ĐÁNH GIÁ TÁC ĐỘNGCỦA BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU TỚI DÒNG CHẢY HỆ THỐNG SÔNG KON - HÀ THANH, BÌNH ĐỊNH
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (3.76 MB, 113 trang )
TR
Đ I H CăĐĨăN NG
NGăĐ I H C BÁCH KHOA
----------------------
NGUY NăĐ C CHÁNH
ĐỄNHăGIỄăTỄCăĐ NG C A BI NăĐ I KHÍ H U T I
DỊNG CH Y H TH NG SƠNG KON - HÀ THANH,
T NH BỊNHăĐ NH
LU NăVĔNăTH CăSƾă
KỸ THU T XÂY D NG CƠNG TRÌNH TH Y
ĐƠăN ng- Nĕmă2018
TR
Đ I H CăĐĨăN NG
NGăĐ I H C BÁCH KHOA
----------------------
NGUY NăĐ C CHÁNH
ĐỄNHăGIỄăTỄCăĐ NG C A BI NăĐ I KHÍ H U T I
DỊNG CH Y H TH NG SƠNG KON - HÀ THANH,
BỊNHăĐ NH
Chuyên ngành: Xây d ng công trình th y
Mã s : 60.58.02.02
LU NăVĔNăTH CăSƾă
KỸ THU T XÂY D NG CƠNG TRÌNH TH Y
Ng
iăh
ng d n khoa h c: TS.ăVũăHuyăCông
TS. Võ Ng căD
ĐƠăN ng - Nĕmă2018
ng
i
L IăCAMăĐOAN
Tơi xin cam đoan đây là cơng trình nghiên c u c a riêng tôi. Các s li u, k t
qu nêu trong lu n văn là trung th c và ch a từng đ ợc ai công b trong b t kỳ cơng
trình nào khác.
Tác gi lu năvĕn
NgunăĐ c Chánh
ii
M CL C
L IăCAMăĐOAN ............................................................................................... I
M CăL C ......................................................................................................... II
DANHăM CăCỄCăB NG ............................................................................... V
DANHăM CăCỄCăHỊNHăVẼ....................................................................... VII
TịMăT T ......................................................................................................... V
M ăĐ U ............................................................................................................ 1
1. Tính c p thi t c a đ tài:....................................................................................................... 1
2. M c tiêu nghiên c u c a đ tài ............................................................................................. 2
3. Đ i t ợng và ph m vi nghiên c u: ....................................................................................... 2
4. N i dung nghiên c u: ........................................................................................................... 2
5. Ph ơng pháp nghiên c u: ..................................................................................................... 2
6. ụ nghĩa th c ti n đ tài......................................................................................................... 3
7. B c c và n i dung lu n văn. ............................................................................................... 3
CH
NGă1: T NGăQUANăV ăKHUăV C NGHIểNăC U ...................... 5
1.1. Đ C ĐI M Đ A Lụ T
NHIểN KHU V C NGHIểN C U ........................................ 5
1.1.1. Đ c đi m đ a lỦ t nhiên: ...................................................................................... 5
a. V trí đ a lỦ ........................................................................................ 5
b. Đ c đi m đ a hình ............................................................................. 7
c. Đ c đi m đ a ch t .............................................................................. 7
1.1.2. Đi u ki n khí t ợng, th y văn ............................................................................... 8
a. Khí T ợng: ........................................................................................ 9
b. Th y Văn: ....................................................................................... 12
c.Các đ c tr ng th y văn dòng ch y ................................................... 14
d. Ch đ th y tri u ............................................................................. 18
e. Tài li u nghiên c u .......................................................................... 18
1.1.3. Tài nguyên thiên nhiên ........................................................................................ 19
a. Tài nguyên đ t ................................................................................. 19
b. Tài nguyên rừng .............................................................................. 19
c. Tài nguyên khoáng s n.................................................................... 19
d. Tài nguyên n c ............................................................................. 20
e. Tài nguyên du l ch ........................................................................... 20
1.2. Đi u ki n kinh t xư h i................................................................................................... 20
1.2.1. Tình hình dân sinh kinh t ................................................................................... 20
a. Dân s và l c l ợng lao đ ng. ........................................................ 20
b. D ch v y t ..................................................................................... 21
iii
c. Giáo d c, đào t o:............................................................................ 22
d. Tình tr ng kinh t : ........................................................................... 23
1.2.2. Tình hình s n xu t nông nghi p .......................................................................... 24
a. Sử d ng đ t hi n t i:........................................................................ 24
b. Hi n tr ng s n xu t nông nghi p: ................................................... 25
1.2.3. Cơ s h tầng: ..................................................................................................... 28
a. Giao thông: ...................................................................................... 28
b. B u chính vi n thơng: ..................................................................... 28
c.Th ơng nghi p: ................................................................................ 28
d. Ho t đ ng du l ch và các d ch v khác: .......................................... 28
e. Cung c p đi n n c ......................................................................... 28
1.3. Tình hình thiên tai và thi t h i khu v c nghiên c u ........................................................ 29
1.3.1. Hi n tr ng ng p l t và thi t h i ........................................................................... 29
1.3.2. Các tr n l t l ch sử .............................................................................................. 31
CH
NGă 2:ă XỂYă D NGă MỌă HỊNHă TH Yă VĔNă CHOă L Uă V Că
SƠNG KƠN- HÀ THANH ............................................................................ 34
2.2. Mơ hình th y văn ............................................................................................................. 34
2.2.1. T ng quan v mô hình th y văn .......................................................................... 34
2.2.2 Các lo i mơ hình th y văn ph bi n hi n nay ...................................................... 37
a. Mơ hình MIKE-NAM ..................................................................... 37
