Quản trị đại học tiên tiến những thách thức đặt ra cho các trường đại học việt nam

MC LC
(ISSN 0868-3808)
TR SÚÃ CHĐNH
176 Thấi Hâ, Àưëng Àa, Hâ Nưåi
VÙN PHÔNG GIAO DÕCH
18 ngộ 49 Linh Lang, Ba Àịnh, Hâ Nưåi
Hotline: 0888381299
Email:

04.
07.

HưÅI àưìNG KHOA HỔC
Trêìn Vùn Thổ
Vộ àẩi Lûúåc
Nguỵn Xn Thùỉng
Trêìn àịnh Thiïn
Lï bưå Lơnh
Nguỵn àûác Thânh
Trêìn àûác Hiïåp
Lï Vùn Chiïën

Cẫi cấch thïí chïë kinh tïë thõ trûúâng úã chêu Phi

Phẩm Qëc Cûúân g

Mư hịnh chuín àưíi sưë vâ ûáng dng cho cấc doanh nghiïåp trong nïìn
kinh tïë sưë

Nguỵn Phan Anh

10.

Phất triïín cấc khu tûå do úã Dubai

13.

Thïí chïë kinh tïë thõ trûúâng àõnh hûúáng xậ hưåi ch nghơa úã Viïåt Nam vâ
sûå phất triïín ca y tïë tû nhên
Àêåu Vùn Dn g

16.

Cấc ëu tưë ẫnh hûúãng àïën quët àõnh tham gia bẫo hiïím xậ hưåi tûå nguån
ca ngûúâi dên tẩi huån Trâ C
Thẩc h Nùng

19.

Àêíy mẩnh phất triïín kinh tïë tû nhên trong tiïën trịnh hưåi nhêåp

22.

Cưng tấc àâo tẩo, bưìi dûúäng cấn bưå, cưng chûác cêëp xậ tẩi huån Vơnh Bẫo,
thânh phưë Hẫi Phông
Hoân g Thõ Diïåu Linh

25.

Sûå phất triïín l lån giấ trõ, giấ cẫ ca Cấc Mấc trong l thuët vïì giấ cẫ

ca kinh tïë hổc hiïån àẩi
Àưỵ Thõ Thu Hiïìn , Nguỵn Thanh Thẫo

28.

Hoẩt àưång trấch nhiïåm xậ hưåi àưëi vúái ngûúâi lao àưång ẫnh hûúãng àïën sûå gùỉn
kïët vúái tưí chûác tẩi cấc doanh nghiïåp FDI trong Khu cưng nghiïåp Lï Minh Xn

TưíNG bIïN TêÅP
Lï Vùn Sang

PH TưíNG bIïN TêÅP
Lï Kim Sa (Viïåt Hâ)
Nguỵn Hưìng Phưëi

Sưë Cëi thấng - Thấng 2 nùm 2020

Nguỵn Minh Thùỉn g

Àưỵ Vùn Viïån

Nguỵn Trung Thêåt

31.

Giẫi phấp phất triïín chỵi giấ trõ chê úã tónh Nghïå An

34.

Vai trô tû tûúãng ca Ch tõch Kay Sỗn Phưm Vi Hẫn vïì phất triïín ph nûä Lâo

Nguỵn Cưng Biïn

Chitphathay Sovalith
bAN TRÕ SÛÅ
Hưìng Hụë: 0962002215
Email:

bAN THÛ K - bIïN TêÅP
Hoâng Dung: 0938016618
Email:
Vên Anh: 0903833489
Email:

37.

Kinh nghiïåm phất triïín tđn dng xanh ca Trung Qëc vâ mưåt sưë gúåi
àưëi vúái phất triïín tđn dng ca Viïåt Nam
Nguỵn Hûäu Qu

40.

Thu ht àêìu tû trûåc tiïëp nûúác ngoâi vâ xët khêíu ca Hân Qëc: hâm
àưëi vúái Viïåt Nam
Nguỵn Thûúân g Lẩn g, V Khấn h Thõnh

43.

Vai trô vâ xu hûúáng quẫn trõ doanh nghiïåp trong bưëi cẫnh cấch mẩng
cưng nghiïåp 4.0

Trêìn Thõ Mai

46.

Xu hûúáng bẫo hưå trïn thïë giúái hiïån nay vâ mưåt sưë kiïën nghõ àưëi vúái Viïåt Nam

49.

Chín mûåc àẩo àûác Cêìn, Kiïåm, Liïm, Chđnh, Chđ cưng vư tû vúái àẩo àûác
ca ngânh kiïím toấn
Nguỵn Thanh Thẫo

51.

Cấc nhên tưë tấc àưång àïën mong mën khúãi sûå kinh doanh ca sinh viïn
khưëi ngânh k thåt tẩi thânh phưë Hưì Chđ Minh
Hưì Thõ Sấn g

54.

Húåp tấc xậ dõch v nưng nghiïåp trïn àõa bân Ph Hôa ài àêìu trong cưng
tấc bẫo vïå mưi trûúâng
Àâo Anh Xn

56.

Vêån dng tû tûúãng Hưì Chđ Minh vïì phất triïín kinh tïë gùỉn liïìn vúái vùn
hốa trong cưng cåc àưíi múái hiïån nay úã nûúác ta
Lẩi Thõ Thu Linh

V Tam Hôa
Vùn phông àẩi diïån tẩi Tp. Hưì Chđ Minh
14 UÁt Tõch, P.4, Q. Tên Bònh, Tp. HCM
ÀT: (08)38117227 Fax: (08).38117997
Email:
Thûúâng tr tẩi Tp. Hưì Chđ Minh
Ngổc Thy: 0933.69.38.98
Email:

58.
GIêëY PHếP XëT bẪN: 1545/BC-GPXB;
175/GP-BVHTT; 11/GP-SÀBS-GPHÀBC;
274/GP-BTTTT

Cú cêëu lẩi chi tiïu cưng úã mưåt sưë qëc gia trïn thïë giúái vâ bâi hổc kinh
nghiïåm cho Viïåt Nam
Lï Thõ Minh Ngổc

60.

In tẩi Cưng ty in My link
Giấ: 25.000 VND

Chêët lûúång ngìn nhên lûåc Viïåt nam: so sấnh vúái cấc qëc gia trong
khu vûåc ASEAN qua mưåt sưë chó tiïu
Hun h Ấn h Nga

63.

Giẫi phaỏp nờng cao hoaồt ửồng Digital Marketing nhựỗm thu huỏt hổc viïn

tẩi cấc trûúâng àẩi hổc Viïåt Nam hiïån nay
Trêìn Viïåt Dn g

66.

Tấc àưång ca àêìu tû cưng àïën núå cưng vâ thêm ht ngên sấch nhâ nûúác
úã Viïåt Nam
Nguỵn Thanh Cai


69.

Cấc nhên tưë ẫnh hûúãng àïën viïåc ấp dng quẫn trõ tinh gổn tẩi trûúâng Àẩi hổc Quẫng Nam
Cao Thõ Hoân g Trêm, Nguỵn Ấi Nhên

72.

Mưåt sưë k nùng trong giẫi quët xung àưåt ca nhâ quẫn trõ trong tưí chỷỏc
Trờỡn Thừ Hựỗn g

74.

Caỏc phỷỳng phaỏp quaón lyỏ haõng tửỡn kho hiïåu quẫ úã cấc doanh nghiïåp

76.

Dõch chuín lao àưång qëc tïë vâ nhûäng vêën àïì àùåt ra cho Viïåt Nam

Lûúng Thõ Nga
Lï Thõ Khấn h Ly

79.

Phất huy vai trô nhên tưë ch quan ca àưåi ng sơ quan trễ trûúác tấc àưång ca biïën àưíi kinh tïë - xậ hưåi hiïån nay

81.

Kinh doanh siïu thõ vâ mưåt sưë bâi hổc kinh nghiïåm

V Cẫn h Lêm
Lï Danh Lûúån g

84.

Cẫi thiïån chó sưë cẩnh tranh toân cêìu (GCI) thưng qua chó sưë Nhêåp khêíu trïn GDP ca Viïåt Nam
Nguỵn Thõ Phûúng Nhung

87.

