Giáo án Ngữ văn lớp 6 - Tiết dạy 133: Tổng kết phần văn V tập làm văn

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Ngày soạn :25/4/2010 Ngaøy daïy :27/4/2010. Tuaàn 35 Tieát 133. TOÅNG KEÁT PHAÀN VAÊN VÀ TAÄP LAØM VAÊN I. MUÏC TIEÂU: Giuùp HS: * Phần văn - Bước đầu làm quen với loại hình bài học tổng kết chương trình của năm học. Ở đây là hiểu biết hệ thống hóa văn bản; nắm được nhân vật chính trong truyện , các đặc trưng thể loại của VB. - Củng cố nâng cao khả năng hiểu biết và cảm thụ được một số vẻ đẹp của hình tượng văn học tiêu biểu, nhận thức 2 chủ đề chính : Truyền thống yêu nước và tinh thần nhân ái trong hệ thống văn bản đã học ở Ngữ văn . - GDHS truyền thống yêu nước và tinh thần nhân ái . * Phần tập làm văn. - Củng cố những kiến thức về các phương thức biểu đạt đã học, đã biết và đã tập làm. - Nắm vững các yêu cầu cơ bản về nội dung, hình thức và mục đích giao tiếp, bố cục cơ bản của bài văn gồm 3 phần với các yêu cầu và nội dung của chúng. - GDHS ý thức làm bài văn đảm bảo về nội dung và hình thức. II. CHUAÅN BÒ: - Giaùo vieân: Thieát keá baøi giaûng - Học sinh: Soạn bài III. TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG: 1.Ổn định tổ chức: 2. KTBC: Kiểm tra sự chuẩn bị bài của HS, xen kẽ tiết kiểm tra. 3. Bài mới: Giáo viên giới thiệu bài.. PHẦN VĂN HỌC HOẠT ĐỘNG 1.(15’)GIÁO VIÊN HDHS ÔN LẠI TÊN CÁC VĂN BẢN ĐÃ ĐỌC, HIỂU. Bài tập 1/154. Nhớ và ghi lại tất cả tên các văn bản đã được đọc hiểu trong cả năm học. HS. Liệt kê theo số thứ tự .GV. Nhận xét, bổ sung. Bài tập 2/ 154. HS đọc và chép lại các khái niệm: Truyền thuyết, truyện cổ tích, truyện ngụ ngôn, truyện cười, truyện hiện đai, văn bản nhật dụng. Baøi taäp 3 / 154. Rieâng caùc vaên baûn truyeän , laäp baûng keâ theo maãu SGK /154. STT. Teân vaên baûn. Nhaân vaät chính. 1. Con Roàng chaùu Tieân. Laïc Long Quaân vaø Aâu Cô. 2. Baùnh chöng, baùnh giaày. Lang Lieâu. Thaùnh Gioùng. Thaùnh Gioùng. 3. Tính caùch, vò trí, yù nghóa cuûa nhaân vaät chính - Cha Rồng LLQ, mẹ Tiên Aâu Cơ là những người xinh đẹp, tài giỏi, thiêng liêng, cao quý. - Giaûi thích nguoàn goác cuûa caùc daân toäc Vieät Nam, đề cao lòng tự hào dân tộc. - Chàng trai hiền lành ,chăm chỉ lao động sáng tạo, có tấm lòng thành kính đối với trời đất, tổ tiên. - Ca ngợi kì tích văn hóa, đề cao nghề trồng lúa. - Người anh hùng chống giặc giữ nước của dân tộc, sự ra đời kì lạ và dáng vóc kì lạ. - Phản ánh sức mạnh, ước mơ của dân tộc trong cuộc chiến đấu chống ngoại xâm.. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10 11. 2 13. 14 15 16. 17. 18. 19. - Là những vị thần tài giỏi, một ở núi , một ở biển. Sôn Tinh, Sôn Tinh, - Qua cuộc chiến giữa TT và ST người xưa muốn giải thích hiện tượng lũ lụt và ước mơ chinh phục thiên Thuûy Tinh Thuûy Tinh nhieân. - Người anh hùng tài giỏi được LLQ cho mượn gươm Sự tích Hồ Lê Lợi thaàn. - Ca ngợi tính chất chính nghĩa, tinh thần yêu nước , Göôm yeâu chuoäng hoøa bình cuûa daân toäc, giaûi thích teân hoà. - Kiểu truyện “người mang lốt xấu xí” nhưng tài giỏi Sọ Dừa Sọ Dừa - Thể hiện lòng nhân đạo sâu sắc : niềm tin, tình thương đối với những con người bất hạnh. - Kiểu truyện người mồ côi, nhân vật dũng sĩ. Thaïch Sanh Thạch Sanh - Thể hiện ước mơ về công lí , đạo đức và triết lí ở hieàn gaëp laønh. Em beù thoâng - Kieåu truyeän veà nhaân vaät thoâng minh. Em beù - Khẳng định giá trị trí tuệ và ước mơ có người tài giỏi minh gánh vác việc nước. - Hành động nghĩa hiệp cứu giúp người nghèo, tiêu Caây buùt thaàn Maõ Löông diệt bọn độc ác. - Quan nieäm cuûa nhaân daân veà coâng lí , veà muïc ñích ngheä thuaät và khả năng kì diệu của con người. Ông lão đánh Mụ vợ cá - Mụ vợ độc ác tham lam, cá vàng biết ơn, nhân hậu. cá và con cá - Ngợi ca lòng biết ơn, nêu cao bài học đích đáng cho vaøng vàng những kẻ tham lam bội bạc. Ếch ngồi đáy EÁch - EÁch hieåu bieát haïn heïp maø laïi heânh hoang. - Khuyên con người không được chủ quan kiêu ngạo. gieáng - Gieãu caùch xem voi vaø phaùn veà voi cuûa 5 oâng thaàyboùi. Thầy bói xem Năm ông thầy - Khuyên con người muốn hiểu biết sự việc phải xem xét một cách toàn diện. voi boùi Chaân ,Tay, Chaân ,Tay, - Dùng các bộ phận của cơ thể người để ẩn dụ về mối quan hệ tương hổ giữa các thành viên trong cộng Tai, Maét, Tai, Maét, Mieäng Mieäng đồng - Chuyeän veà nhaø haøng baùn caù nghe ai goùp yù veà teân Treo bieån Nhaø haøng baùn bieån cuõng voäi vaøng laøm theo. - Phê phán những người không có chính kiến. caù Lợn cưới, áo Hai anh chàng - Người khoe lợn cưới, người khoe áo mới. - Phê phán những người huênh hoang,có tính khoe của. mới Con hoå coù Hai con hoå - Baø Traàn giuùp hoå sinh ñe,Baùc Tieàu giuùp hoå laáy xöông. - Đề cao ân nghĩa trong đạo làm người nghóa Meï hieàn daïy - Mẹ của Mạnh Tử chuyển nhà 3 lần để dạy con. Mẹ, Mạnh Tử - Ngợi ca gương dạy concủa bà Mạnh tử, vừa yêu con thương, vừa nghiêm khắc. Thaày thuoác - Baûn lónh cuûa thaày thuoác hoï Phaïm. Thaùi y leänh - Truyện ca ngợi đức độ của Thái y lệnh đã ra sức giúp giỏi cốt nhất ở taám loøng đỡ người bệnh bằng cả tài năng, tấm lòng, của cải, đặc biệt là đối với người nghèo. - Dế Mèn có vẻ đẹp cường tráng nhưng kiêu căng, xoác noåi. Bài học đường Deá Meøn - Bài học về đường đời của tuổi trẻ “Ở đời mà có thói Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> đời đầu tiên. hung hăng bậy bạ, sớm muộn gì cũng mang vạ vào mình.”. - Nỗi bực tức và sự ân hận của người anh. 20 Bức tranh của Người anh - Ngợi ca tình cảm trong sáng, hồn nhiên và lòng vị tha củangười em gái đã giúp cho người anh nhận ra sự em gaùi toâi haïn cheá cuûa mình. - Sự dũng cảm của Dượng Hương Thư trên con thuyền 21 Vượt thác Dượng Hương vượt thác. - Ngợi ca tư thế hào hùng của con người trước thiên Thö nhieân. Buoåi hoïc cuoái - Sự tận tâm tận lực của thầy giáo Hamen trong buổi 22 Thaày Hamen học cuối cùng và sự nổ lực của cậu bé Prăng. cuøng - Ngợi ca lòng yêu nước, yêu tiếng nói dân tộc. Bài tập 4/ 154. HS tự làm. GV nhận xét, bổ sung. Baøi taäp 5/ 154. HS. Thaûo luaän nhoùm trình baøy. GV theo doõi, nhaän xeùt, boå sung. * Gioáng nhau : - Đều có bố cục 3 phần. - Đều là phương thức tự sự. - Đều có cốt truyện, có nhân vật, có diễn biến sự việc. - Đều có bài học giáo dục con người. Baøi taäp 6/ 154. a. Những văn bản thể hiện truyền thống yêu nước :Con Rồng, cháu Tiên; Thánh Gióng; Sự tích Hồ Gươm; Thạch Sanh; Lượm; Cầu Long Biên – Chứng nhân lịch sử; Cây tre việt Nam. b. Những câu chuyện thể hiện tinh thần nhân ái của dân tộc : Sọ Dừa; Thạch Sanh; Con hổ có nghĩa; Thầy thuốc giỏi cốt nhất ở tấm lòng; Bức tranh của em gái tôi; Đêm nay Bác không nguû.. PHẦN TẬP LÀM VĂN HOẠT ĐỘNG 1.