b. Mơ hình HEC- HMS ....................................................................... 41
c. Mơ hình SWAT ............................................................................... 45
c. Mơ hình MIKE-SHE ....................................................................... 48
2.2. Phân tích l a chọn mơ hình ............................................................................................. 50
2.2.1. Xây d ng, hi u ch nh và ki m đ nh mơ hình ...................................................... 51
a. Xây d ng mơ hình. .......................................................................... 51
b. Hi u ch nh mơ hình. ........................................................................ 55
c. Ki m đ nh mơ hình.......................................................................... 57
CH
NGă3 MỌăPH NGăDọNGăCH YăTRONGăCỄCăK CHăB NăKHI
XÉTăĐ NăBI NăĐ IăKHệ H U ................................................................... 59
3.1. T ng quan v bi n đ i khí h u ........................................................................................ 59
3.2. Cơ s khoa học c a bi n đ i khí h u ............................................................................... 59
3.2.1. Nguyên nhân c a bi n đ i khí h u ...................................................................... 59
a. Bi n đ i khí h u do y u t t nhiên ................................................ 59
b. Bi n đ i khí h u do tác đ ng c a con ng i .................................. 59
c. K ch b n n ng đ khí nhà kính ....................................................... 61
iv
3.1.2. Bi n đ i khí h u quy mơ toàn cầu ....................................................................... 61
a. Nhi t đ ........................................................................................... 61
b. L ợng m a ...................................................................................... 63
3.1.3. Bi u hi n c a bi n đ i khí h u
Vi t Nam ........................................................ 64
a. Nhi t đ ........................................................................................... 64
b. L ợng m a ...................................................................................... 65
3.1.4. K ch b n bi n đ i khí h u cho Vi t Nam ............................................................ 67
a. V nhi t đ ...................................................................................... 67
b. V l ợng m a.................................................................................. 69
3.2. Mơ ph ng dịng ch y ng v i các tr ng hợp bi n đ i khí h u...................................... 71
3.2.1. Xây d ng các k ch b n bi n đ i khí h u cho khu v c nghiên c u ..................... 71
3.2.2 Đánh giá s thay đ i dòng ch y trên h th ng sơng Kon ậ Hà Thanh. ............... 72
3.2.3. Dịng ch y lũ ....................................................................................................... 80
K t qu thay đ i tần su t lũ (Hình 3.32 đ n hình 3.39) ...................... 80
3.2.4. Dòng ch y ki t .................................................................................................... 84
K t qu thay đ i tần su t ki t (Hình 3.40 đ n hình 3.47) ................... 84
K T LU N & KI N NGH ........................................................................... 88
I. K T LU N ......................................................................................................................... 88
II. KI N NGH ....................................................................................................................... 89
TÀI LI U THAM KH O .............................................................................. 90
v
TÓM T T
Trong nh ng năm gần đây, s bi n đ i v dòng ch y c a các l u v c sơng đư có
nh ng nh h ng ngày càng b t lợi đ i v i vi c c p n c cho các ngành dùng
n c. S gia tăng lũ l t vào mùa m a và thi u n c vào mùa khô, tr l ợng n c
ngầm ngày càng suy gi m do nh h ng c a bi n đ i khí h u và s thay đ i đáng
k c a th m ph th c v t. Do đó, khi bi t đ ợc di n bi n c a dịng ch y, các nhà
qu n lý có th đ a ra nh ng quy t đ nh quy ho ch sử d ng tài nguyên n c hợp
lỦ hơn, các đơn v qu n lý khai thác các công trình th y lợi s đi u ch nh ch đ
làm vi c c a h ch a, nâng cao năng l c ph c v t i và c p n c sinh ho t cũng
nh là thích ng v i bi n đ i khí h u. M c tiêu c a nghiên c u này nhằm đánh
giá s thay đ i c a dòng ch y t i t i l u v c sông Kone ậ Bình Đ nh khi d i tác
đ ng c u bi n đ i khí h u. K t qu nghiên c u không nh ng ph c v cho công
tác quy ho ch sử d ng ngu n n c mà cịn đánh giá tính hợp lý c a các mơ hình
tính tốn. Đ ng th i nghiên c u cũng đ a ra các k ch b n bi n đ i l ợng m a
trong t ơng lai đ đánh giá s tác đ ng đ n dòng ch y, t o cơ s cho các nhà
qu n lý có chi n l ợc cân bằng lợi ít gi a phát đi n và nhu cầu n c cho h l u.
ABSTRACT
In recent years, changes in the flow of river basins have had an increasingly
unfavorable impact on water supply for water use. Increasing floods in the rainy
season and lack of water in the dry season, groundwater reserves are declining
due to the effects of climate change and significant changes in vegetation cover.
As a result of the flow of information, managers can make more informed
decisions about water resource use, and the management units of irrigation
schemes will adjust the working capacity of the reservoir, improving the capacity
of irrigation and domestic water supply as well as adaptation to climate change.
The objective of this study is to evaluate the change of flow in the Kone - Binh
Dinh basin under the impact of climate change. Research results not only serve
the planning of water resources but also evaluate the reasonableness of the
calculation models. At the same time, the study also provides future climate
scenarios to assess the impact on the flow, providing a basis for managers to
strategically balance the benefits of electricity generation and water demand.
vi
DANH M C CÁC B NG
B ng 1.1. Phân lo i đ t và t ng hợp các lo i đ t t nh Bình Đ nh. ................................... 8
B ng 1.2. M ng l
i tr m quan trắc các y u t khí t ợng - th y văn ........................... 9
B ng 1.3. Các đ c tr ng nhi t đ c a khu v c nghiên c u. ............................................. 9
B ng 1.4. Các đ c tr ng đ ẩm khơng khí trung bình c a khu v c d án. ................... 10
B ng 1.5. S gi nắng bình quân ngày các tháng trong năm. ........................................ 10
B ng 1.6. V n t c gió bình qn các tháng trong năm. .................................................. 10
B ng 1.7. V n t c gió m nh theo các h
ng theo tần xu t Pi (%). .............................. 10
B ng 1.8. L ợng b c hơi đo bằng ng Piche Zpic (mm) ................................................ 11
B ng 1.9. L ợng b c hơi m t n
c Znc (mm) ................................................................. 11
B ng 1.10. Đ c tr ng hình thái các l u v c sơng t nh Bình Đ nh. ................................ 13
