Nâng cao chất lượng đào tạo giáo viên giảng dạy ngoại ngữ từ góc độ tâm lý học

NÀNG CAO CHAT LUONG OÀO TAO GIÀO VIÈN
GIÀNG DAY NGOAI NGQ, TLJ G Ó C DO TÀM LY HOC
TA NHAT ANH

Bó món Tarn ly - Giào due
Dai hoc Ngoqi ngù - DHQGHN
1. Dàt và'n de
"Nàng cao chat lugng dào tqo cùa giào vién gidng dqy Ngoqi
ngù". Day qua là và'n de rdng Idn va phong pbù. Bòi le viée nàng cao
chà't lugng dào tao cùa ngudi giào vién là và'n de dà làm tdn giày, mue
cùa rat nhiéu ngudi va nd se con tiép tue là de tài quan tàm cùa nhiéu
ngudi kè tu nhùng bàc phu huynh hoc sinh ed con dang d tuoi hgc
bànb dé'n nhùng ngudi giào vién, nhùng nhà quàn ly giào due... Bdi
ngudi thày giào cbinb là ngudi quyé't dinh true tiép dé'n chà't lugng dào
tao. Trinh dò va chà't lugng cùa the he tuong lai, su phàt trièn cùa xà
bòi nhanh bay chàm mdt phin phu thude vào nhùng nhà giào due - d
day cbinb là ngudi thiy. Vi trong bdi cànb cùa xà bịi bién nay thì
khdng hudng ra thè' gidi, khdng bịi nhàp nghia là khdng phàt trièn. Do
vày ma tràcb nhiem va vi tri cùa ngudi giào vién giàng day ngoai ngù
trd nèn dàc biét quan trgng. Mdt và'n de quan trgng nhu vày xùng dàng
duge trd thành mdt dién dàn de mgi ngudi quan tàm ed thè suy nghì,
trao ddi va tranh luàn. Tuy nhién dùng tu gde dd rat chù quan va edn
nhiéu han che' ngudi vié't xin ed mdt vài y kiè'n nhd bàn ve viée "Nàng
cao chat lugng dào tqo cùa giào vién gidng dqy Ngoqi ngù".
2. Thirc trang và'n de
Ngudi vié't xin bit diu phàn tìch tu hai tu "chat lugng".
- De dành già chat lugng cùa mdt san phim, ngudi ta thudng quan
207


tàm dé'n y nghia va biéu qua su dung cùa san pham dd. Chinh vi thè',

ngày nay ed rat nhiéu san pham ed nhàn biéu "2 trong 1", "3 trong 1",
hoàc "n trong 1" chinh là de tàng biéu qua su dung cùa san pham dd Tu dd tàng uy tin cùa san pham va tàc dóng dé'n tbài dd va bànb vi cùa
ngudi mua san pham.
- Tuy nhién, de dành già chat lugng mot con ngudi thì khdng dan
thuin chi là biéu qua su dung. Bdi thue té mdt san pham khi dà dùng
rdi hoàc dà hé't han su dung thì ta ed thè bd di hồc chgn lira mdt san
phàm kbàc nhung vdi con ngudi "chat lugng" d day duge ebùa dung
trong "già tri nhàn càcb" cùa hg. Do vày già tri nhàn càch cùa con
ngudi sé ed tàc dung ành hudng va in dàm mài trong tàm tri va nhàn
càch cùa nhùng ngudi ma hg giao tiép.
Va de bàn ve viée "Nàng cao chat lugng dào tqo cùa giào vién
giàng dqy Ngoqi ngù" thì tiru chung cùng chinh là bàn ve viée boàn
thién càc mat trong ciu trùc nhàn càch eùa ngudi thày giàng day
ngoai ngù.
Mot giào vién day ngoai ngù duge dành già là tòt, gidi kbòng ehi
d màt nàng lue (tri thùc, tàm biéu biét, ky thuàt day hgc, nàng lue
ngdn ngù, nàng lire giao tiép, nàng lue càm hoà...), ma con duge dành
già d mat pham chà't bao gdm nhùng pham chà't dao due vi pham chà't
y ehi (thè gidi quan kboa hgc, ly tudng dào tao thè' he tré, Idng yèu tré,
long yèu nghé...) bdi dàc dièm va yèu ciu chung ddi vdi nghé su
pham là khdng chi day chù ma edn day ngudi va nhùng yèu ciu cùa
ngudi giào vién day ngoai ngù cùng khdng nim ngoài và'n de dd. Tuy
nhién do tinh chat ngành nghé ma nd lai ed nhùng yèu càu rièng dua
trèn co sd nhùng yèu càu chung.
Trong ciu trùc nhàn càch cùa ngudi thày giào ndi chung duge ehia
làm 2 phàn (pham chà't va nàng lue). Trong nàng lue duge ehia thành
nàng lue day hgc va nàng lue giào due. Tuy nhién su phàn ehia này
cùng ehi mang tinh tuang ddi. Bdi le thue té khi tién bànb edng tàc
day hgc thì cùng dà dat mue dich giào due, nguge lai mudn giào due
thì cùng pbài dua trèn co sd day hgc. Cà pham chà't va nàng lue cùa

