Giáo án Ngữ văn 8 - Tiết 5: Văn bản Trong lòng mẹ - Năm học 2009-2010 - Lê Đức Quang

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 8. Bµi sè 2, tiÕt 5, v¨n b¶n: trong lßng mÑ (TrÝch håi kÝ “Nh÷ng ngµy th¬ Êu” ) –– Nguyªn Hång –– NS: 18/08/2009 NG: 20/08/2009 I/ Mục tiêu cần đạt. 1/ KiÕn thøc. Nhận diện được tình cảnh đáng thương và nỗi đau tinh thần của nhân vật chú bé Hồng, cảm nhận được tình yêu thươngmãnh liệt của chú đối với mẹ. Bước đầu hiểu được văn hồi kí và đặc sắc của thể văn này qua ngòi bút Nguyªn Hång: ThÊm ®­îm chÊt tr÷ t×nh, lêi v¨n tù nguyÖn, ch©n thµnh, giµu søc truyÒn c¶m. 2/ KÜ n¨ng. RÌn c¸c kÜ n¨ng ph©n tÝch nh©n vËt, ph©n tÝch c¸ch kÓ chuyÖn kÕt hîp nhuÇn nhuyÔn víi t¶ t©m tr¹ng, c¶m xóc b»ng lêi v¨n thèng thiÕt. 3/ Thái độ. §ång c¶m víi nçi ®au tinh thÇn, t×nh yªu m·nh liÖt, nång nµn cña nh©n vật với người mẹ. II/ §å dïng d¹y häc. - GV: Tranh ch©n dung t¸c gi¶ - HS : T×m hiÓu c¸c bµi viÕt nãi vÒ Nguyªn Hång. III/ Phương pháp Thuyết trình, vấn đáp, thảo luận nhóm, nêu vấn đề IV/ Tæ chøc giê häc. 1/ Tæ chøc: SÜ sè 8a: 8b: 2/ KiÓm tra (?) Ph©n tÝch hiÖu qu¶ nghÖ thuËt cña viÖc sö dông biÖn ph¸p so s¸nh trong v¨n b¶n T«i ®i häc ? 3/ Bµi míi. H§ cña thÇy vµ trß T/g HĐ1. Khởi động - Môc tiªu: Biết một cách sơ lược về nhà văn Nguyên Hồng và ảnh hưởng của tuổi thơ đối với các tác phẩm của ông. - §DDH: Tranh ch©n dung Nguyªn Hång - C¸ch tiÕn hµnh: Gi¸o viªn cho Hs quan s¸t ¶nh ch©n dung nhµ v¨n Nguyªn Hång. Gv sử dụng lời văn của mình để giới thiÖu: Ai ch¼ng cã mét tuæi th¬, mét thêi th¬ Lê Đức Quang – Gv trường THCS Liêm Phú Lop8.net. Néi dung chÝnh.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 8 ấu đã qua và không bao giờ trở lại. Tuổi thơ đắng cay, tuổi thơ ngọt ngào tuæi th¬ d÷ déi, tuæi th¬ dÞu ªm … HĐ2. HDHS đọc – hiểu văn bản. - Môc tiªu: + Đọc đúng các từ ngữ trong văn bản + NhËn biÕt nh÷ng nÐt c¬ b¶n vÒ t¸c gi¶ vµ t¸c phÈm. + LiÖt kª ®­îc nghÜa cña c¸c tõ ng÷ khã vµ quan träng. + Trình bày được những đặc điểm về nh©n vËt bµ c« bÐ Hång - C¸ch tiÕn hµnh: Gv hướng dẫn đọc: Giọng chậm, tình c¶m, chó ý c¸c tõ ng÷ thÓ hiÖn c¶m xóc Gv đọc mẫu Gv gọi 2 Hs đọc Gv nhận xét đọc (?) Nªu nh÷ng hiÓu biÕt cña em vÒ t¸c gi¶ v¨n b¶n nµy ?. (?) Theo em, chó thÝch nµo khã vµ quan träng trong v¨n b¶n ? (?) V¨n b¶n cã thÓ chia lµm mÊy phÇn? ứng với mỗi phần đó là nội dung gì?. Hs đọc phần 1 (?): Chó bÐ Hång ®­îc sinh ra trong hoàn cảnh gia đình ntn ? G: Rõ ràng hoàn cảnh gia đình như vậy cho nªn chó bÐ Hång sèng dùa vµo những người họ hàng thân thích bên nội trong đó có bà cô . Lê Đức Quang – Gv trường THCS Liêm Phú Lop8.net. I/ §äc vµ th¶o luËn chó thÝch. 