B ng 1.11. Đ c tr ng dòng ch y các sông Kon ậ Hà Thanh.......................................... 15
B ng 1.12. M c n
c tri u max thi t k tr m Quy Nhơn ng v i các tần su t .......... 18
B ng 1.13. M c n
c tri u min thi t k tr m Quy Nhơn ng v i các tần su t: .......... 18
B ng 1.14. Tỷ l tăng dân s c a t nh .............................................................................. 21
B ng 1.15. Dân s trung bình t nh theo đơn v huy n. ĐV: 1000 ng
i. ..................... 21
B ng 1.16. Phân lo i l c l ợng lao đ ng. ......................................................................... 22
B ng 1.17: Hi n tr ng sử d ng đ t vùng h
ng lợi h Đ nh Bình. ............................... 24
B ng 1.18. Hi n tr ng cơ c u cây tr ng vùng h
ng lợi h Đ nh Bình ........................ 26
B ng 1.19. Th ng kê thi t h i lũ l t 2 năm 1998 ậ 1999 các huy n thu c l u v c
sông Côn - Bình Đ nh. ......................................................................................................... 31
B ng 1.20. Th ng kê các tr n lũ l ch sử c a t nh Bình Đ nh .......................................... 31
B ng 2.1. Các thơng s hi u ch nh chính trong mơ hình SWAT ................................... 56
B ng 2.2. K t qu h s NASH .......................................................................................... 58
B ng 3.1. Đ c tr ng các k ch b n, m c tăng nhi t đ
so v i th i kỳ ti n công
nghi p……..61
B ng 3.2. Bi n đ i c c đ i c a l ợng m a các mùa (%) so v i th i kỳ cơ s ............ 72
B ng 3.3. H s thay đ i l ợng m a các th i kỳ so v i th i kỳ cơ s theo k ch b n
RCP4.5................................................................................................................................... 72
B ng 3.4. H s thay đ i l ợng m a các th i kỳ so v i th i kỳ cơ s theo k ch b n
RCP8.5................................................................................................................................... 72
B ng 3.5. Di n tích l u v c so sánh .................................................................................. 73
vii
DANH M C CÁC HÌNH VẼ
Hình 1.1: B n đ hành chính t nh Bình Đ nh. .................................................................... 6
Hình 1.2. B n đ đẳng tr m a c a t nh Bình Đ nh ......................................................... 11
Hình 1.3. B n đ phân b sơng ngịi và các tr m KTTV t nh Bình Đ nh ..................... 17
Hình 2.1: L u v c sông nh m t h th ng th y văn [19] ............................................... 35
Hình 2.2. Sơ đ mơ hình hóa quá trình th y văn cho l u v c........................................ 36
Hình 2.3: Sơ đ c u trúc c a mơ hình MIKE NAM ........................................................ 39
Hình 2.4: Bi u đ m a ........................................................................................................ 43
Hình 2.5. C u trúc t ng quát c a mơ hình SWAT ........................................................... 46
Hình 2.6: Các q trình trong dịng ch y đ ợc mơ ph ng b i SWAT [26] ................. 47
Hình 2.7: Sơ đ chu trình th y văn trong pha đ t [26]................................................... 47
Hình 2.8. C u trúc t ng quát c a mô hình MIKE SHE ................................................... 49
Hình 2.9. B n đ khu v c nghiên c u ............................................................................... 52
Hình 2.10. B n đ sử d ng đ t khu v c nghiên c u. ...................................................... 53
Hình 2.11. B n đ đ t khu v c nghiên c u ...................................................................... 54
Hình 2.12. B n đ phân b m a theo ph ơng pháp đa giác Thái Sơn .......................... 55
Hình 2.13. Q trình dịng ch y th c đo và mô ph ng t i tr m Bình T
ng trong giai
đo n hi u ch nh ( 1990-1999)............................................................................................. 57
Hình 2.14. Q trình dịng ch y th c đo và mô ph ng t i tr m Bình T
ng trong giai
đo n ki m đ nh (2000-2008) .............................................................................................. 58
Hình 3.1. Sơ đ truy n b c x và các dòng năng l ợng (W/m2) trong h th ng khí h u ...... 60
Hình 3.2. N ng đ khí CO2, áp su t riêng c a CO2
b m t đ i d ơng và n ng đ PH ...... 60
Hình 3.3. Chuẩn sai nhi t đ trung bình tồn cầu th i kỳ 1850-2012
(so v i th i kỳ 1961-1990) ................................................................................................. 62
Hình 3.4. Chuẩn sai nhi t đ trung bình tồn cầu (oC) th i kỳ 1950-2015 .................. 62
Hình 3. 5. Bi n đ i c a nhi t đ trung bình năm th i kỳ 1901-2012 ............................ 63
Hình 3.6. Bi n đ i c a l ợng m a năm th i kỳ 1901-2010 và th i kỳ 1951-2010 .... 64
Hình 3.7. Thay đ i nhi t đ trung bình năm (oC) th i kỳ 1958-2014 ........................... 65
Hình 3.8. Thay đ i l ợng m a năm (%) th i kỳ 1958-2014) ........................................ 66
Hình 3.9. Bi n đ i c a nhi t đ trung bình năm (oC) theo k ch b n RCP4.5 ............... 67
viii
Hình 3.10. Bi n đ i c a nhi t đ trung bình năm (oC) theo k ch b n RCP8.5 ............. 68
Hình 3.11. K ch b n bi n đ i nhi t đ trung bình năm(oC)
khu v c Nam Trung B ......... 69
Hình 3.12. Bi n đ i c a l ợng m a năm theo k ch b n RCP4.5 ................................... 70
Hình 3.13. Bi n đ i c a l ợng m a năm theo k ch b n RCP8.5 ................................... 70
Hình 3.14. K ch b n bi n đ i l ợng m a năm (%)
khu v c Nam Trung B ............ 71
Hình 3.15. B n đ các v trí so sánh s thay đ i c a dòng ch y d
i tác đ ng c a
bi n đ i khí h u .................................................................................................................... 73
Hình 3.16. Q trình thay đ i dịng ch y do tác đ ng c a BĐKH t i đ p Đ nh Bình
theo k ch b n RCP4.5 .......................................................................................................... 74
Hình 3.17. Q trình thay đ i dịng ch y do tác đ ng c a BĐKH t i đ p Đ nh Bình
theo k ch b n RCP8.5 .......................................................................................................... 74
Hình 3.18. Q trình thay đ i dịng ch y do tác đ ng c a BĐKH t i đ p Bình T
ng
theo k ch b n RCP4.5 .......................................................................................................... 75
Hình 3.19. Quá trình thay đ i dịng ch y do tác đ ng c a BĐKH t i Bình T
ng theo
k ch b n RCP8.5 ................................................................................................................... 75
Hình 3.20. Quá trình thay đ i dòng ch y do tác đ ng c a BĐKH t i Kone theo k ch
b n RCP4.5 ........................................................................................................................... 76
Hình 3.21. Q trình thay đ i dịng ch y do tác đ ng c a BĐKH t i Kone theo k ch
b n RCP8.5 ........................................................................................................................... 76
