Giáo án Đại số khối 7 - Trường THCS Tân Long - Tiết 7: Số thập phân hữu hạn số thập phân vô hạn tuần hoàn

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Giáo Đại Số 7. Chöông I. Ngày soạn: Tuaàn 7 – Tieát 13 § 9: SỐ THẬP PHÂN HỮU HẠN SỐ THẬP PHÂN VÔ HẠN TUẦN HOAØN A/. MUÏC TIEÂU  . HS nhận biết được số thập phân hữu hạn, điều kiện để một phân số tối giản biểu diễn được dưới dạng số thập phân hữu hạn và số thập phân vô hạn tuần hoàn. Hiểu được rằng số hữu tỉ là số có biểu diễn thập phân hữu hạn hoặc vô hạn tuần hoàn.. B/. CHUAÅN BÒ  GV: baûng phuï ghi baøi taäp vaø keát luaän (trang 34). Maùy tính boû tuùi.  HS: Ôn lại định nghĩa số hữu tỉ. Xem trước bài. Mang máy tính bỏ túi C/. TIEÁN TRÌNH DAÏY HOÏC 1. Oån định lớp: 2. Kieåm tra baøi cuõ:. 3 125  13  6 3 ; ; ; ; dưới dạng số thập phân 10 100 100 75 20 10 7 15 3  7 ; ; ; ; HS2 Vieát caùc phaân soá dưới dạng số thập phân? 21 12 6 11 30 10 7 13 3  0.476190...  0,588888....  2.166666....  0,27272727... 21 12 6 11 7  0,23333333.... 30 Hoạt động của GV Hoạt động của HS. HS1: Vieát caùc phaân soá. Hoạt động 1: 1) SỐ THẬP PHÂN HỮU HẠN. SỐ THẬP PHÂN VÔ HẠN TUẦN HOAØN GV: Ta đã biết, các phân số thập phân có thể viết được dưới daïng soá thaäp phaân, caùc soá thaäp phân đó là các số hữu tỉ. Còn các số thập phân như ở câu 2 có phải là số hữu tỉ không? Bài học này sẽ cho ta câu trả lời. Trong 2 baøi taäp treân, caùc soá thập phân có gì khác nhau ở Bài 1 phần thập phân ít số Baøi 2 phaàn thaäp phaân coù voâ phaàn thaäp phaân? số chữ số. GV: Ñaëng Thò Ngoïc Bích. 1 Lop7.net. 1) SỐ THẬP PHÂN HỮU HẠN. SOÁ THAÄP PHAÂN VOÂ HAÏN TUẦN HOAØN. THCS Taân Long.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Giáo Đại Số 7. Chöông I. Caùc soá thaäp phaân nhö 0,3; 1,25; còn được gọi là số thập phân hữu hạn. Soá 2,1666… goïi laø moät soá thaäp phân vô hạn tuần hoàn.. Caùc soá thaäp phaân nhö 0,3; 1,25; 0,08;… còn được gọi là số thập phân hữu hạn. Soá 2,1666… goïi laø moät soá thaäp phân vô hạn tuần hoàn. Số 6 được lặp đi lặp lại vô hạn laàn, soá 6 goïi laø chu kì cuûa soá thập phân vô hạn tuần hoàn Caùch vieát goïn: 2,166…= 2,1(6).. Kí hiệu (6) chỉ rằng chữ số 6 được lặp đi lặp lại vô hạn lần, soá 6 goïi laø chu kì cuûa soá thaäp phân vô hạn tuần hoàn 2,1(6). Bằng cách nào ta có thể viết Lấy tử số chia cho mẫu số. moät phaân soá thaønh 1 soá thaäp 1 phaân?  0,111...  0, (1) GV: Haõy vieát caùc phaân soá 9 1 1  17 ; ; dưới dạng số thập 1  0,0101...  0, (01) 9 99 11 99 phaân, chæ ra chu kyø cuûa noù, roài  17  1,5454...  