Giáo án Ngữ văn 6 cả năm - Trần Thị Thu Trang - Trường THCS Mỹ Hà

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 6 TuÇn 1:. Bµi 1. Con Rång ch¸u Tiªn V¨n (TruyÒn thuyÕt) b¶n: A. Môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh: - Hiểu được định nghĩa sơ lược về truyền thuyết Con Rồng, cháu Tiên. - Chỉ ra và hiểu được ý nghĩa của những chi tiết tưởng tượng kì ảo. - KÓ ®­îc truyÖn. B. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: + So¹n bµi + §äc s¸ch gi¸o viªn vµ s¸ch bµi so¹n. + Sưu tầm tranh ảnh liên quan đến bài học. - Häc sinh: + So¹n bµi + Sưu tầm những bức tranh đẹp, kì ảo về về lạc Long Quân và Âu cơ cùng 100 người con chia tay lên rừng xuống biển. + Sưu tầm tranh ảnh về Đền Hùng hoặc vùng đất Phong Châu. C. Các bước lên lớp: 1. ổn định tổ chức. 2. KiÓm tra bµi KiÓm tra viÖc chuÈn bÞ s¸ch vë vµ dông cô häc tËp bé m«n. cò: 3. Bµi míi Ngay từ những ngày đầu tiên cắp sách đến trường chúng ta đều được học và ghi nhớ câu ca dao: Bầu ơi thương lấy bí cùng Tuy r»ng kh¸c gièng nh­ng chung mét giµn Nhắc đến giống nòi mỗi người Việt Nam của mình đều rất tù hµo vÒ nguån gèc cao quÝ cña m×nh - nguån gèc Tiªn, Rồng, con Lạc cháu Hồng. Vậy tại sao muôn triệu người Việt Nam từ miền ngược đến miền xuôi, từ miền biển đến rõng nói l¹i cïng cã chung mét nguån gèc nh­ vËy. TruyÒn thuyÕt Con Rång, ch¸u Tiªn mµ chóng ta t×m hiÓu h«m nay sẽ giúp các em hiểu rõ về điều đó. TiÕt 1:. Hoạt động của thầy và trò Hướng dẫn HS đọc Hoạt động 1: vµ t×m hiÓu chung - GV hướng dẫn cách đọc - GV đọc mẫu một đoạn sau đó gọi HS đọc. - Nhận xét cách đọc của HS - H·y kÓ tãm t¾t truyÖn tõ 5-7 c©u? - Theo em trruyÖn cã thÓ chia lµm mÊy phÇn? Néi dung cña tõng phÇn?. Nội dung cần đạt I. §äc vµ t×m hiÓu chung: 1. §äc vµ kÓ: - §äc Râ rµng, rµnh m¹ch, nh¸n giäng ë nh÷ng chi tiÕt k× l¹ phi thường. 2. Bè côc: 3 phÇn a. Từ đầu đến...long trang  Giới thiÖu L¹c Long Qu©n vµ ¢u C¬ b. TiÕp...lªn ®­êng  ChuyÖn ¢u C¬ sinh në k× l¹ vµ LLQ vµ ¢u C¬ chia Trần Thị Thu Trang - Trường THCS Mỹ Hà Lop6.net. 1.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 6 con - §äc kÜ phÇn chó thÝch * vµ nªu hiÓu c. Cßn l¹i  Gi¶i thÝch nguån gèc biÕt cña em vÒ truyÒn thuyÕt? con Rång, ch¸u Tiªn. - Em h·y gi¶i nghÜa c¸c tõ: ng­ tinh, 3. Kh¸i niÖm truyÒn thuyÕt: méc tinh, hå tinh vµ tËp qu¸n? - TruyÖn d©n gian truyÒn miÖng kÓ vÒ các nhân vật, sự kiện cí liên quan đến lÞch sö thêi quÝa khø. - Thường có yếu tố tưởng tượng kì ¶o. - Thể hiện thái độ, cách đánh giá của nhân dân đối với các sự kiện và nhân vËt LS. Hoạt động II. t×m hiÓu v¨n b¶n: 2: 1. Giíi thiÖu L¹c Long Qu©n - ¢u c¬: - Gọi HS đọc đoạn 1 L¹c Long Qu©n ¢u C¬ - LLQ vµ ¢u c¬ ®­îc giíi thiÖu nh­ thÕ - Nguån gèc: thÇn Tiªn nào? (Nguồn gốc, hình dáng, tài năng) - Hình dáng: mình Xinh đẹp tuyệt trÇn rồng ở dưới nước - Em cã nhËn xÐt g× vÒ chi tiÕt miªu t¶ - Tµi n¨ng: cã nhiÒu phÐp l¹, LLQ vµ ¢u c¬? gióp d©n diÖt trõ yªu qu¸i - Tại sao tác giả dân gian không tưởng tượng LLQ và Âu cơ có nguồn gốc từ các loài vật khác mà tưởng tượng LLQ nòi rồng, Âu Cơ dòng dõi tiên? Điều đó cã ý nghÜa g×? * GV bình: Việc tưởng tượng LLQ và ¢u C¬ dßng dâi Tiªn - Rång mang ý nghÜa thËt s©u s¾c. Bëi rång lµ 1 trong bèn con vËt thuéc nhãm linh mµ nh©n d©n ta t«n sïng vµ thê cóng. Cßn nãi đến Tiên là nói đến vẻ đẹp toàn mĩ không gì sánh được. Tưởng tượng LLQ nßi Rång, ¢u C¬ nßi Tiªn ph¶i ch¨ng t¸c gi¶ d©n gian muèn ca ngîi nguån gèc cao quÝ vµ h¬n thÕ n÷a muèn thÇn k× ho¸, linh thiªng ho¸ nguån gèc gièng nßi cña d©n téc VN ta. - VËy qua c¸c chi tiÕt trªn, em thÊy  §Ñp k× l¹, lín lao víi nguån gèc hình tượng LLQ và Âu Cơ hiện lên như vô cùng cao quí. thÕ nµo? 2. DiÔn biÕn truyÖn: * GV b×nh: Cuéc h«n nh©n cña hä lµ sù a. ¢u C¬ sinh në k× l¹: kết tinh những gì đẹp đẽ nhất của con - Sinh bọc trăm trứng, nở trăm con, ngươì, thiên nhiên, sông núi. đẹp đẽ, khôi ngô, không cần bú - ¢u C¬ sinh në cã g× k× l¹? ®©y lµ chi mím, lín nhanh nh­ thæi. tiÕt ntn? Nã cã ý nghÜa g×?  Chi tiết tưởng tượng sáng tạo diệu * GV b×nh: Chi tiÕt l¹ mang tÝnh chÊt k× nhÊn m¹nh sù g¾n bã keo s¬n, thÓ Trần Thị Thu Trang - Trường THCS Mỹ Hà Lop6.net. 2.