Một số giải pháp nâng cao vai trò của thanh niên trong phát triển kinh tế tại huyện thông nông tỉnh cao bằng

..

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

NÔNG THỊ HÀ

MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO VAI TRÒ
CỦA THANH NIÊN TRONG PHÁT TRIỂN KINH TẾ
TẠI HUYỆN THÔNG NÔNG, TỈNH CAO BẰNG
Chuyên ngành: QUẢN LÝ KINH TẾ
Mã số: 60.34.01

LUẬN VĂN THẠC SỸ KINH TẾ

Người hướng dẫn khoa học: TS. TRẦN ĐÌNH TUẤN

THÁI NGUN - 2011

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

Http://www.lrc-tnu.edu.vn


i

LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan rằng số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn này
là trung thực và chưa hề được sử dụng để bảo vệ một học vị nào và các thơng
tin trích dẫn, sử dụng trong luận văn đã được chỉ rõ nguồn gốc.
Tôi xin cam đoan rằng mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện luận văn này

đã được ghi nhận và cảm ơn.
Tác giả

Nơng Thị Hà

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

Http://www.lrc-tnu.edu.vn


ii

LỜI CẢM ƠN
Trước hết tôi xin chân thành cảm ơn các thầy cô giáo Trường Đại học
Kinh tế & Quản trị kinh doanh đã tận tình dìu dắt, giúp đỡ tơi trong suốt q
trình học tập và hồn thành luận văn tốt nghiệp này.
Đặc biệt, tôi xin chân thành cảm ơn Tiến sỹ Trần Đình Tuấn, người đã
hướng dẫn, chỉ bảo tận tình và đóng góp nhiều ý kiến q báu, tạo điều kiện
thuận lợi cho tơi hồn thành luận văn.
Tôi xin chân thành cảm ơn Huyện uỷ - HĐND - UBND - UB MTTQ, các
ban ngành đoàn thể và BCH Đồn TNCS Hồ Chí Minh huyện Thơng Nơng, tỉnh
Cao Bằng; Đảng ủy, HĐND, UBND, các ban ngành đoàn thể và BCH Đồn
TNCS Hồ Chí Minh xã Ngọc Động, Lương Thông, Thị trấn Thông Nông đã tạo
điều kiện cung cấp số liệu và những thông tin cần thiết về địa phương, giúp
tơi hồn thành luận văn này.
Cuối cùng, tơi xin chân thành cảm ơn Tỉnh ủy, toàn thể lãnh đạo, cán bộ
cơ quan nơi tôi công tác đã tạo điều kiện giúp đỡ về mọi mặt, động viên khích
lệ tơi học tập và hồn thành luận văn thạc sĩ này.
Tơi xin chân thành cảm ơn!
Thái Nguyên, tháng 12 năm 2011

Tác giả

Nơng Thị Hà

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

Http://www.lrc-tnu.edu.vn


iii

MỤC LỤC
Lời cam đoan .................................................................................................. i
Lời cảm ơn ..................................................................................................... ii
Mục lục ......................................................................................................... iii
Các chữ viết tắt ........................................................................................... viii
Danh mục các bảng, sơ đồ ............................................................................. ix
MỞ ĐẦU ....................................................................................................... 1
1. Tính cấp thiết và ý nghĩa của việc nghiên cứu đề tài ............................... 1
2. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài ............................................................... 3
2.1. Mục tiêu chung ................................................................................ 3
2.2. Mục tiêu cụ thể ................................................................................ 3
3. Đối tượng nghiên cứu và phạm vi nghiên cứu ........................................ 3
3.1. Đối tượng nghiên cứu ...................................................................... 3
3.2. Phạm vi nghiên cứu ......................................................................... 3
3.2.1. Phạm vi không gian .................................................................. 3
3.2.2. Phạm vi thời gian ...................................................................... 3
4. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của luận văn............................................ 4
5. Kết cấu của luận văn............................................................................... 4
Chƣơng 1. CƠ SỞ KHOA HỌC VỀ THANH NIÊN TRONG THAM

GIA PHÁT TRIỂN KINH TẾ VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
ĐỀ TÀI.......................................................................................................... 5
1.1. Cơ sở khoa học của đề tài .................................................................... 5
1.1.1. Một số khái niệm cơ bản ............................................................... 5
1.1.1.1. Khái niệm về thanh niên và tổ chức thanh niên ...................... 5
1.1.1.2. Khái niệm về kinh tế địa phương và phát triển kinh tế
địa phương ........................................................................... 6
1.1.1.3. Khái niệm về hộ và kinh tế hộ................................................ 7

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

Http://www.lrc-tnu.edu.vn


iv

1.1.2. Đặc điểm chung của thanh niên .................................................... 8
1.1.3. Các chỉ tiêu đánh giá vai trò của thanh niên trong phát triển
kinh tế hộ gia đình và kinh tế địa phương ................................... 10
1.1.4. Vai trò của thanh niên trong gia đình và trong xã hội .................. 10
1.1.5. Quan điểm của Đảng cộng sản và các nhà lãnh đạo về vai trò
của thanh niên trong xây dựng kinh tế, xã hội ............................. 12
1.1.5.1. V.I. Lê Nin với thanh niên - cơ sở tư tưởng đổi mới công
tác giáo dục thanh niên ....................................................... 12
1.1.5.2. Chủ tịch Hồ Chí Minh nói về vai trò của thanh niên ............ 13
1.1.5.3. Đảng cộng sản Việt Nam nói về vai trị của thanh niên ........ 14
1.1.6. Những yếu tố ảnh hưởng đến vai trò của thanh niên trong
tham gia phát triển kinh tế .......................................................... 16
1.1.6.1. Chịu ảnh hưởng của phong tục tập quán .............................. 16
1.1.6.2. Trình độ học vấn chuyên môn, khoa học kỹ thuật của

thanh niên ........................................................................... 17
1.1.6.3. Yếu tố về vốn đầu tư ............................................................ 17
1.1.6.4. Y tế và chăm sóc sức khoẻ ................................................... 18
1.1.6.5. Khả năng tiếp cận thông tin của thanh niên .......................... 18
1.1.6.6. Yếu tố chủ quan của thanh niên ........................................... 19
1.1.7. Cơ sở thực tiễn về vai trò của thanh niên trong phát triển
kinh tế - xã hội ........................................................................... 20
1.1.7.1. Kinh nghiệm về vai trị và chính sách thanh niên của một
số nước trên thế giới ........................................................... 20
1.1.7.2. Vai trò của thanh niên Việt Nam trong phát triển kinh tếxã hội .................................................................................. 21
1.1.7.3. Các chủ trương, chính sách của Đảng và Chính phủ Việt
Nam về vai trị của thanh niên trong xây dựng kinh tế ........ 24
1.1.7.4. Các chính sách của tỉnh Cao Bằng về vai trò của thanh
niên trong xây dựng kinh tế ................................................ 27

