựa chọn và thiết
kế các thủ tục phù hợp. Để làm được điều này kiểm toán viên phải thực sự hiểu
biết về hoạt động kinh doanh của khách hàng. Việc nắm bắt các rủi ro có thể xảy
ra với các chu trình kiểm toán giúp kiểm toán viên tập trung vào hướng kiểm tra
thích hợp, lựa chọn những thủ tục kiểm tra hiệu quả, giảm thiểu chi phí và thời
gian kiểm tra chi tiết. Việc cập nhật và vận dụng các chuẩn mực kế toán, kiểm
toán trong thực hiện công việc là yêu cầu bắt buộc đối với các kiểm toán viên
Nguyễn Thị Ngọc Diệp Khoá luận tốt nghiệp
22
Trường ĐH Kinh tế quốc dân Lớp Kiểm toán 46A
của AVA và cũng như những người trong nghề kiểm toán nói chung. Việc nắm
bắt vận dụng kịp thời các chuẩn mực sẽ đảm bảo cho công việc kiểm toán được
thực hiện theo đúng kế hoạch và yêu cầu chung.
Bên cạnh những thành tựu nổi bật trên công ty còn gặp phải không ít
những khó khăn trong quá trình hoạt động. Là một công ty thành lập được chưa
lâu nên số lượng khách hàng của công ty còn chưa nhiều, công ty còn phải chịu
một sức ép cạnh tranh khá lớn từ những công ty đã có tên tuổi như : KPMG,

AASC, Deloitte, E & Y…Do kiểm toán là một lĩnh vực còn khá mới và có vai
trò rất quan trọng nên số lượng các công ty kiểm toán ngày càng nhiều, đòi hỏi
chất lượng dịch vụ kiểm toán ngày càng cao. Các công ty có xu hướng giảm
thiểu chi phí kiểm toán để thu hút số lượng khách hàng. Đây chính là nguyên
nhân ảnh hưởng đến chất lượng kiểm toán và làm giảm số lượng khách hàng.
Không những thế AVA là một công ty còn khá non trẻ trên thị trường cung
cấp dịch vụ chất xám chất lượng cao này, còn thiếu kinh nghiệm và nguồn lực,
các chương trình kiểm toán do công ty xây dựng còn đang trong quá trình hoàn
thiện.
Ngoài ra công ty còn chịu áp lực từ phía các doanh nghiệp được kiểm toán.
Họ chưa nhận thức được tầm quan trọng cũng như lợi ích mà dịch vụ kiểm toán
đem lại. Nhiều doanh nghiệp kiểm toán chỉ với mục đích đối phó hoặc theo yêu
cầu của cấp trên mà không có sự hợp tác hay giúp đỡ kiểm toán viên trong quá
trình thực hiện dẫn đến kết quả kiểm toán còn hạn chế.
3.1.2.Nhận xét trong từng giai đoạn kiểm toán.
Nguyễn Thị Ngọc Diệp Khoá luận tốt nghiệp
33
Trường ĐH Kinh tế quốc dân Lớp Kiểm toán 46A
Có thể nói các quy trình kiểm toán được xây dựng tại công ty AVA đã phù
hợp với các chuẩn mực kiểm toán Việt Nam cũng như quốc tế được thừa nhận.
Có thể nhận xét về chương trình kiểm toán của công ty như sau :
 Giai đoạn tiếp cận và lập kế hoạch kiểm toán tổng quát.
Tiếp cận với khách hàng là bước thực hiện đầu tiên trong quy trình kiểm
toán BCTC của AVA. Việc thực hiện tốt ngay từ công tác tiếp cận với khách hàng
sẽ đảm bảo cho việc lập kế hoạch kiểm toán của AVA đạt hiệu quả cao, tạo nền
tảng vững chắc cho sự thành công của cuộc kiểm toán. Do đó AVA thường cử các
lãnh đạo cao cấp của mình tham gia vào giai đoạn này như: trưởng phòng, chủ
nhiệm kiểm toán. Thực tế cho thấy công tác tiếp cận với khách hàng được AVA
tiến hành nhanh chóng, không gây khó khăn cho khách hàng, đưa ra các yêu cầu
phù hợp do đó việc ký kết hợp đồng được diễn ra một cách nhanh chóng. M