1/ §äc. 2/ Th¶o luËn chó thÝch a/ Chó thÝch (*) - T¸c gi¶. Nguyªn Hång(1918-1982) quª ë Nam §Þnh - Vị trí tác phẩm: Trích ở chương IV cña tËp håi kÝ Nh÷ng ngµy th¬ Êu. b/ C¸c chó thÝch kh¸c (5), (13), (16) II/ Bè côc P1: Từ đầu ... người ta hỏi đến chø Cuộc đối thoại giữa người cô và nh÷ng ý nghÜ , c¶m xóc cña bÐ Hồng về người mẹ . P2: Cßn l¹i Cuéc gÆp gì gi÷a hai mÑ con bÐ Hång . III/ T×m hiÓu v¨n b¶n. 1. Nh©n vËt bµ c« (qua c¸i nh×n vµ t©m tr¹ng cña cËu bÐ Hång).

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 8 (?) C¶nh ngé Êy t¹o nªn th©n phËn cña bÐ Hång nh­ thÕ nµo? Cô độc bất hạnh  Khát khao tình thương. (?) Cuộc đối thoại giữa bé Hồng và bà c«, ®­îc thÓ hiÖn ë c¸c chi tiÕt nµo? Em h·y t×m, liÖt kª nh÷ng lêi nãi ®iÓn h×nh ? Gv sö dông b¶ng phô BÐ Hång Bµ c« - Không! Cháu không muốn vào, cuối - Cô tôi gọi tôi đến bên cười hỏi: n¨m thÕ nµo mÑ ch¸u còng vÒ. Mµy cã muèn vµo Thanh Ho¸ ch¬i víi mÑ mµy kh«ng? - Lòng thắt lại khóc mắt đã cay cay. - Sao l¹i kh«ng vµo? Mî mµy ph¸t tµi lắm, có như dạo trước đâu! - Nước mắt ròng ròng rớt xuống. (§«i m¾t long lanh, ch»m chÆp nh×n). - Sao c« biÕt mî con cã con. - Mµy d¹i qu¸, cø vµo ®i, tao ch¹y cho tiÒn tÇu, vµo mµ b¾t nî mµy may v¸ s¾m söa cho vµ th¨m em bÐ chø. " Hai tiÕng em bÐ kÐo dµi…" - Cứ tươi cười kể chuyện. Cử chỉ đầu tiên của bà cô là "cười hỏi cháu: "Hồng, mày có …" nụ cười và câu hỏi có vẻ quan tâm thương cháu lại đánh vào tính thích chuyện mới lạ, thích đi xa của trẻ (đi xa gặp mẹ đứa trẻ nµo ch¼ng thÝch). Mọi người có thể lầm tưởng đây là một bà cô tốt bụng, thương đứa cháu må c«i. Nh­ng chÝnh bÐ Hång, b»ng sù nhạy cảm của mình đã nhận ra ngay ý nghĩa cay độc trong giọng nói và trên nét mặt khi cười rất kịch của cô. (?) RÊt kÞch nghÜa lµ thÕ nµo? RÊt gi¶ dèi (?) Sau lêi tõ chèi cña bÐ Hång, bµ c« lại hỏi gì ? Nét mặt và thái độ của bà thay đổi ra sao? Điều đó thể hiện cái g×? Cö chØ nµy cµng chøng tá sù gi¶ dèi vµ Lê Đức Quang – Gv trường THCS Liêm Phú Lop8.net. - BiÓu hiÖn cö chØ, lêi nãi: dÞu dµng, th©n mËt, gÇn gòi nh­ng hoµn toµn gi¶ dèi.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 8 độc ác của bà cô. GV: Bà ta vẫn không buông tha đứa ch¸u téi nghiÖp. Tr¸i l¹i, bµ tiÕp tôc đóng kịch, tiếp tục trêu cợt, lôi đứa bé vµo trß ch¬i qu¸i ¸c cña m×nh. (?) Khi nhËn thÊy bÐ Hång " Im lÆng cói ®Çu", "R­ng r­ng muèn khãc" th× bà cô lại có lời nói, thái độ ra sao? Bµ c« l¹i khuyªn, an ñi, khÝch lÖ, tá ra rộng lượng, muốn giúp đỡ cháu: "Mày d¹i qu¸ …. th¨m em bÐ chø."  