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

Http://www.lrc-tnu.edu.vn


v

1.2. Phương pháp nghiên cứu đề tài .......................................................... 28
1.2.1. Các câu hỏi nghiên cứu ............................................................... 28
1.2.2. Các phương pháp nghiên cứu...................................................... 28
1.2.3. Hệ thống chỉ tiêu đánh giá vai trò của thành niên trong phát
triển kinh tế ................................................................................ 30
1.2.3.1. Nhóm chỉ tiêu phản ánh số lượng, năng lực thanh niên ........ 30
1.2.3.2. Nhóm chỉ tiêu phản ánh biểu hiện sự đóng góp của thanh
niên trong phát triển kinh tế ................................................ 30

Chƣơng 2. THỰC TRẠNG VỀ VAI TRÒ CỦA THANH NIÊN
TRONG PHÁT TRIỂN KINH TẾ Ở HUYỆN THÔNG NÔNG,
TỈNH CAO BẰNG ..................................................................................... 31
2.1. Đặc điểm địa bàn nghiên cứu ............................................................. 31
2.1.1. Vị trí địa lý ................................................................................. 31
2.1.2. Điều kiện khí hậu, thuỷ văn ........................................................ 32
2.1.3. Điều kiện kinh tế - xã hội ............................................................ 32
2.1.3.1. Điều kiện đất đai .................................................................. 32
2.1.3.2. Tình hình dân số và lao động của huyện Thơng Nơng .......... 34
2.1.3.3. Cơ sở vật chất của huyện Thông Nông ................................. 36
2.1.3.4. Kết quả sản xuất kinh doanh của huyện Thơng Nơng ........... 40
2.1.3.5. Tình hình phát triển kinh tế ở huyện Thơng Nơng ................ 41
2.1.3.6. Tình hình thanh niên và công tác thanh niên ở Thông Nông
... 45
2.2. Thực trạng vai trò của thanh niên trong phát triển kinh tế hộ gia
đình ở huyện Thơng Nơng .................................................................. 48
2.2.1. Thơng tin chung về hộ ................................................................ 48
2.2.2. Vai trò của người thanh niên trong việc tạo ra thu nhập .............. 64
2.2.3. Thanh niên trong các quyết định sản xuất, kinh doanh của hộ ..... 65
2.2.4. Thanh niên với các công việc gia đình ........................................ 66

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

Http://www.lrc-tnu.edu.vn


vi

2.2.5. Các nguyên nhân ảnh hưởng đến vai trò của thanh niên trong
phát triển kinh tế hộ gia đình ...................................................... 71

2.2.5.1. Tầm nhìn, quan niệm của cộng đồng về thanh niên .............. 72
2.2.5.2. Trình độ văn hố, chun mơn của thanh niên ..................... 74
2.2.5.3. Khả năng tiếp cận thông tin của thanh niên và cộng đồng .... 75
2.2.5.4. Hệ thống luật và chính sách ảnh hưởng tới vai trị của
thanh niên ........................................................................... 78
2.2.5.5. Điều kiện kinh tế xã hội ....................................................... 80
2.3. Vai trị của thanh niên trong tham gia cơng tác và phát triển kinh
tế địa phương ở huyện Thông Nơng ................................................... 81
2.3.1. Các chính sách của địa phương đối với thanh niên ở Thông
Nông trong phát triển kinh tế ...................................................... 81
2.3.2. Thanh niên trong công tác xã hội ................................................ 82
2.3.3. Vai trò của thanh niên đối với các phong trào xây dựng kinh
tế và phát triển xã hội ở địa phương ............................................ 84
Chƣơng 3. ĐỊNH HƢỚNG VÀ GIẢI PHÁP CHỦ YẾU NHẰM
NÂNG CAO VAI TRÒ CỦA THANH NIÊN TRONG PHÁT
TRIỂN KINH TẾ Ở HUYỆN THÔNG NÔNG, TỈNH CAO BẰNG ...... 87
3.1. Định hướng nhằm nâng cao vai trò tham gia của thanh niên trong
phát triển kinh tế ................................................................................. 87
3.2. Những giải pháp chủ yếu nhằm nâng cao vai trò tham gia của
thanh niên trong phát triển kinh tế ...................................................... 90
3.2.1. Nhóm giải pháp chủ yếu nhằm nâng cao vai trò tham gia của
thanh niên trong phát triển kinh tế hộ gia đình ............................ 90
3.2.1.1. Chăm lo, đào tạo, giáo dục, bồi dưỡng, nâng cao kiến thức
cho thanh niên ...................................................................... 90
3.2.1.2. Hỗ trợ vốn cho thanh niên phát triển sản xuất ...................... 92
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

Http://www.lrc-tnu.edu.vn

vii

3.2.1.3. Đẩy mạnh phát triển ngành nghề TTCN

- kinh doanh -

dịch vụ ................................................................................ 94
3.2.1.4. Xây dựng kết cấu hạ tầng ..................................................... 95
3.2.1.5. Thay đổi quan điểm, nhận thức xã hội đối với thanh niên,
tạo cơ chế thuận lợi để phát huy vai trị của thanh niên ....... 97
3.2.2. Nhóm giải pháp chủ yếu nhằm nâng cao vai trò tham gia của
thanh niên trong phát triển kinh tế địa phương............................ 99
3.2.2.1. Tập trung xây dựng cơ chế, chính sách, giải pháp, đào
tạo, sử dụng và tạo điều kiện cho thanh niên tham gia
phát triển kinh tế, giải quyết việc làm cho thanh niên ......... 99
3.2.2.2. Tiếp tục tạo điều kiện để tổ chức Đoàn thanh niên, Hội
Liên hiệp thanh niên Việt Nam động viên, tổ chức cho
thanh niên tham gia thực hiện các Chương trình và các
dự án trọng điểm, cấp bách của địa phương ...................... 102
3.2.2.3. Thực hiện tốt chính sách khuyến khích thanh niên làm
nhiệm vụ ở biên giới và vùng đặc biệt khó khăn ............... 102
3.2.2.4. Đẩy mạnh các phong trào thi đua nhằm phát huy vai trò của
thanh niên trong tham gia phát triển kinh tế ở địa phương ..... 103
KẾT LUẬN ............................................................................................... 104
1. Kết luận .............................................................................................. 104
2. Kiến nghị ............................................................................................ 107
TÀI LIỆU THAM KHẢO........................................................................ 110
PHỤ LỤC