1, (54) vieát goïn laïi. 11 (GV cho HS dùng máy tính thực hieän pheùp chia) * Ngoài ra ta có thể viết phân soá thaønh soá thaäp phaân baèng cách phân tích mẫu ra thừa số nguyên tố rồi bổ sung các thừa số phụ để mẫu là luỹ thừa của 10 (trước khi xét phân số ta xem coù toái giaûn chöa) 37 37 37.22 148 3 3 3.5 15  2  2 2   1,48  2  2 2   0,15 25 5 5 . 2 100 20 2 .5 2 .5 100 Mẫu của PS viết được dưới 37 ? dạng số TPHH chỉ có ước là 2 25 vaø 5 * Coù nhaän xeùt gì veà maãu cuûa những phân số trên? Vaäy ta sang phaàn 2 nhaän xeùt. GV: Ñaëng Thò Ngoïc Bích. 2 Lop7.net. THCS Taân Long.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Giáo Đại Số 7. Chöông I Hoạt động 2: NHẬN XÉT. Gv ghi noäi dung nhaän xeùt. Phaân tích maãu cuøa phaân soá 7 10 ra thừa số nguyên tố? ; 12 21 * Coù nhaän xeùt gì veà maãu cuûa những phân số trên? GV goïi moät HS nhaéc laïi nhaän xét thứ 2. 6 75 viết được dưới dạng số thập phân hữu hạn?. - GV: vì sao phaân soá:. 7 viết được dưới dạng 30 Soá TPVHTH?. Vì sao. GV yeâu caàu HS laøm ? Trong caùc phaân soá sau ñaây, phaân soá nào viết được dưới dạng số thập phân hữu hạn, phân số nào viết được dưới dạng số thập phân vô hạn tuần hoàn. Viết dạng thập phân của các phân số đó. 1  5 13  17 11 7 ; ; ; ; ; 4 6 50 125 45 14 GV cho 2 daõy laøm baøi, moãi daõy làm 3 phân số, đại diện từng daõy leân baûng ghi keát quaû. GV: Ñaëng Thò Ngoïc Bích. HS ghi vào vở. 2. NHAÄN XEÙT. 7 7 10 10  2 ;  12 2 .3 21 3.7. - Nếu một PS tối giản với mẫu dương, mẫu không có ước nguyeân toá naøo khaùc 2 vaø 5 thì phân số đó viết được dưới daïng STPHH. VD: 3 3 3.5 15  2  2 2   0,15 20 2 .5 2 .5 100. Mẫu của PS viết được dưới dạng số TPVH có ước khác 2 - Nếu một PS tối giản với vaø 5 mẫu dương, mẫu có ước HS nhắc lại và ghi vào vở nguyeân toá khaùc 2 vaø 5 thì phaân số đó viết được dưới dạng STPVHTH. VD: HS: vì mẫu không có ước 7 7  2  0,5(8) nguyeân toá naøo khaùc 2 vaø 5 12 2 .3 6 2 2   2 75 25 5 7 laø phaân soá toái giaûn coù 30 mẫu là 30=2.3.5 có ước nguyeân toá 3 khaùc 2 vaø 5 HS xét lần lượt từng phân số theo các bước” - PS đã tối giản chưa? Nếu chưa phải rút gọn đến tối giaûn. - Xét mẫu của PS xem chứa các ước nguyên tố nào rồi dựa theo nhận xét trên để kết luaän. Keát quaû: 1 13  17 7 1 ;  STPHH: ; ; 4 50 125 14 2  5 11 ; . STPVHTH : 6 45 1 13  0,25;  0,26 4 50  17 7  0,136;  0,2(4) 125 14. 3 Lop7.net. THCS Taân Long.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Giáo Đại Số 7. Chöông I. GV cho HS đọc Ví dụ: 0,(4) = 0, (1).4 =. 