Chiïën lûúåc nêng cao viïåc sûã dng bẫo hiïím nưng nghiïåp úã Viïåt Nam

89.

Sûå cêìn thiïët ấp dng bưå ngun tùỉc cú bẫn trong quẫn trõ cưng ty vâ k nùng cêìn thiïët dânh cho nhâ quẫn l
cưng ty àẩi chng tẩi Viïåt Nam

Phn g Thõ Thu Hûúng

Hưì Àûác Hiïåp

92.

Cấc nhên tưë ẫnh hûúãng àïën thûúng mẩi qëc tïë giûäa Viïåt Nam vúái Hân Qëc vâ Singapore
Nguỵn Tâi Vûúån g

95.

Liïn kïët du lõch cấc tónh Bùỉc Trung Bưå: thûåc trẩng vâ giẫi phấp
Nguỵn Thõ Minh Phûúån g, Trêìn Xn Quang

98.

Phûúng phấp sûã dng Trđ tụå nhên tẩo (AI) àïí phất triïín doanh nghiïåp

101.

Cưng tấc àâo tẩo nhên lûåc tẩi trûúâng Cao àùèng Nghïì Cưng nghiïåp Hâ Nưåi

104.

Cấc nhên tưë ẫnh hûúãng túái àõnh giấ chuín giao: Tưíng quan nghiïn cûáu

Trêìn Thừ Xuờn Hỷỳng
Trờỡn Thừ Thuỏy Hựỗn g
Nguyùợn Thanh Hiùởu

107.

Kinh nghiùồm phất triïín tđn dng tiïu dng ca mưåt sưë cưng ty tâi chđnh trïn thïë giúái
Tư Thanh Hûúng

110.

Giẫi phấp xêy dûång cấc bưå sûå têåp sưë phc v àâo tẩo, nghiïn cûáu tẩi thû viïån cấc trûúâng àẩi hổc
Lï Thõ Mai Chêm, Àưỵ Thõ Diïåu Thu

113.

Phất triïín du lõch y tïë tẩi Hụë

116.

Quẫn trõ àẩi hổc tiïn tiïën: Nhûäng thấch thûác àùåt ra cho cấc trûúâng àẩi hổc Viïåt Nam

Hun h Phc Minh

Àinh Vùn Toân

KINH TÏË CHÊU Ấ - THẤI BỊNH DÛÚNG (Thấng 2 / 2020)

3


RESEARCH

Quẫn trõ àẩi hổc tiïn tiïën: Nhûäng thấch thûác àùåt ra cho
cấc trûúâng àẩi hổc Viïåt Nam
Àinh Vùn Toân
Trûúâng Àẩi hổc Kinh tïë, Àẩi hổc Qëc gia Hâ Nưåi

Trong bưëi cẫnh Cấch mẩng Cưng nghiïåp 4.0, cng vúái nhûäng tiïën bưå ca khoa hổc cưng nghïå cng nhû sûå cẩnh
tranh do nưỵ lûåc vêån dng cú chïë thõ trûúâng, giấo dc àẩi hổc Viïåt Nam àang àûáng trûúác nhûäng thay ửới nhựỗm
caói thiùồn chờởt lỷỳồng giaỏo duồc vaõ quaón trừ àẩi hổc. Qua l lån chung vïì quẫn trõ àẩi hổc (QTÀH) cng nhûäng
phên tđch àùåc àiïím ca QTÀH tiïn tiïën, bâi viïët sệ chó rộ nhûäng thấch thûác àưëi vúái cấc trûúâng àẩi hổc úã Viïåt
Nam trong giai àoẩn chuín àưíi.

1. L lån chung vïì quẫn trõ àẩi hổc
Quan niïåm vïì quẫn trõ trûúâng àẩi hổc, gổi chung lâ
QTÀH (university governance) àaä xuêët hiïån tûâ lêu trïn
thïë giúái. Tûåu chung laồi, caỏc quan iùớm ùỡu cho rựỗng,
QTH hùởt sỷỏc quan trổng àưëi vúái trûúâng àẩi hổc.
QTÀH àng àùỉn lâ têm àiïím thânh cưng hóåc thêët bẩi
ca bêët k trûúâng àẩi hổc àûúng thúâi (Baldridge,
1971). Hïå thưëng quẫn trõ hâng àêìu àûúåc coi lâ àiïìu cưët
lội, cùn bẫn àïí trûúâng àẩi hổc trúã thânh trûúâng àẩi
hổc hâng àêìu thïë giúái.
Trong mưåt trûúâng àẩi hổc, quẫn trõ khưng bao hâm
trong nố cấc hoẩt àưång giẫng dẩy vâ nghiïn cûáu,
nhûng nố ẫnh hûúãng trûåc tiïëp theo hûúáng thc àêíy
hay kịm hậm túái cấc cưng tấc nây trong trûúâng àẩi
hổc. Nối vïì chûác nùng ca QTÀH, nhiïìu nhâ nghiïn
cûáu nhû Marginson vâ Considine (2000) vaõ caỏc nhaõ
quaón lyỏ ùỡu thửởng nhờởt cho rựỗng, vai trô ca QTÀH lâ
úã chưỵ tẩo àiïìu kiïån cho viïåc giẫng dẩy vâ nghiïn cûáu
àûúåc tiïën hânh trong nhâ trûúâng. Mưåt sưë nghiïn cûáu
côn khùèng àõnh, chêët lûúång giấo dc bêåc àẩi hổc cố
mưëi quan hïå mêåt thiïët vúái cấc vêën àïì vïì quẫn trõ vâ
QTÀH. Hïå thưëng quẫn trõ vâ cấc hoẩt àưång quẫn trõ
trong nhâ trûúâng quët àõnh àïën vêån mïånh ca mưåt
trûúâng àẩi hổc.

Ngây nay, theo quan niïåm hiïån àẩi vïì giấo dc bêåc
àẩi hổc, quẫn trõ trong nhâ trûúâng vâ QTÀH nối chung
àậ trúã thânh cưng c àôn bêíy chđnh àïí cẫi thiïån chêët
lûúång trong mổi lơnh vûåc hoẩt àưång ca mưåt trûúâng
àẩi hổc. Khấi niïåm QTÀH chûa àûúåc àõnh nghơa mưåt
cấch rộ nết, nhûng theo nghiïn cûáu ca cấc tấc giẫ
Nguỵn Àưng Phong vâ Nguỵn Hûäu Huy Nhûåt (2013),
thị QTÀH nhû mưåt quấ trịnh xờy dỷồng vaõ tờồp hỳồp caỏc
quy tựổc, hùồ thửởng nhựỗm quẫn l vâ kiïím soất toân bưå
hoẩt àưång ca mưåt trûúâng àẩi hổc. Theo àố, cấc nhâ
quẫn trõ chõu trấch nhiïåm trûúác nhâ trûúâng, cưång àưìng

116

Kinh tïë Chêu Ấ - Thấi Bịnh Dûúng (Thấng 2 / 2020)

vâ ngûúâi hổc vïì sûå tin cêåy, tđnh thđch ûáng vâ hiïåu quẫ
chi phđ quẫn l thưng qua viïåc phên chia trấch nhiïåm,
ngìn lûåc vâ kiïím soất tđnh hiïåu lûåc vâ hiïåu quẫ.
Thûåc tiïỵn hoẩt àưång ca trûúâng àẩi hổc cng cho
thêëy, QTÀH trong cú súã giấo dc àẩi hổc chđnh lâ
nhûäng phûúng cấch àïí nhûäng ngûúâi lậnh àẩo, quẫn l
vâ cấc bïn liïn quan hûúáng dêỵn vâ giấm sất cấc mc
tiïu vâ giấ trõ ca nhâ trûúâng thưng qua thïí chïë, cấc
chđnh sấch vâ quy trịnh thûåc hiïån nưåi bưå.
Quẫn trõ àẩi hổc lâ mưåt hïå thưëng cấc thiïët chïë
àûúåc thiïët lêåp vâ thûåc hiïån dûåa vâo nhûäng ngun l
vâ thưng lïå hûúáng àïën viïåc trûúâng àẩi hổc thûåc hiïån
àûúåc sûá mïånh ca mịnh vâ thûåc hiïån cẫi tiïën liïn tc
cấc mùåt hoẩt àưång àïí àấp ûáng tưët nhêët u cêìu ca

