Giáo án môn Ngữ văn 6 - Tiết 78: Khi con tu hú

<span class='text_page_counter'>(1)</span>TiÕt 78: khi con tu hó ( tè h÷u). a. Mục tiêu cần đạt:. Gióp HS: - Cảm nhận được lòng yêu sự sống, niềm khao khát tự do cháy bỏng của người chiến sĩ c¸ch m¹ng trÎ tuæi ®ang bÞ giam cÇm trong tï ngôc ®­îc thÓ hiÖn b»ng nh÷ng h×nh ¶nh gîi c¶m vµ thÓ th¬ lôc b¸t gi¶n dÞ mµ tha thiÕt. b. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy- học. 1. ổn định tổ chức. 2. Bµi cò:. Đọc thuộc lòng bài thơ “quê hương” Tế Hanh- H/ảnh nào trong bài thơ gây cho em ấn tượng nhiều nhất ? Vì sao ? 3. Bµi míi: I ) Vµi nÐt vÒ t¸c gi¶, t¸c phÈm.. 1. T¸c gi¶. - Tố Hữu( 1920- 2002) tªn thËt là NguyÔn Kim Thµnh quê- Thõa Thiªn HuÕ - Lµ nhµ th¬ của lí tưởng cộng sản được coi là lá cờ đầu của nên thơ ca cách mạng Việt Nam. - Con ®­êng th¬ còng b¾t ®Çu víi con ®­êng c¸ch m¹ng. Ngay nh÷ng t¸c phÈm ®Çu tay, thơ ông đã được soi sáng bởi lý tưởng cộng sản “ Từ ấy” -Th¬ «ng cã søc truyÒn c¶m m·nh mÏ, réng r·i, lµ tiÕng nãi cña quÇn chóng nh©n d©n. - Sáng tác của Tè H÷u:Khối lượng tác phẩm đồ sộ (6 tập thơ lớn) GV: + Thời kỳ đầu: Tâm hồn nồng nhiệt của tuổi trẻ gặp gỡ lý tưởng cách mạng. + Bị tù đày: Lời thơ tâm niệm của người chiến sĩ trẻ nguyện trung thành với lý tưởng cách mạng. + Sau cách mạng: Thơ ông đã từng đem đến sức mạnh tinh thần cho thế hệ trẻ trong thời đại cách m¹ng.. 2. T¸c phÈm. 7- 1939 sau khi «ng bÞ b¾t giam 3 th¸ng t¹i nhµ lao Thõa Phñ ( HuÕ). GV: Đang say mê hoạt động cách mạng với tâm hồn bồng bột, lãng mạn với niềm vui phấn khởi thì bị bắt giam, cách biệt hoàn toàn với cuộc sống bên ngoài. Người chiến sĩ trÎ Êy c¶m thÊy ngét ng¹t kh«ng chÞu næi. Mèi d©y liªn hÖ bªn ngoµi cã lÏ chØ cã ©m thanh. Cuộc sống như dồn vào phạm vi âm thanh tha thiết bài “Tâm tư trong tù” trước đó viết: “Cô đơn thay là cảnh thân tù Tai mì réng mµ lßng s«i r¹o rùc Tôi lắng nghe tiếng đời lăn náo nức ở ngài kia vui sướng biết bao nhiêu. Bµi “ Khi con tu hó” ®­îc viÕt trong cïng c¶nh ngé, cïng t©m tr¹ng. - Chú thích: Thể thơ:lục bát truyền thống 6/8, gieo vần chân, vần liền Bố cục:2 phần: + 6 câu đầu: Bức tranh thiên nhiên mùa hè + 4 câu cuối: Tâm trạng của người tù cách mạng. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Mạch cảm xúc: Đang say mê lí tưởng bỗng bị nhốt trong phòng giam, bưng bít cách biệt với cuộc sống bên ngoài, người chiến sĩ ấy cảm thấy ngột ngạt không chịu nổi. Tâm trạng đó được diễn tả qua lời thơ trong thời điểm bị bắt giam đang hướng ra bên ngoài. - Nhân vật trữ tình trong bài thơ là tác giả - người tù cách mạng. II ) đọc- hiểu văn bản. 1. §äc: GV: hướng dẫn đọc: đọc diễn cảm - Thể thơ lục bát ( nhịp nhàng, uyển chuyển, giàu âm hưởng, dễ chuyển tải cảm xúc trữ t×nh) 2. ph©n tÝch a.6 cõu đầu - Bức tranh mùa hè qua tâm tưởng nhà thơ. H: Bøc tranh mïa hÌ ®­îc më ®Çu b»ng Chim tu hú gọi bầyĐất trời đã bắt đầu dÊu hiÖu nµo ? vµo hÌ - Em có nhận xét gì về âm thanh tu hú? - Âm thanh ấy đánh thức một thế giới hoài (Gợi: Tiếng chim tu hú thường gợi điều gì? niệm về khung cảnh mùa hè. ? Với nhà thơ, con người đang bị giam cầm th× ©m thanh Êy cßn cã ý nghÜa ntn ?) - Âm thanh: H: Tiếng chim tu hú đã đánh thức trong +Tiếng chim TH tâm hồn người chiến sĩ trẻ một khung cảnh +tiêng ve ngân náo nức rạo rực mïa hÌ ntn ?Từ ngữ, hình ảnh nào miêu tả +tiếng sáo diều điều đó? - Hương vị: (Gợi: màu sắc, âm thanh, hương vị, không +Lúa chiêm đang chín ngọt ngào gian ?) +Trái cây ngọt dần - Màu sắc: H: NhËn xÐt vÒ c¸ch miªu t¶ khung cảnh +Lúa chiêm, bắp: Vàng rực rỡ, lộng lẫy thiên nhiên mùa hè? ( c¸ch dïng từ ngữ + Vườn, trời:xanh hình ảnh,... c¸c sù vËt ®ang ë trong tr¹ng + Nắng:hồng th¸i ntn ?)