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

Http://www.lrc-tnu.edu.vn


viii

CÁC CHỮ VIẾT TẮT

BVTV

Bảo vệ thực vật

CLB

Câu lạc bộ

CC

Cơ cấu

CNH-HĐH

Công nghiệp hố - Hiện đại hố

CNXH

Chủ nghĩa xã hội

CSSK

Chăm sóc sức khoẻ

ĐTN

Đoàn thanh niên

ĐVTN

Đoàn viên thanh niên

BCH

Ban chấp hành

KD-DV

Kinh doanh - Dịch vụ

KHKT

Khoa học kỹ thuật

HLHTN

Hội liên hiệp thanh niên

LĐ

Lao động

NN

Nông nghiệp

NK

Nhân khẩu

SKSS

Sức khoẻ sinh sản

SL

Số lượng

TC-CĐ-ĐH

Trung cấp - Cao đẳng - Đại học

TN

Thanh niên

Tr.N

Trung niên

TTCN

Tiểu thủ cơng nghiệp

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

Http://www.lrc-tnu.edu.vn


ix

DANH MỤC CÁC BẢNG, SƠ ĐỒ
Bảng 2.1: Tình hình sử dụng đất đai tại huyện Thông Nông qua 3 năm........ 34
Bảng 2.2: Tình hình dân số và lao động của huyện qua 3 năm ..................... 36
Bảng 2.3: Tình hình cơ sở hạ tầng của huyện Thông Nông năm 2010 .......... 39
Bảng 2.4: Kết quả sản xuất kinh doanh của huyện qua 3 năm ...................... 41
Bảng 2.5: Tình hình phát triển kinh tế hộ gia đình ở huyện qua3 năm ......... 42
Bảng 2.6: Thơng tin chung về nhóm hộ điều tra ........................................... 51
Bảng 2.7: Tình hình tài sản sinh hoạt và sản xuất của nhóm hộ điều tra ....... 52
Bảng 2.8: Đặc trưng cơ bản của thanh niên trong nhóm hộ điều tra .............. 56
Bảng 2.9: Tình hình chủ hộ qua nhóm hộ điều tra ........................................ 57
Bảng 2.10: Phân cơng lao động trong hộ sản xuất nông nghiệp .................... 60
Bảng 2.11: Phân công lao động trong hộ nông nghiệp kiêm TTCN-KD-DV ... 62
Bảng 2.12: Ý kiến của chủ hộ về thu nhập của thanh niên so với trung niên ........ 64
Bảng 2.13: Thanh niên quyết định các khâu sản xuất kinh doanh ................. 66
Bảng 2.14: Sự phân công lao động trong các hộ gia đình ............................. 68
Bảng 2.15: Sử dụng thời gian của thanh niên so với các đối tượng khác
trong ngày................................................................................... 69
Bảng 2.16: Thanh niên với các quyết định trong gia đình ............................. 71
Bảng 2.17: Tình hình tiếp cận thơng tin và hưởng thụ văn hố của thanh
niên qua nhóm hộ điều tra........................................................... 77
Bảng 2.18: Thanh niên tham gia bộ máy cấp ủy Đảng, chính quyền và

đồn thể các cấp ......................................................................... 82
Bảng 2.19: Tình hình thanh niên tham gia các phong trào hoạt động ở
huyện Thông Nông ..................................................................... 85
Sơ đồ 2.1: Nguyên nhân và kết quả tác động đến vai trị của thanh niên ....... 72

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

Http://www.lrc-tnu.edu.vn


1

MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết và ý nghĩa của việc nghiên cứu đề tài
Trong lịch sử Việt Nam, các thế hệ thanh niên nước ta luôn nêu cao
truyền thống tốt đẹp của dân tộc. Qua các thời kỳ cách mạng, dưới ngọn cờ vẻ
vang của Đảng, Bác Hồ, lớp lớp thanh niên phát huy chủ nghĩa anh hùng cách
mạng, viết nên những trang sử chói lọi trong các cuộc chiến đấu giải phóng
dân tộc, thống nhất đất nước; trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc XHCN, góp
phần tạo nên những thắng lợi có ý nghĩa lịch sử và thời đại. Trong sự nghiệp
đổi mới đẩy mạnh cơng nghiệp hố, hiện đại hố, tuổi trẻ hơm nay tiếp tục
phát huy truyền thống anh hùng bất khuất của các thế hệ cha anh, thích ứng
nhanh với tình hình nhiệm vụ mới, có ý chí vươn lên, chủ động lập thân, lập
nghiệp, khơi dậy và nâng cao tính tích cực chính trị và xã hội, những phẩm
chất tốt đẹp của tuổi trẻ trong thời kỳ mới. Thanh niên đã và đang có mặt ở
những nơi khó, việc khó, những lĩnh vực có nhiều thử thách, hăng hái đi vào
thực tế cuộc sống để rèn luyện và trưởng thành, qua đó một lớp thanh niên
tiên tiến với nhiều tài năng trẻ xuất hiện trong cơng cuộc đổi mới, góp phần
làm rạng danh đất nước.
Thanh niên Cao Bằng chiếm gần 26,99% dân số, là lực lượng lao động

chủ yếu của tỉnh. Nhìn chung thanh niên Cao Bằng có nhận thức và bản lĩnh
chính trị vững vàng, phát huy tốt truyền thống cách mạng của quê hương và
dân tộc, có niềm tin vào sự lãnh đạo của Đảng, công cuộc đổi mới của quê
hương đất nước, có ý thức tự tơn dân tộc, giữ gìn, phát huy các giá trị văn hoá
truyền thống tốt đẹp của q hương, đất nước. Nhờ có các chính sách ưu đãi,
đầu tư thỏa đáng nên trình độ, nhận thức của thanh niên Cao Bằng không
ngừng được nâng cao, hiện nay đại bộ phận thanh niên có trình độ học vấn, có
khả năng tiếp thu, ứng dụng khoa học, cơng nghệ vào cuộc sống.
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

