Bài giảng môn Hình học - Tiết 1, 2 - Bài 1: Khái niệm về khối đa diện

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Giáo án hình 12 - chuẩn. Trường THPT. Tiết 1-2§1. KHÁI NIỆM VỀ KHỐI ĐA DIỆN I. MỤC TIÊU: 1. Về kiến thức: - Hiểu được thế nào là một khối đa diện và hình đa diện. - Hiểu được các phép dời hình trong không gian - Hiểu được hai đa diện bằng nhau bằng các phép biến hình trong không gian -Hiểu được rằng đối với các đa diện phức tạp ta có thể phân chia thành các đa diện đơn giản 2. Về kĩ năng: - Biết nhận dạng được một khối đa diện -Biết chứng minh hai khối đa diện bằng nhau nhờ phép dời hình - Biết phân chia và lắp ghép các khối đa diện trong không gian 3. Về tư duy và thái độ: Toán học bắt nguồn từ thực tế, phục vụ thực tế. Biết quy lạ về quen. Chủ động phát hiện, chiếm lĩnh tri thức mới. Có tinh thần hợp tác trong học tập II. CHUẨN BỊ CỦA GIÁO VIÊN VÀ CỦA HỌC SINH: 1. Chuẩn bị của giáo viên: - Giáo án, đồ dùng dạy học - Bảng phụ 2. Chuẩn bị của học sinh: - Sách giáo khoa, vở nháp, vở ghi và đồ dùng học tập - Kiến thức cũ về định nghĩa hình lăng trụ và hình chóp; các phép biến hình, phép dời hình trong mặt phẳng ở lớp 11 III. TIẾN TRÌNH LÊN LỚP: (tiết 1) 1. Ổn định lớp: Kiểm tra sỉ số 2. Kiểm tra bài cũ: (5') Câu hỏi : Hãy nêu định nghĩa hình lăng trụ và hình chóp? HĐ1: (Treo bảng phụ 1) (10') Trên bảng phụ này có vẽ hình chóp S.ABCDE và hình lăng trụ ABCDE.A'B'C'D'E' (như hình 1.4SGK) Để dẫn dắt đến khái niệm khối chóp và khối lăng trụ và các khái niệm liên quan tg Hoạt động cuả Thầy 5' HĐ từng phần 1: Hày chỉ rõ hình chóp S.ABCD là hình giời hạn những mặt nào? +Hình chóp chia không gian làm 2 phần phần trong và phần ngoài dẫn dắt đến khái niệm khối chóp là là phần không gian giới hạn bởi hình chóp kể cả hình chóp đó (tương tự ta có khối lăng trụ +Hày phát biểu cho khối chóp cụt HĐ2: Các khái niệm của hình chóp ,lăng trụ vẫn đúng cho khối chóp và 3' khối lăng trụ H/s hãy trình bày +Tên của khối lăng trụ, khói chóp +Đỉnh,cạnh,mặt bên,mặt đáy,cạnh bên,cạnh đáy của khối chóp,khối lăng trụ 2' +Giáo viên gợi ý về điểm trong và điểm ngoài của khối chóp,khối chóp cụt. Trang 1. Hoạt động của Trò H/s đánh giá được các mặt giới hạn của hình chóp mà giáo viên đã nêu. Ghi bảng I/KHỐI LĂNG TRỤ VÀ KHỐI CHÓP khối lăng trụ (khối chóp) là phần không gian được giới hạn bởi một hình lăng trụ (hình chóp) kể cả hình lăng trụ (hình chóp) ấy. +H/s thảo luận và trả +Khối chóp cụt (tương lời cho khối chóp cụt tự). +Học sinh thảo luận để hoàn thành các khái niệm mà giáo viên đã đặt ra +H/s phát biểu thé +Điểm trong,điểm ngoài nào là điểm trong và của khối chóp,khói lăng điểm ngoài của khối trụ (SGK) lăng trụ,khối chóp. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Giáo án hình 12 - chuẩn. tg 5'. 3'. 2'. 