1 4 .4  9 9. Ví duï: 0,(4) = 0, (1).4 =. Nhö vaäy 1 PS baát kyø  STPHH -VHTH. Mọi số hữu tỉ  PS. Nên có thể nói Mọi số hữu tỉ đều  STPHH-VHTH Ngược lại, người ta đã chứng minh được mỗi STPHH - VHTH đều là một số hữu tỉ. GV ñöa keát luaän trong khung trang 34 SGK leân. 1 4 .4  9 9. Hoạt động 3: CỦNG CỐ LUYỆN TẬP GV cho HS laøm baøi theo nhoùm Baøi taäp 65 SGK 3 7 thời gian 3 phút  0,375 ;  1,4 Phaàn giaûi thích nhoùm coù theå traû 8 5 lời miệng. Nhoùm 1,2 laøm baøi taäp 65 trang 34 (SGK) 13  13  0,65 ;  0,104 Nhoùm 3,4 laøm baøi 66 trang 34 20 125 (SGK) 1 5. GV cho HS laøm BT 72.  0,1(6) ;  0, (45) 6 11 4 7  0, (4) ;  0,3(8) 9 18 Hoạt động 4 HDVN. - Nắm vững điều kiện để một phân số viết được dưới dạng số thập phân hữu hạn hay vô hạn tuần hoàn. Khi xét các điều kiện này phân số phải tối giản. Học thuộc kết luận về quan hệ giữa số hữu tỉ và số thập phân.. - Baøi taäp veà nhaø soá 68, 69, 70, 71 trang 34, 35 SGK.. GV: Ñaëng Thò Ngoïc Bích. 4 Lop7.net. THCS Taân Long.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Giáo Đại Số 7. Chöông I. Ngày soạn: Tuaàn 7 – tieát 14. LUYEÄN TAÄP A/. MUÏC TIEÂU o Củng số điều kiện để một phân số viết được số thập phân hữu hạn hay vô hạn tuần hoàn. o Rèn luyện kỹ năng viết một phân số dưới dạng phân số thập phân hữu hạn hoặc vô hạn tuần hoàn và ngược lại (thực hiện với các số thập phân vô hạn tuần hoàn chu kì từ 1 đến 2 chữ soá). B/. CHUAÅN BÒ GV: baûng phuï ghi nhaän xeùt (trang 31 SGK) vaø caùc baøi taäp, baøi giaûi maãu. HS: baûng phuï nhoùm, maùy tính boû tuùi. C/. TIEÁN TRÌNH DAÏY HOÏC 1. Oån định lớp: 2. Kieåm tra baøi cuõ: HS1: - Nêu điều kiện để một phân số tối giản với mẫu dương viết được dưới dạng số thập phân vô hạn tuần hoàn. - Chữa bài tập 68(a)(Tr34 SGK?) HS2 : Phát biểu kết luận về quan hệ giữa số hữu tỉ và số thập phân. Chữa tiếp bài tập 68 (b) (Tr34 SGK) Hoạt động của GV Hoạt động của HS Hoạt động 1: LUYỆN TẬP Dạng 1: Viết phân số hoặc thương dưới dạng số thaäp phaân. Baøi 69 Tr34 SGK Viết các thương sau dưới dạng số thập phân vô hạn tuần hoàn (dạng viết gọn) Một HS lên bảng, dùng máy tính thực hiện phép chia và viết kết quả dưới dạng rút gọn Baøi taäp 71 trang 35 SGK. Baøi 69 Tr34 SGK a) 8,5: 3 = 2,8(3) b) 18,7: 6 = 3,11 (6) c) 58: 11 = 5, (27) d) 14,2: 3,33 = 4, (264). Baøi taäp 85 trang 15 SBT GV yêu cầu HS hoạt động nhóm Baøi 85 SBT: Giaûi thích taïi sao caùc phaân soá sau được viết dưới dạng số thập phân hữu hạn rồi viết chúng dưới dạng đó:. Bài 85:Các phân số này đều ở dạng tối giản, mẫu không chứa thừa số nguyên tố nào khác 2 và 5. 16 = 24 40 = 23.5 125 = 53 25 = 52. GV: Ñaëng Thò Ngoïc Bích. 5. Baøi taäp 71 trang 35 SGK. 1 1 Keát quaû: Vieát caùc phaân soá dưới dạng số thập ; 1 1 99 999  0, (01) ;  0, (001) phaân 99 999.  7 2 11  14 ; ; ; 16 125 40 25. Lop7.net. THCS Taân Long.