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 6 hoang ®­êng nh­ng rÊt thó vÞ vµ giµu ý nghÜa. Nã b¾t nguån tõ thùc tÕ rång, rắn đề đẻ trứng. Tiên (chim) cũng để trứng. Tất cả mọi người VN chúng ta đều sinh ra từ trong cùng một bọc trứng (đồng bào) của mẹ Âu Cơ. DTVN chúng ta vốn khoẻ mạnh, cường tráng, đẹp đẽ, phát triển nhanh  nhấn mạnh sù g¾n bã chÆt chÏ, keo s¬n, thÓ hiÖn ý nguyện đoàn kết giữa các cộng đồng người Việt. - Em h·y quan s¸t bøc tranh trong SGK vµ cho biÕt tranh minh ho¹ c¶nh g×? - L¹c Long Qu©n vµ ¢u C¬ chia con nh­ thÕ nµo? ViÖc chia tay thÓ hiÖn ý nguyÖn g×?. hiÖn ý nguyÖn ®oµn kÕt gi÷a c¸c céng đồng người Việt. b. ¢u C¬ vµ L¹c Long Qu©n chia con: - 50 người con xuống biển; - 50 Người con lên núi - Cùng nhau cai quản các phương, dựng xây đất nước.  Cuéc chia tay ph¶n ¸nh nhu cÇu ph¸t triÓn DT: lµm ¨n, më réng vµ giữ vững đất đai. Thể hiện ý nguyện đoàn kết, thống nhất DT. Mọi người ở mọi vùng đất nước đều có chung mét nguån gèc, ý chÝ vµ søc m¹nh.. - B»ng sù hiÓu biÕt cña em vÒ LS chèng ngoại xâm và công cuộc xây dựng đất nước, em thấy lời căn dặn của thần sau nµy cã ®­îc con ch¸u thùc hiÖn kh«ng? * GV b×nh: LS mÊy ngµn n¨m dùng nước và giữ nước của dân tộc ta đã chứng minh hùng hồn điều đó. Mỗi khi TQ bÞ l©m nguy, ND ta bÊt kÓ trÎ, giµ, trai, gái từ miền ngược đến miền xuôi, từ miền biển đến miền rừng núi xa xôi đồng lòng kề vai sát cánh đứng dậy diết kÎ thï. Khi nh©n d©n mét vïng gÆp thiên tai địch hoạ, cả nước đều đau xót, nhường cơm xẻ áo, để giúp đỡ vượt qua ho¹n n¹n. vµ ngµy nay, mçi chóng ta ngồi đây cũng đã, đang và sẽ tiếp tục thùc hiÖn lêi c¨n dÆn cña Long Qu©n x­a kia b»ng nh÷ng viÖc lµm thiÕt thùc. - Trong tuyện dân gian thường có chi tiết tưởng tượng kì ảo. Em hiểu thế nào là chi tiết tưởng tượng kì ảo? - Trong truyÖn nµy, chi tiÕt nãi vÒ LLQ vµ ¢u C¬; viÖc ¢u C¬ sinh në k× l¹ lµ những chi tiết tưởng tượng kì ảo. Vai trß cña nã trong truyÖn nµy nh­ thÕ nµo?. * ý nghĩa của chi tiết tưởng tượng kì ¶o: - Chi tiết tưởng tượng kì ảo là chi tiết kh«ng cã thËt ®­îc d©n gian s¸ng t¹o ra nhằm mục đích nhất định. - ý nghĩa của chi tiết tưởng tượng kì ¶o trong truyÖn: + Tô đậm tính chất kì lạ, lớn lao, đẹp đẽ của các nhân vật, sự kiện. + ThÇn k× ho¸, linh thiªng ho¸ nguån gốc giống nòi, dân tộc để chúng ta thªm tù hµo, tin yªu, t«n kÝnh tæ tiªn, d©n téc. + Lµm t¨ng søc hÊp dÉn cña t¸c Trần Thị Thu Trang - Trường THCS Mỹ Hà Lop6.net. 4.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 6 phÈm. 3. KÕt thóc t¸c phÈm: - Con trưởng lên ngôi vua, lấy hiệu Hùng Vương, lập kinh đô, đặt tên nước. - Gọi HS đọc đoạn cuối - Giải thích nguồn gốc của người VN - Em h·y cho biÕt, truyÖn kÕt thóc b»ng lµ con Rång, ch¸u Tiªn. những sự việc nào? Việc kết thúc như  Cách kết thúc muốn khẳng định vËy cã ý nghÜa g×? nguån gèc con Rång, ch¸u Tiªn lµ cã - VËy theo em, cèt lâi sù thËt LS trong thËt truyÖn lµ ë chç nµo? * GV: Cốt lõi sự thật LS là mười mấy đời vua Hùng trị vì. còn một bằng chứng nữa khẳng định sự thật trên đó là lăng tưởng niệm các vua Hùng mà tại ®©y hµng n¨m vÉn diÔn ra mét lÔ héi rÊt lớn đó là lễ hội đền Hùng. Lễ hội đó đã trë thµnh mét ngµy quèc giç cña c¶ d©n tộc, ngày cả nước hành quân về cội nguån: Dù ai đi ngược về xuôi Nhớ ngày giỗ tổ mùng mười tháng ba và chúng ta tự hào về điều đó. Một lễ hội độc đáo duy nhất chỉ có ở VN! - Em hãy cho biết đền Hùng nằm ở tỉnh nào trên đất nước ta? - Theo em, t¹i sao tuyÖn nµy ®­îc gäi lµ truyÒn thuyÕt? TruyÖn cã ý nghÜa g×? Hoạt động Thực hiện phần ghi nhớ III. ghi nhí:SGK- tr3 3 - HS đọc Hoạt động Củng cố và luyện tập IV LuyÖn tËp: 4 1. Häc xong truyÖn: Con Rång, ch¸u Tiªn em thÝch nhÊt chi tiÕt nµo? v× sao? 2. Kể tên một số truyện tương tự giải thÝch nguån gèc cña d©n téc VN mµ em biÕt? - Kinh vµ Ba Na lµ anh em - Quả trứng to nở ra con người (mường) - Qu¶ bÇu mÑ (kh¬ me) 4. Hướng dẫn học tập: - Häc bµi, thuéc ghi nhí. - Đọc kĩ phần đọc thêm - So¹n bµi: b¸nh ch­ng, b¸nh giÇy Trần Thị Thu Trang - Trường THCS Mỹ Hà Lop6.net. 5.