1. Phần mở đầu
1.1.Lý do chọn đề tài, sáng kiến, giải pháp
Đất nước ta đang chuyển sang một giai đoạn mới, giai đoạn cơng nghiệp
hóa – hiện đại hóa, làm cho dân giàu, nước mạnh, xây dựng một xã hội cơng
bằng và văn minh. Nghị quyết Hội nghị lần thứ IV Ban chấp hành Trung ương
Đảng khóa VII đã nêu “ Con người phát triển cao về trí tuệ, cường tráng về thể
chất, phong phú về tinh thần, trong sáng về đạo đức là động lực của sự nghiệp
xây dựng xã hội mới, đồng thời là mục tiêu của chủ nghĩa xã hội”. Vấn đề vị trí
của giáo dục Mầm non trong chiến lược “Phát triển nguồn lực con người” đã và
đang được Đảng và Nhà nước ta rất quan tâm. Vậy sự phát triển thể lực của trẻ
em ở lứa tuổi mầm non hiện nay như thế nào?
Chúng ta đều biết tầm vóc của đứa trẻ lớn lên hàng ngày bởi vì cơ thể trẻ em
là cơ thể đang lớn, đang phát triển khơng ngừng theo từng giai đoạn. Sự phát
triển thể chất của trẻ được đánh giá dựa vào một số chỉ số thơng thường như:
Cân nặng, chiều cao, vịng ngực, vịng đầu và tỉ lệ các phần của cơ thể.
Xuất phát từ những đặc điểm cơ thể trẻ ln phát triển tn theo những quy
luật cơ bản của sinh học, trình tự và tốc độ phát triển phụ thuộc vào những yếu
tố như di truyền, mơi trường sống và đặc biệt là phương pháp ni dưỡng, chế
độ sinh hoạt và rèn luyện thân thể một cách có ý thức.
Trong vài thập kỉ và đặc biệt là trong những năm gần đây, cùng với sự
chuyển biến mọi mặt của xã hội và đặc biệt là sự phát triển mạnh mẽ về kinh
tế xã hội trẻ em đã có điều kiện được chăm sóc tốt hơn dẫn đến tình trạng
thừa cân, béo phì rất nhiều. Trên thực tế có nhiều yếu tố ảnh hưởng khơng tốt
đến sự phát triển thể chất của trẻ như kinh tế, xã hội, chất lượng mơi trường
sống song yếu tố chính vẫn là hình thức tổ chức giáo dục thể chất cho trẻ.
Khơng thể tự nhiên mà có được những con người phát triển tồn diện về tinh
thần và thể chất. Đó chỉ có thể là kết quả do ảnh hưởng của điều kiện xã hội
nhất định, trong đó có giáo dục nói chung và giáo dục thể chất nói riêng có vai
trị đặc biệt.
Vì thế việc tìm hiểu cách tổ chức các hình thức giáo dục thể chất cho trẻ để
từ đó tìm ra một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng giáo dục thể chất cho
trẻ là một việc làm rất quan trọng trong việc chăm sóc, bảo vệ sức khỏe của
trẻ.
Từ những vấn đề nêu trên, là một giáo viên mầm non lại là giáo viên dạy ở
trường mầm non nơng thơn, vấn đề đặt ra hiện nay đối với tơi là cách tổ chức
các hình thức giáo dục thể chất cho trẻ 4 – 5 tuổi ở trường mầm non ra sao? Vì
thế tơi đã mạnh dạn chọn đề tài “ Một số giải pháp nâng cao chất lượng giáo
dục phát triển vận động cho trẻ 4 – 5 tuổi ở trường mầm non” làm đề tài nghiên
cứu.
1.2. Điểm mới của đề tài, sáng kiến, giải pháp
Theo chương trình giáo dục mầm non hiện nay, giáo dục thể chất nhằm
giúp
trẻ có một thể lực tốt, cân đối, hài hịa, khỏe mạnh, cân nặng và chiều cao phát
1
triển bình thường theo lứa tuổi, thực hiện được các vận động cơ bản một cách
vững
vàng, đúng tư thế. Có khả năng phối hợp các giác quan và vận động nhịp nhàng,
biết định hướng trong khơng gian. Có kĩ năng trong một số hoạt động cần sự
khéo
léo của đơi bàn tay…Vì vậy việc giúp trẻ 4 5 tuổi phát triển tốt về thể chất là
một
vấn đề quan trọng trong tồn xã hội hiện nay. Chính vì thế mà tơi đã mạnh dạn
đưa đề tài “Một số giải pháp nâng cao chất lượng giáo dục phát triển thể chất
cho trẻ 4 5 tuổi” vào để nghiên cứu, áp dụng cho lớp, trường tơi đang cơng tác.
Hệ thống các giải pháp tơi đưa ra sau đây nó mang tính thực thi cao, phù hợp
với điều kiện cơ sở vật chất, đặc thù vùng miền, phù hợp với đặc điểm tâm
sinh
lý
của trẻ 4 5 tuổi, phù hợp với nội dung chương trình chăm sóc giáo dục trẻ trong
giai đoạn hiện nay.
2. Phần nội dung
2.1. Thực trạng của vấn đề mà đề tài, sáng kiến, giải pháp cần giai quyết
Bản thân tơi ln xác định rõ mục tiêu muốn cho trẻ phát triển tồn diện về
mọi mặt: Đức – Trí – Thể Mĩ – Lao động là phải dạy tốt các bộ mơn trong
Chương trình Giáo dục mầm non đặc biệt trong q trình giáo dục thể chất cho
trẻ tuổi mẫu giáo, nhiệm vụ đặt ra hàng đầu cho chúng ta là hồn thiện kĩ năng
vận động cơ bản như: đi, chạy, nhảy, bị, trườn, trèo, tung, bắt, ném và phát
triển các tố chất vận động như: nhanh nhẹn, mạnh dạn, bền bỉ và khéo léo.