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> Giáo Đại Số 7. Chöông I. Baøi 87 SBT: Giaûi thích taïi sao caùc phaân soá sau viết được dưới dạng số thập phân vô hạn tuần hoàn rồi viết chúng dưới dạng đó:. 5 5 7 3 ; ; ; 6 3 15 11. 7 2  0,4375;  0,016; 16 125 11  14  0,275;  0,56 40 25. Bài 87: Các phân số này đều ở dạng tối giản mẫu có chứa thừa số nguyên tố khác 2 và khác 5. 6 = 2.3; 3 15 = 3.5; 11. 5 5  0,8(3); ; 6 3 7 3  0,4(6) ;  0, (27) 15 11. Mời đại diện hai nhóm lên bảng trình bày 2 bài (moãi nhoùm moät baøi) GV nhaän xeùt, coù theå cho ñieåm moät soá nhoùm. Dạng 2: Viết số thập phân dưới dạng Bài 70 trang 35 SGK 32 8 phaân soá a) 0,32 =  100 25 Bài 70 trang 35 SGK Viết các số thập phân hữu  124  31 hạn sau dưới dạng phân số tối giản b) –0,124 =  1000 250 GV hướng dẫn HS làm phần a,b phần c,d HS tự 128 32 laøm c) 1,28 =  100 25  312  78 d) –3,12 =  100 25 Baøi 88 trang 15 SBT Baøi 88 trang 15 SBT 1 5 Viết các số thập phân dưới dạng phân số a) 0,(5) = 0,(1).5 = .5  a) 0,(5) b) 0,(34) c) 0,1(23) 9 9 GV hướng dẫn HS làm phần a. Các phần b, c 1 34 b) 0,(34) = 0,(01).34 = .34  HS tự làm 99 99 Hai HS leân baûng laøm phaàn b,c 1 41 c) 0,(123) = 0,(001).123 = .123 . 999. 333. Baøi 89 trang 15 SBT Baøi 89 trang 15 SBT 1 1 Viết các số thập phân sau dưới dạng phân số a) 0,0(8)= .0, (8)  .0, (1) .8 0,0(8); 0,1(2); 0,1(23) 10 10 GV: Ñaây laø caùc soá thaäp phaân maø chu kyø khoâng 1 1 4 . 8 = bắt đầu ngay sau dấu phẩy. Ta phải biến đổi để 10 9 45 được số thập phân có chu kì bắt đầu ngay sau 1 1 b) 0,1(2)  .1, (2)  .[1  0, (1).2] dấu phẩy rồi làm tương tự bài 88 10 10. 2 11 1 .[1  ]  10 9 90 1 1 c) 0,1(23)  .1, (23)  .[1  0, (01).23] 10 10 23 1 1 122 61 ] = .  = .[1  10 99 10 99 495 . GV: Ñaëng Thò Ngoïc Bích. 6 Lop7.net. THCS Taân Long.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> Giáo Đại Số 7. Chöông I. Dạng 3: Bài tập về thứ tự Baøi 72 trang 35 SGK Caùc soá sau ñaây coù baèng nhau khoâng? 0,(13) vaø 0,3(13) Hãy viết các số thập phân dưới dạng không gïoïn. Baøi 72 trang 35 SGK 0,(31) = 0,313131313… 0,3(31) = 0,3131313… Vaäy 0,(31) = 0,3(13). Hoạt động 3: Hướng dẫn về nhà -. Nắm vững kết luận về quan hệ giữa số hữu tỉ và số thập phân. Luyện thành thạo cách viết: phân số thành số thập phân hữu hạn hoặc vô hạn tuần hoàn và ngược lại. Bài tập về nhà số 86, 91, 92 trang 15 SBT. Viết dưới dạng phân số các số thập phân sau: 1,235; 0,(35); 1,2(51). Xem trước bài “Làm tròn số”. Tìm ví dụ thực tế về làm tròn số Tieát sau mang maùy tính boû tuùi.. GV: Ñaëng Thò Ngoïc Bích. 7 Lop7.net. THCS Taân Long.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> Giáo Đại Số 7. GV: Ñaëng Thò Ngoïc Bích. Chöông I. 8 Lop7.net. THCS Taân Long.

<span class='text_page_counter'>(9)</span>