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 6 - T×m c¸c t­ liÖu kÓ vÒ c¸c d©n téc kh¸c hoÆc trªn thÕ giíi vÒ viÖc lµm b¸nh hoÆc quµ d©ng vua. -------------------------------------------------Hướng dẫn đọc thêm: Bánh chưng, bánh giầy V¨n TiÕt ( TruyÒn thuyÕt ) b¶n: 2: A. Môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh: - HiÓu néi dung, ý nghÜa cña truyÖn. - Chỉ ra và hiểu được ý nghĩa của chi tiết tưởng kì ảo. - T×m hiÓu, tËp ph©n tÝch nh©n vËt trong truyÖn truyÒn thuyÕt. - KÓ ®­îc truyÖn. B. ChuÈn bÞ: Gi¸o + So¹n bµi viªn: + §äc s¸ch gi¸o viªn vµ s¸ch bµi so¹n. + Sưu tầm tranh ảnh về cảnh nhân dân ta chở lá dong, xay đỗ gói b¸nh ch­ng, b¸nh giÇy. - Häc sinh: + So¹n bµi C. Các bước lên lớp: 1. ổn định tổ chức. 2. KiÓm tra bµi 1. Em hiÓu thÕ nµo truyÒn thuyÕt? T¹i sao nãi truyÖn Con cò: Rång, ch¸u Tiªn lµ truyÖn truyÒn thuyÕt? 2. Nªu ý nghÜa cña truyÒn thuyÕt "Con Rång, ch¸uTiªn"? Trong truyÖn em thÝch nhÊt chi tiÕt nµo? V× sao em thÝch? 3. Bµi míi Hàng năm cứ mỗi khi tết đến, xuân về, nhân dân ta, con cháu của vua Hùng từ miền ngược đến miền xuôi, vùng rừng núi còng nh­ vïng biÓn l¹i n« nøc, hå hëi chë l¸ dong, xay g¹o, gi· g¹o. gãi b¸nh. quang c¶nh Êy lµm sèng l¹i truyÒn thuyÕt "B¸nh ch­ng, b¸nh giÇy". *. Bài mới: Đây là tiết tự học có hướng dẫn nên GV tổ chức cho HS th¶o luËn nhiÒu h¬n Hoạt động của thầy Nội dung cần đạt Hoạt động I. Đọc và tìm hiểu chung: 1: - GvVgọi HS đọc truyện 1. §äc - kÓ: - Em h·y kÓ tãm t¾t truyÖn - Hùng Vương về già muốn truyền ngôi cho con nµo lµm võa ý, nèi chÝ nhµ vua. - C¸c «ng lang ®ua nhau lµm cç thËt hËu, riªng Lang Liªu ®­îc thÇn m¸ch b¶o, dùng gạo làm hai thứ bánh để dâng vua. - Vua cha chọn bánh của lang Liêu để tế trời đất cùng Tiên Vương và nhường ng«i cho chµng. - Từ đó nước ta có tục làm bánh chưng, b¸nh giÇy vµo ngµy tÕt. - Hướng dẫn HS tìm hiểu chú thích: 2. Chú thích: 1,2,3,4,8,9,12,13 3. Bè côc: 3 phÇn Trần Thị Thu Trang - Trường THCS Mỹ Hà Lop6.net. 6.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 6 - Theo em, truyÖn cã thÓ chia lµm a. Tõ ®Çu...chøng gi¸m mÊy phÇn? b. TiÕp ....h×nh trßn c. Cßn l¹i Hoạt động II. T×m hiÓu v¨n b¶n: 2: 1. Mở truyện: Vua Hùng chọn người nối - Më ®Çu c©u chuyÖn muèn giíi ng«i thiªô víi chóng ta ®iÒu g×? - Hoàn cảnh: giặc ngoài đã yên, đất nước - Vua Hùng chọn người nối ngôi thái bình, ND no ấm, vua đã già muốn trong hoµn c¶nh nµo? truyÒn ng«i. - ý định của vua ra sao?(qua điểm - ý của vua: người nối ngôi vua phải nối của vua về việc chọn người nối được chí vua, không nhất thết là con ng«i) trưởng. - Vua chọn người nối ngôi bằng - Hình thức: điều vua đòi hỏi mang tính h×nh thøc g×? chất một câu đố để thử tài. * GV: Trong truyện dân gian giải đố lµ1 trong nh÷ng lo¹i thö th¸ch khã khăn đối với nhân vật (Kh«ng hoµn toµn theo lÖ truyÒn ng«i tõ - Điều kiện và hình thức truyền ngôi các đời trước: chỉ truyền cho con trưởng. có gì đổi mới và tiến bộ so với Vua chú trọng tài chí hơn trưởng thứ. §©y lµ mét vÞ vua anh minh) ®­¬ng thêi? - Qua ®©y, em thÊy vua Hïng lµ vÞ vua nh­ thÕ nµo? - Cho HS đọc phần 2 2. DiÔn biÕn truyÖn: Cuéc thi tµi gi÷a - §Ó lµm võa ý vua, c¸c «ng Lang c¸c «ng lang đã làm gì? - C¸c «ng lang thi nhau lµm cç thËt hËu, - V× sao Lang Liªu ®­îc thÇn b¸o thËt ngon. méng? - Lang Liªu: * GV: Các nhân vật mồ côi, bất + Trong các con vua, chàng là người hạnh thường được thần, bụt hiện lên rhiệt thòi nhất + Tuy lµ Lang nh­ng tõ khi lín lªn giúp đỡ mỗi khi bế tắc. chàng ra ở riêng, chăm lo việc đồng áng, trång lóa, trång khoai. Lang Liªu th©n th× con vua nh­ng phËn th× gÇn gòi víi - Vì sao thần chỉ mách bảo mà dân thường kh«ng lµm gióp lÔ vËt cho lang - ThÇn vÉn dµnh chç cho tµi n¨ng s¸ng t¹o cña Lang Liªu. Liªu? - Từ gợi ý, lang Liêu đã làm ra hai loại b¸nh. - KÕt qu¶ cuéc thi tµi gi÷a c¸c «ng 3. KÕt thóc truyÖn: KÕt qu¶ cuéc thi - Lang Liêu được chọn làm người nối Lang nh­ thÕ nµo? - V× sao hai thø b¸nh cña lang Liªu ng«i. được vua chọn để tế Trời, Đất, Tiên - Hai thứ bánh của Lang Liêu vừa có ý Vương và Lang Liêu được chọn để nghĩa thực tế: quí hạt gạo, trọng nghề nông (là nghề gốc của đất nước làm cho nèi ng«i vua? ND ®­îc no Êm) võa cã ý nghÜa s©u xa: §Ò cao sù thê kÝnh Trêi, §Êt vµ tæ tiªn cña nh©n d©n ta. Trần Thị Thu Trang - Trường THCS Mỹ Hà Lop6.net. 7.