Năm học 2019 2020 tơi được phân cơng dạy lớp mẫu giáo 4 5 tuổi, qua
thời gian nghiên cứu đề tài, bản thân tơi gặp một số thuận lợi và khó khăn sau:
2.1.1. Thuận lợi
Được sự quan tâm của Phịng giáo dục, hàng năm đã tổ chức bồi dưỡng chun
mơn nghiệp vụ về chun đề Phát triển vận động cho cán bộ, giáo viên.
Thường xun được tham dự các buổi sinh hoạt chun mơn liên trường để
trao đổi kinh nghiệm, học hỏi lẫn nhau.
Dự giờ đồng nghiệp để trau dồi kiến thức, kỹ năng tổ chức các hoạt động phát
triển thể chất cho trẻ
Được sự giúp đỡ nhiệt tình của Ban giám hiệu nhà trường, UBND xã
Trường lớp sạch sẽ, thống mát, đủ diện tích cho trẻ hoạt động
Một số phụ huynh có ý thức trách nhiệm, quan tâm đến việc học tập, sức
khỏe của con em mình, phối hợp thường xuyên với giáo viên.
Các giáo viên trong trường ln quan tâm, giúp đỡ lẫn nhau.
Lớp có 2 cơ đều có trình độ trên chuẩn, có tinh thần trách nhiệm trong cơng
việc, u nghề, mến trẻ.
2.1.2. Khó khăn
Cơ sở vật chất cịn nghèo nàn, đồ dùng đồ chơi chưa đủ cho việc phát triển
thể chất của trẻ
2
Đa số trẻ là con nơng dân nên phụ huynh nhận thức chưa cao trong việc phát
triển thể chất cho trẻ. Đặc biệt là chế độ dinh dưỡng trong các bửa ăn ở nhà
của
trẻ
chưa cao, điều đó cũng ảnh hưởng rất lớn đến thể lực của trẻ.
Bản thân năm học 2019 – 2020 mới dạy trẻ mẫu giáo 45 tuổi nên chưa hiểu
hết được đặc điểm tâm sinh lý, khả năng tiếp thu kiến thức của trẻ ở lứa tuổi
này.
Trình độ nhận thức, tiếp thu của trẻ cịn hạn chế, khơng đồng đều.
Với những thuận lợi và khó khăn trên, bản thân tơi đã khơng ngại khó khăn, nổ
lực, cố gắng học hỏi để tìm ra các giải pháp nâng cao chất lượng giáo dục phát
triển vận động cho trẻ lớp mình phụ trách.
2.1.3. Khảo sát thực trạng
Vào đầu năm học tơi đã tiến hành khảo sát khả năng vận động của trẻ và
cân đo trẻ lớp tơi phụ trách
* Về khả năng vận động:
Nội dung
khảo sát
Đi, chạy
Bị, trườn,
trèo
Tung, ném,
bắt
Bật, nhảy
Tốt
Khá
Trung bình
Yếu
6/28=21,4%
5/28=17,8%
6/28=21,4%
7/28=25%
7/28=25%
8/28=28,5%
9/28= 32,1%
8/28=28,5%
6/28=21,4%
5/28=17,8%
7/28=25%
10/28=35,7%
6/28=21,4%
5/28=17,8%
7/28=25%
10/28=35,7%
* Về cân nặng:
Phát triển bình thường Suy dinh dưỡng
vừa
Cân nặng 25/28=89,2%
3/28=10,8%
* Về chiều cao:
Phát triển bình thường
Thấp cịi độ 1
Chiều
24/28=85,7%
4/28=14,3%
cao
Suy dinh dưỡng nặng
0
Thấp cịi độ 2
0
Qua kết quả trên, bản thân tơi nhận thấy khả năng vận động và tình hình sức
khỏe trên trẻ của lớp tơi cịn thấp so với mặt bằng chung của tồn Huyện.
Mặc dù gặp nhiều khó khăn, song với lịng u nghề mến trẻ tơi đã tìm tịi
một số biện pháp tối ưu, thu hút lơi cuốn trẻ tham gia vào các hoạt động một
cách
tích cực và có hiệu quả.
2.2.Nội dung đề tài, sáng kiến, giải pháp
3
Dựa vào mục tiêu giáo dục mầm non nói chung và u cầu cần đạt trẻ độ
tuổi mẫu giáo lớn nói riêng về nhận thức, trí tuệ, ngơn ngữ và đặc biệt là thể
lực và các nhu cầu của trẻ để từ đó tìm hiểu và đưa ra “ Một số giải pháp nâng
cao chất lượng giáo dục vận động cho trẻ 4 – 5 tuổi”. Đây là một việc cần thiết
vì nó mang lại cho đứa trẻ niềm vui, sự tự tin, mạnh dạn và có một sức khỏe tốt
tham gia vào các hoạt động trong gia đình, trong lớp học và ngồi xã hội. Từ đó,
tơi đã đưa ra một số giải pháp sau:
Giải pháp 1: Lập kế hoạch giáo dục phát triển vận động
Ngay từ đầu năm tơi đã căn cứ vào kế hoạch giáo dục của nhà trường, căn
cứ vào mục tiêu đặt ra trong Chương trình giáo dục mầm non, căn cứ vào độ
tuổi và khả năng của trẻ, căn cứ vào tình hình thực tế của lớp, tơi đã lựa chọn
nội dung giáo dục phù hợp, cụ thể theo hướng phát huy tính tích cực của trẻ,
phù hợp với điều kiện của địa phương. Từ nội dung giáo dục đó tơi đã cụ thể
hóa thành các vận động cụ thể trong từng giờ giáo dục phát triển vận động cho
trẻ theo ngun tắc hệ thống, liên tục và có sự phối hợp giữa các vận động, theo
mức độ tăng dần độ khó, đồng thời phù hợp với từng chủ đề, phù hợp với chế
độ sinh hoạt của trường .
