Giáo án Ngữ văn 8 - Tiết 23: Tiếng việt Trợ từ, thán từ

<span class='text_page_counter'>(1)</span>TiÕt 23 - TiÕng ViÖt Ngµy so¹n: 20 -9 Ngµy d¹y: 04 -10. Trî tõ, th¸n tõ. I. Mục tiêu cần đạt:. * Kiến thức: Hiểu đợc khái niệm trợ từ, thán từ. Nhận biết đựoc tác dụng, đặc ®iÓm cña trî tõ, th¸n tõ. C¸ch sö dông cã hiÖu qu¶ * KÜ n¨ng: Dïng thµnh th¹o c¸c trî tõ, th¸n tõ trong nãi, viÕt * Gi¸o dôc: Cã ý thøc sö dông trî tõ, th¸n tõ lµm t¨ng hiÖu qu¶ giao tiÕp. II. ChuÈn bÞ:. * Gi¸o viªn: ChuÈn bÞ néi dung, phong ph¸p. Mét sè c¸c ng÷ liÖu minh ho¹ lÊy tõ v¨n b¶n vµ cuéc sèng. * Häc sinh: §äc vµ nghiªn cøu c¸c ng÷ liÖu, tr¶ lêi c¸c c©u hái gîi ý. III. Tæ chøc d¹y- häc. A. ổn định tổ chức. B. KiÓm tra bµi cò:. Câu 1: Trình bày cách hiểu về từ địa phong và biệt ngữ xã hội? Lấy ví dụ về biÖt ng÷ dïng Blog cña häc sinh hiÖn nay? - Häc snh nªu c¸c häc sinh kh¸c bæ sung thªm vÝ dô Câu 2: Khi sử dụng từ địa phơng cần lưu ý những điều gì? Hãy kể một tình huống do không hiểu nghĩa của từ địa phong dẫn đến hiểu lầm- học sinh nêu, häpc sinhkh¸c cã thÓ kÓ thªm t×nh huèng. C. Bµi míi: Hoạt động 1: Khởi động 1’. Khi giao tiÕp b»ng ng«n ng÷ nãi ta thßng thÊy ngßi nãi hay ®a thªm vµo lêi nãi cña m×nh mnh÷ng tõ ng÷ nÕu t¸ch ra Ýt cã nghÜa, nhng khi nghe nh÷ng lêi nãi cã sử dụng các từ ngc đó ta thấy dễ nghe, có tính biểu cảm rất cao. : Nh những, chết ngay, này, ơi, vâng, dạ,....Các từ này có đặc điểm, công dụng và cách sử dụng nh thÕ nµo, chóng ta cïng t×m hiÓu. Hoạt động dạy- học Hoạt động 2 ; Tìm hiểu ngữ liệu rút. Néi dung kiÕn thøc c¬ b¶n.. ra kết luận về đơn vị kiến thức Gi¸o viªn nªu yªu cÇu cho häc sinh thùc hiÖn t×m hiÓu vÒ trî tõ: - Häc sinh quan s¸t so s¸nh 3 c©u trong SGK tr69 - đọc ngữ liệu.. I. Trî tõ. 1. VÝ dô: Nã ¨n hai b¸t c¬m. Nã ¨n nh÷ng hai b¸t c¬m. Nã ¨n cã hai b¸t c¬m. ? Néi dung ý nghÜa cña c¸c c©u nh­ thÕ 2. Nh©n xÐt: nµo? Cã g× kh¸c nhau? * Néi dung, ý nghÜa c¸c c©u v¨n: - Học sinh căn cứ vào đề tài trong câu và mục đích dùng câu để nêu nội dung ý nghÜa c¸c c©u - C©u 1 néi dung lµ g×? Câu 1: Thông báo số lượng bát cơm nó ¨n. => Kh¸ch quan - Câu 2, 3 có cùng nội dung thông báo Câu 2: Thông báo số lượng bát cơm nó với câu 1 không? Có thêm từ ngữ nào? ăn, Dùng kèm lượng từ ''những'', có ý Vì sao có sự khác nhau đó? – Do cách nghĩa nhấn mạnh, đánh giá việc nó ăn nhìn nhận sự việc của người nói với đối hai bát cơm là nhiều, vượt quá mức bình tượng. