Thiết kế bài giảng môn sinh học trong chương trình trung học phổ thông theo hướng làm tăng hứng thú học tập của học sinh

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC

Nguyễn Thị Liễn

THIẾT KẾ BÀI GIẢNG MƠN SINH HỌC
TRONG CHƯƠNG TRÌNH TRUNG HỌC PHỔ THÔNG
THEO HƯỚNG LÀM TĂNG HỨNG THÚ HỌC TẬP CỦA HỌC SINH

ĐỀ CƯƠNG LUẬN VĂN THẠC SỸ SƯ PHẠM SINH HỌC

Hà Nội - 2010


ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC

NGUYỄN THỊ LIỄN

THIẾT KẾ BÀI GIẢNG MƠN SINH HỌC
TRONG CHƯƠNG TRÌNH TRUNG HỌC PHỔ THÔNG
THEO HƯỚNG LÀM TĂNG HỨNG THÚ HỌC TẬP CỦA HỌC SINH

Chuyên ngành: Lý luận và phương pháp dạy học
(Bộ môn Sinh học)
Mã số

: 60 14 10

LUẬN VĂN THẠC SĨ SƯ PHẠM SINH HỌC

Người hướng dẫn khoa học: TS. PHẠM VĂN LẬP

Hà Nội – 2011


MỤC LỤC
Trang
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài .............................................................................................

1

2. Lịch sử nghiên cứu ...........................................................................................

2

3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu .................................................................

8

4. Mục đích, mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu ...................................................

9

5. Phạm vi nghiên cứu .........................................................................................

9

6. Mẫu khảo sát ....................................................................................................

10

7. Câu hỏi nghiên cứu ..........................................................................................

10

8. Giả thuyết khoa học của luận văn ....................................................................

10

9. Phương pháp nghiên cứu .................................................................................

10

10. Cấu trúc luận văn ...........................................................................................

10

Chương 1: CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ CƠ SỞ THỰC TIỄN CỦA VIỆC THIẾT
KẾ BÀI GIẢNG MÔN SINH HỌC TRONG CHƯƠNG TRÌNH TRUNG
HỌC PHỔ THƠNG THEO HƯỚNG LÀM TĂNG HỨNG THÚ HỌC
TẬP CỦA HỌC SINH .......................................................................................

11

1.1. Cơ sở lí luận của đề tài ..................................................................................

11

1.1.1. Lý luận chung về hứng thú và hứng thú học tập .......................................

11

1.1.2. Khái niệm hứng thú học tập .......................................................................

17

1.1.3. Khái niệm hứng thú học môn Sinh của HS THPT ....................................

19

1.2. Cơ sở thực tiễn của đề tài ..............................................................................

25

1.2.1. Mục tiêu đào tạo môn Sinh học chương trình THPT ................................

25

1.2.2. Đặc điểm sách giáo khoa mơn Sinh học trong chương trình THPT ..........

26

1.2.3. Cấu trúc nội dung chương trình Sinh học ở THPT ....................................

27

1.2.4. Kết quả điều tra về nhận thức, thái độ và nhu cầu của học sinh với môn
sinh học ................................................................................................................

28

Chương 2: THIẾT KẾ MỘT SỐ BÀI GIẢNG MÔN SINH HỌC NHẰM
NÂNG CAO HỨNG THÚ CHO NGƯỜI HỌC ..............................................

29

2.1. Căn cứ khi thiết kế bài giảng ........................................................................

29


2.2. Quy trình thiết kế bài giảng ..........................................................................

29

2.3. Quy trình thiết kế bài giảng điện tử ..............................................................

30

2.3.1. Xác định mục tiêu bài học .........................................................................

30

2.3.2. Lựa chọn kiến thức cơ bản, xác định đúng những ND trọng tâm..............

30

2.3.3. Multimedia hoá kiến thức ..........................................................................

31

2.3.4. Xây dựng các thư viện tư liệu ....................................................................

31

2.3.5. Lựa chọn ngơn ngữ hoặc các phần mềm trình diễn để xây dựng tiến
trình dạy học thơng qua các hoạt động cụ thể......................................................

32

2.3.6. Chạy thử chương trình, sửa chữa và hoàn thiện ........................................

33

2.4. Khung bài soạn .............................................................................................

33

2.5. Thiết kế một số bài giảng môn Sinh theo hướng nâng cao hứng thú cho
người học .............................................................................................................

35

2.5.1. Một số bài giảng Sinh học lớp 10 ..............................................................

35

2.5.2. Một số bài giảng lớp 11 .............................................................................

57

2.5.3. Một số bài giảng lớp 12 .............................................................................

87

Chương 3: THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM.........................................................

106

3.1. Mục đích thực nghiệm sư phạm....................................................................

106

3.2. Nội dung thực nghiệm ..................................................................................

106

3.2.1. Đo khởi điểm .............................................................................................

106

3.2.2. Thực nghiệm tác động ...............................................................................

106

3.2.3. Đo sau thực nghiệm ...................................................................................

107

3.3. Đối tượng thực nghiệm và tiến trình thực nghiệm........................................

107

3.4. Phương pháp thực nghiệm ............................................................................

107

3.4.1. Phương pháp xử lý số liệu kết quả .............................................................

107

3.4.2. Phương pháp điều tra .................................................................................

108

3.4.3.Phương pháp đo mức độ hứng thú học tập .................................................

108

3.5. Kết quả nghiên cứu .......................................................................................

111

3.5.1. Kết quả điều tra mức độ gây hứng thú của các hoạt động học tập ............

111

3.5.2. Kết quả điều tra ý kiến của các HS sau mỗi bài học ..................................

112

3.5.3. Kết quả đo khởi điểm hứng thú học môn Sinh của HS ............................

116

3.5.4. Kết quả đo hứng thú học môn Sinh của HS sau thực nghiệm tác động ....

119


3.5.5. Tổng hợp mức độ hứng thú học môn Sinh của HS trước và sau thực nghiệm .... 122
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ....................................................................

124

1. Kết luận ............................................................................................................

124

2. Khuyến nghị .....................................................................................................

124

TÀI LIỆU THAM KHẢO .................................................................................

125

PHỤ LỤC