Ví dụ: Chủ đề: Bản thân
Thời gian thực hiện: Từ 26/914/10/2019
I. Mục tiêu chủ đề
1. Phát triển thể chất:
Giúp trẻ phát triển cơ và hơ hấp, đi thay đổi tốc độ theo hiệu lệnh.
Trẻ biết tập luyện một số thói quen tốt về giữ gìn sức khỏe như: tập các động
tác thể dục sáng, ăn ngủ đúng giờ đủ giấc.
Dạy trẻ biết ăn đa dạng các món ăn khác nhau để có sức khỏe tốt.
Biết phối hợp cơ chân, cơ tay và tồn thân để thực hiện các vận động bị bằng
bàn tay bàn chân 45m, tung và bắt bóng bằng hai tay, bị bằng bàn tay bàn chân,
tung và bắt bóng bằng hai tay.
Dạy trẻ biết ăn đa dạng các món ăn khác nhau để có sức khỏe tốt.
Chủ đề: Cơ thể tơi
Thời gian thực hiện từ 03 07/10/2019
Thể dục sáng: Chạy thay đổi tốc độ theo hiệu lệnh.
Hơ hấp 2, Tay vai 4, Bụng lườn 3, Chân 1, Bật 1
Hoạt động học: PTTC “Tung và bắt bóng bằng hai tay”, TC: Cáo và thỏ
Hoạt động ngồi trời: Chủ đích “Ơn đi nối bàn chân tiến lùi”
TCVĐ: Bịt mắt bắt dê.
Sinh hoạt chiều: HD trẻ chơi trị chơi có luật “Lùa vịt về chuồng”
Giải pháp 2: Tạo mơi trường vận động cho trẻ
Như chúng ta đã biết, hiện nay xu hướng của giáo dục mầm non dựa trên
việc thiết kế mơi trường cho trẻ tự học, tự khám phá một cách chủ động tích
cực là một việc làm khơng thể thiếu nhằm thỏa mãn nhu cầu sinh học của trẻ,
giúp trẻ phát triển tồn diện.
4
Mơi trường ln đặt cho trẻ những thử thách, tìm tịi, khám phá trong các hình
thức hoạt động phát triển vận động hấp dẫn, lơi cuốn trẻ tích cực, hứng thú
tham gia vận động một cách tự nguyện và tự giác. Mơi trường cần cung cấp cho
trẻ em nhiều cơ hội để thực hiện các hoạt động phát triển vận động phù hợp.
Mơi trường kích thích nhu cầu trải nghiệm và thử thách khả năng vận động của
trẻ. Vậy làm thế nào để giáo viên kích thích trẻ tích cực vận động hiệu quả?
Ngay từ đầu năm học tơi đã sắp xếp, bố trí lớp học theo một định hướng, cụ
thể: Xây dựng các góc hoạt động phù hợp với chủ đề, sắp xếp bố trí các góc
một cách khoa học dưới dạng mở, các giá để đồ dùng cho trẻ hoạt động đều
được sắp xếp hợp lý, có ký hiệu và quy định rõ ràng cho trẻ dễ lấy, dễ cất. Khi
đến giờ hoạt động thể chất, trị chơi vận động hay hoạt động ngồi trời trẻ có
thể dễ dàng lấy những đồ dùng theo u cầu của cơ giáo. Những đồ dùng vận
động cồng kềnh, nặng như đích ném xa, cột ném bóng, thang leo... tơi sắp xếp
riêng một góc để đảm bảo an tồn cho trẻ trong hoạt động, những đồ dùng có
tính năng giống nhau như túi cát, bóng hay vịng, gậy tơi sắp xếp cùng nhau để
trẻ dễ lấy, dễ cất.
Tơi trang trí lớp bằng những hình ảnh vận động từ tranh ảnh hoặc xốp lên
các mảng tường trong lớp học, ngồi hành lang, từ những hình ảnh đó trẻ có thể
dễ dàng thực hiện các vận động đúng quy trình mà khơng cần có giáo viên ở bên
cạnh hướng dẫn. Như vậy trẻ có thể tham gia vận động khi nào trẻ muốn như
khi được bố mẹ đưa đến lớp, những giờ hoạt động ngồi trời hoặc khi được bố
mẹ đón về. Khi xây dựng góc vận động tơi nhận thấy trẻ lớp tơi tiến bộ nhiều
hơn, trẻ tham gia các vận động tích cực và tự nhiên hơn, đồng thời phụ huynh
lớp tơi thấy được tầm quan trọng của phát triển thể chất cho trẻ, họ quan tâm
hơn đến vận động của con mình, xem con mình thực hiện vận động này như thế
nào, thực hiện được đến đâu...
Bên cạnh đó mơi trường ngồi lớp học là yếu tố khơng thể thiếu được, để
có được mơi trường ngồi lớp học phù hợp tơi đã chủ động đề xuất với ban giáo
hiệu nhà trường bố trí 56 loại đồ chơi ngồi trời phù hợp với sân trường, tạo
khoảng khơng gian, vị trí chơi, tập luyện cho trẻ thoải mái, đặc biệt đảm bảo an
tồn cho trẻ. Tuỳ theo vị trí mỗi loại đồ chơi tơi đều tận dụng các loại nệm
mỏng đã cũ đặt vào vị trí phù hợp để khỏi bị trầy xước khi trẻ chơi, ví dụ như:
cầu trượt, thang leo,..thường xun kiểm tra trước khi trẻ luyện tập. Ngồi ra,
tuỳ theo thời tiết trong ngày tơi có thể cho trẻ lao động, vệ sinh, chăm sóc vườn
hoa, đây cũng là một hoạt động giúp trẻ phát triển thể lực qua đó giúp cho trẻ
biết u thiên nhiên, u lao động.
Giải pháp 3: Tổ chức hoạt động phát triển thể chất cho trẻ.