Hình 3.22. Quá trình thay đ i dòng ch y do tác đ ng c a BĐKH t i Hà Thanh theo
k ch b n RCP4.5 ................................................................................................................... 76
Hình 3.23. Quá trình thay đ i dòng ch y do tác đ ng c a BĐKH t i Hà Thanh theo
k ch b n RCP8.5 ................................................................................................................... 77
Hình 3.24. Tỷ l phần trăm thay đ i do tác đ ng c a BĐKH so v i k ch b n n n
RCP4.5 t i đ p Đình Bình................................................................................................... 77
Hình 3.25. Tỷ l phần trăm thay đ i do tác đ ng c a BĐKH so v i k ch b n n n
RCP8.5 t i đ p Đình Bình................................................................................................... 77
Hình 3.26. Tỷ l phần trăm thay đ i do tác đ ng c a BĐKH so v i k ch b n n n
RCP4.5 t i đ p Bình T
ng................................................................................................ 78
Hình 3.27. Tỷ l phần trăm thay đ i do tác đ ng c a BĐKH so v i k ch b n n n
RCP8.5 t i đ p bình T
ng ................................................................................................ 78
ix
Hình 3.28. Tỷ l phần trăm thay đ i do tác đ ng c a BĐKH so v i k ch b n n n
RCP4.5 t i Kone ................................................................................................................... 78
Hình 3.29. Tỷ l phần trăm thay đ i do tác đ ng c a BĐKH so v i k ch b n n n
RCP8.5 t i Kone ................................................................................................................... 79
Hình 3.30. Tỷ l phần trăm thay đ i do tác đ ng c a BĐKH so v i k ch b n n n
RCP4.5 t i Hà Thanh ........................................................................................................... 79
Hình 3.31. Tỷ l phần trăm thay đ i do tác đ ng c a BĐKH so v i k ch b n n n
RCP8.5 t i Hà Thanh ........................................................................................................... 79
Hình 3.32. S thay đ i tần su t lũ do tác đ ng c a BĐKH theo k ch b n RCP4.5 t i
đ p Đ nh Bình ....................................................................................................................... 80
Hình 3.33. S thay đ i tần su t lũ do tác đ ng c a BĐKH theo k ch b n RCP8.5 t i
đ p Đ nh Bình ....................................................................................................................... 80
Hình 3.34. S thay đ i tần su t lũ do tác đ ng c a BĐKH theo k ch b n RCP4.5 t i
đ p Bình T
ng .................................................................................................................... 81
Hình 3.35. S thay đ i tần su t lũ do tác đ ng c a BĐKH theo k ch b n RCP8.5 t i
đ p Bình T
ng .................................................................................................................... 81
Hình 3.36. S thay đ i tần su t lũ do tác đ ng c a BĐKH theo k ch b n RCP4.5 t i Kone . 82
Hình 3.37. S thay đ i tần su t lũ do tác đ ng c a BĐKH theo k ch b n RCP8.5 t i Kone . 82
Hình 3.38. S thay đ i tần su t lũ do tác đ ng c a BĐKH theo k ch b n RCP4.5 t i
Hà Thanh……………………………………………………………………………………....82
Hình 3.39. S thay đ i tần su t lũ do tác đ ng c a BĐKH theo k ch b n RCP8.5 t i
Hà Thanh………………………………………………………………………………………83
1
M
Đ U
1. Tính c p thi t c aăđ tài:
Kon ậ Hà Thanh là h th ng sông l n nh t t nh Bình Đ nh. T ơng t các sông
trong khu v c, Kon ậ Hà Thanh bắt ngu n từ vùng núi cao c a s n phía đơng dưy
Tr ng Sơn. th ợng l u có nhi u dãy núi bám sát b sông nên đ d c r t l n, lũ lên
xu ng r t nhanh, th i gian truy n lũ ngắn, đo n đ ng bằng lịng sơng r ng và nơng
có nhi u luông l ch, mùa ki t ngu n n c r t nghèo nàn; nh ng khi lũ l n n c tràn
ng p mênh mông vùng h l u gây ng p úng dài ngày vì các cửa sơng nh và các cơng
trình che chắn nên thốt lũ kém. V i di n tích l u v c lên đ n 3.131 km2, dòng ch y
c a h th ng sơng Kon Hà Thanh đư có tác đ ng không nh đ n s phát tri n kinh t
xã h i c a t nh Bình Đ nh.
Nh ng tr n lũ trên đ a bàn t nh Bình Đ nh nói chung và trên l u v c sơng Kon
Hà Thanh nói riêng nh ng năm gần đây di n bi n ph c t p là thi t h i ngày càng gia
tăng. Tr n lũ năm 1987 đư làm trôi 664 ngôi nhà, 3.081 ngơi nhà b s p hồn tồn, 513
tr ng học, nhà trẻ, m u giáo b trơi hồn tồn, thi t h i n ng n v nông lâm ng
nghi p, t ng thi t h i c tính 18 t đ ng (theo th ng kê c a Ban ch huy PCLB Nghĩa
Bình). Tr n lũ năm 1999 đư làm 22 ng i ch t, 630 ngôi nhà b s p hoàn toàn, t ng
thi t h i c tính 228 t đ ng. Năm 2003 thiên tai đư làm cho t nh Bình Đ nh 29 ng i
b ch t, 2233 ha lúa b m t trắng, 1746 ha ao cá b thi t h i, 124 phòng học b ng p,
232 cầu c ng b h ng, t ng thi t h i là 198 t đ ng. Năm 2005 thi t h i do thiên t i gây
ra t i t nh Bình Đ nh v i 39 ng i b ch t, 2001 ha lúa b m t trắng, 2737 ha ao cá b
thi t h i, 30 l p học b ng p, 253 cầu c ng b h ng, t ng thi t h i lên đ n 219 tỷ đ ng.
Đợt m a lũ l ch sử từ ngày 14 - 18/11/2013 đư gây thi t h i n ng n : 19 ng i ch t, 14
ng i b th ơng; hơn 101.900 nhà b ng p n c v i 510.00 ng i b nh h ng, trong
đó 292 nhà s p, 418 nhà b h h ng n ng; cơ s h tầng giao thông, th y lợi, đê đi u b
tàn phá, Qu c l 1A, QL 19 b ng p n c và đ t vỡ nhi u đo n; h th ng đi n, c p
n c, cơ s kinh t , văn hóa -xã h i đ u b thi t h i nghiêm trọng. Thi t h i v t ch t
2.125 tỷ đ ng. Đ c bi t trong nh ng năm gần đây, thiên tai t nhiên có xu h ng tăng
lên và di n bi n ph c t p hơn trên đ a bàn t nh Bình Đ nh. Gần đây nh t, các đợt lũ
năm 2016, năm 2017 đư gây nhi u thi t h i cho nhân dân và các cơng trình giao thơng
th y lợi... trên đ a bàn t nh Bình Đ nh (11/11 huy n, thành ph b ng p sâu từ 0.5 -1.5,
có nơi trên 1.5m). Xu h ng này đ ợc d báo là s tăng nhanh trong th i gian t i.
Theo k ch b n bi n đ i khí h u c a B Tài nguyên và Môi tr ng năm 2016 thì
đ n giai đo n từ năm 2046 ậ 2065 theo k ch b n RCP4.5 thì nhi t đ t i Bình Đ nh
tăng từ 0,9 đ n 2,0oC; l ợng m a tăng từ 10,9 đ n 30,8%. Theo Ch s v Tính T n
2
th ơng v i BĐKH (Climate Change Vulnerability Index—CCVI), Vi t Nam đ ợc coi
là m t trong 30 “n c c c r i ro” trên th gi i. Vi t Nam đư tr i nghi m nhi t đ tăng,
m c n c bi n dâng, nh ng tr n bưo có c ng đ ngày càng cao, l t l i và khô h n
ngày càng th ng xuyên, gây ra t n th t v ng i và tài s n cho n n kinh t . Do đó
vi c nghiên c u tính tốn đánh giá nh h ng c a các y u t bi n đ i khí h u đ n v n
đ dịng ch y h th ng sơng Kon Hà Thanh là h t s c c p thi t, làm cơ s đ các c p
qu n lỦ nhà n c ch đ o và đi u hành xây d ng các ph ơng án c nh báo, ch đ ng
ng phó k p th i v i các lo i hình thiên tai trên đ a bàn t nh Bình Đ nh. Đây là đ ng
l c giúp tác gi th c hi n đ tài: “ĐÁNH GIÁ TÁC Đ NG C A BI N Đ I KHÍ
H U T I DỊNG CH Y H TH NG SƠNG KON - HÀ THANH, BỊNH Đ NH”.
K t qu nghiên c u hy vọng cung c p cho chính quy n đ a ph ơng và các cơ
quan qu n lỦ thiên tai trên đ a bàn nh ng thông tin cần thi t đ giúp ch đ ng đ i phó
cũng nh gi m thi u thi t h i do các tác đ ng c a bi n đ i khí h u trong th i gian t i.