Giäng c« ng©n dµi ra thËt ngät, thËt râ. (?) Em có nhận xét gì về tâm địa của bµ c« lóc nµy?. - Tâm địa: độc ác, tàn nhẫn. Rõ ràng bà cô đã biểu hiện sự soi mói, độc địa, cứ hành hạ, nhục mạ đứa bé tự träng vµ ng©y th¬ b»ng c¸ch xo¸y vµo nçi ®au, nçi khæ t©m cña bÐ Hång. (?) Sau đó cuộc đối thoại diễn ra ntn? Mời 1 em đọc lại diễn biến cuộc đối thoại đó qua đoạn văn: "Sao cô biết mợ con cã con"  "MÊy l¹i r»m th¸ng t¸m này… người ta hỉ đến chứ?"? GV: ViÖc bµ c« mÆc kÖ ch¸u ch×m trong nỗi đau "cười dài trong tiếng khóc", vẫn cứ tươi cười kể các chuyện về chị dâu mình, rồi lại đổi giọng, vỗ vai nghiêm nghị tỏ rõ sự thương sót anh trai (bè bÐ Hång). (?) Tất cả những điều đó càng làm lộ rõ b¶n chÊt g× cña bµ c«? - Bµ c« tá ra l¹nh lïng, v« c¶m trước sự đau đớn, xót xa đến phẫn uất của đứa cháu. Bà ta lấy sự đói rách, tóng thiÕu cña chÞ d©u lµm sù thÝch thó cña m×nh. - Mçi lóc, bµ ta cµng muèn lµm cho đứa cháu đau khổ hơn nữa, thê thảm hơn nữa. Khi đứa cháu đã lên đến tột cùng của sự đau đớn, bà ta mới tỏ ra ngậm ngùi, xót thương người đã mất -> TÊt c¶ chØ cµng chøng tá sù gi¶ dèi, Lê Đức Quang – Gv trường THCS Liêm Phú Lop8.net. , lạnh lùng, vô cảm trước sự đau đớn, xót xa đến phẫn uất của đứa ch¸u..

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 8 thâm hiểm đến trắng trợn, trơ trẽn của bµ ta mµ th«i . (?) Như vậy, qua cuộc đối thoại giữa họ em cã thÓ kh¸i qu¸t, kÕt luËn vÒ tÝnh c¸ch cña bµ c« ntn? - Đó là một người đàn bà lạnh lùng, độc ác, thâm hiểm. GV: §ã lµ h×nh ¶nh mang ý nghÜa tố cáo hạng người tàn nhẫn đến héo kh« c¶ t×nh c¶m ruét thÞt trong x· héi thùc d©n nöa phong kiÕn x­a vµ kÕt hîp kh«ng ph¶i hoµn toµn kh«ng cßn tån t¹i trong x· héi ngµy nay. H×nh ¶nh bµ c« gây cho người đọc sự khó chịu, căm ghÐt nh­ng còng chÝnh lµ h×nh ¶nh tương phản giúp tác giả thể hiện hình ảnh người mẹ và tình cảm của bé Hồng víi mÑ m¹nh mÏ, m·nh liÖt h¬n.. Bà cô Hồng một người đàn bà lạnh lùng, độc ác, thâm hiểm.. 4/ Cñng cè - Gv hÖ thèng kiÕn thøc bµi - (?) Bà cô Hồng là người ntn ? 5/ HDHT - Học những nội dung đã học - Tìm hiểu về tâm trạng của nhân vật bé Hồng trong cuộc đối thoại với người cô - H×nh ¶nh mÑ con bÐ Hång khi gÆp nhau ®­îc hiÖn lªn ntn ? –––––––––––––––––––––––––––––––––. Lê Đức Quang – Gv trường THCS Liêm Phú Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span>