cấc bïn liïn quan. Mùåt khấc, quẫn trõ àẩi hổc u cêìu
tđnh tn th cấc ngun tùỉc mang tđnh thïí chïë ca
quẫn l nhâ nûúác, àẫm bẫo tđnh minh bẩch trong
quẫn l vâ hoẩt àưång (Àinh Vùn Toân, 2020).
Vúái quan àiïím hiïån àẩi vïì quẫn trõ vâ tiïëp cêån theo
chûác nùng, thị QTÀH àûúåc coi lâ quấ trịnh hoẩch àõnh,
tưí chûác, àiïìu khiïín vâ kiïím soất cưng viïåc, cng nhû
cấc nưỵ lûåc khai thấc mổi tâi ngun àïí hoân thânh
cấc mc tiïu àậ àõnh ca nhâ trûúâng mưåt cấch cố
hiïåu quẫ. Nhû vêåy, quẫn trõ chiïën lûúåc, quẫn trõ mang
tđnh hïå thưëng àưëi vúái cấc chûác nùng trong trûúâng àẩi
hổc vâ quẫn l theo sẫn phêím àêìu ra lâ cấc ëu tưë
trổng ëu ca QTÀH.

2. Bẫn chêët vâ àùåc àiïím ca quẫn trõ àẩi hổc tiïn
tiïën
Quẫn trõ àẩi hổc tiïn tiïën nối àïën hïå thưëng quẫn trõ
àûúåc thiïët lêåp vâ thûåc hiïån trong cấc trûúâng àẩi hổc
ph húåp vúái sûå phất triïín kinh tïë - xậ hưåi àûúng àẩi.
Theo àíi mc tiïu QTÀH tiïn tiïën u cêìu phẫi cố
nhûäng thay àưíi cùn bẫn, toân diïån àûáng trïn quan

Asia - Pacific Economic Review

NGHIÏN CÛÁU


niïåm vïì trấch nhiïåm vâ vai trô trong chỵi liïn kïët
xóỉn ba bïn (Triple Helix): nhâ nûúác, trûúâng àẩi hổc
vâ doanh nghiïåp. Bưëi cẫnh trïn thïë giúái hiïån nay cho

thêëy cấc trûúâng àẩi hổc àậ chuín sang mư hịnh “àẩi
hổc àưíi múái sấng tẩo“ vúái cấc àùåc trûng ch ëu nhêët
lâ: mư hịnh àẩi hổc doanh nghiïåp gùỉn vúái tinh thêìn
khúãi nghiïåp, àưíi múái sấng tẩo – côn gổi lâ àẩi hổc
khúãi nghiïåp (Àinh Vùn Toân, 2019a). Cấc trûúâng àẩi
hổc hoẩt àưång vúái bẫn chêët tûå ch (tûå ch vïì hổc
thåt àưëi vúái cấc nhâ khoa hổc, giẫng viïn; tûå ch vïì
tưí chûác, nhên sûå vâ tûå ch vïì tâi chđnh). Àùåc biïåt, hoẩt
àưång ca àẩi hổc cêìn hûúáng àïën àấp ûáng tưët u cêìu
ca cấc bïn liïn quan (trong àố bao gưìm phc v
cưång àưìng) chûá khưng chó lâ cấc hoẩt àưång àâo tẩo vâ
nghiïn cûáu khoa hổc. Do vêåy, vai trô trung têm àưíi
múái sấng tẩo vâ chuín giao tri thûác àưëi vúái xậ hưåi
câng trúã nïn quan trổng vâ cố thïí coi lâ nhiïåm v ch
ëu ca cấc trûúâng àẩi hổc ngây nay (Àinh Vùn Toân,
2020).
Quẫn trõ àẩi hổc dûåa vâo nhûäng ngun l vâ thưng
lïå hûúáng àïën viïåc trûúâng àẩi hổc thûåc hiïån àûúåc sûá
mïånh ca mịnh vâ cẫi tiïën liïn tc cấc mùåt hoẩt àưång,
àùåc biïåt lâ cấc ëu tưë àẫm bẫo chêët lûúång. Vïì ngun
l, cố thïí tiïëp cêån quẫn trõ theo quy trịnh hay dûåa trïn
kïët quẫ àêìu ra vúái cấc tiïu chđ c thïí àïí cấc bïn liïn
quan cố thïí giấm sất. Mùåt khấc, QTÀH cng cêìn tn
th cấc ngun tùỉc mang tđnh bùỉt båc àûúåc cấc cú
quan quẫn l nhâ nûúác hay cú quan ch súã hûäu ban
hânh cố tđnh minh bẩch vâ cưng khai trong mổi hoẩt
àưång. Do vêåy, QTÀH tiïn tiïën gùỉn vúái hïå thưëng kiïím
àõnh chêët lûúång giấo dc (àấnh giấ ngoâi, àưåc lêåp vúái
cú súã giấo dc àẩi hổc) vâ hïå thưëng àẫm bẫo chêët
lûúång nưåi bưå ca trûúâng àẩi hổc (tûå àấnh giấ vâ àẫm

bẫo chêët lûúång bïn trong ca cú súã giấo dc àẩi hổc)
hûúáng àïën cấc thưng lïå qëc tïë vâ àẫm bẫo thûåc hiïån
sûá mïånh, àấp ûáng nhu cêìu phất triïín ca xậ hưåi vâ
hûúáng túái khưng ngûâng àấp ûáng sûå hâi lông ca cấc
bïn liïn quan.
Mc àđch cú bẫn ca QTÀH lâ tẩo àiïìu kiïån àïí
toân bưå thânh viïn trong trûúâng àẩi hổc nhêån thûác àêìy
à mc tiïu vâ sûá mïånh ca nhaâ trûúâng vaâ hoaân
thaânh àûúåc muåc tiïu vaâ sûá mïånh àậ tun bưë vúái
nhûäng phûúng thûác hiïåu quẫ nhêët, mang lẩi lúåi đch
thûåc sûå cho nhâ trûúâng, cho ngûúâi hổc, cấc bïn liïn
quan vâ chõu trấch nhiïåm trûúác toân xậ hưåi. Do vêåy,
d mang tïn gổi nâo, thị tưí chûác hưåi àưìng quẫn trõ hay
hưåi àưìng trûúâng chõu trấch nhiïåm vïì chêët lûúång àâo
tẩo, vïì sûå chđnh trûåc trong hổc thåt, vïì tâi chđnh vâ tâi
sẫn ca nhâ trûúâng trûúác xậ hưåi vâ cấc bïn cố quìn
lúåi liïn quan. Nhûng cấc tưí chûác nây khưng can thiïåp
vâo nhûäng hoẩt àưång àiïìu hânh hâng ngây ca nhâ
trûúâng cng nhû ca cấc cấ nhên, tưí chûác trong
trûúâng.
ÚÃ mưỵi qëc gia, ty thåc mc tiïu vâ sûá mïånh mâ
cú súã giấo dc àẩi hổc cng theo àíi cấc mư hịnh
quẫn trõ cố sûå khấc nhau. Mưåt trûúâng àẩi hổc theo

hûúáng nghiïn cûáu hay úã nhốm cấc trûúâng àẩi hổc tinh
hoa chùỉc chùỉn sệ cố mưåt mư hịnh quẫn trõ khấc vúái
trûúâng àẩi hổc àẩi chng, àẩi hổc theo hûúáng thûåc
hânh, nghïì nghiïåp hay trûúâng cao àùèng. Mùåc d cố
nhiïìu phûúng thûác, mư hịnh nhûng tûåu trung lẩi, àïí
àấp ûáng u cêìu ca mư hịnh trûúâng àẩi hổc khúãi