ngudi giào vién ndi chung va giào vién day ngoai ngù ndi rièng, là hai
thành phàn ludn quén vào nbau, ehi phdi làn nbau tao thành mdt thè
thd'ng nhit va tồn ven. Do vày cu dóng eham dé'n mdt và'n de nàng
208


lue là ed su di kèm nhùng yèu ciu eùa pham chat. Va day cùng là và'n
de ma ngudi vié't cho là miu ebdt trong viée dào tao ngudi giào vién
day ngoai ngù. Bdi le he thd'ng càc tri thùc ma ngudi giào sinh ngoai
ngù duge dào tao bao gdm nhùng tri thùc lién quan dé'n ngdn ngù ndi
chung va tri thùc cùa ngdn ngù ma sau này giào sinh sé giàng day va
nhùng kiè'n thùc ve Tàm ly - Giào due.
Tuy nhién, ed rat nhiéu sinh vién su pham ngoai ngù it coi trgng
bd mdn Tàm ly - Giào due. Phin Idn eie em déu cho là mdn phu, hgc
de ed dièm, hgc de "qua".
Nhung thue té' cho thày, bi quyé't thành edng cùa càc nhà giào
xuà't sic là bit ngudn tu mdt thù tinh càm vd cùng dàc biét: Long yèu
nghé, yèu tré, ìf tudng nghé nghiép... L.N.Tonxtoi dà ndi "De dqt
duge thành tich trong còng tàc, ngudi thày giào phdi co mot phàm
chat dò là tinh yéu. NgUdi thdy giào co tinh yéu trong cóng viée là dù
cho hg tré thành ngudi giào vién".
Va tinh yèu dd diu tién pbài bit ngudn tu viée giào due mot thè
gidi quan kboa hgc, gin chat boat ddng cùa ngudi giào vién day ngoai
ngù vdi viée xày dung dat nude va xà bdi. Vi the gidi quan vùa là
nhùng quan dièm, biéu biét, kiém nghiém, vùa là tinh càm san sde. Do
dd thè' gidi quan sé là yéu td quan trgng trong ciu trùc nhàn càch, nd
khdng nhùng quyé't dinh niém tin chinh tri ma edn quyé't dinh dé'n toàn
bd bànb vi, cùng nhu ành hudng cùa thày giào vdi hgc sinh. Hay ndi
càch kbàc toàn bd nhàn thùc, tinh càm, bànb dóng éa ngudi thày giào
déu duge soi sàng bdi thè' gidi quan. Do vày ndi ring de ed nhùng giào

vién day ngoai ngù tuong lai tòt pbài bit diu tu viée xày dung cho
nbiing giào sinh su pham ngoai ngù mot thè gidi quan gin bd chat che
vdi nhiém vu xày dung va phàt trièn dà't nude, xà bòi.
Bdi le né'u khdng ed mdt the gidi quan dùng din pbù bop ngudi
giào sinh su pham ngoai ngù khd ed thè trd thành mdt giào vién day
ngoai ngù ed chà't lugng cao duge. Vi:
+ Né'u khdng ed thè' gidi quan pbù hgp se rat khd ed duge ly tudng
dào tao thè' he tré, long yéu nghé, Idng yéu tré... nhùng nhàn td tinh
yéu dàc sic làm nèn thành edng cùa nhùng nhà giào due.
-I- ly tudng dào tao thè' he tré cùa ngudi thày giào biéu hién ra
209


ngoài bang niém say me nghé nghiép, Idng yéu tré, luong tàm nghé
nghiép, tàn tuy hy sinh vdi edng viée, tàc phong làm viée ein eù, ed
tràcb nhiém...
+ Long yéu tré duge thè hién trong tbài dd quan tàm day thién y
vi àn càn ddi vdi tré, kè cà càc em hgc kém va vd ky luàt. Ngudi thày
giào ed long yéu nghé, yéu tré lue nào cùng thè hién tinh thin giùp dd
hgc sinh bing nhùng y kiè'n hoàc bang bànb dóng thue té' cùa minh
mot càch chàn thành va giàn di.
Cd thè ndi ring, ehi ed ngudi giào vién nào mong muòn hién cà
cuge ddi minh cho su nghiép dào tao thè he tré, là'y viée hy sinh phin
diu boàn thành nhiém vu dào tao con ngudi mdi làm hanh phùc cao cà
cùa ddi minh thì ngudi dd mdi xùng dàng duge ggi là ngudi giào vién
chat lugng cao, nhùng "Ky su éa tàm hón".
Nhùng pham ehit tịt dep này se kbòng thè ed né'u nhu nhùng giào
sinh su pham ngoai ngù ed mot the gidi quan thue dung. Ngdi trèn ghé
nhà trudng su pham nhung ludn nghì ring minh khdng mudn trd thành
giào vién, vi giào vién là nghé vùa nghèo lai vùa khd, ma vdi vdn lié'ng