2. M c tiêu nghiên c u c aăđ tài
▪ Xây d ng phần m m th y văn mô ph ng quá th y văn l u v c sông Kon ậ Hà
Thanh.
▪ Ch y các k ch b n bi n đ i khí h u cho l u v c sông Kon ậ Hà Thanh.
▪ Cung c p thông tin và đ a ra các khuy n ngh cần thi t cho các cơ quan qu n lỦ
nhà n c và phòng ch ng thiên tai giúp ng phó k p th i và gi m nhẹ thi t h i
cho khu v c h du sông Kon ậ Hà Thanh trong các tình hu ng nêu trên.
3. Đ iăt ng và ph m vi nghiên c u:
▪ Đ i t ợng nghiên c u: Ch đ th y văn l u v c sông Kon ậ Hà Thanh
▪ Ph m vi nghiên c u: L u v c sông Kon ậ Hà Thanh
4. N i dung nghiên c u:
▪ Xây d ng phần m m th y văn mô ph ng quá th y văn l u v c sông Kon ậ Hà
Thanh.
▪ Ch y các k ch b n bi n đ i khí h u cho l u v c sông Kon ậ Hà Thanh.
5. Ph ngăphápănghiênăc u:
▪ Cách ti p c n:
+ Đánh giá di n bi n ch đ th y văn l u v c sông Kon Hà Thanh
+ S u t p các t li u v lỦ thuy t cũng nh các gi i pháp xử lỦ, các mô hình
th y l c và th y văn đ tham kh o, chọn lọc, từ đó xây d ng mơ hình th y văn
Kon Hà Thanh
▪ Ph ơng pháp nghiên c u:
+ Đ tài s sử d ng các ph ơng pháp nghiên c u:
+ Ph ơng pháp phân tích tài li u;
3
+ Ph ơng pháp k thừa các k t qu nghiên c u liên quan;
+ Ph ơng pháp mơ hình hóa;
+ Ph ơng pháp nghiên c u tr
ng hợp đi n hình;
+ Ph ơng pháp th ng kê khách quan;
6. ụănghƿaăth c ti năđ tài
Đ tài nghiên c u s đ a ra đ ợc các k t qu sau:
▪ Cung c p thông tin và đ a ra các khuy n ngh cần thi t cho các cơ quan qu n lỦ
nhà n c và phòng ch ng thiên tai giúp ng phó k p th i và gi m nhẹ thi t h i
cho khu v c h du sơng Kon ậ Hà Thanh trong các tình hu ng nêu trên.
▪ Căn c vào s thay đ i c a dịng ch y sơng Kơn ậ Hà Thành đ đ a ra quy ho ch
sử d ng tài nguyên n c hợp lỦ cho t ơng l i
7. B c c và n i dung lu năvĕn.
Lu n văn g m phần M đầu, 03 ch ơng và phần k t lu n và ki n ngh .
▪ M đầu
1. Tính c p thi t c a đ tài.
2. M c tiêu nghiên c u c a đ tài .
3. Đ i t ợng và ph m vi nghiên c u
4. N i dung nghiên c u
5. Ph ơng pháp nghiên c u.
6. ụ nghĩa th c ti n đ tài .
7. B c c và n i dung lu n văn.
▪ Ch ơng 1: T ng quan v khu v c nghiên c u
1.1. Đ c đi m đ a lý t nhiên khu v c nghiên c u
1.1.1. Đ c đi m đ a lý t nhiên
1.1.2. Đi u ki n khí t ợng, th y văn
1.1.3.Tài nguyên thiên nhiên
1.2. Đi u ki n kinh t xã h i
1.2.1. Tình hình dân sinh kinh t
1.2.2. Tình hình s n xu t nơng nghi p
1.2.3. Cơ s h tầng.
1.3 Tình hình thiên tai thi t h i khu v c nghiên c u
▪ Ch ơng 2 : Xây d ng mơ hình th y văn
2.1. T ng quan v mơ hình th y văn
2.2. Phân tích l a chọn mơ hình.
2.3. Xây d ng và hi u ch nh mơ hình th y văn SWAT
▪ Ch ơng 3: Đánh giá tác đ ng c a bi n đ i khí h u đ n dịng ch y sông Kôn - Hà
4
Thanh
3.1. T ng quan v Bi n đ i khí h u
3.2 Đánh giá tác đ ng c a bi n đ i khí h u đ n dịng ch y h th ng sông
Kon- Hà Thanh.
▪ K T LU N VÀ KI N NGH
5
CH
NGă1: T NG QUAN V KHU V C NGHIÊN C U
1.1.ăĐ CăĐI MăĐ A LÝ T
NHIÊN KHU V C NGHIÊN C U
1.1.1. Đặc điểm địa lý tự nhiên:
a. Vị trí địa lý
Bình Đ nh nằm khu v c duyên h i Nam Trung B , phía bắc giáp t nh Qu ng
Ngãi, phía nam giáp t nh Phú Yên, phía tây giáp t nh Gia Lai, phía đơng giáp Bi n
Đơng. Di n tích t nhiên tồn t nh là 6.071km2, dân s trung bình 1.524,6 nghìn
ng i, trong đó khu v c thành th là 473,8 nghìn ng i (chi m 31,1%), nơng thơn
1050,8 nghìn ng i (chi m 68,9%). Trên đ a bàn t nh, hi n nay có 03 huy n nghèo
theo Ngh quy t 30a/2008/NQ-CP, 02 huy n trung du mi n núi, 26 xư đ c bi t khó
khăn, 18 xư bưi ngang ven bi n; gi i h n b i tọa đ đ a lý (H Gauss - HN72) nh sau:
▪ C c Bắc: 14042' 10" đ vĩ bắc, 108055' 42" đ kinh đông.
▪ C c Nam: 13030' 10" đ vĩ bắc, 108054' 00" đ kinh đông.
▪ C c Đông: 13036' 33" đ vĩ bắc, 109022' 00" đ kinh đông.
▪ C c Tây: 14025' 00" đ vĩ bắc, 108037' 30" đ kinh đông.
T ơng ng v i gi i h n v tọa đ trắc đ a trong h tọa đ VN2000: X từ
1493000 đ n 1627000 (m); Y từ 243000 đ n 323000 (m) (Hình 1.1)
Là t nh có nhi u thu n lợi giao l u v i bên ngoài b i c ng bi n Quy Nhơn (1
trong 10 c ng bi n l n c a n c ta), sân bay Phù Cát, h th ng Qu c l 1A, 1D, đ ng
sắt Bắc Nam ch y qua và đ ng Qu c l 19 n i c ng bi n Quy Nhơn v i Trung tâm
vùng Bắc Tây Nguyên, vùng Nam Lào và Đông Bắc Campuchia. B bi n Bình Đ nh
dài 134km ch y từ thành ph Quy Nhơn đ n Hoài Nhơn, m t bên là núi m t bên là
bi n v i nhi u bãi tắm đẹp, c u trúc khá đ c bi t xen k r t nhi u đầm, v nh, đ u là v
trí thu n lợi đ phát tri n du l ch và nuôi tr ng h i s n.
