Bài 10. Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh (Tĩnh dạ tứ)

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (114.74 KB, 6 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1>

Ngày soạn:26/10/2008
Ngày giảng:27/10/2008

Tiết 37 Văn bản.

CẢM NGHĨ TRONG ĐÊM THANH TĨNH

.

(Tĩnh dạ tứ)

-LÍ

BẠCH-I.Mục tiêu bài học

1. Kiến thức:

-HS cảm nhận được nỗi nhớ quê hương sâu nặng của nhà thơ và tình cảm đằm
thắm với trăng-một vẻ đẹp của thiên nhiên trong tâm hồn nhà thơ; Thấy được một
số đặc điểm nghệ thuật của bài thơ:h/a gần gũi, ngơn ngữ tự nhiên, bình dị.

-Tích hợp với tiếng việt ở bài: từ trái nghĩa; Với tập làm văn ở bài:luyện nói văn
biểu cảm về sự vật, con người.

2. Thái độ: Giáo dục cho HS tình yêu thiên nhiên và quê hương đất nước.

3. Kỹ năng: Rèn kỹ năng đọc và phân tích thơ ngũ ngơn tứ tuyệt.

II. Đồ dùng dạy học:

1. SGK+Gíao án.
2. Bảng phụ
3. Tranh ảnh.

III.Các hoạt động dạy- học

1. Ổn định lớp
2. Kiểm tra bài cũ:
3. Bài mới:

Hoạt động của GV và HS Nội dung cần đạt

(*)HĐ1:Giới thiệu bài: “Vọng nguyệt hoài

thương” là một đề tài phổ biến trong thơ cổ
phương đông.”Cảm nghĩ trong đêm thanh
tĩnh” của Lí Bạch là một bài thơ chọn đề tài ấy
nhưng vẫn mang lại cho người đọc cả nghìn
năm nay biết bao rung động và đồng cảm sâu
xa.

(*)HĐ2:Hướng dẫn đọc và tìm hiểu chung.

?/Em hãy nhắc lại những nét chính về tác
giả LB?

HS…

GV: Lịch sử thi ca phương đông xếp LB là
một trong những tác giả lãng mạn vĩ đại nhất.
Trong gần 1000 bài thơ ơng để lại, có hàng
trăm bài đã được dịch sang tiếng việt
như:Hành lộ nan, Trương tiến tửu, Thu phố ca,

I. Đọc và tìm hiểu chung.

</div>
(2)<div class='page_container' data-page=2>

Quan sơn nguyệt…

?/Bài thơ được sáng tác trong hoàn cảnh
nào?

?/Hãy xác định chủ đề của bài thơ?

?/Quan sát bài thơ về số câu, chữ và cách
hiệp vần, cách ngắt nhịp hãy xác định thể
thơ?

GV nêu yêu cầu đọc:giọng chậm buồn, tình
cảm, nhịp 2/3.

GV đọc→ HS đọc
Nhận xét.

?/Theo em bài thơ chia làm mấy phần?Nội
dung chính của mỗi phần?

GV chuyển ý.

?/Cảnh đêm thanh tĩnh được gợi tả bằng
hình ảnh tiêu biểu nào?

?/ Ánh trăng được tác giả cảm nhận như thế
nào?

HS: ánh trăng như sương trên mặt đất.

?/Qua cách cảm nhận ấy giúp em hình dung
ra cảnh đêm trăng như thế nào?

HS: trăng rất sáng.

GV:trăng sáng quá chuyển thành màu trắng,
giống như sương là một điều có thật mà trước
LB mấy trăm năm nhà thơ Tiêu Cương đã cảm

b/ Tác phẩm:

-Hồn cảnh sáng tác: tác
giả xa q, trơng trăng, nhớ
quê.

-Chủ đề: “Vọng nguyệt
trông trăng”(Trông trăng
nhớ quê).

-Thể thơ:Ngũ ngôn tứ
tuyệt.

+Nhịp:2/3

+Gieo vần:tiếng cuối câu
2,4.

2. Đọc

3.Bố cục:

-Hai câu đầu:cảnh đêm
thanh tĩnh.

-Hai câu cuối:cảm nghĩ ủa
tác giả trong đêm thanh
tĩnh.

II.Phân tích.

1.Cảnh đêm thanh tĩnh . 
-Cảnh đêm được gợi tả
bằng hình ảnh ánh trăng
sáng.

</div>
(3)<div class='page_container' data-page=3>

nhận được: “Dạ nguyệt tự thu sương”.
?/Từ đó gợi tả vẻ đẹp nào của đêm trăng?

GV: trăng sáng lung linh trên bầu trời, trăng
sáng lung linh trên mặt đất.Cả bầu trời và mặt
đất đều ngập ánh trăng.Trăng là sự sống thanh
tĩnh của đêm.

?/Ngoài cảnh trăng rất sáng và đẹp, hai câu
đầu còn gợi cho em hình dung ra điều gì đối
với chủ thể trữ tình?

GV gợi ý:Vị trí nhân vật trữ tình khi nhìn thấy
ánh trăng?

Trạng thái của nhân vật trữ tình?
HS: “sàng”:nhà thơ đang nằm trên giường
“Nghi”:nằm mà không ngủ được.

GV:nhà thơ đang nằm trên giường mà khơng
ngủ được mới nhìn thấy ánh trăng xuyên qua
cửa sổ.