ngoai ngù hgc duge sé làm càc edng ty lién doanh vdi nude ngoài de
ed nhiéu tién. Va nhu vày, edng sue ;ién cùa eùa nhà nude trong viée
dào tao nhùng giào sinh này vdi mong mudn hg trd thành nhùng giào
sinh ngoai ngù tuong lai dà trd nèn tbàt làng phi. Hồc ed nhùng em
thue long kbịng mn vào nghé su ph;im nhung vi "Chuót chqy cùng
sào" nèn pbài chàp nhàn va hg trd thành nhùng giào vién bit die di, vi
ddi vdi hg giàng day cùng nhu mdt su mién eudng. Va nhu vày thì làm
sao ed su nhiét tàm, tbài dò àn ein, chu dio, long vi tha, tin yèu hgc
sinh. Cùng lim sao ed thè kboi day d hgc sinh tinh tieh cuc hgc tàp,
hùng thù, say me hgc tàp. Mot diéu dàng buon là trèn thue té, nhùng
cu nhàn ngoai ngù duge dào tao mot càch quy mị, bài bàn thì lai tu
cbịi di day va khòng it càc giào vièq ngoai ngù tai càc tinh là nhùng
ngudi chi qua dào tao ebùng ehi. Va nhu vày chat lugng day hgc - giào
due khòng thè cao né'u nhu khdng ndi là yéu kém.
Bàn ve pham chà't eùa ngudi giào vién day ngoai ngù cùng tbàt
bao la, nhung ngudi vié't xin khà't lai d day va bàn sang và'n de viée
hình thành càc nàng lue giàng day cùa giào vién day ngoai ngù. Ngoài
càc kiè'n thùc ngoai ngù va vàn hoà cùa ngdn ngù ma sau này eie giào
210


vién giàng day thi bd mdn tàm ly trong trudng dàc biét là mdn Tàm ly
hgc lùa tudi va Tàm ly hgc su pham ed vai trd cung cip eie ky nàng
giàng day va càc ky nàng nim bit vi diéu khièn tàm ly cùa bàn thàn
cùng nhu cùa ddi tugng giàng day cho càc giào vién tuong lai. Do vày,
ed thà'y mdn Tàm ly ndi chung ed y nghìa dàc biét quan trgng ddi vdi
viée hình thành càc nàng lue giàng day cho giào vién ngoai ngù. Tuy
nhién, trèn thue té tai trudng DHNN- DHQGHN dang ed su khdng càn
ddi giùa thdi gian thue hién giàng day vdi khdi lugng edng viée ma
giào vién tàm ly va sinh vién càn thue hién de ITnh bịi dù kiè'n thùc va

hình thành nhùng ky nàng, ky xào tuong ùng cùa mdn TLHLT &
TLHSP.
De dat duge chat lugng va biéu qua edng viée cao ebùng ta khdng
thè bd qua nhùng diéu kién-yè'u td ành hudng nhu: tinh chat edng viée,
dàc dièm eùa chù thè tién hành, càch thùc tién hành, càc diéu kién ve ca
sd vàt chat... va thdi gian là mot trong nhùng yéu td khdng thè coi nhe
va pbù nhàn ành hudng eùa nd dé'n ehit lugng biéu qua cùa edng viée.
Né'u dù thdi gian thi chat lugng edng viée tịt va ngugc lai, thdi gian
khdng dù thì khd ed thè dat chà't lugng nhu mong mudn.
Dd là bàn ve mdi quan he giùa thdi gian vdi chat lugng va biéu
qua eùa edng viée ndi chung, vày mdi lién he giùa thdi gian giàng day
vdi chat lugng va hiéu qua hgc tàp eùa sinh vién se ed nhùng kbàc biét
va dàc thù gì?
De nàng cao chà't lugng hgc tàp mdn TL-GD ndi chung càc giào
vién tàm ly va giào due dà khdng ngùng nghién cùu, ddi mdi càch
thùc td chùe gid hgc, càch thùc kiém tra dành già... nhàm phàt huy
cao nhà't tinh tieh cuc eùa ngudi hgc va hudng tdi mue dieh cao nhit là
giùp sinh vién hình thành nhùng ky nàng, ky xào trèn co sd càc kién
thùc TL- GD. Cùng ed nghia là giùp sinh vién ed khà nàng vàn dung
dùng, day dù va hiéu qua càc kién thùc eùa mdn TL- GD vào thue tién
cuge song va boat ddng giàng day sau này.
Trèn ca sd nhìn nhàn nhu vày ebùng ta sé thà'y de hình thành càc
ky nàng, ky xào cho sinh vién pbài tuàn theo càc bude:
1. Truyén thu tri thùc;
2. Vàn dung tri thùc, nhàm hình thành ky nàng;
211