ah`Thủ tục ký kết hợp đồng được thực hiện đầy đủ, nghiêm túc theo quy định
hiện hành của pháp luật về Hợp đồng kinh tế và phù hợp với chuẩn mực kiểm
toán Việt Nam.
Công việc lập kế hoạch kiểm toán được AVA tiến hành một cách nhanh
chóng, khoa học và hiệu quả, tuân thủ theo chuẩn mực kiểm toán Việt Nam.
Trong bước này, KTV đã rất chú trọng thu thập, tìm hiểu các thông tin chi tiết về
khách hàng thông qua việc quan sát, phỏng vấn, gặp gỡ trực tiếp với BGĐ khách
hàng.
Đối với chu trình mua hàng – thanh toán việc lập kế hoạch đã tuân thủ qua
các bước:
- Chuẩn bị kiểm toán chu trình mua hàng – thanh toán.
- Thu thập thông tin cơ sở về chu trình mua hàng – thanh toán.
- Thu thập thông tin về nghĩa vụ pháp lý của khách hàng và thực hiện thủ
tục phân tích đối với chu trình mua hàng – thanh toán.
Nguyễn Thị Ngọc Diệp Khoá luận tốt nghiệp
44
Trường ĐH Kinh tế quốc dân Lớp Kiểm toán 46A
- Đánh giá về trọng yếu và rủi ro trong chu trình.
- Tìm hiểu HTKSNB và đánh giá rủi ro kiểm soát đối với chu trình.
- Lập kế hoạch kiểm toán toàn diện và lập chương trình kiểm toán.
Việc lập kế hoạch kiểm toán giúp cho KTV phân phối công việc một cách
hiệu quả với nhau, theo đúng chương trình kiểm toán, tạo căn cứ thích hợp cho
AVA đưa ra kết luận tránh được những bất đồng với khách hàng.
 Giai đoạn thực hiện kiểm toán
Trên cơ sở kế hoạch đã được lập, các KTV đã được thực hiện một cách
toàn diện. Mặc dù thời gian thực hiện cho cuộc kiểm toán là hạn chế nhưng các
KTV đã thực hiện một cách linh hoạt các phương pháp kỹ thuật để thu thập bằng
chứng một cách đầy đủ. Công việc này luôn đảm bảo 3 bước:
- Thực hiện các thủ tục kiểm soát.
- Thực hiện các thủ tục phân tích.

- Thực hiện các thủ tục kiểm tra chi tiết.
Trong quá trình thực hiện kiểm toán chu trình mua hàng – thanh toán, các
KTV của AVA luôn thực hiện đầy đủ các bước nêu trên. Việc thực hiện đầy đủ
các bước cơ bản này là sự đảm bảo hạn chế tối đa rủi ro kiểm toán, do đi chệch
hướng kiểm toán hay do vội vàng đưa ra kết luận mà thiếu đi các thủ tục kiểm tra
chi tiết cần thiết. Chu trình mua hàng – thanh toán là một chu trình quan trọng và
kết quả kiểm toán chu trình này có ảnh hưởng đến toàn bộ cuộc kiểm toán, các
bước kiểm toán nêu trên sẽ giúp cho KTV thu thập các bằng chứng thích hợp,
đầy đủ và có hiệu lực làm cơ sở cho việc đưa ra kết luận sau này.
Trong quá trình kiểm toán các KTV của công ty AVA đã vận dụng linh
hoạt lý thuyết vào thực tế, cụ thể KTV sắp xếp thực hiện các thủ tục kiểm toán
một cách khoa học, tối thiểu hoá sự kiểm tra chồng chéo. Bên cạnh đó KTV còn
Nguyễn Thị Ngọc Diệp Khoá luận tốt nghiệp
55