nghiïåp trong giai àoẩn hiïån nay, theo tưíng húåp ca tấc
giẫ, QTÀH cố nhûäng ngun tùỉc vâ àùåc àiïím chung cú
bẫn nhû àûúåc trịnh bây dûúái àêy (Àinh Vùn Toân
2019b).
- Tûå do hổc thåt thïí hiïån quìn ca cấc hổc giẫ
theo àíi nghiïn cûáu ca hổ àïí giẫng dẩy vâ àïí xët
bẫn mâ khưng cố sûå kiïím soất hóåc hẩn chïë tûâ cấc tưí
chûác sûã dng chng. Tûå do hổc thåt cố àống gốp
quan trổng, thc àêíy chêët lûúång àâo tẩo, nghiïn cûáu
khoa hổc vâ mổi hoẩt àưång ca àẩi hổc. Nhûng nố
cng cêìn phẫi àûúåc hiïíu vâ tưn trổng cẫ trong cấc tưí
chûác hổc thåt, úã trûúâng àẩi hổc vâ cẫ àưëi vúái cấc cú
quan, cưång àưìng mâ nhâ khoa hổc, giẫng viïn vâ
ngûúâi hổc phẫi chõu trấch nhiïåm giẫi trịnh;
- Quẫn trõ chia sễ (hay côn àûúåc gổi lâ quẫn trõ húåp
tấc) lâ mưåt àiïìu cêìn thiïët trong cấc cú súã giấo dc àẩi
hổc nhựỗm aóm baóo viùồc ra caỏc quyùởt ừnh ỷỳồc phờn
cờởp cho nhûäng ngûúâi cố à àiïìu kiïån tưët nhêët. ÚÃ cêëp
àưå toân hïå thưëng, nố àôi hỗi cấc tưí chûác giấo dc àẩi
hổc vâ nhûäng ngûúâi cố trấch nhiïåm hưỵ trúå cố vai trô
nhêët àõnh trong viïåc hịnh thânh chđnh sấch quẫn l
ph húåp. ÚÃ cêëp àưå cú chïë àiïìu hânh cêìn àẫm bẫo cấc
giẫng viïn vâ sinh viïn àûúåc àûa ra tiïëng nối cố
nghơa trong viïåc xấc àõnh cấc chđnh sấch ca nhâ
trûúâng. Giẫng viïn vâ sinh viïn cố nhiïìu quìn hẩn
trong cấc vêën àïì vïì quẫn trõ nưåi bưå, àùåc biïåt lâ àưëi vúái
cấc vêën àïì hổc thåt nhû cấc tiïu chín tuín sinh,
chđnh sấch àấnh giấ, phên loẩi vâ cấc u cêìu vïì mûác
àưå nùng lûåc. Ngûúâi hổc àống vai trô quan trổng trong
cấc lơnh vûåc cố ẫnh hûúãng àïën viïåc hổc têåp vâ cåc

sưëng ca hổ. Riïng trong lơnh vûåc hổc têåp, nghiïn cûáu,
ngûúâi hổc cố nhiïìu quìn hẩn trong cấc lơnh vûåc vïì
dõch v chûúng trịnh àâo tẩo, àấnh giấ giấo viïn vâ
cấc u cêìu vïì cú súã vêåt chêët vâ àẫm bẫo chêët lûúång;
- Quìn hẩn, vai trô vâ trấch nhiïåm rộ râng trong
cấc vùn bẫn quy àõnh vïì thïí chïë vâ cấc chđnh sấch.
Àêy lâ àiïìu kiïån rêët cêìn thiïët cho cấc thưng lïå QTÀH
tưët. Bïn ngoâi trûúâng àẩi hổc, vai trô ca Nhâ nûúác,
Bưå Giấo dc phẫi àûúåc xấc àõnh rộ râng trong phấp
låt vâ cấc vùn bẫn phấp l vïì chđnh sấch qëc gia.
Cấc cú quan giấm sất tûâ bïn ngoâi vâ cấc bïn cố liïn
quan khấc cêìn cố sûå hiïíu biïët rộ râng vïì trấch nhiïåm
ca mịnh àưëi vúái cấc trûúâng àẩi hổc. Trong nưåi bưå
trûúâng àẩi hổc, giẫng viïn, ngûúâi hổc, nhâ quẫn trõ cêìn
hiïíu rộ quìn vâ trấch nhiïåm ca mịnh. Àưëi vúái nhûäng
nûúác cố nïìn giấo dc àẩi hổc múái phất triïín (cấc
nûúác àang phất triïín), àiïìu nây àùåc biïåt quan trổng.
- Tûå ch vïì tưí chûác, bưå mấy nhên sûå ca cấc
trûúâng àẩi hổc vâ vêën àïì lûåa chổn nhên tâi: Tûå do hổc
thåt vâ tûå ch, tûå chõu trấch nhiïåm vïì nhên sûå àưìng

KINH TÏË CHÊU Ấ - THẤI BỊNH DÛÚNG (Thấng 2 / 2020)

117


RESEARCH

nghơa vúái viïåc trûúâng àẩi hổc phẫi cố quìn vâ cố khẫ
nùng tûå do lûåa chổn nhên tâi. Mưåt cú súã giấo dc àẩi

hổc chó cố thïí hoẩt àưång trong mưi trûúâng tûå do hổc
thåt, sấng tẩo vâ phất huy võ thïë dêỵn dùỉt khi thu ht,
lûåa chổn vâ phất huy àûúåc nùng lûåc ca cấc giẫng
viïn, cấc nhâ khoa hổc, cấc nhâ quẫn trõ vâ ngûúâi hổc
trïn cú súã dûåa trïn thânh tđch vâ nùng lûåc;
- Tûå ch vïì tâi chđnh trïn nïìn tẫng ca ưín àõnh tâi
chđnh cho phếp cấc cú súã giấo dc àẩi hổc trong mưåt
qëc gia àûúåc phất triïín cố trêåt tûå vâ phất huy àûúåc
cấc thïë mẩnh vâ tiïìm nùng vưën cố vïì nùng lûåc sấng
tẩo vâ truìn bấ, chuín giao tri thûác;
- Trấch nhiïåm giẫi trịnh ca cấc trûúâng àẩi hổc vúái
cấc nhâ “tâi trúå”, cấc bïn liïn quan vâ vúái xậ hưåi. Àiïìu
nây cố thïí hiïíu cêìn cố nhûäng cú chïë "àïåm" mang tđnh
ngun tùỉc vâ thưng lïå cêìn thiïët àïí xấc ừnh sỷồ cờn
bựỗng thủch hỳồp giỷọa quyùỡn tỷồ chuó vaõ trấch nhiïåm giẫi
trịnh ca cấc trûúâng àẩi hổc.
Àïí thûåc hiïån àûúåc sûá mïånh ca mịnh vâ chuín
àưíi sang mư hịnh QTÀH tiïn tiïën vúái caác àùåc trûng
nïu trïn, caác trûúâng àẩi hổc cêìn thûúâng xun kiïím
àõnh, àấnh giấ theo cấc tiïu chín vïì àẫm bẫo chêët
lûúång theo thưng lïå vâ àûúåc cưng khai kïët quẫ búãi cấc
cú quan kiïím àõnh àưåc lêåp. Kiïím àõnh vâ xïëp hẩng lâ
trấch nhiïåm ca cấc tưí chûác kiïím àõnh vâ xïëp hẩng
nhûng cấc trûúâng àẩi hổc cng chõu trấch nhiïåm
trûúác cấc bïn liïn quan vâ ngûúâi hổc nhû mưåt ngun
tùỉc quan trổng. Tham vêën rưång rậi cng nïn àûúåc cấc
trûúâng àẩi hổc thûåc hiïån trong thûåc tiïỵn vúái cấc tiïu
chín àûúåc thûâa nhêån rưång rậi theo thưng lïå qëc tïë.
Bïn cẩnh àố, húåp tấc chùåt chệ giûäa cấc bïn liïn
quan, trong àố mư hịnh xóỉn ba bïn Triple Helix cố

vai trô quët àõnh. Húåp tấc chùåt chệ vâ khẫ nùng tûúng
thđch giûäa cấc cêëp chđnh quìn, tưí chûác vúái cấc
trûúâng àẩi hổc cố têìm quan trổng vâ lâ àôi hỗi ca
QTÀH hiïåu quẫ. Àiïìu nây câng àùåc biïåt cố nghơa
trong thúâi k nïìn kinh tïë chia sễ vâ cåc cấch mẩng
cưng nghiïåp 4.0 hiïån nay.

