Vòng lặp while, do while, for (NHẬP môn về lập TRÌNH SLIDE)

Chương 5

Vòng lặp
while / do-while /
for
Presenter:

Nhập mơn về lập trình (C5)

Slide 1


Learning outcomes
L.O.3.1 – Liệt kê được các kiểu điều khiển và vẽ sơ đồ mô
tả chúng.
L.O.3.2 – Mô tả được được nguyên tắc kết hợp các kiểu
điều khiển để mô tả các giải thuật.
L.O.3.3 – Hiện thực được các kiểu điều khiển bằng ngôn
ngữ C.
L.O.3.4 – Sử dụng các cấu trúc điều khiển để giải quyết bài
tốn thực tế.

Nhập mơn về lập trình (C5)

Slide 2


Vịng lặp là gì ?
 In ra 5 dịng chữ “Hello”
printf("Hello\n");
printf("Hello\n");

printf("Hello\n");
printf("Hello\n");
printf("Hello\n");
 In ra 100 dịng chữ “Hello”

Nhập mơn về lập trình (C5)

Slide 3


Vịng lặp là gì ?
 Bài tốn: Nhập và tính tổng điểm của 10 sinh viên
 float
a;
float
sum = 0;
scanf(“%f”, a);
sum = sum + a;
scanf(“%f”, a);
sum = sum + a;
…………………………………

Nhập môn về lập trình (C5)

Slide 4


Vịng lặp là gì ?
 Chương trình sẽ rất dài nếu yêu cầu nhập và tính tổng
điểm cho 100, 200, 1000 sinh viên v.v.

 Để ý thấy chương trình trên lặp đi lặp lại động tác sau
nhiều lần:
scanf(“%f”, a);
sum = sum + a;

Nhập mơn về lập trình (C5)

Slide 5


Vịng lặp là gì ?
 Vịng lặp là các phát biểu điều khiển dùng để thực hiện
một công việc nhiều lần.
 Các phát biểu thực hiện cơng việc trong vịng lặp gọi là
thân vịng lặp.
 Một vịng lặp thường có các phần :
• Khởi động vịng lặp.
• Thân vịng lặp.
• Điều khiển vịng lặp.

 Có thể phân loại vịng lặp theo các tiêu chuẩn sau :
• Điều kiện : đi trước hoặc đi sau.
• Số lần lặp : biết trước hoặc khơng biết trước.
Nhập mơn về lập trình (C5)

Slide 6


Vòng lặp
Phân loại

 VC++ cho phép sử dụng 3 loại vịng lặp với cú pháp như
sau:
• Vịng lặp while
while (condition) statement;
• Vịng lặp do
do statement while (condition);

• Vịng lặp for
for (initopt ; condopt ; loopopt ) statement;

Nhập môn về lập trình (C5)

Slide 7


Vòng lặp while
Cú pháp

:

while (condition) statement

Nghĩa là : trong khi điều kiện condition cịn đúng thì làm
phát biểu statement.
• condition là biểu thức luận lý điều khiển vòng lặp:
 Đúng thì lặp.
 Sai thì kết thúc.
• statement có thể là phát biểu ghép { ... }.

Vòng lặp while là vòng lặp có điều kiện đi trước và số lần

lặp khơng biết trước.

Nhập mơn về lập trình (C5)

Slide 8


Vịng lặp while
Lưu đờ vận hành
Điều kiện đi trước
Sai

condition
condition
Đúng
Statement
Statement
Kết thúc lặp

Nhập mơn về lập trình (C5)

Slide 9


Vòng lặp while
 In ra các số từ 1 đến 10
int count;
count = 1; // initialize count
printf(“%d ", count);
count = count + 1;

printf(“%d ", count);
count = count + 1;
printf(“%d ", count);
count = count + 1;
…………………………………………………………..
Nhập mơn về lập trình (C5)

Slide 10


Vịng lặp while

Nhập mơn về lập trình (C5)

Slide 11


Vòng lặp while
int count;
count = 1; // initialize count
while (count <= 10)
{
printf("%d ", count);
count = count + 1;
}

Nhập môn về lập trình (C5)

// increment count

Slide 12


Lặp dựa trên biến đếm
 Bài tốn:
• Cần nhập 10 giá trị số thực, sau đó tính giá trị trung bình của 10
giá trị trên
gán total (tổổ
ng điểổ
m) bằng 0
gán biểế
n đểế
m sổếlầầ
n nhập điểổ
m bằng 1
while biểế
n đểế
m nhoổhơn hoặc bằng 10
yểu cầầ
u người dùng nhập giá trị tiểế
p theo
đọc giá trị
cộng giá trị này vào total
cộng biểế
n đểế
m lển 1
giá trị trung bình bằng total chia cho 10
in giá trị trung bình

Nhập mơn về lập trình (C5)

Slide 13


Lặp dựa trên biến đếm
 Kỹ thuật sử dụng một biến để đếm số lần lặp
 Vòng lặp dừng khi biến đếm vượt quá một số cho trước
 Gọi là lặp dựa trên biến đếm (counter-controlled
repitition)
 Lặp hữu hạn vì biết trước số lần lặp
 Hãy hiện thực đoạn mã giả trên vào chương trình mẫu