Http://www.lrc-tnu.edu.vn


2

Những năm gần đây, các cấp ủy Đảng, chính quyền và các ban ngành,
đoàn thể đã quan tâm, tạo điều kiện phát huy vai trị xung kích của thanh niên
tham gia phát triển kinh tế xã hội, giải quyết việc làm, giáo dục, rèn luyện
thanh niên phụ thuộc sự nghiệp cơng nghiệp hố, hiện đại hố. Tuy nhiên,
việc phát huy sử dụng nguồn lao động trẻ chưa được chú trọng đúng mức;
tỉnh chưa có cơ chế, chính sách hấp dẫn thu hút thanh niên đến làm việc ở
vùng còn nhiều khó khăn, do đó khơng ít thanh niên được đào tạo có trình độ
khơng trở về q hương cơng tác. Mặt khác do tư tưởng trọng kinh nghiệm,
thói quen trong công việc nên nhiều cơ quan, đơn vị chưa đánh giá đúng khả
năng, chưa tin tưởng, giao việc theo đúng năng lực, trình độ của thanh niên
gây tâm lý chán nản cho thanh niên.
Thơng Nơng hiện nay có 6.381 người ở lứa tuổi thanh niên, chiếm gần
27,2% dân số toàn huyện. Thanh niên huyện Thông Nông luôn phát huy tốt
truyền thống cách mạng của cha anh, tuyệt đối tin tưởng vào sự lãnh đạo của
Đảng, có ý thức chấp hành chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách pháp

luật của nhà nước. Đại đa số thanh niên sống có lý tưởng, hồi bão, có đạo
đức, lối sống giản dị, chân thành, cần cù, chịu khó, tích cực ủng hộ, tham gia
vào công cuộc đổi mới quê hương, đất nước. Thông qua các chính sách,
chương trình đào tạo nghề, nhiều thanh niên Thơng Nơng đã được đào tạo cơ
bản, có trình độ, tay nghề và năng lực thực tiễn. Nhưng hiện nay thanh niên
Thông Nông vẫn chưa được quan tâm, sử dụng đúng mức; nhiều cơ quan, đơn
vị, địa phương, gia đình thiếu tin tưởng, chưa tạo điều kiện thuận lợi để thanh
niên tiếp cận, tham gia thực hiện các chương trình, dự án triển khai trên địa
bàn; chưa có cơ hội để tham gia phát triển kinh tế hộ, kinh tế địa phương.
Xuất phát từ lý do trên, tôi tiến hành nghiên cứu đề tài: "Một số giải
pháp nâng cao vai trò của thanh niên trong phát triển kinh tế tại huyện
Thông Nông, tỉnh Cao Bằng" nhằm đưa ra những giải pháp nâng cao vai trị,
vị trí của thanh niên trong phát triển kinh tế hộ gia đình nói riêng và kinh tế
địa phương nói chung, tạo niềm tin của xã hội đối với thanh niên.
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

Http://www.lrc-tnu.edu.vn


3

2. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài
2.1. Mục tiêu chung
Thơng qua việc nghiên cứu thực trạng vai trị của thanh niên trong phát
triển kinh tế tại huyện Thông Nông, tỉnh Cao Bằng để đề xuất những giải
pháp chung nhằm nâng cao vai trò của thanh niên trong phát triển kinh tế cho
địa phương.
2.2. Mục tiêu cụ thể
- Hệ thống hoá cơ sở khoa học về vấn đề thanh niên và vai trò của thanh
niên trong phát triển kinh tế - xã hội nói chung và kinh tế địa phương nói riêng.

- Đánh giá thực trạng, vai trị của thanh niên trong việc phát triển kinh tế
tại huyện Thông Nông, tỉnh Cao Bằng.
- Đề xuất những giải pháp chủ yếu nhằm nâng cao vai trò của thanh niên
trong phát triển kinh tế của địa phương trong thời gian tới.
3. Đối tƣợng nghiên cứu và phạm vi nghiên cứu
3.1. Đối tượng nghiên cứu
Là vai trò và sự tham gia của thanh niên trong phát triển kinh tế hộ gia
đình và kinh tế địa phương tại huyện Thông Nông.
3.2. Phạm vi nghiên cứu
3.2.1. Phạm vi khơng gian
- Các hộ gia đình thanh niên điều tra tại một số xã, thị trấn của huyện
Thơng Nơng, tỉnh Cao Bằng.
- Các cơ quan chính quyền, cơ quan kinh tế, tổ chức Đảng, đoàn thể và
tổ chức Đồn thanh niên ở huyện Thơng Nơng, tỉnh Cao Bằng.
3.2.2. Phạm vi thời gian
Các số liệu, tài liệu nghiên cứu chung của đề tài được thu thập trong giai
đoạn 2008 - 2010. Số liệu điều tra kinh tế hộ gia đình thanh niên trong phát
triển kinh tế hộ gia đình là các kết quả của hộ thực hiện trong năm 2010.
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

Http://www.lrc-tnu.edu.vn


4

4. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của luận văn
Ḷn văn đã hệ thống hố mợt sớ vấn đề lý luận về thanh niên và vai trò
của thanh niên trong phát triển kinh tế - xã hội nói chung và kinh tế gia đì nh,
kinh tế địa phương nói riêng. Những kinh nghiệm về tổ chức thanh niên tham
gia phát triển kinh tế của một số quốc gia trên thế giới và ở một số đị a phương

trong nước. Thơng qua việc nghiên cứu thực trạng vai trị của thanh niên trong
phát triển kinh tế tại huyện Thông Nông, tỉnh Cao Bằng để đề xuất những giải
pháp chung nhằm nâng cao vai trò của thanh niên trong phát triển kinh tế cho
địa phương. Kết quả nghiên cứu luận văn là tài liệu cho các cơ quan chức
năng của Trung ương và đị a phương tham khảo trong việc xây dựng chí nh
sách về thanh niên và động viên thanh niên tham gia xây dựng gia đì

nh và

phát triển kinh tế đị a phương trong tiế n trì nh thực hiện CNH-HĐH, hội nhập
kinh tế quốc tế.
5. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu và kết luận, luận văn gồm 3 chương:
Chương 1: Cơ sở khoa học về thanh niên trong tham gia phát triển kinh
tế và phương pháp nghiên cứu của đề tài.
Chương 2: Thực trạng về vai trò của thanh niên trong phát triển kinh tế ở
huyện Thông Nông, tỉnh Cao Bằng.
Chương 3: Định hướng và giải pháp chủ yếu nhằm nâng cao vai trò của
thanh niên trong phát triển kinh tế ở huyện Thông Nông, tỉnh Cao Bằng.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

Http://www.lrc-tnu.edu.vn


5

Chƣơng 1
CƠ SỞ KHOA HỌC VỀ THANH NIÊN TRONG THAM GIA
PHÁT TRIỂN KINH TẾ VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ĐỀ TÀI