3. Nhûäng thấch thûác tẩi Viïåt Nam
3.1. Thûåc trẩng tưí chûác vâ quẫn trõ àẩi hổc úã Viïåt
Nam
Theo thưëng kï ca Bưå Giấo dc vâ Àâo tẩo, tđnh
àïën nùm hổc 2016-2017, Viïåt Nam cố 235 trûúâng àẩi
hổc vâ hổc viïån, trong àố cố 170 trûúâng cưng lêåp,
chiïëm khoẫng 72% vâ 65 trûúâng ngoâi cưng lêåp, chiïëm
28% (Lï Vùn, 2017).
Trong bưëi cẫnh toân cêìu hốa vâ cẩnh tranh qëc tïë
nhû hiïån nay, àôi hỗi giấo dc àẩi hổc Viïåt Nam phẫi
cố sûå àưíi múái trong tưí chûác vâ quẫn trõ nhâ trûúâng sao
cho ph húåp. Mùåc d vêåy, mưåt thûåc tïë lâ giấo dc àẩi
hổc nối chung vâ cấc cú súã giấo dc àẩi hổc nối riïng
úã Viïåt Nam lẩi àang tt hêåu khấ xa so vúái khu vûåc vâ
thïë giúái. Sûå tt hêåu cố thïí nhịn thêëy rộ nhêët úã phûúng
thûác tưí chûác quẫn l hïå thưëng cú súã giấo dc àẩi hổc

118

Kinh tïë Chêu Ấ - Thấi Bịnh Dûúng (Thấng 2 / 2020)

vâ quẫn trõ nhâ trûúâng. Trong hïå thưëng giấo dc àẩi
hổc tẩi Viïåt Nam, cố thïí thêëy cấc trûúâng àẩi hổc chûa

cố sûå tûå ch, thêåm chđ thiïëu ch àưång trong mổi hoẩt
àưång.
Trong mư hịnh quẫn l cấc cú súã giấo dc àẩi hổc
cưng lêåp hiïån nay, Bưå Giấo dc vâ Àâo tẩo hóåc cú
quan ch quẫn cấc trûúâng àẩi hổc àống vai trô nhâ
quẫn trõ khi trûåc tiïëp quët àõnh nhûäng vêën àïì then
chưët nhêët nhû: cung cêëp/phên bưí ngên sấch; quët
àõnh ch trûúng vïì xêy dûång, phất triïín cú súã vêåt chêët
vâ àêìu tû mua sùỉm tâi sẫn, thiïët bõ. Thêåm chđ, cú quan
quẫn l côn quët àõnh thay cho cấc trûúâng àẩi hổc
nhûäng viïåc lệ ra thåc chûác nùng quẫn trõ ca cấc
trûúâng hóåc kiïím soất mưåt sưë quët àõnh nhû: ngânh,
nghïì àâo tẩo múái; quy mư vâ chó tiïu tuín sinh; mûác
hổc phđ vâ cấc quët àõnh vïì nhên sûå, tuín dng vâ
chïë àưå àậi ngưå. Phûúng phấp quẫn l cấc trûúâng àẩi
hổc úã cêëp nhâ nûúác hiïån nay chó cố thïí ph húåp vâ cố
hiïåu quẫ trong bưëi cẫnh kinh tïë têåp trung, kïë hoẩch
hốa cao àưå.
Do hïå quẫ ca mưåt giai àoẩn dâi nhiïìu thêåp niïn
vûâa qua, quẫn trõ trong cấc trûúâng àẩi hổc cưng lêåp vâ
cẫ cấc trûúâng ngoâi cưng lêåp thiïëu tđnh tûå ch vâ linh
hoẩt. Nhịn chung, cấc trûúâng àẩi hổc thiïëu tđnh dên
ch trong giúái hổc thåt trong mổi hoẩt àưång. Trûúâng
àẩi hổc cưng lêåp àûúåc àiïìu hânh theo thûá bêåc hânh
chđnh nïn mang tđnh cûáng nhùỉc. Theo àố, cấc nhâ
khoa hổc vâ giẫng viïn thiïëu àưång lûåc cho sấng tẩo,
cấc nhên viïn hânh chđnh thiïëu tinh thêìn phc v, hưỵ
trúå cấc hoẩt àưång. Àưi khi quyïìn lûåc trong ra quyïët
àõnh têåp trung chuã yïëu úã khưëi hânh chđnh. Vai trô àiïìu
phưëi, tham gia quët àõnh chđnh sấch ca cấc khoa,

bưå mưn, giẫng viïn vâ ngûúâi hổc rêët hẩn chïë. Àùåc biïåt,
thối hấch dõch vúái ngûúâi hổc vêỵn côn tưìn tẩi khấ phưí
biïën trong cấc bưå phêån quẫn l hânh chđnh. Trong khi
àố, tẩi cấc trûúâng àẩi hổc ngoâi cưng lêåp, QTÀH lẩi
theo mư hịnh “gia àịnh trõ“, thêåm chđ úã nhiïìu trûúâng
àẩi hổc cấc hiïåu trûúãng khưng cố cú hưåi ấp dng
phûúng thûác àiïìu hânh tiïn tiïën cho cấc cú súã giấo
dc àẩi hổc vâ ph húåp vúái mưi trûúâng hổc thåt mâ
theo quët àõnh vâ àiïìu hânh ca Hưåi àưìng quẫn trõ ch àêìu tû vâ lâ ch nhên thûåc sûå.
3.2. Nhûäng thấch thûác àùåt ra cho àưíi múái tưí chûác
vâ quẫn trõ àẩi hổc tiïn tiïën
Nhịn chung, QTÀH trong giai àoẩn chuín àưíi hiïån
nay úã Viïåt Nam chûa cố àûúåc cấc àùåc àiïím vâ chûa
àẩt cấc u cêìu ch ëu ca QTÀH tiïn tiïën theo
thưng lïå. Nhûäng vêën àïì ch ëu àang àùåt ra cho àưíi
múái hïå thưëng quẫn l, tưí chûác vâ QTÀH àûúåc nïu ra
nhû dûúái àêy.
Thûá nhêët, quyïìn tûå chuã vâ trấch nhiïåm xậ hưåi ca
cấc trûúâng àẩi hổc chûa àûúåc àïì cao:
Giấo dc àẩi hổc Viïåt Nam àậ múã rưång nhanh
chống trong mưåt vâi thêåp niïn qua vúái khất khao tiïëp
cêån nïìn giấo dc àẩi hổc tiïn tiïën trïn thïë giúái. Möåt

Asia - Pacific Economic Review

NGHIÏN CÛÁU


trong nhûäng vêën àïì cú bẫn ca QTÀH tiïn tiïën lâ tûå
ch ca trûúâng àẩi hổc. Mùåc d àêy lâ vêën àïì àûúåc