( 10’) HDHS TÌM HIỂU MỤC I SGK/ 155: CÁC LOẠI VĂN BẢN VAØ NHỮNG PHƯƠNG THỨC BIỂU ĐẠT ĐÃ HỌC.( BẢNG PHỤ SGV / 181) Baøi taäp 1/ 155. HS đọc yêu cầu câu hỏi bài tập 1. GV HD HS laøm baøi keû baûng. GV theo doõi nhaän xeùt. STT Các phương thức biểu đạt Thể hiện qua một số văn bản đã học Con Roàng chaùuTieân 1 Tự sự Thaïch Sanh Con hoå coù nghóa Bức tranh của em gái tôi 2 Mieâu taû Bài học đường đời dầu tiên Sông nước Cà Mau Lượm 3 Bieåu caûm Ñeâm nay Baùc khoâng nguû Caây tre Vieät Nam Lòng yêu nước 4 Nghò luaän Cầu Long Biên – Chứng nhân lịch sử Caây tre Vieät Nam 5 Thuyeát minh Động Phong Nha 6 Haønh chính coâng vuï Đơn từ Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Baøi taäp 2/ 155 HS. Đọc yêu cầu bài tập 2. H. Xác định và ghi ra vở phương thức biểu đạt chính trong các văn bản sau . HS laøm. GV theo doõi, nhaän xeùt. STT 1 2 3 4 5. Teân vaên baûn Thaïch Sanh Lượm Möa Bài học đường đời đầu tiên Caây tre Vieät Nam. Phương thức biểu đạt chính Tự sự Tự sự, biểu cảm, miêu tả Mieâu taû Miêu tả, tự sự Nghò luaän. Baøi taäp 3/ 155. HS. Đọc yêu cầu bài tập 3. Trong SGK Ngữ văn 6 em đã được luyện tập các loại văn bản theo những phương thức nào ? Thống kể ra vở theo bảng sau : STT. Phương thức biểu đạt. 1. Tự sự. 2. Mieâu taû. 3 4. Bieåu caûm Nghò luaän. Đã tập làm - Kể lại một truyên đã biết ( truyền thuyêt, cổ tích) baèng baøi vaên cuûa em – Baøi vieát TLV soá 1. - Kể một việc tốt đã làm về sự mắc lỗi, kỉ niệm thơ aáu, thaày coâ giaùo, göông toát – Baøi vieát TLV soá 2. - Kể về kỉ niệm đáng nhớ, người bạn mới quen, ông baø, cha, meï – Baøi vieát TLV soá 3, 4 . -Tả lại hình ảnh cây đào , cây mai, hàng phượng vĩ, caûnh baõo luït, khu phoá haøng xoùm …- baøi vieát TLV soá 5. - Tả người : Tả người thân yêu ,gần gũi: ông, bà, cha mẹ, lực sĩ cử tạ …- Bài viết TLV số 6, 7.( Xem baøi) Tập làm thơ năm chữ, bốn chữ. Các em chưa làm bài viết loại này, nhưng đang tập dần qua phần đọc hiểu văn bản.. HOẠT ĐỘNG 2: (10’) HDHS TÌM HIỂU MỤC II: ĐẶC ĐIỂM VAØ CÁCH LAØM. Baøi taäp 1/ 156. HS. Đọc yêu cầu bài tập 1 và làm vào vở, trình bày. GV. Theo dõi, nhận xét . Vaên baûn Muïc ñích Tự sự Thoâng baùo, giaûi thích, nhận thức Mieâu taû Cho hình dung caûm nhaän Đơn từ. Đề đạt yêu cầu. Noäi dung Nhân vật, sự việc, thời gian, điễn bieán, keát quaû Tính chaát thuoäc tính, traïng thaùi của sự vật, cảnh vật, con người Lí do vaø yeâu caàu. Lop6.net. Hình thức Văn xuôi tự do Văn xuôi tự do Theo mẫu với đầy đủ các yếu toá cuûa noù.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Baøi taäp 2/ 156 HS. Đọc yều cầu bài tập 2 và làm vào bảng phụ.GV. Theo dõi , tổng kết . STT 1. 2. 