6
Hình 1.1: B n đ hành chính t nh Bình Đ nh.
7
b. Đặc điểm địa hình
T nh Bình Đ nh nằm gọn bên s n phía đơng c a dưy Tr ng Sơn có đ a hình
d c và ph c t p. H ng d c ch y u từ Tây sang Đông và các thung lũng xen k t o
thành các l u v c sông riêng bi t.
Từ Tây Nguyên xu ng đ ng bằng Bình Đ nh đ a hình h th p đáng k . N u
Cao Ngun phía tây có cao đ từ 500m đ n 700m thì đ ng bằng Bình Đ nh ch có
cao đ 20m đ n 30m, vùng ven bi n cao đ 2m đ n 3m, hình thành hai lo i b c đ a
hình nằm k c n nhau và khơng hình thành rõ nét khu đ m chuy n ti p. Tồn t nh
Bình Đ nh có th chia thành 4 d ng đ a hình sau:
▪ Đ a hình vùng núi trung bình, núi th p: Nằm v phía tây bắc và phía tây c a t nh
thu c dưy Tr ng Sơn Đông, đ cao trung bình từ 500 - 1000m. Đ i b ph n
s n d c hơn 200. Có di n tích kho ng 249.866ha, phân b
các huy n An Lưo
(63.367ha), Vĩnh Th nh (78.249ha), Vân Canh (75.932ha), Tây Sơn và Hoài Ển
(31.000ha). Đ a hình khu v c này phân cắt m nh, sơng su i có đ d c l n, là nơi
phát ngu n c a các sông trong t nh, l p ph th c v t có m t đ trung bình.
▪ Đ a hình đ i gị, bát úp trung du: Có di n tích kho ng 159.276ha, có đ cao
d i 100m, đ d c t ơng đ i l n (từ 100-150), c u t o ch y u b i đá Granit.
Nhi u vùng đ t tr ng thu n lợi cho vi c phát tri n cây lâu năm, v n rừng, v n
đ i, th c hi n nông lâm k t hợp. Phân b
các huy n Hoài Nhơn (15.089ha), An
Lão (5.058ha) và Vân Canh (7.924ha).
▪ Đ a hình đ ng bằng và ven bi n: Có di n tích kho ng 198.543ha, chi m kho ng
32% di n tích tồn t nh, nằm h l u các sông và b chia cắt thành nhi u m nh
nh . Đ cao bi n đ i từ 2 - 3m đ n 20 - 30m, xen k gi a đ ng bằng có đ i gò.
Đây là khu v c s n xu t nơng nghi p chính c a t nh. Đ a hình đ ng bằng nghiêng
nên đ t d b rửa trôi và b c màu. Ki u đ a hình này ph bi n các huy n Hồi
Nhơn và thành ph Quy Nhơn.
▪ Đ a hình vùng c n cát ven bi n: Bao g m các c n cát, đ n cát t o thành m t dưy
hẹp ch y dọc ven bi n v i chi u r ng trung bình kho ng 2 km, hình d ng và quy
mô bi n đ i theo th i gian. Khu v c này có kh năng tr ng rừng phòng h ven
bi n k t hợp v i tr ng cây lâu năm.
c. Đặc điểm địa chất
▪ Đặc điểm địa chất: Theo tài li u nghiên c u đ a ch t thì lưnh th Bình Đ nh nằm
trên đ i c u t o KonTum, v i s li u phân tích cho th y ngu n g c đá mẹ g m 2
lo i chính sau:
+ Kh i Macmacid đi n hình là đá Granite, thành phần ch y u là Th ch anh,
ngồi ra cịn có Mica. Đ t hình thành trên đá Granite th ng có thành phần cơ
8
gi i nhẹ.
+ Đá trầm tích thu c d ng sa th ch, phi n th ch. Đ t hình thành trên đá trầm tích
thu c d ng sa th ch, phi n th ch có k t c u r i r c, gi n c, gi phân kém.
▪ Đ c đi m th nh ỡng: Theo k t qu đánh giá c a H i khoa học đ t Vi t Nam,
th c hi n năm 1997, trong ph m vi tồn t nh Bình Đ nh có 9 nhóm đ t v i 114
đơn v đ t đai v i đ c đi m phát tri n và sử d ng đa d ng. Đ t đ i núi chi m
62,3% di n tích t nhiên tồn t nh, cịn l i là đ a hình bằng, tho i. Di n tích đ t
có tầng m ng hơn 50cm chi m 37,7%.
Nh v y, các lo i đ t thu n lợi cho s n xu t là đ t phù sa (chi m 7,75%), đ t
Glei (chi m 2,56%), đ t m n ít và m n trung bình (chi m 1,06%), đ t đ và đ t xám
Feralire (chi m 70,67%). Chi ti t đ ợc th hi n nh
B ng 1.1.
B ng 1.1. Phân lo i đ t và t ng hợp các lo i đ t t nh Bình Đ nh.
Tên Vi t Nam
Tên đ t
FAO/UNESCO
Di n tích t nhiên
Di n tích (ha)
T l (%)
602.555
100
1. Đ t cát
Aenosol
13.570
2,25
2. Đ t m n
Salic luvisols
6.365
1,06
3. Đ t phèn
Thionic Fluvisoils
899
0,15
4. Đ t phù sa
Fluvisoils
45.643
7,57
5. Đ t Glei
Gleisols
15.968
2,65
6. Đ t than bùn
Histosols
120
0,02
7. Đ t xám
Acsisols
425.835
70,67
8. Đ t đ
Ferrsolsols
21.313
3,54
9. Đ t tầng m ng
Leptosols
22.229
3,69
50.613
8,4
Đ t chuyên dùng th c ,
ng p n c
(Nguồn: Tài liệu đánh giá đất Bình Định - Hội Khoa học đất VN)
1.1.2. Điều kiện khí tượng, thủy văn
Bình Đ nh thu c vùng nhi t đ i ẩm gió mùa. Nhi t đ trung bình 270C. L ợng
m a trung bình hàng năm trong 5 năm gần đây là 2.185 mm. Mùa m a (từ tháng 8 đ n
tháng 12) t p trung 70 - 80% l ợng m a c năm. Mùa m a trùng v i mùa bão nên
9
th ng gây ra lũ l t. Ng ợc l i mùa nắng kéo dài nên gây h n hán
trung bình là 80%.
nhi u nơi. Đ ẩm
a. Khí Tượng:
+ Mạng lưới các yếu tố và thời gian quan trắc khí tượng khu v c và vùng liên quan:
Công tác nghiên c u KTTV trên l u v c sông Kôn đư đ ợc quan tâm từ lâu. Cho
đ n nay, tài li u đo đ c từ m ng l i tr m trên l u v c sông Kôn khá đầy đ , tuy nhiên
vi c phân b tr m l i ch a th t hợp lý.