bân thẫo nhiïìu, cng nhû àûúåc àïì cêåp trong cấc vùn
bẫn phấp quy ca Nhâ nûúác. Àïën nay, Låt Bưí sung,
sûãa àưíi mưåt sưë àiïìu ca Låt Giấo dc àẩi hổc cố hiïåu
thûåc tûâ thấng 7 nùm 2019 quy àõnh rộ “quìn tûå ch lâ
quìn ca cú súã giấo dc àẩi hổc àûúåc tûå xấc àõnh
mc tiïu vâ lûåa chổn cấch thûác thûåc hiïån mc tiïu; tûå
quët àõnh vâ cố trấch nhiïåm giẫi trịnh vïì hoẩt àưång
chun mưn, hổc thåt, tưí chûác, nhên sûå, tâi chđnh, tâi
sẫn vâ hoẩt àưång khấc trïn cú súã quy àõnh ca phấp
låt vâ nùng lûåc ca cú súã giấo dc àẩi hổc...“. Tuy
nhiïn, Låt cng quy àõnh cấc àiïìu kiïån thûåc hiïån
quìn tûå ch ca cú súã giấo dc àẩi hổc nhû: àậ
thânh lêåp hưåi àưìng trûúâng; àậ àûúåc cưng nhêån àẩt
chín chêët lûúång búãi tưí chûác kiïím àõnh chêët lûúång
giấo dc húåp phấp; àậ ban hânh vâ tưí chûác thûåc hiïån
quy chïë tưí chûác vâ hoẩt àưång; quy chïë tâi chđnh; quy
chïë, quy trịnh, quy àõnh quẫn l nưåi bưå vâ cố chđnh
sấch bẫo àẫm chêët lûúång àấp ûáng tiïu chín do Nhâ
nûúác quy àõnh; thûåc hiïån phên quìn tûå ch vâ trấch
nhiïåm giẫi trịnh àïën tûâng àún võ, cấ nhên vâ cưng khai
àiïìu kiïån bẫo àẫm chêët lûúång, kïët quẫ kiïím àõnh, t
lïå sinh viïn tưët nghiïåp cố viïåc lâm vâ thưng tin khấc
theo quy àõnh ca phấp låt.
Tuy nhiïn, cho àïën hiïån tẩi vêỵn àûúåc xem lâ vêën
àïì “nống”. Vêåy cưët lội ca tûå ch àẩi hổc lâ gị? Cú chïë
vâ thûåc hânh trao quìn tûå ch cho cấc cú súã giấo dc
àẩi hổc tûâ Chđnh ph vâ cấc cú quan hûäu quan nhû
thïë nâo? vâ cấc trûúâng àẩi hổc thûåc hiïån tûå ch nhû
thïë nâo àïí àẫm bẫo mc àđch cëi cng ca QTÀH
tiïn tiïën, àấp ûáng u cêìu phất triïín kinh tïë - xậ hưåi?

Àêy lâ cấc cêu hỗi cêìn àûúåc giẫi àấp trong mổi chđnh
sấch vâ cú chïë thûåc hiïån àưëi vúái cấc cú quan quẫn l
vâ bẫn thên cấc cú súã giấo dc àẩi hổc.
Thûá hai, vai trô vâ hoẩt àưång ca hưåi àưìng trûúâng
trong cấc àẩi hổc cưng lêåp côn múâ nhẩt vâ lng tng:
Låt Giấo dc àẩi hổc ban hânh nùm 2012 àậ cố
quy àõnh cú cêëu tưí chûác ca cú súã giấo dc àẩi hổc
phẫi cố hưåi àưìng trûúâng. Tuy nhiïn, thûåc tiïỵn thûåc
hiïån cho thêëy, cho túái nùm 2019 cố rêët đt trûúâng àẩi
hổc cưng lêåp cố hưåi àưìng trûúâng. Thêåm chđ, nhiïìu cú
súã giấo dc àẩi hổc cưng lêåp àang thûåc hiïån thđ àiïím
àưíi múái cú chïë hoẩt àưång, àûúåc thûåc hiïån quìn tûå
ch vïì tưí chûác bưå mấy vâ nhên sûå, vïì tâi chđnh vâ tâi
sẫn theo àïì ấn tûå ch àậ àûúåc Th tûúáng Chđnh ph
phï duåt cng chûa triïín khai àûúåc hưåi àưìng theo
quy àõnh. L do ch ëu vị chûa àõnh rộ mư hịnh, cú
cêëu hưåi àưìng trûúâng, nhûng àùåc biïåt hún cấc trûúâng
cưng lêåp chûa quen vúái cêëu trc quẫn trõ nây trong
mưåt tưí chûác hânh chđnh truìn thưëng. ÚÃ mư hịnh nây,
bưå vâ cú quan ch quẫn bưí nhiïåm vâ chó àẩo cấc
trûúâng thưng qua ban giấm hiïåu vâ thûåc hiïån vai trô
lậnh àẩo, àõnh hûúáng thưng qua tưí chûác àẫng.
Àïën nùm 2019, Låt Bưí sung, sûãa àưíi mưåt sưë àiïìu
ca Låt Giấo dc àẩi hổc vâ Nghõ àõnh sưë

99/2019/NÀ-CP ngây 30/12/2019 ca Chđnh ph hûúáng
dêỵn thûåc hiïån àậ cố quy àõnh cú cêëu tưí chûác bùỉt båc
ca trûúâng àẩi hổc cố hưåi àưìng trûúâng. Theo àố, quy
àõnh rộ râng quy trịnh, th tc thânh lêåp, cưng nhêån
hưåi àưìng trûúâng, cưng nhêån, bậi nhiïåm, miïỵn nhiïåm

ch tõch hưåi àưìng trûúâng, bưí nhiïåm, miïỵn nhiïåm
thânh viïn khấc ca hưåi àưìng trûúâng vâ cưng nhêån
hiïåu trûúãng ca trûúâng àẩi hổc cưng lêåp vâ trûúâng àẩi
hổc tû thc.
Tuy nhiïn, kïët quẫ khẫo sất cấc cú súã giấo dc àẩi
hổc àậ cho thêëy hưåi àưìng trûúâng úã hêìu hïët cấc trûúâng
àẩi hổc chûa phất huy àûúåc vai trô àẩi diïån ch súã
hûäu, àõnh hûúáng phất triïín vâ giấm sất hoẩt àưång
quẫn l, àiïìu hânh. Thûåc tiïỵn hoẩt àưång cho thêëy hưåi
àưìng khưng à khẫ nùng vïì ngìn lûåc vâ thûåc quìn
àïí cố cấc quët àõnh vâ dêỵn dùỉt cấc vêën àïì hïå trổng
trong cấc cú súã giấo dc àẩi hổc. Nối mưåt cấch thùèng
thùỉn, hưåi àưìng trûúâng àûúåc thânh lêåp côn mang tđnh
hịnh thûác, khưng cố vai trô àấng kïí trong thûåc tiïỵn
nhû mưåt thiïët chïë quan trổng trong QTÀH; Hưåi àưìng
trûúâng khưng thûåc sûå lâ ngûúâi àẩi diïån ch súã hûäu
nhû hưåi àưìng quẫn trõ úã trûúâng àẩi hổc tû thc, mùåt
khấc khưng cố thûåc quìn trong lûåa chổn, bưí nhiïåm
hiïåu trûúãng vâ cấn bưå ch chưët. Hổ khưng nùỉm giûä
cấc ngìn lûåc nïn khưng cố ẫnh hûúãng túái caác bïn
liïn quan trong trûúâng. Àùåc biïåt, caác chûác nùng hoẩch
àõnh, lậnh àẩo vâ giấm sất àưëi vúái cấc bưå phêån, cấ
nhên trong trûúâng àẩi hổc ca hưåi àưìng trûúâng rêët múâ
nhẩt. Thêåm chđ, hổ àûúåc hiïåu trûúãng trẫ lûúng vâ cng
do mưåt cú quan ch quẫn bưí nhiïåm, cưng nhêån nhû
àưëi vúái hiïåu trûúãng vâ cấc phố hiïåu trûúãng (àưëi vúái
cấc cú súã giấo dc àẩi hổc cưng lêåp).
Mư hịnh QTÀH ca Viïåt Nam hiïån nay àang tưìn tẩi
song song hai tưí chûác cố vai trô àõnh hûúáng chiïën
lûúåc, chđnh sấch vâ quët àõnh cấc vêën àïì hïå trổng:

Hưåi àưìng trûúâng cố quìn lûåc cao nhêët trong QTÀH
(vïì mùåt l thuët); Àẫng y, hóåc Chi bưå, cng cố
trấch nhiïåm trong lậnh àẩo, àõnh hûúáng, quët àõnh vâ
giấm sất toân bưå hoẩt àưång quẫn l vâ àiïìu hânh ca
nhâ trûúâng. Theo àố, Ban giấm hiïåu chó thûåc thi cưng
viïåc quẫn l, àiïìu hânh thưng qua viïåc thûåc hiïån cấc
nghõ quët ca Àẫng y vâ Hưåi àưìng trûúâng. Nhû vêåy,
hưåi àưìng trûúâng ca cấc trûúâng àẩi hổc Viïåt Nam chó
thûåc sûå phất huy vai trô ca mịnh khi àõnh võ àûúåc
mịnh àang úã àêu trong mưëi quan hïå giûäa Àẫng y vâ
Ban giấm hiïåu. Àiïìu nây cng àùåt ra u cêìu phẫi
phên àõnh rộ chûác nùng vâ sûå phưëi húåp cêìn thiïët àïí tưí
chûác Àẫng khưng lâm thay cưng viïåc ca Hưåi àưìng
trûúâng vâ tùng cûúâng hiïåu lûåc, hiïåu quẫ quẫn trõ vâ
giấm sất nưåi bưå cho hưåi àưìng.
Thûá ba, chûa ch trổng vâ chûa cố giẫi phấp húåp
tấc, liïn kïët hiïåu quẫ vúái doanh nghiïåp vâ cưång àưìng:
ÚÃ Viïåt Nam, bưå tiïu chín àấnh giấ chêët lûúång cấc
cú súã giấo dc àẩi hổc àûúåc ban hânh kêm theo
Thưng tû sưë 12/2017/TT-BGDÀT ngây 19 thấng 5 nùm
2017 quy àõnh rộ tiïu chín "kïët nưëi vâ phc v cưång