3. Luyén tàp nhiéu lin de khà nàng vàn dung kié'n thùc dd trd
nèn thuin thue, nhuin nhuyén;

4. Khi khà nàng vàn dung dà trd nèn thuin thue, nhuin nhuyén ky
nàng sé chuyén hoà thành ky xào.
Va de thue hién duge càc bude trèn, càc tié't ly thuyé't ed vai trd
nhu là kbàu truyén thu tri thùc, eie tié't thue hành ed vai trd nhu là
kbàu vàn dung va luyén tàp de càc ky nàng va ky xào duge hình thành.
Tu dd ebùng ta thà'y né'u giào vién va sinh vién khdng ed dù thdi gian
de thue hién day dù càc bude nhu trèn sé din dé'n tinh trang:
- Giào vién pbài dàm bào dù cbuong trinh trong gidi han thdi gian
khdng pbù hgp, do vày kié'n thùc sé khdng duge dào sàu, md rdng.
- Viée truyén thu kiè'n thùc do ành hudng cùa thdi gian nèn
khdng duge dào sàu, md rdng din dé'n ành hudng tièu cuc dé'n viée
hình thành càc ky nàng, ky xào.
- Do khdng dù thdi gian, nèn khdng dù sd làn luyén tàp,do vày
càc ky nàng, ky xào khd duge hình thành.
Ngồi ra, trèn thue té viée xép sd lugng sinh vién tu 80-130 sinh
vién/ giàng dudng cho gid hgc mdn tàm ly cùng là mdt khd khan Idn
cho giào vién va sinh vién thue hién càc gid thào luàn, luyén tàp.Qua
ddng sinh vién nèn viée phàt huy tinh tieh cuc eùa sinh vién cùng nhu
viée giào vién chinh sua, hình thành càc ky nàng d sinh vién cùng rat
han che.
3. Kié'n nghj va de xuà't

Tu nhùng trinh bay nhu trèn ebùng ta thà'y dang ed su mat càn ddi
giùa sd tié't(thdi gian giàng day) vdi khdi lugng kiè'n thùc càn truyén dat
va nhùng ky nàng, ky xào càn hình thành cho sinh vién. Tu thue trang
này, ngudi vié't manh dan ed mdt sd kién nghi va de xuà't nhu sau:
- Tàng sd tié't cho mdn TLHLT & TLHSP tu 45 tié't lén thành
60 tié't;
- Sd sinh vién cho mdi gid hgc Tàm ly tdt nhà't là tu 30-40 sinh
vién/ giàng dudng de thuàn tién cho viée hgc theo nhdm, hoàc thào

luàn hay xemina.
- Ngoài dgt thue tàp su pham, tao diéu kién cho sinh vién duge
212


xudng càc trudng phd thdng nhiéu han de sinh vién ed thè ddi chiè'u
càc kiè'n thùc duge hgc vdi thue tién eudc sd'ng,nhàm giùp cho qua
trinh hình thành ky nàng, ky xào trd nèn gin gùi, de dàng han.
Tài lièu tham khào
- Càc vàn de ve dành già giào due. Bd giào due va dào tao. Du àn
Viét-Bi, HN 2000.
- Giào due dai hgc chat lugng va dành già. Nxb. DHQGHN, HN
2005.
- Le Vàn Hdng (ddng tàc già). Tàm ly hgc lùa tuoi va Tàm ly hgc
suphqm. Nxb. DHQGHN, HN 2001.
- Nghiém Xuàn Nùng (Bién dich). Trac nghiém va do ludng ca
bàn trong gido due. Bd Giào due va Dào tao. Vu Dai hgc, HN
1995.
- PGS. Tran Trgng Tbuy. Khoa hgc chàn dodn Tàm ly. Vién Khoa
hgcgiiodue, HN 1998.
- Thorndike & Hagen. Do ludng va dành gid trong tàm ly va giào
due. DHNN- DHQGHN.
- Trin Hiru Luyén. Mot so và'n de trong nghién cùu phuang phdp
dqy hgc de dào tao càn bó ngoqi ngù phue vu su nghiép cóng
nghiép hồ, hién dqi hồ dàt nude. (Bio ciị de din Hdi nghi
NCKH ve phuang phàp nghién ciiu khoa hgc bd mdn theo tinh
thin ddi mdi day hgc). 1998.

213