Nhập mơn về lập trình (C5)

Slide 14


Lặp dựa trên biến đếm
int counter;
float val, total, average;
total = 0.0;
counter = 1;
while (counter <= 10){
printf("Nhap gia tri: ");
scanf("%f", &val);
total = total + val;
counter = counter + 1;
}
average = total/10.0;
printf("Gia tri trung binh la %f", average);

Nhập mơn về lập trình (C5)

Slide 15


Lặp dựa trên biến đếm

Nhập mơn về lập trình (C5)

Slide 16


Lặp dựa trên biến cờ
 Bài tốn:
• Viết ứng dụng tính điểm trung bình cho lớp, với số sinh viên ngẫu
nhiên trong mỗi lần nhập điểm

 Khác với bài toán trước:
• Chúng ta khơng biết trước số lần nhập
• Làm sao biết khi nào dừng nhập điểm?

Nhập môn về lập trình (C5)

Slide 17


Lặp dựa trên biến cờ
 Dùng biến cờ (sentinel) để báo kết thúc nhập
 Giá trị biến cờ phải không lẫn lộn với giá trị nhập vào có
nghĩa

•
•
•
•

Điểm là số nguyên không âm
Chọn giá trị biến cờ là -1
95, 96, 75, 89 rồi -1
Trung bình điểm sẽ là (95 + 96 + 75 + 89)/4

 Xây dựng giải thuật để giải bài tốn

Nhập mơn về lập trình (C5)

Slide 18


Từ trên xuống, tinh chỉnh từng bước
 Kỹ thuật xây dựng ứng dụng có cấu trúc chặt chẽ
 Trên là một câu lệnh thể hiện chức năng chung của ứng
dụng
xác định điểổ
m trung bình cuổ
a lớp



Chỉ thể hiện ứng dụng, chưa đủ để viết ứng dụng C#
Bắt đầu tinh chỉnh

Nhập mơn về lập trình (C5)

Slide 19


Từ trên xuống, tinh chỉnh từng bước
 Chia trên thành các tác vụ nhỏ hơn và liệt kê theo thứ tự
thực hiện
 Bước tinh chỉnh đầu tiên:
khơổ
i tạo biểế
n
nhập giá trị, tính tổổ
ng lại rổầ
i đểế
m sổếđiểổ
m đã nhập
tính tốn và in ra điểổ
m trung bình




Mỗi lần tinh chỉnh mơ tả cùng giải thuật, chỉ khác về mức
độ chi tiết
Ba bước chung: khởi tạo, nhập và xử lý biến, tính tốn
và xuất kết quả

Nhập mơn về lập trình (C5)

Slide 20


Từ trên xuống, tinh chỉnh từng bước
 Ta xác định từng biến cụ thể
•
•
•
•

Tổng điểm qua từng bước
Số lượng điểm đã nhập
Giá trị từng điểm do người dùng nhập
Điểm trung bình
khơổ
i tạo biểế
n
khơổ
i tạo biểế
n total (tổổ
ng điểổ
m) bằng 0
khơổ
i tạo biểế
n counter (sổếlượng điểổ
m) bằng 0

Nhập môn về lập trình (C5)

Slide 21

Từ trên xuống, tinh chỉnh từng bước
nhập giá trị, tính tổổ
ng lại rổầ
i đểế
m sổếđiểổ
m đã nhập

 Cần lặp nhưng khơng biết số lần lặp
• Dùng lặp theo biến cờ
• Ứng dụng phải kiểm tra giá trị nhập vào phải biến cờ hay khơng
để dừng vịng lặp
nhắế
c người dùng nhập điểổ
m
nhập điểổ
m đầầ
u tiển (có thểổlà biểế
n cờ)
while người
thểm
cộng
nhắế
c
nhập

Nhập mơn về lập trình (C5)

dùng chưa nhập biểế

n cờ
điểổ
m vào total
biểế
n đểế
m lển 1
người dùng nhập điểổ
m tiểế
p
điểổ
m tiểế
p (có thểổlà biểế
n cờ)

Slide 22


Từ trên xuống, tinh chỉnh từng bước
tính tốn và in ra điểổ
m trung bình
nểế
u biểế
n đểế
m khác 0
gán biểế
n trung bình là tổổ
ng chia cho biểế
n đểế
m
in giá trị trung bình

ngược lại
in "Khổng thầế
y điểổ
m nhập"

 Kiểm tra biến đếm khác 0 để phòng trường hợp ứng dụng
bị dừng do nhập sai

Nhập mơn về lập trình (C5)

Slide 23


Từ trên xuống, tinh chỉnh từng bước
int
grade, total, counter;
float average;
total = 0;
counter = 0;
printf("Nhap diem dau tien: ");
scanf("%d", &grade);
while (grade >= 0){
total = total + grade;
counter = counter + 1;
printf("Nhap diem tiep theo: ");
scanf("%d", &grade);
}
Nhập mơn về lập trình (C5)

Slide 24

Từ trên xuống, tinh chỉnh từng bước

Nhập môn về lập trình (C5)

Slide 25