KINH TÏË CHÊU Ấ - THẤI BỊNH DÛÚNG (Thấng 2 / 2020)

119


RESEARCH

àưìng" vâ nghiïn cûáu, chuín giao vúái mc tiïu quan

trổng lâ chuín giao tri thûác, cung cêëp cấc dõch v
phc v cưång àưìng àïí thûåc hiïån sûá mẩng ca cú súã
giấo dc àẩi hổc vâ liïn tc cẫi thiïån àïí hûúáng àïën
mc tiïu àấp ûáng nhu cêìu vâ sûå hâi lông ca cấc bïn
liïn quan, trong àố cố cấc nhâ àêìu tû, doanh nghiïåp.
Àùåc biïåt, ngây nay u cêìu àưëi vúái cấc trûúâng Àẩi
hổc àõnh hûúáng nghiïn cûáu hay ûáng dng àïìu cêìn sûå
kïët nưëi chùåt chệ vâ thc àêíy mẩnh mệ hún cấc
chuín giao ûáng dng vâ thûúng mẩi hốa cấc sẫn
phêím nghiïn cûáu ra thõ trûúâng. Àêy lâ cấc àiïìu kiïån
quan trổng àïí cấc trûúâng chuín àưíi vâ lâ biïíu hiïån
ch ëu ca cấc àẩi hổc khúãi nghiïåp. Tuy nhiïn, theo
kïët quẫ kiïím àõnh chêët lûúång cấc cú súã giấo dc àẩi
hổc trong thúâi gian qua úã Viïåt Nam thị àêy lâ àiïím ëu
ca cấc cú súã giấo dc àẩi hổc: doanh thu tûâ hoẩt
àưång nghiïn cûáu, àùåc biïåt tûâ chuín giao cưng nghïå
chiïëm t trổng rêët nhỗ; nhiïìu trûúâng àẩi hổc khưng cố
ngìn thu nây. Thûåc tiïỵn cng cho thêëy, ûu tiïn hâng
àêìu ca cấc trûúâng àẩi hổc cưng lêåp lâ thỗa mận vâ
àấp ûáng cấc tiïu chđ, u cêìu mang tđnh chó tiïu kïë
hoẩch giao theo tûâng nùm ca cú quan ch quẫn vâ
vïì chó tiïu tuín sinh ca Bưå Giấo dc vâ Àâo tẩo. Àưëi
vúái cấc trûúâng àẩi hổc tû thc, viïåc tùng chó tiïu tuín
sinh vâ thu tûâ hổc phđ vêỵn lâ cấc mưëi quan têm hâng
àêìu. Trong khi àố, thỗa mận nhu cêìu cấc bïn liïn
quan, trong àố cố thõ trûúâng vâ doanh nghiïåp lâ nhiïåm
v thûá ëu vâ trong thûåc tiïỵn cng chûa mang lẩi cấc
lúåi đch trûúác mùỉt cho nhâ trûúâng vâ cho giẫng viïn,
ngûúâi hổc.
Thûá tû, chûa ch trổng phất huy vai trô ca

khoa/bưå mưn vâ cấc ch thïí trong nưåi bưå trûúâng:
Trong mư hịnh trûúâng àẩi hổc cưng lêåp, quẫn l
theo thûá bêåc truìn thưëng, Hiïåu trûúãng cố vai trô vâ
quìn "tưëi thûúång" nùỉm giûä, phên phưëi vâ sûã dng cấc
ngìn lûåc. Cng vúái àố lâ vai trô tham mûu ca cấc
phông, ban chûác nùng theo mư hịnh quẫn l cố thûá
bêåc, kïí cẫ àưëi vúái thûåc hiïån chđnh sấch cho cấc giẫng
viïn, nhâ khoa hổc. Do vêåy, chûác nùng quẫn trõ, theo
dội vïì mùåt chun mưn àưëi vúái cấc giẫng viïn, nghiïn
cûáu viïn ca cấc khoa, bưå mưn thûúâng bõ coi nhể. Bưå
mưn khưng àûúåc phên quìn quët àõnh vïì quìn lúåi
vâ ngìn lûåc, đt quan têm túái xêy dûång chđnh sấch vâ
tham gia vâo cấc bûúác trong quy trịnh ca QTÀH. Hêìu
hïët chđnh sấch, chïë àưå vâ cú chïë thûåc hiïån chđnh sấch
trong trûúâng àẩi hổc, kïí cẫ vïì hổc thåt do Ban Giấm
hiïåu vâ cú quan tham mûu lâ cấc phông, ban chûác
nùng xêy dûång.
Cấc khoa, bưå mưn ch ëu thûåc hiïån kïë hoẩch
giẫng dẩy vâ quẫn l ngûúâi hổc trïn lúáp theo phên
cưng vâ dêìn dêìn mêët ài tđnh ch àưång, sûå nùng àưång
trong cấc quan hïå xậ hưåi vâ quẫn trõ ngìn lûåc, phất
huy cấc ngìn lûåc vâ tri thûác, cưng nghïå trïn thõ
trûúâng. Khoa vâ bưå mưn khưng cố sûå ch àưång trong
cấc chđnh sấch vïì phất triïín vâ phất huy vai trô ca
cấc giẫng viïn. Àùåc biïåt, àưëi vúái cưång àưìng doanh

120

Kinh tïë Chêu Ấ - Thấi Bịnh Dûúng (Thấng 2 / 2020)

nghiïåp, thõ trûúâng vâ cấc bïn liïn quan, cấc bưå phêån
nây cố xu thïë chó “àống kđn“ trong cấc hoẩt àưång hổc
thåt mâ đt cố cấc liïn kïët song phûúng vâ cấc chuín
giao chđnh thûác.
Thûá nùm, chûa phất huy tûå do hổc thåt vâ sûå tûå
ch ca cấc giẫng viïn:
Nhû àậ phên tđch úã trïn vïì cú chïë àiïìu hânh vâ
phong cấch quẫn l theo thûá bêåc, mùåt khấc chõu aãnh
hûúãng cuãa cú chïë giao kïë hoaåch têåp trung tûâ nhiïìu
nùm, giẫn viïn thûåc hiïån cấc nhiïåm v àûúåc phên
cưng theo kïë hoẩch hâng nùm. Cú chïë àïí hổ tham gia
cấc quët àõnh vïì nhên sûå, chun mưn vâ chûúng
trịnh àâo tẩo đt linh hoẩt. Phêìn lúán cấc giẫng viïn thûåc
hiïån chûúng trịnh dẩy vâ hổc theo khn mêỵu mâ
chûa thûåc sûå linh hoẩt, chûa ch àưång, sấng tẩo trong
viïåc lûåa chổn giấo trịnh, phûúng phấp, nưåi dung giẫng
dẩy.
Trong nhûäng nùm gêìn àêy, khung khưí phấp l cú
bẫn nhû Låt Giấo dc àẩi hổc àậ cố nhûäng thay àưíi
tđch cûåc, tiïëp cêån gêìn vúái thưng lïå trïn thïë giúái theo
hûúáng tùng tđnh tûå ch vâ chõu trấch nhiïåm àưëi vúái cấc
cú súã giấo dc àẩi hổc. Trûúác àố lâ cấc ch trûúng lúán
ca Àẫng (Nghõ quët sưë 19/NQ-TW) vâ ca Nhâ nûúác
(Nghõ quët sưë 08/NQ-CP) vïì àưíi múái tưí chûác vâ quẫn
l, nêng cao chêët lûúång vâ hiïåu quẫ hoẩt àưång ca cấc
àún võ sûå nghiïåp cưng lêåp. Àùåc biïåt, mc tiïu múã rưång
quìn tûå ch vâ tûå chõu trấch nhiïåm cho cấc àún võ sûå
nghiïåp cưng lêåp nối chung, trûúâng àẩi hổc cưng lêåp
nối riïng àûúåc thïí hiïån rộ trong cấc ch trûúng lúán
nây. Tuy nhiïn, sûå thiïëu àưìng bưå vïì chđnh sấch vâ