1.1. Cơ sở khoa học của đề tài
1.1.1. Một số khái niệm cơ bản
1.1.1.1. Khái niệm về thanh niên và tổ chức thanh niên
a. Khái niệm về thanh niên
Thanh niên là một phạm trù triết học, chỉ một nhóm nhân khẩu, xã hội
đặc thù, ở độ tuổi nhất định (từ 16 đến 30 tuổi), có mặt trong tất cả các giai
cấp, tầng lớp xã hội, dân tộc, các lĩnh vực hoạt động của đời sống xã hội, có
những đặc điểm chung đặc trưng về tâm lý, sinh lý, nhận thức xã hội, có vai
trị quan trọng đối với sự phát triển của mỗi quốc gia, dân tộc trong cả hiện tại
và tương lai [11].
b. Khái niệm về tổ chức thanh niên
Tổ chức thanh niên là tổ chức tự nguyện của thanh niên nhằm đoàn kết,
tập hợp thanh niên, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của thanh niên; phát huy
vai trò của thanh niên trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam XHCN.
Tổ chức thanh niên bao gồm Đồn TNCS Hồ Chí Minh, Hội liên hiệp thanh
niên Việt Nam, Hội sinh viên Việt Nam và các tổ chức khác của thanh niên
được tổ chức và hoạt động theo điều lệ của tổ chức và trong khuôn khổ của
Hiến pháp và pháp luật [01].
- Khái niệm về Đoàn TNCS Hồ Chí Minh
Đồn TNCS Hồ Chí Minh là tổ chức chính trị - xã hội của thanh niên
Việt Nam, giữ vai trò nòng cốt trong phong trào thanh niên; tổ chức, hướng
dẫn hoạt động của thiếu niên, nhi đồng, phụ trách đội thiếu niên tiền phong
Hồ Chí Minh.
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

Http://www.lrc-tnu.edu.vn


6

- Khái niệm về Hội Liên hiệp thanh niên Việt Nam
Hội liên hiệp thanh niên Việt Nam là tổ chức xã hội rộng rãi của thanh
niên và các tổ chức thanh niên, nhằm đoàn kết tập hợp mọi tầng lớp thanh
niên Việt Nam phấn đấu vì sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam
XHCN, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của thanh niên.
1.1.1.2. Khái niệm về kinh tế địa phương và phát triển kinh tế địa phương
a. Khái niệm về kinh tế địa phương
Nền kinh tế địa phương là hệ thống phân phối, sản xuất và tiêu thụ của
một cộng đồng
b. Khái niệm về phát triển kinh tế địa phương
Phát triển kinh tế đại phương là các hoạt động thực hiện bởi chính
quyền địa phương, hiệp hội doanh nghiệp, công ty địa phương và một số tác
nhân khác nhằm loại bỏ những rào cản pháp lý và giảm chi phí giao dịch cho
các doanh nghiệp tại địa phương, xử lý các thất bại của thị trường, tăng cường
tính cạnh tranh của các doanh nghiệp và tạo ra lợi thế cạnh tranh độc nhất cho
địa phương và các doanh nghiệp trong địa phương đó.
Phát triển kinh tế địa phương là một quá trình tham gia mà ở đó người
dân địa phương từ mọi ban ngành cùng nhau thúc đẩy hoạt động thương mại
của địa phương nhằm hướng đến một nền kinh tế phục hồi nhanh và bền
vững. Đây là một công cụ hỗ trợ tạo ra việc làm tốt và cải thiện chất lượng
cuộc sống cho mọi người, bao gồm cả những người nghèo và những người
thường bị thiệt thòi
Phát triển kinh tế địa phương khuyến khích cộng đồng, các cá nhân và
các bên xã hội dân sự xây dựng các mối quan hệ đối tác và cùng nhau xác
định các biện pháp giải quyết của địa phương nhằm đương đầu với những thử
thách chung về kinh tế. Quá trình phát triển kinh tế đị a phương hướng đến
việc tạo điều kiện và nâng cao khả năng cho các thành phần tham gia của đại
phương nhằm sử dụng hiệu quả doanh nghiệp kinh doanh, lao động, vốn và
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

Http://www.lrc-tnu.edu.vn


7

các nguồn lực khác của địa phương để thực hiện được các ưu tiên của chính
điạ phương mình.
1.1.1.3. Khái niệm về hộ và kinh tế hộ
a. Khái niệm về hộ
Hộ gia đình bao gồm một hay một nhóm người ở chung và ăn chung.
Những người này có thể có hoặc khơng có quỹ thu, chi chung; có thể có hoặc
khơng có mối quan hệ ruột thịt.
Có nhiều khái niệm khác nhau về hộ, tuy nhiên trong đó cũng có những
đặc điểm chung để phân biệt về hộ.
- Chung hay không chung huyết tộc.
- Cùng chung sống dưới một mái nhà.
- Cùng chung nguồn thu nhập.
- Cùng ăn chung.
- Cùng tiến hành lao động sản xuất.
Cần phân biệt rõ giữa hộ và gia đình: Nếu như gia đình được xét tương
quan về mặt xã hội thì hộ là những đơn vị kinh tế nhỏ nằm trong nền kinh tế.
Một gia đình có thể bao gồm nhiều hộ, từ lâu ở nước ta có nhiều gia đình có
tới ba, bốn, thậm trí nhiều hơn thế hệ cùng chung sống dưới một mái nhà
nhưng đã tách thành những hộ riêng, sống độc lập bằng sức lao động của
mình, bằng đất đai và tài sản được giao khoán, thuê mướn hoặc do đấu thầu
để sử dụng và ăn uống một mâm cơm với một chế độ ngân quỹ riêng.
b. Khái niệm về kinh tế hộ
Kinh tế hộ là một hình thức kinh tế cơ bản và tự chủ được hình thành và
tồn tại khách quan lâu dài dựa trên cơ sở sử dụng sức lao động, đất đai và tư
liệu sản xuất khác của gia đình là chính. Kinh tế hộ là hình thức kinh tế có

hiệu quả, phù hợp với sản xuất nơng nghiệp, thích ứng và tồn tại trong mọi
hình thức kinh tế xã hội.
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

Http://www.lrc-tnu.edu.vn


8

Đặc trưng của kinh tế hộ.
- Là loại hình kinh tế trong đó các thành viên làm việc một cách tự chủ,
tự nguyện vì quyền lợi, lợi ích kinh tế của bản thân, gia đình và lợi ích của xã
hội, xét về nội tại của hộ thì các thành viên cùng huyết tộc là chủ thể đích
thực của hộ.
- Là đơn vị kinh tế cơ sở vừa sản xuất vừa tiêu dùng. Có sự thống nhất
đơn vị kinh tế là đơn vị xã hội.
- Là hình thức kinh tế ln thích nghi với đặc điểm của sản xuất nơng
nghiệp là sinh vật sống.
- Là trang tế bào của xã hội phổ biến mang tính đặc thù với điều kiện tự
nhiên, kinh tế ở mỗi nước và mỗi khu vực trên thế giới. Trình độ phát triển
của nó từ thấp đến cao.
- Kinh tế hộ tuy là đơn vị kinh tế độc lập nhưng không độc lập với kinh
tế Nhà nước và kinh tế hợp tác.
Ở Việt Nam, kinh tế hộ khơng thuộc thành phần kinh tế cá thể, nó chỉ là
loại hình kinh tế dùng để phân biệt với loại hình kinh tế tập thể và kinh tế Nhà
nước. Nó là loại hình kinh tế tự chủ nhưng hiện tại chưa được xếp vào loại
hình kinh tế nào, nó có mối quan hệ với các thành phần kinh tế và là cơ sở để
hình thành kinh tế hợp tác và hợp tác xã nông nghiệp.
1.1.2. Đặc điểm chung của thanh niên
Trong xã hội có rất nhiều đối tượng thanh niên nhưng tất cả đều mang