?/Nếu thay từ “sàng”(giường) bằng một số
từ khác như: án, trác(bàn); đình(sân) thì ý
câu thơ có thay đổi không?thay đổi như thế
nào?

HS:ya nghĩa câu thơ sẽ thay đổi. Ví dụ thay
từ “Sàng”= đình thì người đọc sẽ nghĩ rằng tác
giả đang ngồi trước sân đọc sách nhìn ánh
trăng soi→ “trăng trước sân” sẽ khác “trăng
trước giường”; Thay từ “Sàng”= án, trác →nhà
thơ đang ngồi ở bàn đọc sách.

?/Vậy hai câu thơ đầu cịn giúp em hiểu gì về
tâm trạng của nhà thơ?

?/Có ý kiến cho rằng 2 câu đầu thuần t tả
cảnh, em có đồng ý khơng?Vì sao?

HS:Khơng, vì ánh trăng sáng trở thành đối
tượng cảm nghĩ của nhà thơ. Ở bản phiên âm
có 1 động từ “nghi” nhưng ở bản dịch có 2

động từ “rọi” và “phủ”→ ý vị trữ tình của bài
thơ đã mờ nhạt khiến nhiều người lầm tưởng
đó là 2 câu thơ thuần tuý học chủ yếu tả cảnh.
GV chuyển ý…

mộng, yên tĩnh.

→Trằn trọc, khắc khoải
không ngủ được.

</div>
(4)<div class='page_container' data-page=4>

?/Hai câu thơ cuối gợi tả nỗi niềm nào của
nhà thơ?

HS:Nỗi nhớ quê hương.

?/Dựa vào chú thích SGK, em hãy cho biết vì
sao tác giả trơng trăng lại nhớ q nhà?
HS: Vì thủa nhỏ tg thường lên núi Nga Mi
ngắm trăng→đi xa nhìn trăng nhớ quê là điều
dễ hiểu.

?/Nỗi nhớ quê nhà của tg được gợi tả qua
những từ ngữ nào?

?/Qua những từ ngữ này cho thấy tg đã sử
dụng biện pháp nghệ thuật nào?Hãy chỉ rõ
phép đối đó trong hai câu thơ?

HS…

?/Hãy so sánh về mặt từ loại của các chữ đối
nhau trong hai câu thơ cuối?

HS:

Ngẩng><Cúi (Động từ>< Động từ).
Nhìn >< Nhớ (Động từ >< Động từ).
Sáng >< cố (Tính từ >< Tính từ).

Trăng >< Sương (Danh từ >< Danh từ).

?/Mặc dù đã lược bỏ chủ ngữ nhưng ý thơ
vẫn liên kết, m hãy chỉ ra sự thống nhất liền
mạch ấy qua các động từ: “ngỡ là”,
“ngẩng”, “nhìn”, “cúi”, “nhớ”?

HS…

GV:Trăng sáng quá nhà thơ ngỡ là sương nên
ngẩng nhìn để xác định là trăng hay sương
.Khi nhìn thấy vầng trăng sáng cô đơn trên bầu
trời nhà thơ chạnh nhớ về q nhà. Vì vậy nỗi
buồn dâng lên trong lịng, nhà thơ cúi đầu nhớ
q.

?/Từ đó em hiểu gì về tâm trạng của nhà
thơ?

GV:Có thể nói tình cảm nhớ q, u q ln
da diết, thường trực, sâu nặng trong tâm hồn

-Nỗi nhớ quê luôn thường
trực .

-Ngẩng(đầu)…nhìn(trăng)
Cúi(đầu)…nhớ(cố hương).
→Phép đối.

</div>
(5)<div class='page_container' data-page=5>

nhà thơ. Dù xách kiếm phiêu bạt hầu hết các
mảnh đất TQ nhưng quê hương với vầng trăng
thân thuộc, dịu hiền luôn theo ông, soi sáng
bước đường ông đi.

?/Nêu cảm nhận của em về mối quan hệ giữa
cảnh và tình trong bài thơ?

HS: Hai câu đầu chủ yếu tả cảnh nhưng cảnh
đó trở nên sinh động, có hồn qua suy tư, cảm
nghĩ của nhà thơ.Hai câu sau chủ yếu tả tình
nhưng kết hợp tả cảnh vì vậy hai câu thơ đầu
và hai câu thơ cuối có mối quan hệ chặt chẽ
với nhau. Tình và cảnh hồ quyện trong bà
thơ, trong từng câu thơ, từ câu đầu đến câu
cuối.

Liên hệ thực tế:

?/Bài thơ thể hiện tình cảm của nhà thơ với
quê hương đất nước.Bản thân em cần phải
làm gì để thể hiện tình yêu quê hương, đất

nước?

HS: Học tập tốt, vâng lời cha mẹ và thầy cơ,
trở thành con ngoan, trị giỏi.

Mai sau đem kiến thức đã học để góp phần
xây dựng quê hương.

?/Khái quát những nét nghệ thuật nổi bật
của bài thơ?

?/Nêu nội dung chính của bài thơ?

GV hướng dẫn HS làm ở nhà.

III.Tổng kết

1.Nghệ thuật:

-Biểu cảm trực tiếp kết
hợp biểu cảm gián tiếp.
-Từ ngữ giản dị, cô đọng.
-Phép đối.

-Câu rút gọn.
….