ý nghĩa? - Không gian: - Cao, rộng khoáng đạt GV:Bức tranh mùa hè thật rộn ràng, tràn - Dùng các từ chỉ sự vận động của thời gian trÒ nhùa sèng. Rén r· ©m thanh cña tiÕng (®ang, chÝn, ngät dÇn, dËy, ng©n, cµng, lén chim tu hó, tiÕng ve ng©n; rùc rì s¾c mµu nhµo,từ ngữ giàu giá trị gợi tả,gợi vàng của bắp, hồng của nắng, ngọt ngào cảm…)Giúp người đọc hình dung ra hương vị của lúa, của trái cây; không gian một bức tranh mùa hè thật sống động, sự cao réng vµ s¸o diÒu chao liÖng tù do... vËt ®ang sinh s«i n¶y në trong mét cuéc sèng ®Çy ¾p tù do. =>Nhµ th¬ ph¶i cã t©m hån tinh tÕ nh¹y H: Từ bức tranh sống động, tràn trề nhựa cảm và một trí tưởng tượng lãng mạn vô sèng, ®Çy ¾p tù do ®­îc vÏ lªn trong t©m cïng phong phó, cã niÒm g¾n bã thiÕt tha tưởng của người tù, giúp ta hiểu được gì về với cuộc đời, có niềm khao khát tự do tâm hồn, tư tưởng của nhà thơ ? m·nh liÖt. NÕu kh«ng nh­ thÕ th× nhµ th¬ kh«ng thÓ viÕt lªn ®­îc nh÷ng c©u th¬ tuyệt vời đến vậy Chuyển : Chỉ một âm thanh là tiếng chim tu hú từ bên ngoài vọng vào, người tù đã hình dung ra một mùa hè tươi đẹp, tưng bừng sự sống và tưởng như đang được nhìn thÊy, nghe thÊy, ngöi thÊy, nÕm thÊy. Víi niÒm khao kh¸t nh­ thÕ, khi sùc tỉnh mình đang là kẻ bị tï đày, t¸c gi¶ sÏ cã biÓu hiÖn ntn, cta tiÕp tôc t×m hiÓu 4 c©u th¬ cuèi. b. Tâm trạng người tù trước thân phậm tù đày H: Tâm trạng người tù được bộc lộ qua Ta nghe hè dậy bên lòng nh÷ng tõ ng÷ nµo ? Mà chân muốn đạp tan phòng hố ơi Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Ngét lµm sao, chÕt uÊt th«i. H: Nhận xét về nhịp thơ và cách sử dụng từ - Ngắt nhịp bất thường: 2/2/2 ; 6/2 ; 3/3 ng÷ ë ®©y ? - Đéng tõ m¹nh: Đạp tan phßng, chÕt uÊt - Tõ c¶m th¸n: «i, th«i, lµm sao. Đau khổ, uất ức, ngột ngạt cao độ, niềm khao kh¸t ch¸y báng muèn tho¸t ra khái H: Tất cả diễn tả tâm trạng gì của người tù? cảnh tù ngục để trở về với cuộc sống tự do bªn ngoµi. Con chim tu hó ngoµi trêi cø kªu ! - TiÕng chim ë ®Çu bµi lµ tiÕng chim hiÒn H: Bµi th¬ kÕt thóc b»ng h×nh ¶nh g× ? lµnh gäi bÇy, gäi mïa hÌ tíi. Nh­ng giê H: Em cã suy nghÜ g× vÒ ©m thanh cña tiÕng ®©y nã trë thµnh ©m thanh dôc gi·, hµnh chim tu hó ë ®Çu bµi th¬ vµ cuèi bµi th¬ ? động nhanh, gấp, quyết liệt để dành lấy tự do đã mất Đó là tiếng chim khắc khoải cña mét con chim ®ang bÞ giam cÇm, ®ang khao kh¸t tù do m·nh liÖt.. III . Tæng kÕt H: Bài thơ có gì đặc sắc về NT và ND ? NT : Giọng thơ giàu âm hưởng, tha thiết, chân thành nhờ thể thơ lục bát. - H/¶nh th¬ cã søc gîi c¶m lín. - Tiêu đề khơi nguồn cảm xúc cho người đọc “khi con tu hú” chỉ là một vế phụ của câu, nh­ng gîi c¶m xóc m¹nh, c¶m xóc cho toµn bµi: Khi con tu hó gäi bÇy lµ lóc mïa hÌ đến, người chiến sĩ bị giam cầm càng thèm khát khao cuộc sống tự do tưng bừng ở ngoµi ND: Lòng yêu cuộc sống và niềm khao khát tự do cháy bỏng của người chiến sĩ cách mạng trong cảnh tù đày. IV.LUYỆN TẬP Cảm nhận của em về bức tranh mùa hè trong 6 câu thơ đầu? GV:Bøc tranh mïa hÌ thËt rén rµng, trµn trÒ nhùa sèng. Rén r· ©m thanh cña tiÕng chim tu hó, tiÕng ve ng©n; rùc rì s¾c mµu vµng cña b¾p, hång cña n¾ng, ngät ngµo hương vị của lúa, của trái cây; không gian cao rộng và sáo diều chao liệng tự do.... Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span>