đặc điểm chung:
Thanh niên là một giai đoạn phát triển trong cuộc đời của con người.
Đặc điểm lớn nhất của thanh niên là chấm dứt giai đoạn trẻ em để trở thành
người lớn, người trưởng thành.
Thanh niên là lứa tuổi đang phát triển cả về thể chất, tâm lý và tinh thần,
cả về nhu cầu và tình cảm, trí tuệ và tài năng, ước mơ và lý tưởng, tư duy và
tính cách. Đó cũng là lứa tuổi ở vào thời kỳ đang phát triển, đang định hướng
giá trị cuộc sống và đang trưởng thành về nhân cách.
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

Http://www.lrc-tnu.edu.vn


9

Đặc điểm tâm lý của thanh niên là: yêu cái mới, thích cái vui, chuộng
cái đẹp; ln hướng đến tương lai và chẳng quên quá khứ; tuổi của mộng mơ
và khát vọng; dễ nhạy cảm, ít sa lầy trong trí tuệ và tư duy; dễ tiếp nhận các
giá trị tiên phong và đổi mới.
Đặc điểm về sinh học của thanh niên là có sự tăng trưởng nhanh về cơ
thể, cường tráng về thể lực, trưởng thành về sinh học.
Đặc điểm về mặt xã hội của thanh niên là quá trình xã hội hố cá nhân
định hình nhân cách, xác lập vai trò cá nhân qua các hoạt động độc lập với tư
cách công dân.
Đặc điểm về cơ cấu xã hội: Thanh niên cũng là một nhóm xã hội - nhân
khẩu đặc thù, chiếm số đông trong dân cư, đan xen trong các giai tầng, cơ cấu
xã hội và cơ cấu nghề nghiệp; họ cũng thường bị ảnh hưởng của các quan hệ
giai cấp, của dư luận xã hội, của lối sống cộng đồng và thời đại. Do tính chất
đặc thù của thanh niên nên vấn đề thanh niên luôn được đặt vào trung tâm
điểm của những bức xúc nhất mà xã hội thường quan tâm. Thanh niên là hình

ảnh phản chiếu của xã hội thu nhỏ, vì thế muốn biết tương lai của một dân tộc
thế nào, của một xã hội ra sao thì hãy xem diện mạo của thế hệ thanh niên.
Ngày nay do những biến động của tình hình xã hội và sự phát triển mọi mặt
của thanh niên, cho nên có thể nói rằng: chính thanh niên là một phần quyết
định của những tiến bộ xã hội, dân tộc và mọi cuộc đụng đầu lịch sử.
Đặc điểm riêng của thanh niên theo độ tuổi:
+ Thanh niên ở độ tuổi khác nhau thì mang đặc điểm khác nhau:
- 16 - 17: Vừa người lớn, vừa trẻ con, phát triển nhanh về thể chất, muốn
làm người lớn, có nhu cầu cao về giao tiếp học hỏi, thích tham gia vào nhóm
hoạt động người lớn, dễ bị tác động mạnh về tâm lý, dễ bị tôn thương.
- 18 - 24: Vẫn tiếp tục lớn về thể chất, hăng hái, dũng cảm, khẳng định
trách nhiệm cơng dân có xu hướng rõ rệt về nghề nghiệp, có quyết định lớn về
nghề nghiệp, gia đình, bắt đầu bước vào cuộc sống tự lập.
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

Http://www.lrc-tnu.edu.vn


10

- 25 - 30: Chín chắn về mặt tâm lý, ổn định cuộc sống, bắt đầu giảm tính
sơi động, tăng sự lựa chọn tính tốn thực tế. Có nhu cầu nâng cao nghề
nghiệp, củng cố địa vị, muốn tích luỹ tạo cơ sở vật chất cho gia đình.
+ Thanh niên ở các vùng lãnh thổ khác nhau và ngành nghề khác nhau
cũng mang những đặc điểm riêng khác nhau.
1.1.3. Các chỉ tiêu đánh giá vai trò của thanh niên trong phát triển kinh tế
hộ gia đình và kinh tế địa phương
- Tình hình tham niên trong phát triển kinh tế hộ:
+ Mức độ tham gia của thanh niên trong phân công lao động trong các
hoạt động sản xuất kinh doanh của hộ. Mức độ tham gia của thanh niên trong

hoạt động sản xuất kinh doanh càng lớn thì vai trị của thanh niên trong phát
triển hộ gia đình càng cao.
+ Thu nhập của thanh niên tạo ra so với trung niên. Nếu chúng ta chỉ dựa
vào mức độ tham gia của thanh niên vào hoạt động sản xuất kinh doanh thì
cũng chưa đủ để đánh giá vai trị của họ trong phát triển kinh tế hộ gia đình
bởi vì tính chất công việc quyết định mức thu nhập tạo ra. Do đó tơi dùng chỉ
tiêu thu nhập của thanh niên tạo ra so với trung niên. Khi thu nhập của thanh
niên tạo ra so với trung niên cao hơn thì vai trò của thanh niên được khẳng
định trong đời sống kinh tế gia đình.
+ Chỉ tiêu mức độ tham gia của thanh niên trong hoạt động gia đình và
xã hội sẽ đánh giá vai trò của thanh niên trong phát triển kinh tế hộ gia đình.
- Tình hình thanh niên tham gia các phong trào, các chương trình, dự án
phát triển kinh tế tại địa phương. Căn cứ mức độ tham gia của thanh niên trong
các phong trào, các chương trình, dựa án phát triển kinh tế tại địa phương ta có
thể đánh giá được vai trị của thanh niên trong phát triển kinh tế tại địa phương.
1.1.4. Vai trò của thanh niên trong gia đình và trong xã hội
Ở tất cả các nước trên thế giới, thanh niên luôn là lực lượng xung kích,
đi đầu trong gia đình và trong xã hội về vai trò, khả năng học tập, lao động
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