Tổ chức hoạt động giáo dục thể chất cho trẻ là nội dung thiết yếu trong
q trình phát triển vận động cho trẻ mầm non, vì vậy khi lựa chọn nội dung
giáo dục phát triển vận động cho trẻ tơi cần theo các ngun tắc:
Bám sát chương trình giáo dục mầm non hiện hành để lựa chọn nội dung,
mục tiêu phù hợp độ tuổi.
5
Đảm bảo tính liên tục và tính hệ thống, tính cá biệt. Sự kết hợp hợp lý giữa
các vận động có tính chất động và tĩnh, phù hợp với điều kiện thực tế của
trường, lớp và địa phương. Như chúng ta đã biết qua tài liệu “Giáo dục phát
triển vận động cho trẻ trong trường mầm non” có 9 hình thức:
“Giờ thể dục, thể dục sáng, phút thể dục, trị chơi vận động, dạo chơi
ngồi trời, tuần lễ sức khoẻ ở trường mầm non, ngày hội thể dục, thể thao ở
trường mầm non, bài tập phát triển vận động cá nhân, các hoạt động nhằm
giáo dục phát triển cử động của bàn tay, ngón tay phối hợp vận động tay, mắt
và kỹ năng phối hợp sử dụng các đồ dùng dụng cụ”
Để đạt được những kỹ năng kỹ xảo vận động có mục đích và hình thành
những kỹ năng vận động đúng thì giờ thể dục được coi là hình thức cơ bản để
tổ chức hoạt động giáo dục phát triển vận động cho trẻ.
Ở mỗi hình thức tuỳ theo từng nội dung bài dạy mà tơi có thể lựa chọn
phương pháp đồ dùng dụng cụ luyện tập khác nhau.
* Khi tổ chức một tiết thể dục: Bám vào kế hoạch năm, trước hết tơi
phải lựa chọn nội dung bài dạy, sau đó xác định mục tiêu cần đạt sau bài dạy.
* “Giờ thể dục” gồm có 3 phần: Khởi động, trọng động và hồi tĩnh, mỗi
phần đều giải quyết một nhiệm vụ nhất định, mỗi phần có tác dụng và hỗ trợ
lẫn nhau và hồn thiện cho nhau, để trẻ hứng thú hơn giữa các phần tơi cho trẻ
thực hiện phần chuyển tiếp nhẹ nhàng như trị chơi nhỏ “Chng reo ở đâu?”
“Bạn ở phía nào của con” hay trị chơi “Tiếng gọi của ai?”. Ngồi ra, tuỳ theo
mỗi phần tơi có thể kết hợp nhũng bài hát, bản nhạc cho trẻ thêm thoải mái,
hứng thú trong khi luyện tập.
Ví dụ: Chủ đề: Gia đình
Phần khởi động: Kết hợp bài hát “Cả nhà thương nhau”
Phần hồi tĩnh: Cho trẻ đi nhẹ nhàng kết hợp những tiếng nhạc du dương
của lời ru, tiếng hát về gia đình.
Đặc biệt trong giờ học tơi dùng một loại tín hiệu thống nhất để khỏi ảnh
hưởng đến sự chú ý của trẻ, bên cạnh đó tơi ln sử dụng khẩu lệnh, mệnh
lệnh như: “Nghiêm”, “Nghỉ”, “Đi”, “Chạy”, “Dừng lại”, mệnh lệnh, khẩu lệnh
rõ ràng, dứt khốt và lơi cuốn sự tập trung chú ý của trẻ. Trong q trình trẻ tập
luyện tuỳ theo đối tượng cháu tơi có thể nâng cao dần u cầu của hoạt động,
tuỳ theo từng chủ đề tơi lựa chọn các bài hát phù hợp.
Ví dụ:
1. Hoạt động 1: Ổn định tổ chức, gây hứng thú, giới thiệu bài
Cơ và trẻ hát bài “ Vui đến trường”
Cơ và các con vừa hát bài hát gì?
Đến trường các con thấy có vui khơng?
Đến trường các con được cơ giáo dạy những gì?
Đúng rồi, đến trường các con được cơ dạy rất nhiều hoạt động như hát, múa,
đọc thơ...và hơm nay đến với lớp mình cơ sẽ tổ chức chương trình “ Bé khỏe, bé
khéo”, các con đã sẵn sàng tham gia chương trình này chưa?
2. Hoạt động 2: Nội dung
6
2.1. Khởi động:
Mở đầu chương trình là màn diễu hành của 2 đội “ Đội tím và đội vàng”
Cơ cho trẻ làm đồn tàu đi các kiểu chân theo nhạc bài hát “ Đi tàu lửa”.
+ Tàu đi thường ( Trẻ đi bình thường)
+ Tàu lên dốc ( Trẻ đi mũi bàn chân, 2 tay đưa cao)
+ Tàu xuống dốc ( Trẻ đi gót chân, 2 tay dang ngang)
+ Tàu vào cua ( Trẻ đi bằng mép ngồi bàn chân, 2 tay chống hơng)
+ Tàu chạy chậm, chạy nhanh ( Trẻ nhấc cao đùi 2 tay chống hơng)
+ Tàu về ga ( trẻ đi thường về đội hình 2 hàng dọc
Cho trẻ điểm số 1,2...
Trẻ chuyển đội hình từ 2 hàng dọc thành đội hình 4 hàng dọc.
2.2. Trọng động:
a. Bài tập phát triển chung ( màn đồng diễn – tập theo bài hát “ Nắng sớm” )
TV2: Hai tay đưa ra trước, sang ngang (2lx4n)
BL5: Quay người sang 2 bên ( 3lx4n)
C1: Khuỵu gối ( 2lx4n)
b. Vận động cơ bản:
Kết thúc phần đồng diễn cơ thấy cả 2 đội đều tập đều và đẹp, cơ khen tất cả
các con nào!