M ng l i tr m đo m a trên l u v c sông Kôn, nh t là vùng h du khá dày,
nh ng tr m đo th y văn thì th a th t, tài li u thi u đ ng b và đây là m t h n ch
trong vi c đánh giá ngu n n c c a dịng chính sơng Cơn (Hình 1.2).
B ng 1.2. M ng l i tr m quan trắc các y u t khí t ợng - th y văn
TT
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
Tên tr m
Th i kỳ đo S năm đo
Y u t đo
Ghi chú
Vĩnh Kim
1983-2008
25
X(mm)
Vĩnh Sơn
X(mm): Đi m đo m a
1983-2008
25
X(mm)
Đ nh Bình
Tr m thuỷ văn
1983-2008
25
X(mm)
Kbang
1983-2008
25
X(mm)
Krong Pa
1983-2008
25
X(mm)
An Tồn
1983-2008
25
X(mm)
Hồi Ân
1983-2008
25
X(mm)
An Khê
1983-2008
25
X(mm)
1983-2008
25
X (H, Q)
1983-2008
25
X, V, Z, U
Bình T
ng
Quy Nhơn
Tr m khí t ợng
+ Nhiệt độ khơng khí (ToC):
Nhi t đ khơng khí bình qn, cao nh t, th p nh t các tháng ghi b ng 1.3.
B ng 1.3. Các đ c tr ng nhi t đ c a khu v c nghiên c u.
Nhi t đ bình quân
Nhi t đ cao nh t
Nhi t đ th p nh t
Tháng
o
(T
)
(Tmin)
max
(T C )
1
23,1
33,0
15,2
2
23,9
35,4
15,7
3
25,4
38,3
16,4
4
27,3
36,6
19,4
5
28,9
39,7
19,1
10
6
7
8
9
10
11
12
Năm
29,7
29,8
29,8
28,4
26,8
25,4
23,7
26,9
+ Độ ẩm khơng khí, (u%): (B ng 1.4)
40,9
42,1
40,9
39,0
37,3
32,9
31,5
42,1
21,7
20,6
20,7
20,5
17,9
15,0
16,1
15,0
B ng 1.4. Các đ c tr ng đ ẩm khơng khí trung bình c a khu v c d án.
Tháng
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
Năm
u (%)
84
82
83
83
80
74
71
71
78
83
84
83
2002
12
Năm
+ Số giờ nắng, n (giờ/ ngày): (B ng 1.5)
B ng 1.5. S gi nắng bình quân ngày các tháng trong năm.
Tháng
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
5,3 7,2 8,2 8,8 8,9 8,0 8,7 7,6 6,7 5,8 4,2 4,2
n (gi / ngày)
+ Vận tốc giự, v ( m/s): (B ng 1.6 và 1.7)
7,0
B ng 1.6. V n t c gió bình qn các tháng trong năm.
Tháng
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
Năm
v (m/s)
2,3
2,0
2,2
2,0
1,7
2,0
1,8
2,0
1,5
2,2
2,8
2,7
2,1
B ng 1.7. V n t c gió m nh theo các h ng theo tần xu t Pi (%).
Pi (%)
Tr s VP (m/s)
H ng
(B), Bắc
(ĐB), Đông -Bắc
(Đ), Đông
(ĐN), Đông Nam
(N), Nam
(TN), Tây ậ Nam.
(T), Tây
(TB), Tây- Bắc
2
4
10
26,5
20,7
16,8
16,2
25,1
14,6
44,1
41,8
23,6
18,8
14,3
15,1
21,0
12,9
37,0
33,1
19,8
16,2
11,1
13,5
15,8
10,6
28,0
23,1
Ghi chú
11
+ Lượng bốc hơi và tổn thất bốc hơi mặt nước, Z (mm): (B ng 1.8 và 1.9)
B ng 1.8. L ợng b c hơi đo bằng ng Piche Zpic (mm)
Tháng
Zpic
(mm)
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
Năm
68,4 63,4 80,4 81,2 96,2 109,3 117,8 124,8 78,5 67,8 64,8 69,8 1022,3
B ng 1.9. L ợng b c hơi m t n c Znc (mm)
Tháng
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
Năm
Kh.c
1,27
1,20
1,10
1,08
1,20
1,32
1,28
1,37
1,42
1,34
1,31
1,25
1,26
Zn.c
86,8
75,9
88,4
87,9
114,5
143,9
150,3
170,8
111,4
91,0
85,0
87,2
1293
+ Mưa:
L ợng m a trung bình năm trong vùng vào kho ng 1700 ÷ 1800 mm, phân b
thành 2 mùa rõ r t. Mùa m a từ tháng 9 đ n tháng 12, mùa khô từtháng 1 đ n tháng 8.
Trong mùa m a, c ng đ m a l n th ng t p trung vào tháng 10 và tháng 11, chi m
t i 80% l ợng m a c năm, th ng gây lũ l t. Mùa khô kéo dài kho ng 8 tháng, l ợng
m a ch chi m 20% c năm, b c hơi l n, th ng gây ra h n hán thi u n c nghiêm
trọng. (Hình 1.2)
Hình 1.2. B n đ đẳng tr m a c a t nh Bình Đ nh
12
+ Tình hình gió, bão trong vùng
- Gió: Vùng lưnh th Bình Đ nh ch u nh h ng c a hai h ng gió chính,
gió mùa mùa Đơng và gió mùa mùa H có th i gian th nh hành t ơng
ng là tháng 1 và tháng 7 hàng năm. V n t c gió trung bình là 2,1 m/s,
trung bình tháng l n nh t là 2,8 m/s và nh nh t là 1,5 m/s.
- Bão: Là m t lồi hình th i ti t nguy hi m th ng gây ra thi t h i nghiêm
trọng v ng i và tài s n. Th i gian bưo xu t hi n t p trung ch y u
trong 3 tháng, từ tháng 9 đ n tháng 11, trong đó bưo trong tháng 10
chi m đ n 40%, tháng 11 chi m kho ng 20% trong t ng s các cơn bưo
đ b vào từ tháng 6 đ n tháng 12.
b. Th y Văn:
▪ Hệ thống sơng ngịi.