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 6 - Hai thø b¸nh hîp ý vua chøng tá tµi đức của con người có thể nối chí vua. Đem cái quí nhất của trời đất của ruộng đồng do chính tay mình làm ra mà tiến cúng Tiên Vương, dâng lên vua thì đúng - Truyền thuyết bánh chưng, bánh là con người tài năng, thông minh, hiếu th¶o. giÇy cã nh÷ng ý nghÜa g×? * ý nghÜa cña truyÖn: - Gi¶i thÝch nguån gèc hai lo¹i b¸nh cæ truyÒn. - Gi¶i thÝch phong tôc lµm b¸nh ch­ng, b¸nh giÇy vµ tôc thê cóng tæ tiªn cña người Việt. - Đề cao nghề nông trồng lúa nước. - Quan niÖm duy vËt th« s¬ vÒ Trêi, §Êt. - Ước mơ vua sáng, tôi hiền, đất nước th¸i b×nh, nh©n d©n no Êm. Hoạt động III. Ghi nhí: SGK- Tr12 3: - Häc truyÖn nµy, chóng ta cÇn ghi nhí ®iÒu g×? Hoạt động IV. LuyÖn tËp: 4 - §ãng vai Hïng 1. TËp kÓ chuyÖn. Vương kể lại truyện 2.ý nghĩa của phong tục ngày tết nhân dân ta làm bánh b¸nh ch­ng, b¸nh ch­ng, b¸nh giÇy. GiÇy? - Đề cao nghề nông, đề cao sự thờ kính Trời, Đất và tổ tiên của nhân dân ta. Cha ông ta đã xây dựng phong tôc tËp qu¸n cña m×nh tõ nh÷ng ®iÒu gi¶n dÞ nh­ng rÊt linh thiªng, giµu ý nghi·. Quang c¶nh ngµy tÕt nh©n d©n ta gãi hai lo¹i b¸nh cßn cã ý nghÜa gi÷ g×n truyÒn thống văn hoá đậm đà bản sắc dân tộc và làm sống lại truyÒn thuyÕt B¸nh ch­ng, b¸nh giÇy. 3. ChØ ra vµ ph©n tÝch mét sè chi tiÕt trong truyÖn mµ em thÝch nhÊt. - §äc truyÖn nµy, em - Lang Liªu ®­îc thÇn b¸o méng: ®©y lµ chi tiÕt thÇn thÝch nhÊt chi tiÕt k× lµm t¨ng søc hÊp dÉn cña truyÖn, nªu lªn gi¸ trÞ cña nµo? V× sao? hạt gạo ở một đất nước mà cư dân sống bằng nghề nông, thể hiện cái đáng quí, cái đáng trân trọng của sản phẩm do con người làm ra. - Lời của vua nói về hai loại bánh: đây là cách "đọc", cách "thưởng thức" nhận xét về văn hoá. Những cái bình thường, giản dị song lại nhiều ý nghĩa sâu sắc đó cũng chính là ý nghiã tư tưởng, tình cảm của nhân dân vÒ hai lo¹i b¸nh vµ phong tôc lµm b¸nh. 4. Hướng dẫn học tập: - Häc bµi, thuéc ghi nhí. - So¹n bµi: Tõ vµ cÊu t¹o tõ tiÕng ViÖt Trần Thị Thu Trang - Trường THCS Mỹ Hà Lop6.net. 8.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 6 ------------------------------------------Tõ vµ cÊu t¹o tõ tiÕng ViÖt TiÕt 3: A. Môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh: - HiÓu ®­îc tõ vµ cÊu t¹o tõ tiÕng ViÖt, cô thÓ lµ: + Kh¸i niÖm vÒ tõ + Các kiểu cấu tạo từ: từ đơn, từ phức, từ phép, từ láy. - LuyÖn tËp kÜ n¨ng nhËn diÖn vµ sö dông tõ. B. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: + So¹n bµi + §äc s¸ch gi¸o viªn vµ s¸ch bµi so¹n. + B¶ng phô viÕt VD vµ bµi tËp - Häc sinh: + So¹n bµi C. Các bước lên lớp: 1. ổn định tổ chức. 2. KiÓm tra bµi KiÓm tra viÖc chuÈn bÞ bµi cò: 3. Bµi míi ở Tiểu học, các em đã đựoc học về tiếng và từ. Tiết học này chúng ta sẽ tìm hiểu sâu thêm về cấu tạo của từ tiếng Việt để gióp c¸c em sö dông thuÇn thôc tõ tiÕng ViÖt. Hoạt động của thầy Hoạt động 1: - GV treo bảng phụ đã viết VD.. Nội dung cần đạt. i. Kh¸i niÖm vÒ tõ 1. VÝ dô: ThÇn /d¹y/ d©n/ c¸ch/ trång trät/, ch¨n - C©u v¨n nµy lÊy ë v¨n b¶n nµo? nu«i/vµ/ c¸ch/ ¨n ë/. - Mỗi từ đã được phân cách bằng * Nhận xét: dÊu g¹ch chÐo, em h·y lËp danh - VD trªn cã 9 tõ, 12 tiÕng. s¸ch c¸c tõ vµ c¸c tiÕng ë c©u trªn? - Em cã nhËn xÐt g× vÒ cÊu t¹o cña - Cã tõ chØ cã mét tiÕng, cã tõ 2 tiÕng. c¸c tõ trong c©u v¨n trªn? - Vậy tiếng dùng để làm gì? - 9 tõ trong VD trªn khi kÕt hîp víi nhau có tác dụng gì?(tạo ra câu có ý - Tiếng dùng để tạo từ nghÜa) - Từ dùng để làm gì? - Từ dùng để tạo câu. - Khi nµo mét tiÕng cã thÓ coi lµ - Khi mét tiÕng cã thÓ t¹o c©u, tiÕng Êy mét tõ? trë thµnh mét tõ. - Tõ nhËn xÐt trªn em h·y rót ra 2. Kh¸i niÖm: kh¸i niÖm tõ lµ g×? Từ là đơn vị ngôn ngữ nhỏ nhất dùng để t¹o c©u. - GV nhÊn m¹nh kh¸i niÖm. Hoạt động 2: II. Từ đơn và từ phức: - GV treo b¶ng phô 1.Ví dụ: Từ /đấy /nước/ ta/ chăm/ nghề/ - ở Tiểu học các em đã được học về trồng trọt/, chăn nuôi /và /có/ tục/ ngày/ tÕt/ lµm /b¸nh ch­ng/, b¸nh giÇy/. Trần Thị Thu Trang - Trường THCS Mỹ Hà Lop6.net. 9.