Bây giờ là phần thi “ Tài năng”
Cho trẻ chuyển đội hình thành 2 hàng ngang quay mặt vào nhau:
X x x x x x x x x
X x x x x x x x x
Các con cùng nhìn xem cơ có cái gì đây? ( Cơ xếp các cột mốc và cho trẻ đếm)
Trong phần trổ tài các bé sẽ “Bị dích dắc qua 5 điểm” bằng bàn tay bàn chân,
khi bị các bé nhớ phải bị dích dắc qua lần lượt các cột mốc khơng bỏ qua cột
mốc nào và khi bị phải phối hợp chân nọ tay kia, mắt nhìn thẳng và bị thật
khéo léo để khơng chạm vào các cột mốc. Bé nào thực hiện đúng sẽ giành chiến
thắng!
Cơ thực hiện mẫu lần 1: Khơng phân tích
Cơ thực hiện mẫu lần 2: Phân tích rõ từng động tác:
Tư thế chuẩn bị: Cơ cúi người xuống 2 tay và 2 đầu gối chạm đất sau vật xuất
phát, mắt nhìn thẳng. Khi có hiệu lệnh “Bị”, cơ bị phối hợp chân nọ tay kia, khi
bị mắt ln nhìn thẳng, quan sát cột mốc và khéo léo bị qua các cột mốc mà
7
khơng chạm người vào cột, cơ bị dích dắc lần lượt qua các cột mốc khơng bỏ
qua cột mốc nào. Khi bị hết qua các cột mốc cơ đứng dậy đi về đứng cuối hàng.
Cơ mời 1 2 trẻ lên làm mẫu.
Cho trẻ thi đua 2 tổ cùng thực hiện, mỗi lần 2 trẻ. Trong q trình trẻ thực
hiện cơ quan sát, sửa sai cho trẻ
Lần 2 cho trẻ thi đua giữa 2 đội, cơ bao qt và động viên, cổ vũ trẻ thực hiện.
c. Trị chơi vân động: Đội nào nhanh
Luật chơi : Trẻ phải chạy nhanh nhặt bóng và kẹp bóng vào giữa hai chân, bật
nhanh về bỏ vào rổ của mình quả bóng nào bị rơi giữa chừng sẽ khơng được
tính. Sau thời gian là một bản nhạc đội nào mang về được nhiều bóng đội đó sẽ
chiến thắng.
Cách chơi : Chia trẻ làm 3 đội mỗi đội có một rá nhựa để cách khoảng 3 met
khi có hiệu lệnh bắt đầu mỗi đội cử một bạn chạy lên chỗ có bóng nhặt bóng
kẹp vào giữa 2 chân và bật nhanh về bỏ vào rổ của mình, sau đó đi về cuối hàng
bạn tiếp theo tiếp tục chạy lên nhặt bóng và kẹp vào 2 chân bật về bỏ vào rá
của đội mình.
Cho trẻ chơi 2 3 lần.
2.3. Hồi tĩnh:
Cho trẻ vừa đi vừa hít thở nhẹ nhàng trên nền nhạc.
Như vậy, trong một giờ thể dục, để đạt được kết quả giáo viên phải biết
kết hợp nhiều yếu tố để tổ chức cho trẻ tham gia hoạt động có hiệu quả.
Giải pháp 4: Phát triển thể chất cho trẻ thơng qua các hoạt động khác
Nhiệm vụ phát triển vận động cho trẻ khơng chỉ trên tiết học mà cịn
được tổ chức thơng qua các hoạt động trong ngày. Ví dụ: khi tổ chức các mơn
học khác như vẽ, cắt, xé hoặc đọc thơ, kể chuyện hoặc cho trẻ khám phá mơi
trường xung quanh, để giảm bớt sự căng thẳng, mệt mỏi của trẻ tơi đã cho trẻ
vận động “phút thể dục” theo bài:
Dừng bút, dừng bút
Nghỉ tay nghỉ tay
Thể dục thế này
Là hết mệt mỏi
Hay: Cho trẻ xoay cổ tay, nghiêng người về hai bên theo nhịp đếm của cơ. Bên
cạnh đó, dưới mọi hình thức và bằng nhiều cách tơi có thể tổ chức “Trị chơi
vận động” để gây hứng thú cho trẻ, có thể cho trẻ tạo dáng, bắt chước hành
động hoặc tiếng của các con vật.
Ví dụ: Khi tổ chức cho trẻ tìm hiểu một số con vật , phần cuối hoạt động,
tơi tổ chức cho trẻ chơi trị chơi “Tạo dáng”. Có thể cho trẻ đi theo một bản
nhạc và cơ u cầu trẻ tạo dáng các con vật theo u cầu của cơ hoặc trị chơi
“Ai nhanh nhất”. Với hình thức này vừa tạo cho trẻ khơng khí thoải mái, vui vẽ
sau hoạt động nhưng cũng thơng qua đó cơ thể trẻ được chuyển trạng thái từ
tỉnh sang động. Có thể tổ chức trị chơi vào nhiều thời điểm trong ngày như khi
đón, trả trẻ, hoặc các hoạt động ngồi trời. Như vậy “Trị chơi vận động” có
8
ảnh hưởng tích cực đến các hoạt động của các cơ quan trong cơ thể trẻ đặc
biệt là thơng qua đó để hồn thiện các kỹ năng, kỹ xảo vận động. Khi tham gia
trị chơi, trẻ tích cực chủ động, sáng tạo vì thế “Trị chơi vận động” cịn là
phương tiện giáo dục tồn diện cho trẻ.
Việc tổ chức cho trẻ tập “Thể dục sáng” thường xun giúp trẻ hít thở
sâu, điều hồ nhịp thở, tăng cường q trình trao đổi chất và tuần hồn trong cơ
thể, nó hỗ trợ cho các hoạt động trong ngày của trẻ thêm nhịp nhàng, nhanh
nhẹn.
Khi tổ chức cho trẻ tập thể dục sáng, tơi thường chú ý những điểm sau:
Đảm bảo sân bãi an tồn cho trẻ.