3. Caùc phaàn Tự sự Mieâu taû Mở bài Giới thiệu nhân vật, tình Giới thiệu đối tượng, miêu tả huống, sự việc Miêu tả đối tượng: - Tả sự vật chi tiết theo thứ tự từ xa Thaân baøi Dieãn bieán tình tieát : A, B, C đến gần, khái quát đến cụ thể, từ trên xuống dưới. - Tả người : Ngoại hình, cử chỉ, lời nói, hành động. Keát baøi Kết quả sự việc, suy nghĩ Cảm xúc, suy ngĩ, cảm tưởng.. Baøi taäp 3/ 156. HS laøm, GV nhaän xeùt. - Giữa sự vật, nhân vật, chủ đề có mối quan hệ tương trợ cho nhau. - Các sự việc liên kết với nhau tạo thành đặc điểm tính cách nhân vật qua số phận đặc điểm nhân vật thể hiện chủ đề của tác phẩm và ngược lại. Ví dụ : Qua các sự việc như : Thái độ đối với Prăng , cách trang phục, những lời giảng trong buổi học cuối cùng, thái độ kết thúc buổi học - > Tạo nên đặc điểm tính cách riêng của thầy giáo Hamen . Qua nhân vật thầy giáo Hamen bộc lộ chủ đề của tác phẩm : Ngợi ca lòng yêu nước. Baøi taâp 4/ 156. HS đọc yêu cầu bài tập và làm. GV. Theo dõi, nhận xét: - Nhân vật tự sự được kể và miêu tả qua những yếu tố sau : + Ngoại hình (Khuôn mặt, hình dáng, ánh mắt, nụ cười, mái tóc, trang phục, đồ dùng ) lai lịch. + Lời nói, hành động, sở thích …. + Suy nghó, noäi taâm beân trong …. Ví duï : Nhaân vaät thaày giaùo Ha men Ngoại hình , trang phục : Mặc chiếc áo rơ đanh gót màu xanh lục, cái mũ tròn bằng lụa đen …. Hành động, lời nói : Bảo tôi dịu dàng, bước lên bục nói với chúng tôi: Các con ơi đây là lần cuối cuøng thaày daïy caùc con … Suy nghĩ : Như muốn truyền toàn bộ tri thức cho học sinh. Bài tập 5/ 157. HS làm và GV nhận xét về thứ tự kểvà ngôi kể có tác dụng: - Thứ tự kể :( trước sau, xa, gần) làm cho câu chuyện rành mạch, rõ ràng, giúp người đọc đễ tieáp nhaän. - Ngoâi keå : + Ngôi thứ nhất : Giúp nhân vật thể hiện mình một cách trực tiếp , tạo sự thuyết phục ( Bức tranh của em gái tôi ) + Ngôi kể thứ 3 : Người kể ẩn mình đi, tạo cho câu chuyện mang tính khách quan ( Con hoå coù nghóa, Thaùnh Gioùng …) . Baøi taäp 6/ 157. Có 2 phương thức miêu tả đã học: Phương pháp miêu tả cảnh và phương pháp miêu tả người. Veà cô baûn laø gioáng nhau * Phöông phaùp taû caûnh: Muoán taû caûnh caàn : - Xác định đối tượng miêu tả. - Quan sát lựa chọn hình ảnh tiêu biểu. - Trình bày những điều quan sát được theo một thứ tự. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> * Phương pháp tả người: Muốn tả người cần : - Xác định đối tượng cần tả ( Tả chân dung hay tả người trong tư thế làm việc). - Quan sát lựa chọn các chi tiết tiêu biểu. - Trình bày kết quả quan sát theo một thứ tự. HOẠT ĐỘNG 3: (10’) HDHS LUYỆN TÂP. Bài tập 1 / 157. HS đọc văn bản và làm bài tập. HDHS dựa vào nội dung bài thơ. - Lí do vieát ñôn. - Yêu cầu đề nghị của người viết đơn. HS. Laøm baøi taäp , GV nhaän xeùt boå sung. Baøi taäp 2 / 157. - Baùm saùt noäi dung baøi thô. - Kể sáng tạo theo tưởng tượng riêng của mỗi người. GV .Nhaän xeùt, boå sung. Baøi taäp 3/ 157. HS laøm, GV boå sung: - Quốc hiệu và tiêu ngữ - Nôi laøm ñôn vaø ngaøy … thaùng … naêm … - Teân ñôn - Nơi gửi - Họï tên, nơi công tác hoặc nơi ở của người viết đơn - Cam ñoan vaø caûm ôn - Kí teân. * Nội dung tờ đơn trên còn thiếu mục : Trình bày lí do viết đơn, nguyện vọng đề đạt . = > Đây là mục quan trọng nhất của tờ đơn, vì vậy không thể thiếu được. 4. CUÛNG COÁ: (3’) - GV nhấn mạnh những kiến thức trọng tâm phần văn và tập làm văn. 5. DAËN DOØ: (2’) - Học bài, học các ghi nhớ SGK. - Cách làm bài văn miêu tả : Tả cảnh, tả người. - Chuaån bò baøi : TOÅNG KEÁT PHAÀN TIEÁNG VIEÄT. Đọc và trả lời các câu hỏi SGK Laøm caùc baøi taäp phaàn luyeän taäp.. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(7)</span>