Http://www.lrc-tnu.edu.vn


11

sản xuất và cống hiến, tham gia trực tiếp vào các khâu sản xuất và tái sản
xuất. Hiện nay xu thế hồ bình, hội nhập phát triển, cùng tiến bộ đang là xu
thế lớn và tích cực để đem lại cho nhân loại nguồn nhân lực, trí lực, sức trẻ
dồi dào và ngày càng phát triển với nhiều hứa hẹn. Thanh niên là người đóng
góp chính cho nền kinh tế hiện tại và tương lai lâu dài, vai trò của họ trong

phát triển kinh tế hộ gia đình được thể hiện trên nhiều mặt [16].
- Trong lao động sản xuất: Thanh niên là người làm ra phần lớn lương
thực, thực phẩm tiêu dùng và thu nhập trong gia đình. Đáng chú ý là các hộ
nghèo sinh sống chủ yếu dựa vào kết quả làm việc của thanh niên và trung
niên là phụ nữ. Thế nhưng thanh niên lại có rất ít hoặc khơng có quyền sở hữu
trong gia đình, phụ thuộc về kinh tế. Đây là một bất công đối với thanh niên
trên khắp thế giới, đặc biệt là ở các nước, các vùng, miền còn kém phát triển
về kinh tế và nhận thức.
- Ngoài tham gia vào lao động sản xuất đóng góp thu nhập cho gia đình,
thanh niên cịn có những đóng góp to lớn cho xã hội. Thanh niên có mặt ở
mọi lúc, mọi nơi, việc khó, việc khổ mà chỉ có tuổi trẻ mới có đủ khả năng
đảm đương. Ở nước ta, thanh niên cịn có nghĩa vụ cao cảo là tham gia vào
quân ngũ bảo vệ Tổ quốc Việt Nam XHCN. Thanh niên là lứa tuổi sinh đẻ và
ni dưỡng, chăm sóc con trẻ vun trồng những mầm non tương lai của đất
nước, bảo tồn và phát triển giống nòi. Đặc biệt là thanh niên nữ giới phải chịu
nhiều cực nhọc khi làm tròn bổn phận thiên phú làm vợ, làm mẹ.
- Người thanh niên chính là người gìn giữ và bảo vệ những giá trị tốt đẹp
của dân tộc từ thế hệ này đến thế hệ khác. Gia đình Việt Nam đến ngày nay
cịn gìn giữ được những phẩm chất đạo đức tốt đẹp như nghĩa vợ chồng thuỷ
trung, con cháu thảo hiền, kính trên nhường dưới, tương trợ giúp đỡ nhau
trong họ hàng, làng xóm. Ở đây vai trị to lớn của thanh niên là việc học tập,
truyền thụ và tham gia vào dạy dỗ con em mình. Thanh niên cũng có vai trò
quan trọng và ảnh hưởng sâu rộng trong việc xây dựng, củng cố sự đồn kết
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

Http://www.lrc-tnu.edu.vn


12

cộng đồng, củng cố những quan hệ tốt đẹp giữa người với người. Chính vì lẽ
đó mà xã hội Việt Nam cịn gìn giữ được nếp sống có tình có nghĩa, có trước
có sau, quan tâm giúp đỡ, đùm bọc lẫn nhau lúc khó khăn hoạn nạn.
Vì vậy dù được hay không được thừa thận, thực tế cuộc sống và những
gì thanh niên đã và đang làm, khẳng định vai trị và vị trí của họ trong gia
đình, trên mọi lĩnh vực đời sống kinh tế xã hội, trong sự tiến bộ không ngừng
của nhân loại.
Thanh niên cùng lúc phải thực hiện các vai trị nói trên, cho nên họ cần
phải được gia đình: ơng, bà, cha mẹ chia sẻ, động viên cả về công việc cũng
như tinh thần, xã hội cũng cần tăng cường những trợ giúp để thanh niên thực
hiện vai trị của mình.
1.1.5. Quan điểm của Đảng cộng sản và các nhà lãnh đạo về vai trò của
thanh niên trong xây dựng kinh tế, xã hội
1.1.5.1. V.I. Lê Nin với thanh niên - cơ sở tư tưởng đổi mới công tác giáo dục
thanh niên
Phát triển sáng tạo những tư tưởng C. Mác và Ph.Ăngghen về thanh niên
V.I. Lê Nin đã xây dựng hệ thống quan điểm khoa học và giáo dục thanh niên
trong cuộc đấu tranh cách mạng của giai cấp công nhân và trong sự nghiệp
xây dựng chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa cộng sản.
Người quan niệm: " Người ta quan sát thấy thanh niên cơng nhân một
khát vọng nồng cháy khơng gì kìm hãm được sự vươn lên lý tưởng dân chủ
và chủ nghĩa xã hội. Sớm muộn thanh niên sẽ đến với chủ nghĩa xã hội
nhưng bằng con đường khác với cha anh họ" (V.l. Lê nin: Bàn về thanh niên,
NXB Thanh niên, Hà nội, 1981, tr.67). Tại Đại hội lần thứ III của Đoàn
TNCS Nga, Lê nin đã chỉ rõ: "Các đồng chí phải tự tiến hành giáo dục
thành những người cộng sản... Đồn TNCS phải là một đội qn xung kích,
một đội ngũ mà ở đó mọi đồn viên đều có tinh thần chủ động và quyết tâm
cao" [15, tr381]..
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

Http://www.lrc-tnu.edu.vn


13

V.I. Lê Nin chỉ rõ, mọi vấn đề liên quan về mặt xã hội của thanh niên
đều mang tính giai cấp, tính lịch sử cụ thể. Ngay trong thời kỳ xây dựng kế
hoạch thành lập một Đảng Mác xít ở Nga. V.I. Lê Nin đã chăm chú theo dõi
sự thức tỉnh về tính chủ động xã hội của những người vô sản trẻ tuổi, của học
sinh, sinh viên. V.I. Lê Nin đã đi đến xác nhận lạc quan rằng chính họ đã có
nguyện vọng tha thiết, mạnh mẽ hướng tới những lý tưởng dân chủ và CNXH.
Trong tác phẩm "sự khủng hoảng của chủ nghĩa MenSêVích" V.I. Lê Nin
đã nêu ý kiến của Ph.Ăngghen "há chẳng phải trong Đảng cách mạng của
chúng tôi, thanh niên chiếm ưu thế là một điều rất tự nhiên sao? Chúng tôi
là một Đảng của tương lai, mà tương lai lại thuộc về thanh niên. Chúng tôi
là Đảng của những người cách tân, mà thanh niên lại ln ln thích đi
theo những người cách tân. Chúng tơi là Đảng đấu tranh qn mình chống
lại chế độ cũ thối nát, mà thanh niên lại luôn luôn đi đầu trong cuộc đấu
tranh quên mình".
V.I. Lê Nin hiểu tinh tế những lợi ích chính đáng của tuổi trẻ. Người
khơng bao giờ tuyệt đối hố hoặc coi nhẹ lợi ích của thanh niên V.I. Lê Nin
cho rằng, việc quan tâm và thoả mãn thật sự những lợi ích và nguyện vọng
của thanh niên phụ thuộc vào tính chất của bản thân xã hội. CNXH thủ tiêu
những nguồn gốc áp bức người lao động, tạo điều kiện phát triển đời sống vật
chất và văn hố của nhân dân thì đồng thời cũng sẽ giải quyết vấn đề thanh
niên - một bộ phận tất yếu của cách mạng xã hội chủ nghĩa.
1.1.5.2. Chủ tịch Hồ Chí Minh nói về vai trị của thanh niên
Quán triệt quan điểm của Lê nin và các nhà cách mạng tiền bối, Bác Hồ
luôn khẳng định tiềm năng, vai trị, vị trí to lớn của thanh niên trong đời sống
xã hội, đặc biệt là trong sự nghiệp cách mạng.