Đảm bảo 3 phần như một giờ thể dục.
Các động tác thể dục trẻ phải được làm quen trước đó, các động tác lựa
chọn phải tác động lên các nhóm cơ chính của cơ thể và hệ hơ hấp.
Các động tác luyện tập phải thực hiện theo thứ tự các bộ phận trên cơ
thể (hơ hấp – tay vai – lưng, bụng, lườn – chân).
Tổ chức cho trẻ tập theo nhạc các bài hát “Nhà mình rất vui”, “Nắng
sớm”…, để thêm phần hứng thú, hấp dẫn tơi cho trẻ tập với cờ, nơ, vịng, gậy
thể dục.
Là hoạt động có vai trị quan trọng trong sự phát triển vận động cho trẻ.
Tham gia vào hoạt động ngồi trời tạo điều kiện tối ưu cho sự phát triển tồn
diện của trẻ. Tơi thường xun cho trẻ “dạo chơi ngồi trời”, cho trẻ chơi với
các loại bóng, dải lụa, ruy băng và các dụng cụ khác.
Ngồi ra, “hoạt động phát triển vận động cá nhân” của trẻ cũng có vai
trị quan trọng trong việc phát triển vận động và tinh thần cho trẻ. Hằng ngày,
tơi giành thời gian cho trẻ tự do vận động chạy, nhảy, tham gia các trị chơi với
đồ chơi có sẵn trong sân, dụng cụ thể dục hoặc tham gia các trị chơi vận động,
dân gian đơn giản, lao động chăm sóc sân vườn, vệ sinh đồ chơi trong sân.
Có thể cho trẻ xem sách, xem tranh, xem phim về các hoạt động thể dục
thể thao, tổ chức các “trị chơi vận động” quen thuộc như “Bịt mắt bắt dê”,
“Nhảy tiếp sức”…, chơi vận động tự do, đưa ra các bài tập trẻ đã được làm
quen để nhằm củng cố các kỹ năng, kỹ xảo vận động cho trẻ.
Để tạo điều kiện cho trẻ được vui chơi thoải mái, tơi thường kết hợp
giữa 2 cơ trong một lớp để tổ chức “Tuần lễ sức khoẻ” cho trẻ, để làm tốt
điều này, tơi xây dựng kế hoạc rõ ràng trong một tuần tránh lặp đi lặp lại các
vận động.
Ví dụ:
Thứ 2: Buổi sáng: Trang trí lớp học, tổ chức tiết học theo chủ đề “Tham quan
miền đất sức khỏe”, cho trẻ chơi các trị chơi củng cố kỹ năng vệ sinh cá nhân.
Lao động nhặt lá, nhổ cỏ vườn trường, chơi trị chơi “Bịt mắt bắt dê”
Buổi chiều: Thi vẽ tranh về những hiểu biết của trẻ về vệ sinh cá
nhân.
Thứ 3: Buổi sáng: Tổ chức các bài tập thể lực và chơi các trị chơi trẻ thích
+ Dạo chơi buổi sáng: Chơi trị chơi vận động: “Chuyền bóng qua đầu”.
9
Buổi chiều: Cho trẻ xem các tranh ảnh thi đấu của các vận độngviên,
Thứ 4: Buổi sáng: Trị chuyện về chăm sóc sức khoẻ cá nhân.
+ Dạo chơi buổi sáng: Chơi trị chơi: “Chạy đuổi và làm theo cơ”
Buổi chiều: Xem tivi các tiết mục uốn dẻo.
Thứ 5: Buổi sáng: Tổ chức trị chơi: “Cháu thích làm vận động nào?”
+ Dạo chơi buổi sáng: Trị chơi “Kéo co”
Buổi chiều: Cho trẻ chơi trị chơi dân gian trẻ thích.
Thứ 6: Buổi sáng: Gặp gỡ mời phụ huynh đến dự hoạt động của trẻ.
Buổi chiều: Trị chơi giải trí “Những vận động viên vui vẽ”
Như vậy, tổ chức “Tuần lễ sức khoẻ” một cách khoa học sẽ giúp cho
trẻ cũng cố được các kỹ năng vận động nhưng rất thoải mái, nhẹ nhàng.Ngồi
ra, việc cho trẻ tham gia “Ngày hội sức khoẻ” ở cấp trường giúp cho trẻ tham
gia trực tiếp vào hoạt động thể dục thể thao, tạo khơng khí thi đua rèn luyện
giữa các lớp, giữa các cá nhân với nhau, qua đó thúc đẩy hoạt động tập thể, phát
triển ở trẻ tính linh hoạt, mạnh dạn.
Tóm lại, việc phối kết hợp các mơn học, các phương pháp tổ chức trong
q trình giáo dục phát triển vận động cho trẻ là vấn đề rất quan trọng tạo cho
trẻ hứng thú trong hoạt động nhằm đạt được mục đích u cầu đưa ra của giáo
viên.
Giải pháp 5: Chuẩn bị đồ dùng trước khi tổ chức hoạt động
Một điều tơi cảm thấy rất tâm đắc trong năm học mà tơi đã làm tốt đó là:
Chuẩn bị tốt mơi trường trước khi tỏ chức các hoạt động vận động cho trẻ cả
trong và ngồi tiết học.