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> -> Học sinh trình bày xong, giáo viên thường => Chủ quan. kh¸i qu¸t: C©u3: Thªm tõ ''cã” cßn cã ý nhÊn mạnh, đánh giá ăn 2 bát là ít không đạt Vậy vì sao cùng một nội dung thông mức độ bình thờng. b¸o, nh­ng khi thªm mét sã tõ kh¸c ta * Kh¶ n¨ng kÕt hîp cña tõ: nh÷ng, l¹i cã c¸ch hiÓu kh¸c. Ta cïng nhËn cã. xÐt sù kÕt hîp cña tõ nh÷ng vµ cã trong c¸c c©u: => Đi kèm sau động từ để biểu thị thái Häc sinh quan s¸t vÝ dô: độ của người nói : nhấn mạnh hoặc đánh + Những là lượng từ đi kèm với từ ăn giá sự việc. để nhấn mạnh việc ăn: ăn những + Có là động từ, đi kèm từ ăn để biểu thị sự đánh giá việc ăn: ăn có. ? Vì sao có sự khác nhau đó. - Cách đánh sự việc khác nhau. ? Tõ viÖc ph©n tÝch trªn, em thÊy ®iÓm gièng vµ kh¸c nhau c¬ b¶n gi÷a 3 c©u * §iÓm gièng - kh¸c cña c¸c c©u. đó là gì? - Cïng th«ng b¸o mét néi dung: ¨n hai - Häc sinh tr×nh bµy. b¸t c¬m. - GV kh¸i qu¸t: Ngoµi th«ng tin sù - C¸ch tr×nh bµy th«ng b¸o cã sù kh¸c: kiÖn nh­ ë c©u 1, c©u 2, 3 cßn cã th«ng C©u 1: Th«ng tin sù viÖc => kh¸ch báo chủ quan (bày tỏ thái độ, sự đánh quan gi¸) C©u 2,3 ngoµi th«ng tin sù viÖc cßn bµy tỏ thái độ, đánh giá => mang tính chủ - Gi¸o viªn nªu bµi tËp cho häc sinh quan nhận xét: GV đọc các ví dụ, chú ý ng÷ ®iÖu. ? Xác định những từ có tác dụng bày tỏ thái độ, sự đánh giá của nguwoif nói víi viÖc trong c©u, trong nh÷ng c©u sau: + Nãi dèi lµ tù lµm h¹i chÝnh m×nh. + Tôi đã gọi đích danh nó ra. + B¹n kh«ng tin ngay c¶ t«i n÷a µ ? VËy nh÷ng tõ cã, nh÷ng, chÝnh, đích, ngay... là những từ có tác dụng g× trong c©u. => Tác dụng: Nhấn mạnh đối tượng được nói đến là: mình, nó, tôi. Những, có, chính, đích, ngay, ...đi kèm 1 từ ngữ (Động từ,…) trong câu để nhấn mạnh hoặc biểu thị thái độ đánh giá. - Các từ Những, có, đích,ngay, chính,…đi kềm với các từ khác để nhấn mạnh, đánh giá việc người ta gọi nã lµ nh÷ng trî tõ. ?VËy trî tõ lµ g×? Khi nãi, viÕt nh÷ng tõ nµy cÇn l­u ý. 3. KÕt luËn: - Đó là những trợ từ, dùng để nhấn mạnh hoặc biểu thị thái độ đánh giá sự vật, sự việc được nói đến ở từ ngữ đó. - CÇn chó ý ng÷ ®iÖu khi nãi. Khi viÕt. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> ®iÒu g×? chó ý tr¸nh nhÇm víi tõ lo¹i kh¸c. - Häc sinh kÕt luËn vµ lÊy thªm vÝ dô minh häc: nãi mét c©u cã dïng trî tõ: * Ghi nhí: SGK Nã quay l¹i ngay. - Học sinh đọc ghi nhớ trong SGK. II. Th¸n tõ. - Giáo viên hướng dẫn học sinh tìm 1. Ví dụ : Các câu văn có từ in đậm. hiÎu vÒ th¸n tõ. a. Nµy! ¤ng gi¸o ¹!...: “A ! L·o giµ tÖ - §äc c¸c vÝ dô vµ cïng nhËn xÐt: l¾m!...” b. - Nµy, b¶o b¸c Êy cã trèn ®i ®©u th× trèn. - Văng, cháu cũng đã nghĩ như cụ…. 2. NhËn xÐt * Néi dung biÓu thÞ c¸c tõ in ®Ëm: ? NhËn xÐt néi dung nghÜa biÓu thÞ cña a.