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 6 từ đơn, từ phức, em hãy nhắc lại kh¸i niÖm vÒ c¸c tõ trªn? * §iÒn vµo b¶ng ph©n lo¹i: - §iÒn c¸c tõ vµo b¶ng ph©n lo¹i? - Cột từ đơn: từ đấy, nước .ta.... - Cét tõ ghÐp: ch¨n nu«i - Cét tõ l¸y: trång trät. - Từ đơn là từ chỉ gồm có một tiếng. - Qua viÖc lËp b¶ng, h·y ph©n biÖt - Tõ ghÐp: ghÐp c¸c tiÕng cã quan hÖ víi tõ ghÐp, tõ l¸y cã g× kh¸c nhau? nhau vÒ mÆt nghÜa. - Hai tõ phøc trång trät, ch¨n nu«i - Tõ l¸y: Tõ phøc cã quan hÖ l¸y ©m cã g× gièng vµ kh¸c nhau? gi÷a c¸c tiÕng. + Giống: đều là từ phức (gồm hai tiÕng) + Kh¸c: . Ch¨n nu«i gåm hai tiÕng cã quan 2. Ghi nhí: SGK - Tr13 hÖ vÒ ngh·. Tõ . Trång trät gåm hai tiÕng cã quan Từ đơn Tõ phøc hÖ l¸y ©m- Bµi häc h«m nay cÇn ghi nhí ®iÒu g×? Tõ l¸y Tõ ghÐp - Qua bµi häc ta cã thÓ dông thµnh sơ đồ sau: Hoạt động 3: III. LuyÖn tËp: - §äc vµ thùc Bµi 1: hiÖn yªu cÇu bµi a. Tõ nguån gèc, con ch¸u thuéc kiÓu tõ ghÐp. b. Từ đồng nghĩa với từ nguồn gốc: Cội nguồn, gốc gác... tËp 1 c. Tõ ghÐp chØ qua hÖ th©n thuéc: cËu mî, c« d×, chó ch¸u, anh em. Bµi 2: C¸c kh¶ n¨ng s¾p xÕp: - S¾p xÕp theo - ¤ng bµ, cha mÑ, anh chÞ, cËu mî... giíi tÝnh nam/ n÷ - B¸c ch¸u, chÞ em, d× ch¸u, cha anh... - S¾p xÕp theo bËc Bµi 3: trên/ dưới - Nêu cách chế biến bánh: bánh rán, bánh nướng, bánh hÊp, b¸nh nhóng... - Nªu tªn chÊt liÖu lµm b¸nh: b¸nh nÕp, b¸nh tÎ, b¸nh gai, b¸nh khoai, b¸nh ng«, b¸nh s¾n, b¸nh ®Ëu xanh... - TÝnh chÊt cña b¸nh: b¸nh dÎo, b¸nh phång, b¸nh xèp... - H×nh d¸ng cña b¸nh: b¸nh gèi, b¸nh khóc, b¸nh quÊn thõng... Bµi 4: - Miêu tả tiếng khóc của người - Những từ có tác dụng miêu ta đó: nức nở, sụt súi, rưng røc... Bài 5: - Tả tiếng cười: khúc khích, sằng sặc, hô hố, ha hả, hÒnh hÖch... - T¶ tiÕng nãi: khµn khµn, lÌ nhÌ, thá thÎ, lÐo nhÐo, lÇu bÇu, sang s¶ng... - Tả dáng điệu: Lừ đừ, lả lướt, nghênh ngang, ngông nghênh, thướt tha... 4. Hướng dẫn học tập: Trần Thị Thu Trang - Trường THCS Mỹ Hà Lop6.net. 10.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 6 - Häc bµi, thuéc ghi nhí. - Hoµn thiÖn bµi tËp. - T×m sè tõ, sè tiÕng trong ®o¹n v¨n: lêi cña vua nhËn xÐt vÒ hai thø b¸nh cña Lang liªu - Soạn: Giao tiếp, văn bản và phương thức biểu đạt. -----------------------------------------------Giao tiếp, văn bản và phương thức biểu đạt TiÕt 4: A. Môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh: - Huy động kiến thức của HS về các loại văn bản mà HS đã được học. - Hình thành sơ bộ khái niệm văn bản, mục đích giao tiếp, phương thức biểu đạt. B. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: + So¹n bµi + §äc s¸ch gi¸o viªn vµ s¸ch bµi so¹n. + B¶ng phô - Häc sinh: + So¹n bµi C. Các bước lên lớp: 1. ổn định tổ chức. 2. KiÓm tra bµi cò: 3. Bµi míi Các em đã được tiếp xúc với một số văn bản ở tiết 1 và 2. Vậy văn bản là gì? Được sử dụng với mục đích giao tiếp như thế nào? Tiết học này sẽ giúp các em giải đáp những thắc mắc đó. *. Bµi míi Hoạt động của thầy Nội dung cần đạt Hoạt động 1: I. t×m hiÓu chung vÒ v¨n H×nh thµnh kh¸i niÖm giao tiÕp bản và phương thưc biểu đạt: - Th«ng qua c¸c ý cña c©u hái a 1. Văn bản và mục đích giao tiếp: - Khi ®i ®­êng, thÊy mét viÖc g×, muèn a. Giao tiÕp: cho mÑ biÕt em lµm thÕ nµo? - §«i lóc rÊt nhí b¹n th©n ë xa mµ kh«ng thÓ trß chuyÖn th× em lµm thÕ nµo? * GV: C¸c em nãi vµ viÕt nh­ vËy lµ c¸c em đã dùng phương tiện ngôn từ để biểu đạt điều mình muốn nói. Nhờ phương tiện ng«n tõ mµ mÑ hiÓu ®­îc ®iÒu em muèn nãi, b¹n nhËn ®­îc nh÷ng t×nh c¶m mµ em g­Ø g¾m. §ã chÝnh lµ giao tiÕp. - Trªn c¬ së nh÷ng ®iÒu võa t×m hiÓu, em hiÓu thÕ nµo lµ giao tiÕp? * GV chốt: đó là mối quan hệ hai chiều - Giao tiếp là một hoạt động truyền Trần Thị Thu Trang - Trường THCS Mỹ Hà Lop6.net. 11.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 6 giữa người truyền đạt và người tiếp nhận. - Việc em đọc báo và xem truyền hình có ph¶i lµ giao tiÕp kh«ng? V× sao? Hoạt động 2: Hình thành khái niệm văn b¶n - Quan s¸t bµi ca dao trong SGK (c) - Bµi ca dao cã néi dung g×? * GV: Đây là vấn đề chủ yếu mà cha ông chóng ta muèn göi g¾m qua bµi ca dao này. Đó chính là chủ đề của bài ca dao. - Bµi ca dao ®­îc lµm theo thÓ th¬ g×? Hai c©u lôc vµ b¸t liªn kÕt víi nhau nh­ thÕ nµo? * GV chèt: Bµi ca dao lµ mét v¨n b¶n: nã có chủ đề thống nhất, có liên kết mạch lạc và diễn đạt trọn vẹn ý. - Quan s¸t c©u hái d,®,e - Cho biÕt lêi ph¸t biÓu cña thÇy c« hiÖu trưởng trong buổi lễ khai giảng năm học cã ph¶i lµ lµ v¨n b¶n kh«ng? V× sao? - Bøc th­ em viÕt cho b¹n cã ph¶i lµ v¨n b¶n kh«ng? V× sao?. VËy em hiÓu thÕ nµo lµ v¨n b¶n?. Hoạt động 3: Hướng dẫn cho HS nắm được kiểu văn bản và phương thức biểu đạt. TT 1. KiÓu v¨n b¶n phương thức biểu đạt Tù sù. đạt, tiếp nhận tư tưởng, tình cảm bằng phương tiện ngôn từ. b. V¨n b¶n: * VD: - Bµi ca dao: Khuyªn chóng ta ph¶i có lập trường kiên định + Bµi ca dao lµm theo thÓ th¬ lôc b¸t, Cã sù liªn kÕt chÆt chÏ: . VÒ h×nh thøc: VÇn ªn . VÒ néi dung:, ý nghÜa: C©u sau gi¶i thích rõ ý câu trước.  