Đối với giáo viên mầm non việc chuẩn bị đồ dùng, đồ chơi, học liệu cho
các hoạt động của trẻ thường mất rất nhiều thời gian và cơng sức, đặc biệt là
việc chuẩn bị đồ dùng để tổ chức hoạt động vận động cho trẻ. Trước mỗi tiết
học tơi dành nhiều thời gian suy nghĩ xem mình cần chuẩn bị đồ dùng gì, làm
thế nào để khơng mất nhiều thời gian chuẩn bị đồ dùng có hiệu quả, sáng tạo,
đảm bảo thẩm mỹ, thu hút trẻ. Với các tiết học phát triển thể chất như “ Bật xa
40 – 50cm”, “ Bật chụm chân, tách chân qua 7 ơ”...thơng thường giáo viên sẽ vẽ
sơ đồ cho trẻ tập lên sàn nhà hoặc dán đề can lên sân để đánh dấu vị trí tập cho
trẻ. Cách làm đó vừa mất thời gian, tốn đồ dùng mà khơng đảm bảo thẫm mỹ
cho sàn nhà hoặc sân trường. Tơi đã tận dụng những thảm nhựa trải sàn nhà đã
qua sử dụng cắt thành từng tấm 1mx3m và dán đè can sơ đồ tập lên thảm. Như
vậy tơi có thể linh động thay đổi vị trí tập của trẻ, hết buổi tập tơi cuốn lại và
cất vào kho để sau này mang ra sử dụng tiếp. Với cách làm này giáo viên chỉ
đầu tư làm một lần mà có thể sử nhiều năm.
Khơng những thế, tơi cịn tìm kiếm những ngun vật liệu sẵn có để làm đồ
dùng cho cơ và trẻ hoạt động thể dục một cách hứng thú như làm cổng chui thể
dục bằng những chai sữa chua, làm đường dích dắc bằng những hộp sữa trẻ đã
dùng, làm tạ tập cơ tay bằng ống nhựa và chai trà xanh đựng đá...Với những cố
gắn đó những đồ dùng để tổ chức hoạt động giáo dục vận động được nhà
10
trường đánh giá cao. Sự khích lệ đó đã tiếp thêm cho tơi nhiều động lực để ngày
càng có nhiều đị dùng cho trẻ hoạt động hơn.
Giải pháp 6: Phối kết hợp với phụ huynh
Như chúng ta đã biết chăm sóc giáo dục trẻ là một trong những nhiệm vụ
quan trọng khơng chỉ riêng của bậc học mầm non. Cho đến nay có rất nhiều
hình thức và phương pháp chăm sóc trẻ khác nhau nhưng dù có thực hiện
phương pháp chăm sóc giáo dục trẻ theo hướng nào nếu như chỉ có nhà trường
và giáo viên nỗ lực cố gắng mà khơng có sự phối kết hợp với gia đình và các
bậc phụ huynh về cách chăm sóc giáo dục trẻ thì hiệu quả giáo dục sẽ khơng
cao, đặc biệt là trong q trình tổ chức giáo dục phát triển thể chất cho trẻ.
Nhận thức rõ trách nhiệm của người giáo viên tơi đã suy nghĩ và tìm cách vận
dụng với thực tế tại lớp của mình. Trong các buổi họp phụ huynh đầu năm và
khi đón trả trẻ, bằng nhiều biện pháp tơi đã tun truyền với các bậc phụ huynh
về tầm quan trọng của việc phát triển thể chất đối với trẻ và sự cần thiết trong
việc sưu tầm, đầu tư mua sắm các thiết bị cơ sở vật chất phục vụ cho hoạt
động thể chất đối với trẻ. Và để làm được điều này, tơi đã tổ chức “Tuần lễ
sức khoẻ” ngay tại lớp. Thơng qua hoạt động này, tơi đã tun truyền một cách
thuận lợi và nhận được sự ủng hộ của ban giám hiệu nhà trường, của các bậc
phụ huynh khơng chỉ về tinh thần mà cịn có cả về vật chất của phụ huynh đóng
góp tham gia. Đến thời điểm hiện tại, lớp tơi đã có đủ các đồ dùng, dụng cụ cơ
bản cho trẻ hoạt động như ghế thể dục, thang leo, bập bênh, vịng, gậy, cờ, nơ,
các loại thảm, cho trẻ luyện tập. Đặc biệt hơn là phụ huynh đã nhận thức được
sâu sắc về sự cần thiết phải tổ chức các hoạt động phát triển vận động cho trẻ
như thơng qua một số việc làm ở nhà, phụ huynh khơng làm thay trẻ những việc
đơn giản mà trẻ thích làm, cho trẻ được trải nghiệm thực tế phù hợp với lứa
tuổi như nhổ cỏ, bắt sâu, qt nhà…
Việc tun truyền đến cha mẹ học sinh để nhận được sự phối kết hợp
với nhà trường trong các hoạt động đã góp phần đẩy mạnh chất lượng tồn
diện trong nhà trường. điều này càng rõ nét hơn khi trường đang chuẩn bị cho
giai đoạn hồn tất hồ sơ để đánh giá kiểm định chất lượng của nhà trường.
3. Phần kết luận
3.1. Ý nghĩa, phạm vi áp dụng của đề tài, sáng kiến, giải pháp
Giáo dục phát triển vận động là một trong những nhiệm vụ của giáo dục
phát triển thể chất nhằm góp phần phát triển tồn diện cho trẻ mầm non. Đối
với thế hệ trẻ mà đặc biệt là trẻ lứa tuổi mầm non giáo dục phát triển vận
động quan trọng hơn bao giờ hết vì đây là thời kỳ nhạy cảm nhất để phát triển
và hồn thiện thể chất, nhân cách trong cuộc đời của con người. Do đó mỗi một
giáo viên cần phải hiểu rõ mục đích, ý nghĩa của việc phát triển vận động cho
trẻ. Các nội dung phát triển vận động cho trẻ trong trường mầm non phải đảm
bảo tính liên tục và hệ thống, đảm bảo vừa sức, phù hợp với đặc điểm vận
động theo độ tuổi, đảm bảo sự kết hợp hài hịa giữa các vận động cơ bản, chú ý
rèn sức bền, dẻo dai của cơ thể. Đặc biệt quan tâm đến các hoạt động giúp trẻ
11
rèn luyện sự nhanh nhạy, chính xác khi vận động. Trong q trình dạy kỹ năng
vận động cho trẻ giáo viên cần phải xác định nhiệm vụ cụ thể đối với việc tập
luyện cho trẻ. Qua tiết học thể dục, giáo viên cung cấp và rèn luyện cho trẻ
những kỹ năng, kỹ xảo vận động có mục đích, tổ chức, hệ thống và có kế
hoạch nhằm hình thành và phát triển các tố chất thể lực cho trẻ theo mức độ
phù hợp với từng lứa tuổi. Khích lệ trẻ tham gia vào các trị chơi vận động đa
dạng và tự sáng tạo về cách chơi, luật chơi. Giáo viên cần cung cấp cho trẻ cơ
hội thường xun và liên tục ở các lĩnh vực hoạt động khác nhau (trong và ngồi
lớp học…). Đồng thời, giúp trẻ hiểu được các hành vi đúng sẽ đảm bảo an tồn
cho trẻ và cho bạn trong q trình chơi. Giáo viên cần chú trọng xây dựng kế
hoạch, thiết kế mơi trường giáo dục phát triển vận động, khai thác sử dụng
thiết bị, đồ chơi giáo dục phát triển vận động, đổi mới phương pháp, kĩ năng tổ
chức các hoạt động giáo dục phát triển vận động cho trẻ trong trường mầm
non.