- Nµy!: Cã t¸c dông g©y ra sù chó ý ë c¸c tõ in ®Ëm trong c¸c phÇn a, b? người đối thoại - Häc sinh nªu nhËn xÐt tõng tõ. - A! : biểu thị thái độ tức giận hoặc vui mõng b. Này,:Dùng gọi đáp. - Vâng: Biểu thị thái độ lễ phép GV hướng dẫn học sinh nhận xét cách * Cách dùng từ này, a, vâng - VÞ trÝ: dïng c¸c tõ: nµy, v©ng, a,.. ? VÞ trÝ c¸c tõ nµy, a, v©ng trong c¸c + §Æt ®Çu c¸c c©u. - Vai trß ng÷ ph¸p: c©u? ? Các từ vâng, này, a, từ nào có khả + Tạo câu độc lập: Này!; A! –> Câu đặc biệt bộc lộ cảm xúc. năng tạo thành câu độc lập? Tõ nµo kh«ng cã kh¶ n¨ng t¹o thµnh + Kh«ng t¹o thµnh c©u: Nµy; V©ng ë phÇn b, kh«ng lµm bé phËn cña c©u. câu độc lập? Các từ này, vâng, a tạo câu độc lập - Về mục đích: hoặc không tạo câu độc lập dùng nhằm +Dùng bộc lộ tình cảm (a,vâng,..) + Dùng gọi đáp (này,...) mục đích gì? ? T×m thªm mét sè vÝ dô kh¸c cã dïng c¸c tõ in ®Ëm trong vÝ dô trªn?: + A! Mẹ đã về. + Nµy! Nh×n k×a! + V©ng! Con lªn ngay ®©y. 3. KÕt luËn GV nêu câu hỏi để học sinh kết luận: - Th¸n tõ: Dïng béc lé t×nh c¶m (T¸ch - ThÕ nµo lµ th¸n tõ? thành câu đặc biệt); gọi đáp. (Là thành - Cã mÊy l¹o th¸n tõ? phÇn biÖt lËp trong c©u). - Cã hai lo¹i chÝnh - Học sinh đọc ghi nhớ. * Ghi nhí SGK tr70 III. LuyÖn tËp. Hoạt động 2 : Vận dụng thực hành Gâos viên hướng dẫn học sinh làm các bµi tËp: 1. Bµi tËp 1: Bµi 1: - C¸c c©u cã trî tõ lµ: ? Trong các câu dưới đây, từ nào (trong Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> c¸c tõ in ®Ëm) lµ trî tõ, tõ nµo kh«ng ph¶i lµ trî tõ.? Häc sinh nhËn diÖn vµ tr×nh bµy miÖng tõng c©u. => KH¾c s©u kiÕn thøc trî tõ Bµi 2: ? Gi¶i thÝch nghÜa cña c¸c trî tõ in ®Ëm -Häc sinh lµm viÖc theo nhãm - Giáo viên gọi đại diện nhóm trình bµy mçi nhãm gi¶i thÝch mét tõ: -Gäi nhãm kh¸c nhËn xÐt. - Giáo viên đánh giá kết luận về đặc ®iÓm, t¸c dông cña c¸c trî tõ.. Bµi tËp 3: Häc sinh tr¶ lêi miÖng trªn líp, chó ý ng÷ ®iÖu khi nãi: ? Tìm các thán từ trong các câu đã cho. => KÕt kuËn vÒ vÞ trÝ, vai trß ng÷ ph¸p cña th¸n tõ. Bài tập 4: Học sinh trao đổi trong nhãm nhá- 2 häc sinh. - Gäi tõng nhãm tr×nh bµy vµ thèng nhÊt ý kiÕn: ? C¸c th¸n tõ in ®Ëm béc lé nh÷ng c¶m xóc g×.. a, ChÝnh c. Ngay g, lµ i. Nh÷ng.. 2. Bµi tËp 2: a.- lÊy: nghÜa lµ kh«ng cã 1 l¸ th­, không có lời nhắn gửi, không có 1 đồng quµ. b. - nguyªn: nghÜa lµ chØ kÓ riªng tiÒn thách cới đã quá cao. - đến: nghĩa là quá vô lí -c. c¶: nhÊn m¹nh viÖc ¨n qu¸ møc b×nh thêng d. cø: nhÊn m¹nh 1 viÖc lÆp l¹i nhµm ch¸n 3. Bµi tËp 3: C¸c th¸n tõ: a. Nµy!, µ! b. Êy ! c. V©ng! d.Chao «i! e. Hìi ¬i 4. Bµi tËp 4: - Kìa: tỏ ý đắc chí - ha ha: kho¸i chÝ - ¸i ¸i: tá ý van xin - than «i: tá ý nuèi tiÕc. D. Cñng cè, më réng:. - Häc sinh nªu l¹i kh¸i niÖm trî tõ, th¸n tõ. - GV kÕt luËn vÒ tõ lo¹i: E. Híng dÉn häc bµi:. - Học và nắm khái niệm các từ đã học. Vận dụng trong nói viết cho hợp lí. - ChuÈn bÞ bµi ''T×nh th¸i tõ''.. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span>