Bµi ca dao lµ mét v¨n b¶n: nã cã chủ đề thống nhất, có liên kết mạch lạc và diễn đạt một ý trọn vẹn - Lêi ph¸t biÓu cña thÇy c« hiÖu trưởng : + Đây là một văn bản vì đó là chuỗi lời nói có chủ đề, có sự liên kết về néi dung: b¸o c¸o thµnh tÝch n¨m học trước, phương hướng năm học míi.  Lêi ph¸t biÓu cña thÇy c« hiÖu trưởng là một dạng văn bản nói. - Bøc th­: Lµ mét v¨n b¶n v× cã chñ đề, có nội dung thống nhất tạo sự liên kết. đó là dạng văn bản viết. * Kh¸i niÖm: V¨n b¶n lµ mét chuçi lời nói miệng hay bài viết có chủ đề thèng nhÊt, cã liªn kÕt m¹ch l¹c, vận dụng phương thức biểu đạt phù hợp để thực hiện ục đích giao tiếp 2. Kiểu văn bản và phương thức biểu đạt: a. VD:. Mục đích giao tiếp. Tr×nh bµy diÔn biÕn sù viÖc T¸i hiÖn tr¹ng th¸i sù vËt, 2 Miªu t¶ con người 3 BiÓu c¶m Bµy tá t×nh c¶m, c¶m xóc. Bàn luận: Nêu ý kiến đánh 4 NghÞ luËn gi¸. Trần Thị Thu Trang - Trường THCS Mỹ Hà Lop6.net. VÝ dô TruyÖn: TÊm C¸m + Miªu t¶ c¶nh + C¶nh sinh ho¹t + Tôc ng÷: Tay lµm... + Lµm ý nghÞ luËn 12.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 6 5. ThuyÕt minh. 6. Hµnh chÝnh c«ng vô. Giới thiệu đặc điểm, tính chất, phương pháp. Trình bày ý mới quyết định thÓ hiÖn, quyÒn h¹n tr¸ch nhiệm giữa người và người.. - GV treo b¶ng phô - GV giíi thiÖu 6 kiÓu v¨n b¶n vµ phương thức biếu đạt. - LÊy VD cho tõng kiÓu v¨n b¶n? - Bµi häc h«m nay chóng ta cÇn ghi nhí ®iÒu g×?. Từ đơn thuốc chữa bệnh, thuyÕt minh thÝ .ngiÖm §¬n tõ, b¸o c¸o, th«ng b¸o, giÊy mêi.. - 6 Kiểu văn bản và phương thức biểu đạt:: tự sự, miêu tả, biểu cảm, nghị luËn, thuyÕt minh, hµnh chÝnh, c«ng vô. - Líp 6 häc: vb¶n tù sù, miªu t¶. b. Ghi nhí: SGK - tr17. Hoạt động 4 iii. LuyÖn tËp: - Cho HS lµm bµi 1. Chän c¸c t×nh huèng giao tiÕp, lùa chän kiÓu v¨n b¶n vµ tËp phương thức biểu đạt phù hợp - Hµnh chÝnh c«ng vô - Tù sù - Miªu t¶ - ThuyÕt minh - BiÓu c¶m - NghÞ luËn 2. Các đoạn văn, thơ thuộc phương thức biểu đạt nào? a. Tù sù b. Miªu t¶ c. NghÞ luËn d. BiÓu c¶m ®. ThuyÕt minh 3. TruyÒn thuyÕt Con Rång, ch¸u Tiªn thuéc kiÓu v¨n b¶n tù sù v×: c¸c sù viÖc trong truyÖn ®­îc kÓ kÕ tiÕp nhau, sù viÖc nµy nèi tiÕp sù viÖc kia nh»m nªu bËt néi dung, ý nghÜa. 4. Hướng dẫn học tập: - Häc bµi, thuéc ghi nhí. - Hoµn thiÖn bµi tËp. - Lµm bµi tËp 3, 4, 5 S¸ch bµi tËp tr8. ----------------------------------------------------TuÇn 2. Bµi 2:. Th¸nh Giãng V¨n (TruyÒn thuyÕt) b¶n: A. Môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh: - N¾m ®­îc néi dung, ý nghÜa vµ mét sè nÐt nghÖ thuËt tiªu biÓu cña truyÖn th¸nh Giãng. - KÓ l¹i ®­îc truyÖn nµy B. ChuÈn bÞ: Trần Thị Thu Trang - Trường THCS Mỹ Hà TiÕt 5- 6. Lop6.net. 13.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 6 - Gi¸o viªn:. + So¹n bµi + §äc s¸ch gi¸o viªn vµ s¸ch bµi so¹n. - Häc sinh: + So¹n bµi C. Các bước lên lớp: 1. ổn định tổ chức. 2. KiÓm tra bµi 1. KÓ tãm t¾t tryÒn thuyÕt b¸nh ch­ng, b¸nh giÇy? Qua cò: truyÒn thuyÕt Êy nh©n d©n ta m¬ ­íc ®iÒu g×? 2. Nªu c¶m nhËn cña em vÒ nh©n vËt Lang Liªu? 3. Bµi míi Chủ đề đánh giặc cứu nước là chủ đề lớn, cơ bản, xuyên suốt LS v¨n häc VN nãi chung, v¨n häc d©n gian VN nãi riªng. Thánh Gióng là truyện dân gian thể hiện rất tiêu biểu và độc đáo chủ đề này. Đây là một câu chuyện hay và hấp dẫn, lôi cuốn biết bao thế hệ người VN. Điều gì đã làm nên sức hấp dÉn, l«i cuèn cña c©u chuyÖn nh­ vËy? Hi väng r»ng bµi häc hôm nay cô trò chúng ta sẽ giải đáp được thắc mắc đó. *. Bµi míi Hoạt động của thầy Nội dung cần đạt Hoạt động I. §äc vµ t×m hiÓu chung: 1: - GV hướng dẫn HS đọc diễn cảm 1. Đọc: - GV đọc mẫu 1 đoạn - Gọi 3 HS lần lượt đọc - Em h·y kÓ tãm t¾t nh÷ng sù viÖc 2. KÓ tãm t¾t: Nh÷ng sù viÖc chÝnh: - Sự ra đời của Thánh Gióng chÝnh cña truyÖn? - Th¸nh Giãng biÕt nãi vµ nhËn tr¸ch nhiệm đánh giặc - Th¸nh Giãng lín nhanh nh­ thæi - Thánh Gióng vươn vai thành tráng sĩ cưỡi ngựa sắt đi đánh giặc và đánh tan giặc. - Vua phong TG lµ Phï §æng Thiªn Vương và những dấu tích còn lại của - Hướng dẫn HS tìm hiểu chú Thánh Gióng. thÝch 1,2,4,6,10,11,17,18,19 3. Chó thÝch: Hoạt động II. T×m hiÓu v¨n b¶n: 2: - Phần mở đầu truyện ứng với sự việc 1. Sự ra đời của Thánh Gióng: nµo? - Bµ mÑ ­ím ch©n - thô thai 12 th¸ng míi sinh; - Thánh Gióng ra đời như thế nào? - Sinh cậu bé lên 3 không nói, cười, đi; - Nhận xét về sự ra đời của Thánh  Khác thường, kì lạ, hoang đường Giãng? 