Từ những cố gắng nghiên cứu tài liệu, tham quan học hỏi, rút kinh nghiệm
và sự giúp đỡ của ban giám hiệu nhà trường, của chị em đồng nghiệp và phụ
huynh, bản thân tơi đã đạt được nhiều thành tích trong cơng tác giảng dạy nói
chung và trong việc tổ chức các hoạt động giáo dục thể chất cho trẻ nói riêng,
cụ thể:
*Đối với giáo viên:
Nắm được mục đích, u cầu phát triển vận động cho trẻ trong trường
mầm non. Khai thác sâu nội dung phát triển vận động cho trẻ, xây dựng
kế hoạch phát triển vận động cho trẻ theo Chương trình giáo dục mầm
non phù hợp với điều kiện của trẻ ở lớp. Nắm vững các phương pháp
giáo dục thể chất, đổi mới hình thức tổ chức phát triển vận động cho trẻ
Ngày càng có nhiều kinh nghiệm trong giảng dạy, tự tin hơn trong nghề
nghiệp.
Tạo được mơi trường vận động tích cực cho trẻ
* Đối với trẻ:
Trẻ hứng thú hơn trong các giờ vận động, thích vận động, tự tin, nhanh
nhẹn, có tinh thần hợp tác cùng bạn bè, thể lực của trẻ ngày được nâng lên rõ
rệt, trẻ khoẻ mạnh và tăng cân đều, trẻ được chăm sóc trong mơi trường an
tồn, lành mạnh. Các chỉ tiêu đề ra đều đạt như giảm tỉ lệ suy dinh dưỡng,
khơng xảy ra tai nạn thương tích, dịch bệnh. Kết quả cụ thể như sau:
Về khả năng vận động: Đánh giá trẻ lần 2 như sau:
Nội dung
khảo sát
Đi, chạy
Bị, trườn,
Tốt
Khá
Trung bình
Yếu
15/28=53,5%
13/28=46,5%
9/28=32,2%
11/28=39,3%
4/28=13,3%
3/28=10,7%
0
1/28=3,5%
12
trèo
Tung, ném,
bắt
Bật, nhảy
12/28=42,9%
11/28=39,3%
4/28=14,2%
1/28=3,5%
16/28=57,3%
9/28=32,2%
2/28=7,1%
1/28=3,5%
Về cân nặng: Cân tháng 12
Phát triển bình thường Suy dinh dưỡng
vừa
Cân nặng 26/28=92,8%
2/28=7,8%
Về chiều cao: Đo tháng 12
Phát triển bình thường
Thấp cịi độ 1
Chiều
26/28=92,8%
2/28=7,8%
cao
Suy dinh dưỡng nặng
0
Thấp cịi độ 2
0
*Đối với phụ huynh:
Phụ huynh phấn khởi khi thấy con em mình khỏe mạnh, nhanh nhẹn, tự tin
hơn. Làm chuyển biến nhận thức của phụ huynh trong việc phát triển vận động
cho trẻ ngay từ khi cịn nhỏ. Từ đó phụ huynh tích cực tham gia vào các phong
trào do trường, lớp phát động. Nhiệt tình ủng hộ lớp trong các hoạt động giúp
lớp ngày càng đi lên.
3.2. Những kiến nghị, đề xuất:
3.2.1. Đối với Phịng giáo dục:
Thường xun mở các lớp bồi dưỡng về chun đề phát triển vận động cho
giáo viên được tham gia học tập
Trang cấp thêm đồ dùng, dụng cụ phát triển thể chất cho lớp, trường để đảm
bảo trong việc dạy và học.
3.2.2. Đối với nhà trường, địa phương:
Nhà trường khơng ngừng tăng cường sự phối hợp giữa gia đình, nhà trường và
địa phương để nâng cao cơng tác chăm sóc sức khoẻ và thể lực cho trẻ.
Đầu tư mua sắm thêm một số đồ dùng đáp ứng nhu cầu đổi mới hiện nay.
Thường xun mở các lớp bồi dưỡng về chun đề cho giáo viên được tham
gia học tập.
Đầu tư kinh phí tạo điều kiện cho cơ và trẻ đi tham quan, học hỏi kinh nghiệm
ở các trường lân cận.
13
Trên đây là một số giải pháp mà tơi đã thực hiện để “Nâng cao chất lượng
giáo dục phát triển vận động cho trẻ 4 5 tuổi ở trường mầm non” có hiệu quả,
rất mong nhận được ý kiến đóng góp của các q cấp lãnh đạo cùng các bạn
đồng nghiệp để bài viết được hồn thiện và áp dụng rộng rãi hơn để cùng đưa
ngành học mầm non ngày càng phát triển mạnh mẽ về mọi mặt vì “Trẻ em hơm
nay thế giới ngày mai”.
14