5'. Trường THPT. HĐ2:(15') (hình thành khái niệm về hình đa diện và khối đa diện) Dùng bảng phụ như trên và kết hợp sách giáo khoa Hoạt động cuả Thầy Hoạt động của Trò Ghi bảng HĐtp1:Kể tên các mặt của hình +Thảo luận và thực hiện II/KHÁI NIỆM VỀ chóp S.ABCDE và hình lăng trụ hoạt động trên HÌNH ĐA DIỆN VÀ ABCDE.A'B'C'D'E' KHỐI ĐA DIỆN 1/Khái niệm về hình đa +Giáo viên nhận xét,đánh giá +Học sinh thảo luận phát diện +Hình chóp và hình lăng trụ trên hiện các hình trên đều có chung là những hình +các hình trên đều có có những nét chung nào? không gian được tạo bởi chung là những hình không gian được tạo bởi một số hửu hạn đa giác một số hữu hạn đa giác +Thảo luận và đi đến +HĐtp2:Nhận xét gì về số giao nhận xét:: không có điểm +Hai đa giác phân biệt điểm của các cặp đa giác sau: chung; có 1 cạnh chung; chỉ có thể hoặc không AEE’A’ và BCC’B’; ABB’A’ và có 1 điểm chung có điểm chung nào hoặc BCC’B’; SAB và SCD ? chỉ có một điểm chung hoặc chỉ có một cạnh chung HĐtp3: Mỗi cạnh của hình chóp hoặc của lăng trụ trên là cạnh +Mỗi cạnh của đa giác chunh của mấy đa giác +Kết luận:là cạnh chung nào cũng là cạnh chung của hai đa giác của hai đa giác +Từ những nhận xét trên Giáo viên tổng quát hoá cho hình đa +Hình đa diện (đa diện +H/s phát biểu lại khái diện)là hình được tạo bởi hữu hạn đa giác niệm hình đa diện thoả mãn hai tính chất +Tương tự khối chóp và khối lăng trên trụ.Hãy phát biểu khái niệm về khối đa diện +Cho học sinh nghiên cứu SGK 2/Khái nệm về khối đa để nắm được các khái niệm +Trả lời: Khối đa diện là diện điểm trong,điểm ngoài,miền phần không gian được (sgk) trong,miền ngoàicủa khối đa diện giới hạn bởi một hình đa +Cách gọi đỉnh, cạnh, mặt, điểm diện, kể cả hình đa diện trong, điểm ngoài của khối đa đó. diện giống như cách gọi của khối lăng trụ và khối chóp. H/s thảo luận vì sao các + Giới thiệu cách nhận dạng hình trong ví dụ là những khối nào đgl khối đa diện, những khối đa diện những khối nào không phải là những khối đa diện (VD SGK – +Thảo luận HĐ3(sgk) tr.7) Có một cạnh là cạnh +Thảo luận HĐ3 sgk trang 8 chung của bốn đa giác nên không thoả là hình tứ diên vậy không phải khối đa diện. Trang 2. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Giáo án hình 12 - chuẩn. tg 5'. Trường THPT. HĐ3 (10') Tiếp cận phép dời hình trong không gian Hoạt động cuả Thầy Hoạt động của Trò HĐtp1:4 phiếu học tập +Các nhóm làm việc +Tìm ảnh của đoạn thẳng ABqua và đại diện của mỗi nhóm lên treo kết quả các Tv ; +Tìm ảnh của đoạn thẳng ABqua của nhóm mình lên bảng các Đ ;. Ghi bảng III/HAI ĐA DIỆN BẰNG NHAU 1/Phép dời hình trong không gian. o. +Tìm ảnh của đoạn thẳng ABqua các Đd +Tìm2 điểm A'B' sao mặt phẳng (P) là mặt phẳng trng trực của đoạn AA';BB' Hđộng này thông qua 4 phiếu học tập giao cho 8 nhóm học tập +Giáo viên nhận xét kết quả của các nhóm +Giáo viên giới thiệu 3 phép Tv ;Đo;. 5'. Đdtrên là phép dời hình trong mặt phẳng +H/s nhắc lại khái niệm phép dời hình trong mặt phẳng +Giáo viên hình thành khái niệm phép dời hình trong không gian +Hãy cho ví dụ về phép dời hình trong không gian +Tương tự các phép dời hình trong mặt phẳng ta có hai nhận xét về phép dời hình trong không gian. Trong không gian, quy tắc đặt tương ứng mỗi điểm M với điểm M’ xác định duy nhất đgl một phép biến hình trong không gian * Phép biến hình trong không gian đgl phép dời hình nếu nó bảo toàn +H/s sẽ phát hiện đó là khoảng cách giữa hai điểm tuỳ ý các phép -Tịnh tiến theo v ; -Phép đối xứng qua +Các phép dời hình mặt phẳng (P) -Phép đối xứng tâm O trong không gian(Xem -Phép đối xứng qua sách giáo khoa) a/ Thực hiện liên tiếp mặt đường thẳng d các phép dời hình sẽ được một phép dời hình b) Phép dời hình biến đa diện H thành đa diện H’, biến đỉnh, cạnh, mặt của H thành đỉnh, cạnh, mặt tương ứng của H’. Tiêt 2: HĐ1: (treo bảng phụ 2) Tìm ảnh của hình chóp S.ABC bằng cách thực hiện liên tiếp hai phép dời hình phép đối xứng trục d và phép tịnh tiến v tg Hoạt động cuả Thầy Hoạt động của Trò Ghi bảng. Trang 3. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Giáo án hình 12 - chuẩn 5'. 3'. tg. 7'. Trường THPT. +Các nhóm làm việc và 2/Hai hình bằng nhau +Từ kết quả của học sinh đại diện của mỗi nhóm giáo viên nhận xét có một lên treo kết quả của phép dời hình biến hình chóp nhóm mình lên bảng +Định nghĩa (sgk) S.ABC thành hình chóp S''A''B''C'' +đặc biệt:hai đa diện được gọi +Tương tự như trong mặt là bằng nhau nếu có một phép phẳng giáo viên nhắc lại dời hình biến đa diện này Hai hình được gọi là bằng thành đa diện kia nhau nếu có một phép dời hình biến hình này thành hình kia HĐ2: (7') Thực hiện hoạt động 4 SGK trang 10 Hoạt động cuả Thầy Hoạt động của Trò Ghi bảng +các nhóm làm việc B' C' +Giáo viên gợi ý: Phát +Nhận xét :Gọi O là giao D' hiện phép dời hình nào điểm các dường chéo A' biến lăng trụ A'C,AC' thì O chính là O ABD.A'B'D'thành lăng trung điểm của các đoạn C B trụ BCDB'C'D' A'C,AC',B'D,BD' +nhận xét gì về điểm O D A là giao điểm của các đường chéo Gọi O là giao điểm các dường chéo A'C,AC' thì O chính là trung điểm của các đoạn A'C,AC',B'D,BD' Như vậy có một phép đối xứng tâm O biến hình lăng trụ ABD.A'B'D'thành lăng trụ BD.B'C'D'. HĐ3 :(5')(Phân chia và lắp ghép các khối đa diện) Quan sát Hình 1.13 SGK trang 11 và phát biểu về phân chia hay lắp ghép các khối đa diện lại với nhau tg Hoạt động cuả Thầy Hoạt động của Trò Ghi bảng Cho h/s quan sát 3 hình +(H) là hợp của (H1)và (H2) hai khối đa diện H1 và H2 (H),(H1);(H2) +(H1)và (H2) không có điểm không có chung điểm trong nào ta nói có thể chia được chung trong nào khối đa diện H thành hai khối đa diện H1 và H2 hay có thể lắp ghép hai khối đa diện H1 và H2 với nhau để được khối đa diện H HĐ4 (15') Dùng các mặt phẳng chia khối lập phương ABCD.A'B'C'D' thành sáu khối tứ diện tg Hoạt động cuả Thầy Hoạt động của Trò Ghi bảng +Gợi ý: +Các nhóm thực hiện +Nhận xét: Một khối đa diện -Chia khối lập phương thành theo gợi ý của giáo viên bất kỳ luôn có thể phân chia thành những khối tứ diện hai khối lăng trụ tam giác. Trang 4. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Giáo án hình 12 - chuẩn. Trường THPT. -Chia mỗi khối lăng trụ tam +các nhóm trình bày cách giác thành 3 khối tứ diện +Giáo viên nhận xét chia của nhóm mình +Phân tích và chỉ rõ hơn bằng ví dụ SGK IV. CỦNG CỐ VÀ DẶN DÒ:(10') Bài tập: Cho khối chóp Tứ giác đều S.ABCD a/Lấy 2 điểm M,N với M thuộc miền trong của khối chóp N thuộc miền ngoài của khối chóp b/Phân chia khối chóp trên thành bốn khối chóp sao cho 4 khối chóp đó bằng nhau - Về nhà các em nắm lại các kiến thức trong bài, vận dụng thành thạo để giải các bài tập 1; 2; 3; 4 trang 12 trong SGK - Xem trước bài học mới “ Khối đa diện lồi và khối đa diện đều ” Bảng phụ1. B A. S. C E. B '. D E A B. Trang 5. A' ',' A S A A A'. C. Lop7.net. E'. D. C'. D'.

<span class='text_page_counter'>(6)</span>