2. Thánh Gióng lớn lên và ra trận đánh giÆc: - TiÕng nãi ®Çu tiªn cña Th¸nh Giãng - Thánh Gióng cất tiếng nói khi nào? là tiếng nói đòi đánh giặc. H·y ph©n tÝch ý nghÜa cña chi tiÕt  §©y lµ chi tiÕt thÇn k× cã nhiÒu ý nµy? nghÜa: + Ca ngợi ý thức đánh giặc cứu nước: Trần Thị Thu Trang - Trường THCS Mỹ Hà Lop6.net. 14.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 6. - Sau h«m gÆp sø gi¶, Giãng cã ®iÒu gì khác thường, điều đó có ý nghĩa g×?. - Chi tiÕt bµ con ai còng vui lßng gãp g¹o nu«i Giãng cã ý nghÜa g×? * GV: Ngày nay ở làng Gióng người ta vÉn tæ chøc cuéc thi nÊu c¬m, h¸i cµ nu«i Giãng. §©y lµ h×nh thøc t¸i hiÖn qu¸ khø rÊt giµu ý nghÜa.. - T×m nh÷ng chi tiÕt vÒ viÖc Giãng ra trận đánh giặc? - Chi tiết TG nhổ tre đánh giặc có ý nghi· g×? - C©u chuyÖn kÕt thóc b»ng sù viÖc g×? - V× sao tan giÆc Giãng kh«ng vÒ triều để nhận tưứoc lộc mà lại về trêi?. ban ®Çu nãi lµ nãi lêi quan träng, lêi yêu nước, ý thức đối với đất nước được đặt lên hàng đầu. + Giãng lµ h×nh ¶nh cña nh©n d©n, lóc bình thường thì âm thầm lặng lẽ nhưng khi nước nhà gặp cơn nguy biến thì đứng ra cứu nước đầu tiên. - Gióng lớn nhanh như thổi. vươn vai thµnh tr¸ng sÜ: + Đáp ứng nhiệm vụ cứu nước. Việc cứu nước là rất hệ trọng và cấp bách, Gióng phải lớn nhanh mới đủ sức mạnh kịp đi đánh giặc. Hơn nữa, ngày xưa ND ta quan niệm rằng, người anh hùng ph¶i khæng lå vÒ thÓ x¸c, søc m¹nh, chiến công. Cái vươn vai của Gióng để đạt đến độ phi thường ấy. + Là tượng đài bất hủ về sự trưởng thành vượt bậc, về hùng khí, tinh thần của dân tộc trước nạn ngoại xâm. - Bµ con lµng xãm gãp g¹o nu«i Giãng: + Gióng lớn lên bằng thức ăn, đồ mặc của nhân dân, được nuôi dưỡng bằng những cái bình thường, giản dị, Gióng kh«ng hÒ xa l¹ víi nh©n d©n. Giãng ®©u chØ lµ con cña mét bµ mÑ mµ lµ con cña c¶ lµng, cña nh©n d©n. + ND rất yêu nước, ai cũng mong Giãng ra trËn. + Søc m¹nh cña Giãng lµ søc m¹nh cña toµn d©n. - Thánh Gióng ra trận đánh giặc: Gióng đánh giặc không những bằng vũ khí mà bằng cả cỏ cây của đất nước, b»ng nh÷ng g× cã thÓ giÕt ®­îc giÆc. B¸c Hå nãi: "Ai cã sóng th× dïng sóng, ai có gươm thì dùng gươm, không có gươm thì dùng cuốc, thuổng, gậy gộc." 3. Th¸nh Giãng bay vÒ trêi: - §©y lµ sù ra ®i thËt k× l¹ mµ cïng thËt cao quÝ , chøng tá Giãng kh«ng mµng danh lợi, đồng thời cho chúng ta thấy thái độ của nhân dân ta đối với người anh hùng đánh giặc cứu nước. ND yêu mÕn, tr©n träng muèn gi÷ m·i h×nh ¶nh của người anh hùng nên đã để gióng về víi câi v« biªn, bÊt tö. Bay lªn trêi Gióng là non nước, là đất trời, là biểu. Trần Thị Thu Trang - Trường THCS Mỹ Hà Lop6.net. 15.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 6 tượng của người dân Văn Lang. * ý nghĩa của hình tượng Thánh Gióng: - Là hình tượng tiêu biểu, rực rỡ của - Hình tượng TG trong truyện có ý người anh hùng diệt giặc cứu nước. nghÜa g×? - Là người anh hùng mang trong mình sức mạnh cộng đồng buổi đầu dựng nước. - Theo em, truyện TG liên quan đến * Cơ sở lịch sử của truyện: sù thËt LS nµo? Cuéc chiÕn tranh tù vÖ ngµy cµng ¸c liệt đòi hỏi phải huy động sức mạnh của cả cộng đồng. - Số lượng và kiểu loại vũ khí của người ViÖt cæ t¨ng lªn tõ giai ®o¹n Phïng Nguyên đến Đông Sơn. Hoạt động III. ghi nhí: SGK - TR23 3: Hoạt động iV. LuyÖn tËp: 4 - GV cho HS ghi 1. TruyÒn thuyÕt TG kÕt thóc víi h×nh ¶nh Giãng cïng c©u hái ngùa bay vÒ trêi. - KÞch b¶n phim ¤ng Giãng (T« Hoµi) kÕt thóc víi h×nh ¶nh: tr¸ng sÜ Giãng cïng ngùa s¾t thu nhá dÇn thµnh em bÐ cưỡi trâu trở về trên đường làng mát rượi bóng tre. - Em h·y so s¸nh vµ nªu nhËn xÐt vÒ hai c¸ch kÕt thóc Êy? * Gîi ý: - Hình ảnh gióng bay về trời phù hợp với sự ra đời thần kì cña nh©n vËt: Giãng lµ thÇn ®­îc trêi cö xuèng gióp vua Hïng ®uæi giÆc, ®uæi giÆc xong Giãng l¹i bay vÒ trêi. - H×nh ¶nh giãng trong phÇn kÕt thóc cña bé phim cña T« Hoài nêu bật ý nghĩa tượng trưng của nhân vật: Khi đất nước có giặc" mỗi chú bé đều nằm mơ ngựa sắt" đều nằm mơ thành Phù Đổng " vụt lớn lên đánh đuổi giặc Ân" (Tố Hữu) khi đất nước thanh bình, các em vẫn là những em bé trăn trâu hiền lành, hồn nhiên " Súng gươm vứt bỏ lại hiền nh­ x­a". 