Các sơng trong t nh đ u bắt ngu n từ vùng núi cao c a s n phía đơng dưy
Tr ng Sơn. th ợng l u có nhi u dãy núi bám sát b sông nên đ d c r t l n, lũ lên
xu ng r t nhanh, th i gian truy n lũ ngắn, đo n đ ng bằng lịng sơng r ng và nơng
có nhi u lng l ch, mùa ki t ngu n n c r t nghèo nàn; nh ng khi lũ l n n c tràn
ng p mênh mông vùng h l u gây ng p úng dài ngày vì các cửa sơng nh và các cơng
trình che chắn nên thốt lũ kém. M ng l i sơng ngịi c a t nh Bình Đ nh bao g m có
4 con sơng chính là sơng L i Giang, sông Côn, Sông La Tinh, Sông Hà Thanh. Vùng
d án t p trung con sông l n là sông Côn:
+ Sông Côn: là sông l n nh t trong các sơng trong t nh, có t ng di n tích l u
v c là Flv = 3067km2, dài L = 178km. Sông bắt ngu n từ vùng rừng núi c a
dưy Tr ng Sơn. Sông ch y theo h ng Tây Bắc - Đông Nam đ n Thanh
Quan - Vĩnh Phúc sông ch y theo h ng Bắc Nam v đ n Bình T ng sơng
ch y theo h ng Tây Đơng và v đ n Bình Th nh sơng chia thành hai nhánh
chính: Nhánh Đ p Đá ch y ra cửa An Lợi r i đ vào đầm Th N i; nhánh Tân
An có nhánh sơng Gị Chàm cách ngư ba v phía h l u kho ng 2km, sau khi
ch y trên vùng đ ng bằng r i nh p v i sông Tân An cùng đ vào đầm Th N i
t i cửa Tân Gi ng. T t c các nhánh sông Đ p Đá và Tân An sau khi đ vào
đầm Th N i đ ợc thông qua bi n qua cửa Quy Nhơn. Trên sông Kôn v mùa
m a hầu h t n c sông không b m n, đ m n ch vào kho ng 0,03 đ n
0,330/00; Từ th ợng l u v h l u sông ch y gi a các vách núi cao có đ d c
l u v c l n nên lũ t p trung nhanh. Đo n sơng Kơn vùng đ ng bằng có lịng
sơng r ng và nông, nhi u chi l u nh , ngắn, mùa ki t ngu n n c r t nghèo
nàn, kh năng đi u ti t l u v c kém. Ng ợc l i g p lũ l n , n c ng p mênh
mông vùng h l u. Rừng đầu ngu n sơng Kơn cịn t ơng đ i t t, ít b ch t
phá, ngu n n c sông khá d i dào nh ng phân b không thu n lợi. Th ợng
13
ngu n sơng Kơn có kh năng xây d ng m t s h ch a n c l n, t o ngu n và
làm nhi m v đi u ti t khai thác t ng hợp ph c v phát tri n kinh t khu v c.
+ Sông H̀ Thanh: Có di n tích l u v c là 580 km2, chi u dài dịng sơng chính
là 48 km. Sông bắt ngu n nh ng đ nh núi cao trên 1.100 m huy n Vân
Canh, ch y theo h ng tây nam - đông bắc. T i cầu Diêu Trì, sơng chia thành
hai nhánh Hà Thanh và Tr ng Úc đ vào đầm Th N i r i ch y ra bi n.
Ngồi ra cịn có m t s sơng su i nh nh sơng Đ p Ơng Khéo (Hồi Sơn, Hồi
Châu), sơng X ng (Tam Quan) đ ra cửa Tam Quan; các sơng su i nh phía Bắc
huy n Phù Mỹ đ vào đầm Trà ; các sông su i Mỹ Chánh, Mỹ Thành, Cát Khánh
đ vào đầm Đ Gi. Đ c tr ng hình thái sơng ngịi c a các sông xem b ng.
Đ c đi m chung c a các l u v c sông là bắt ngu n từ nh ng dưy núi cao, phần
th ợng ngu n sơng hẹp, d c, khi có lũ n c t p trung nhanh, th i gian truy n lũ ngắn
(từ 6 - 12 gi ). Vùng đ ng bằng sông r ng, nông, nhi u lu ng l ch, nh ng dòng ch y
l i nghèo nàn v mùa ki t. V mùa lũ thì ng p mênh mông, c n tr s n xu t nông
nghi p và các ho t đ ng phát tri n kinh t trong vùng. (B ng 1.10)
B ng 1.10. Đ c tr ng hình thái các l u v c sơng t nh Bình Đ nh.
STT
L u v c sơng
Di n
Đ cao
Chi u
Đ d c
M tđ
H s
tích
bình
dài
bình
l i sơng u n
l u
quân
sông
quân l u
(km/km2) khúc
v c
l uv c
(km)
v c (%)
(km2)
(m)
III
L u v c sơng Kơn
1
Ngu n - Bình T
ng
1.677
120
2
Ngu n - Bình Th nh
2.239
138
3
Từ ngu n - Bi n
3.067
178
567
15,8
0,65
1,54
IV
Sơng Hà Thanh
580
58
179
18,3
0,92
1,42
1
Ngu n t i Diêu Trì
490
2
Đơng Chi p
80,2
15
3
Cây Cam
47,8
13
4
Ph l u s 3
68,0
16
5
Su i Cái
108
21
96
12,2
0,56
1,45
14
c.Các đặc trưng th y văn dòng chảy
Do đ c đi m m a nên dòng ch y trên các l u v c sơng c a t nh Bình Đ nh phân
b không đ u theo không gian và th i gian, dòng ch y ch y u t p trung vào các tháng
mùa m a. Các sông bắt ngu n từ vùng núi cao, sông ngắn, d c vì v y vào mùa lũ hay
gây ra lũ quét s t l và ng p l t. Mùa khô thì dịng ch y c n ki t gây r t nhi u khó
khăn cho s n xu t nơng nghi p và đ i s ng c a nhân dân.
▪ Dịng chảy năm.
+ Sơng Kơn:
- T i Cây Mu ng v i Flv=1.677 km2 có Qo=66,88 m3/s t ơng
M=39,88 l/s.km2.
ng v i
- T i cửa bi n (sông đ vào đầm Th N i) có Flv=3.067 km2, Q0=120,12
m3/s t ơng ng v i M=39,17 l/s.km2.
- Hi n nay th y đi n An Khê ho t đ ng hàng năm x n c xu ng sông
Kôn v i l u l ợng l n nh t 52 m3/s và t ng l ợng n c kho ng 700 tri u
m3/năm. T ng l ợng dòng ch y năm c a sơng Kơn tính c th y đi n An
Khê là 4,49 tỷ m3/năm.
+ Sơng Hà Thanh: Tính đ n cửa bi n (sông Hà Thanh đ vào đầm Th N i) có
Flv=580 km2, Qo=21,78 m3/s t ơng ng M=37,55 l/s.km2 và t ng l ợng dòng
ch y Wo= 0,69 tỷ m3
+ Sơng La Tinh: tính đ n cửa bi n (sơng đ vào đầm Đ Gi) có Flv=739 km2,
Qo=28,98 m3/s t ơng ng v i M=39,22 l/s.km2 và Wo= 0,91 tỷ m3.
+ L u v c đầm Trà : có Flv=206,5 km2, Qo=7,3 m3/s t ơng ng v i M=359,35
l/s.km2 và Wo= 0,23 tỷ m3.
+ Các l u v c nh khác có Flv=532,93 km2, Qo=25,18 m3/s t ơng
M=43,09 l/s.km2 và Wo= 0,79 tỷ m3.
ng v i
T ng hợp tồn t nh có l u v c h ng n c m a là Flv=6.024,43 km2, hàng năm có
t ng l ợng dòng ch y m t là W0=9,23 tỷ m3 n c.