Năm 1921, khi đất nước còn trong đêm đen nơ lệ, Nguyễn Ái Quốc đã
nói “Đằng sau sự phục tùng tiêu cực, người Đông dương giấu một cái gì đang
sơi sục, đang gào thét và sẽ bùng nổ một cách ghê gớm khi thời cơ đến”. Bốn
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

Http://www.lrc-tnu.edu.vn


14

năm sau, Nguyễn Ái Quốc nêu lên tư tưởng “Thức tỉnh thanh niên để đi tới
thức tỉnh cả dân tộc”. Và 16 năm sau khi Đảng Cộng sản Việt Nam do Người
sáng lập, lãnh đạo nhân dân ta giành được chính quyền, lập ra Nhà nước dân
chủ nhân dân đầu tiên ở Đơng Nam Á, Chủ tịch Hồ Chí Minh một lần nữa
khẳng: “Nước nhà thịnh hay suy, yếu hay mạnh một phần lớn là do các thanh
niên”. Nói đến nhiệm vụ kiến thiết lại đất nước sau 80 năm nơ lệ bị bóc lột và
khai thác tàn bạo của chủ nghĩa đế quốc, Bác chỉ rõ rằng: “Trong công cuộc
kiến thiết đó, nước nhà trơng mong, chờ đợi ở các cháu rất nhiều” và tương lai
phát triển của đất nước sẽ như thế nào, “Việt Nam có được vẻ vang sánh vai
với các cường quốc năm châu được hay khơng, chính là nhờ một phần lớn ở
cơng học tập của các cháu”. Bác vừa khẳng định vai trò lịch sử của thanh
niên, vừa đặt nềm tin mạnh mẽ vào khả năng của họ.
Khi Miền Bắc nước ta bước vào thời kỳ xây dựng CNXH, Chủ tịch Hồ
Chí Minh nhìn nhận thanh niên là lớp người “xung phong trong công cuộc
phát triển kinh tế, văn hoá, trong sự nghiệp xây dựng CNXH; thanh niên là lực
lượng cơ bản trong bộ đội, công an và dân quân tự vệ đang hăng hái giữ gìn
trật tự, trị an, bảo vệ Tổ quốc” và trong mọi việc thanh niên thi đua thực hiện
khẩu hiệu: “Đâu cần thanh niên có, việc gì khó thanh niên làm...”.
Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, Bác Hồ biểu dương thanh
niên ta là “Thế hệ anh hùng của một dân tộc Việt Nam anh hùng”. Đây chính

là sự đánh giá cao nhất về vai trị, vị trí của thanh niên mà Người dành cho lớp
trẻ [16, tr10,11, 239].
1.1.5.3. Đảng cộng sản Việt Nam nói về vai trị của thanh niên
Tiếp thu những quan điểm của chủ nghĩa Mác-Lê nin, tư tưởng Hồ Chí
Minh về vấn đề thanh niên và cơng tác thanh niên, trong q trình lãnh đạo
cách mạng Đảng ta ln đánh giá cao vai trị của thanh niên. Trong cương lĩnh
vận động thanh niên Đảng ta đã khẳng định rằng: “Thanh niên là một lực
lượng quan trọng mà Đảng phải tranh thủ cho được”. Trải qua các thời kỳ
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

Http://www.lrc-tnu.edu.vn


15

cách mạng khác nhau, Đảng đã tổ chức việc nghiên cứu thực tiễn để nhìn
nhận, đánh giá tiềm năng, vai trị, vị trí của thanh niên một cách khoa học.
Nghị quyết 26/NQ/TW của Bộ Chính trị khố V - năm 1985 đã nêu “Thanh
niên ta ngày nay lớn lên trong thời kỳ lịch sử vĩ đại của dân tộc, được Đảng và
chế độ mới đào tạo, bồi dưỡng đã phát huy truyền thống anh hùng của dân tộc,
có những cống hiến xuất sắc và trưởng thành nhanh chóng trên mặt trận quốc
phòng, an ninh, thanh niên chiến đấu anh dũng ngoan cường, vượt khó khăn
gian khổ đánh thắng mọi kẻ thù, bảo vệ Tổ quốc...; trên mặt trận lao động sản
xuất thanh niên đi đầu lao động sáng tạo xây dựng đất nước và trên mặt trận
văn hoá giáo dục, hoạt động khoa học kỹ thuật thanh niên cố gắng dạy tốt, học
tốt, xây dựng nền văn hoá mới và con người mới...”. Nghị quyết 04 Ban chấp
hành Trung ương Đảng khoá VII khẳng định: “ Sự nghiệp đổi mới có thành
cơng hay khơng, đất nước bước vào thế kỷ 21 có vị trí xứng đáng trong cộng
đồng thế giới hay khơng, cách mạng Việt Nam có vững bước trên con đường
XHCN hay không phần lớn tuỳ thuộc vào thanh niên, vào việc bồi dưỡng, rèn

luyện thế hệ thanh niên; cơng tác thanh niên là vấn đề sống cịn của dân tộc,
là một trong những nhân tố quyết định sự thành bại của cách mạng” [3].
Đặc biệt Nghị quyết Hội nghị lần thứ 7 Ban chấp hành Trung ương
khoá X về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với cơng tác thanh niên thời
kỳ đẩy mạnh cơng nghiệp hố, hiện đại hoá đã nêu rõ quan điểm chỉ đạo của
Đảng ta về cơng tác thanh niên, trong đó nhấn mạnh: “Thanh niên là rường
cột của nước nhà, chủ nhân tương lai của đất nước, là lực lượng xung kích
trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, một trong những nhân tố quyết định sự
thành bại của sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước, hội nhập
quốc tế và xây dựng chủ nghĩa xã hội. Thanh niên được đặt ở vị trí trung tâm
trong chiến lược bồi dưỡng, phát huy nhân tố và nguồn lực con người. Chăm
lo, phát triển thanh niên vừa là mục tiêu, vừa là động lực bảo đảm cho sự ổn
định và phát triển vững bền của đất nước”. (Văn kiện Đảng về công tác thanh
niên, NXB Thanh niên, Hà Nội, 2008, tr.146).
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

Http://www.lrc-tnu.edu.vn