chưìng chếo vïì phấp låt nhû: chêåm sûãa àưíi Låt Àêëu
thêìu vâ Låt, Nghõ àõnh vïì thụë, phđ; chêåm ban hânh
Nghõ àõnh hûúáng dêỵn thûåc hiïån Låt Àêìu tû cưng;
Låt, nghõ àõnh hûúáng dêỵn vïì kïë toấn vêỵn côn ấp dng
theo cấc quy àõnh c, v.v. àậ tẩo ra cấc mêu thỵn vâ
cẫn trúã quìn tûå ch ca àún võ sûå nghiïåp cưng lêåp
nối chung vâ tûå ch àẩi hổc nối riïng (Hưìng Thy,
2020).
Theo Låt Àêìu tû cưng hiïån hânh chûa thïí xấc
àõnh ngìn vưën àêìu tû ca cấc trûúâng àẩi hổc cưng
lêåp tûå ch lâ ngìn vưën gị? Låt phấp hiïån hânh vïì
thụë, phđ vêỵn chûa khuën khđch cấc trûúâng àẩi hổc
(nïëu tûå ch) phất triïín hoẩt àưång nghiïn cûáu, chuín
giao cưng nghïå. Hún nûäa, cho àïën nay cng chûa cố
nghõ àõnh hûúáng dêỵn vïì chïë àưå kïë toấn ph húåp cho
cấc cú súã giấo dc àẩi hổc cưng lêåp khi tûå ch hoân
toân. Trong khi Låt Giấo dc àẩi hổc trao quìn cho
Hưåi àưìng trûúâng ca cú súã giấo dc àẩi hổc tûå quët
àõnh viïåc sûã dng ngìn tâi chđnh lâ ngìn thu húåp
phấp ngoâi ngên sấch nhâ nûúác, trong khi thûåc tïë thûåc
hiïån lẩi bõ râng båc búãi cấc quy àõnh trong àêëu thêìu
tẩi Låt Àêëu thêìu (2013) nhû cấc dûå ấn sûã dng vưën
nhâ nûúác thưng thûúâng. Têët cẫ nhûäng àiïìu nây lâm
cho quấ trịnh chuín àưíi QTÀH úã cấc cú súã giấo dc
àẩi hổc vưën chêåm trïỵ câng àịnh trïå, khưng phất huy
àûúåc thïë mẩnh tûå ch. Mưåt vđ d c thïí hún, Luêåt

Asia - Pacific Economic Review

NGHIÏN CÛÁU

Doanh nghiïåp chûa quy àõnh chi tiïët vïì mư hịnh
doanh nghiïåp àa súã hûäu nhû thûúâng thêëy trong caác cú
súã giấo dc àẩi hổc. Hún nûäa, khi cấc trûúâng àẩi hổc
cưng lêåp àûúåc tûå ch hoân toân, cng khưng rộ viïåc
ấp dng mư hịnh QTÀH nhû doanh nghiïåp sệ àûúåc
thûåc hiïån nhû thïë nâo cho àng phấp låt? ÚÃ àêy
chûa dấm nối àïën thûåc hiïån QTÀH theo thưng lïå ca
cấc trûúâng àẩi hổc khúãi nghiïåp gùỉn vúái àưíi múái sấng
tẩo.

4. Kïët lån
Àưíi múái quẫn trõ àẩi hổc theo hûúáng tiïn tiïën, hiïån
àẩi sệ lâ àôn bêíy quan trổng àïí cẫi thiïån chêët lûúång
vâ hiïåu quẫ hoẩt àưång ca cấc cú súã giấo dc àẩi hổc
trong thúâi gian túái. Ấp dng QTÀH tiïn tiïën, ngoâi viïåc
cêìn sûå chuín àưíi tûâ mư hịnh truìn thưëng sang àẩi
hổc khúãi nghiïåp, gùỉn liïìn vúái nố lâ tûå ch àẩi hổc, tûå
do hổc thåt vâ àưíi múái sấng tẩo. Nhûng àïí cố cấc
àiïìu kiïån nhû vêåy, ch trûúng vâ àưíi múái trong quẫn
l nhâ nûúác vïì giấo dc àẩi hổc thïí hiïån úã Låt Giấo
dc àẩi hổc lâ chûa à. Viïåt Nam cêìn hịnh thânh mưåt
hïå thưëng thïí chïë, thiïët chïë, mâ úã àố lâ sûå kïët húåp ca
hïå sinh thấi àưíi múái sấng tẩo gùỉn vúái tûå do hổc thåt
trong cấc cú súã giấo dc àẩi hổc nhûng cng cêìn gúä
bỗ cấc râo cẫn, sûå chưìng chếo vïì låt phấp, cú chïë
thûåc hiïån àïí cấc cú súã nây thûåc sûå thûåc thi tûå ch vâ
tûå chõu trấch nhiïåm trûúác xậ hưåi./.

Tâi liïåu tham khẫo
Baldridge, J. V. (1971). Models of University
Governance: Bureaucratic, Collegial, and Political.
Standford University
Alf, Lizzio (2009), Student participation in university governance: the role conceptions and sense of efficacy of student representatives on departmental committees, Studies in Higher Education Journal, Taylor &
Francis ,Volume 34, Australia.
OECD (2009), Hûúáng dêỵn vïì quẫn trõ vâ àẫm bẫo
chêët
lûúång
trong
giấo
dc
àẩi
hổc,
/>Nguỵn Àưng Phong, Nguỵn Hûäu Huy Nhûåt
(2013), Quẫn trõ àẩi hổc vâ mư hịnh cho trûúâng àẩi
hổc khưëi kinh tïë úã Viïåt Nam, Tẩp chđ phất triïín vâ hưåi
nhêåp, sưë 8 (18), thấng 01-02/2013, Tr. 63-67.
Simon Marginson vâ Mark Considine (2000), The
Enterprise University: Power, Governance and
Reinvention in Australia, The International Journal of
Higher Education Research.
Lï Vùn (2017), Nhûäng con sưë "biïët nối" vïì giấo dc
àẩi hổc Viïåt Nam, />Àinh Vùn Toân (2019a), Nghiïn cûáu cấc ëu tưë nïìn
tẫng cho phất triïín doanh nghiïåp trong trûúâng àẩi
hổc, Tẩp chđ Kinh tïë Chêu Ấ – Thấi Bịnh Dûúng, sưë
553, thấng 11/2019, tr. 18-21.
Àinh Vùn Toân (2019b), Phất triïín doanh nghiïåp
trong cấc cú súã giấo dc àẩi hổc: Tûâ kinh nghiïåm
qëc tïë àïën thûåc tiïỵn Viïåt Nam, Sấch chun khẫo,

NXB Àẩi hổc Qëc gia Hâ Nưåi, 2019.
Àinh Vùn Toân (2020), Tưí chûác quẫn l trong
trûúâng àẩi hổc trûúác u cêìu ca àưíi múái quẫn trõ àẩi
hổc vâ khúãi nghiïåp àưíi múái sấng tẩo, Tẩp chđ Cưng
thûúng, sưë 1, thấng 1/2020, tr. 207-212.
Hưìng Thy (2020), Nhûäng quy àõnh nâo àang bố
chùåt ch trûúng tûå ch àẩi hổc ca Trung ûúng?,
/>
KINH TÏË CHÊU Ấ - THẤI BỊNH DÛÚNG (Thaáng 2 / 2020)

121