2. Tại sao hội thi thể thao trong nhà trường lại mang tên "Héi khoÎ Phï §æng" - §©y lµ héi thao dµnh cho løa tuæi thiÕu nhi (løa tuæi Gióng) mục đích của cuộc thi là khoẻ để học tập tốt, lao động tốt góp phần vào sự nghiệp bảo vệ và XD đất nước. 4. Hướng dẫn học tập: - Häc bµi, thuéc ghi nhí. - Hoµn thiÖn bµi tËp. - S­u tÇm mét sè ®o¹n th¬, v¨n nãi vÒ Th¸nh Giãng - Vẽ tranh Gióng theo tưởng tượng của em. - Chuẩn bị bài Từ mượn Trần Thị Thu Trang - Trường THCS Mỹ Hà Lop6.net. 16.

<span class='text_page_counter'>(16)</span> Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 6 - T­ liÖu: C©y xu©n nói vÏ phñ m©y ngµn Mu«n to¶ ngµn hång r¹ng thÕ gian Ngùa s¾t vÒ trêi tªn t¹c m·i Anh hïng mét thuë víi thÕ gian (Ng« Chi Lan - thêi Lª) * Đảng ta vĩ đại thật. Một ví dụ: Trong LS ta có ghi truyện vị anh hùng dân tộc là Thánh Gióng đã dùng gốc tre đuổi giặc Ân. Trong những ngày đầu kháng chiến, Đảng ta đã lãnh đạo hàng nghìn, vạn anh hùng noi gương Thánh Gióng dùng gậy tầm vông đấu tranh với thực dân Pháp. (Hồ Chí Minh - Đảng ta thật vĩ đại) ---------------------------------------------------------------------Từ mượn TiÕt 7: A. Môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh: - Hiểu được thế nào là từ mượn. - Bước đầu sử dụng từ mượn một cách lí trong nói và viết. B. ChuÈn bÞ: Gi¸o + So¹n bµi viªn: + §äc s¸ch gi¸o viªn vµ s¸ch bµi so¹n. + B¶ng phô viÕt VD vµ bµi tËp Häc + So¹n bµi sinh: C. Các bước lên lớp: 1. ổn định tổ chức. 2. Kiểm tra bài 1. Phân biệt từ đơn và từ phức? Lấy VD? cò: 3. Bµi míi TiÕng ViÖt cña chóng ta v« cïng phong phó. ngoµi nh÷ng tõ thuần Việt, ông cha ta còn mượn một số từ của nước ngoài để làm giàu thêm ngôn ngữ của ta. Vậy từ mượn là những từ như thế nào? Khi mượn ta phải tuân thủ những nguyên tắc gì? Bài từ mựơn hôm nay sẽ giúp các em hiểu rõ điều đó. Hoạt động của thầy Nội dung cần đạt Hoạt động I. từ thuần Việt và từ mươn: 1: - GV treo bảng phụ đã viết VD. 1. VÝ dô: - VD trên thuộc văn bản nào? Nói về điều Chú bé vùng dậy, vươn vai một g×? c¸i bçng biÕn thµnh mét tr¸ng sÜ - Dựa vào chú tích sau văn bản Thánh mình cao hơn trượng. Giãng, em h·y gi¶i thÝch nghÜa cña tõ * NhËn xÐt: - Trượng: đơn vị đo độ dài = 10 trượng, tráng sĩ? thước TQ cổ tức 3,33m. ở đây - Theo em, từ trượng, tráng sĩ dùng để biểu hiểu là rất cao. thÞ g×? - Tráng sĩ: người có sức lực cường Trần Thị Thu Trang - Trường THCS Mỹ Hà Lop6.net. 17.

<span class='text_page_counter'>(17)</span> Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 6 - §äc c¸c tõ nµy, c¸c em ph¶i ®i t×m hiÓu nghÜa cña nã, vËy theo em chóng cã n»m trong nhãm tõ do «ng cha ta s¸ng t¹o rakh«ng? - Trong TiÕng ViÖt ta cã c¸c tõ kh¸c thay thế cho nó đúng nghĩa thích hợp không? - Qua phÇn t×m hiÓu trªn, em hiÓu thÕ nµo là từ mượn? từ thuần Việt?. tr¸ng, chÝ khÝ m¹nh mÏ, hay lµm viÖc lín.  Hai từ này dùng để bểu thị sự vật, hiện tượng, đặc điểm. - Hai tõ nµy kh«ng ph¶i lµ tõ do «ng cha ta s¸ng t¹o ra mµ lµ tõ ®i mượn ở nước ngoài. - Các từ không phải là từ mượn đọc lên ta hiểu nghĩa ngay mà * Bµi tËp nhanh: H·y t×m tõ ghÐp H¸n ViÖt kh«ng cÇn ph¶i gi¶i thÝch. có yếu tố sĩ đứng sau? - Theo em, từ trượng, tráng sĩ có nguồn gèc tõ ®©u? - Em hãy đọc to các từ trong mục 3 2. Ghi nhí: - Em cã nhËn xÐt g× vÒ h×nh thøc ch÷ viÕt a. Tõ thuÇn ViÖt: của các từ: ra-đi-ô, in-tơ-nét, sứ giả, giang b. Từ mượn: san? c. Nguồn gốc từ mượn: * GV: Một số từ: ti vi, xà phòng, mít tinh, * Mượn từ tiếng Hán ga.. có nguồn gốc ấn Âu nhưng được Việt * Mượn từ ngôn ngữ ấn Âu hoá cao hơn viết như chữ Việt. Vậy theo 4. Cách viết từ mượn em, chúng ta thường mượn tiếng của nước * Ghi nhớ: SGK- tr25 nµo? - Qua viÖc t×m hiÓu VD, em h·y nªu nhËn xét của em về cách viết từ mượn - Tìm một số từ mượn mà em biết và nói râ nguån gèc? - H·y nh¾c l¹i nh÷ng ®iÒu cÇn ghi nhí trong môc Hoạt động 2: II. nguyên tắc mượn từ: - §äc to phÇn trÝch ý kiÕn cña 1. VD: B¸c Hå? - MÆt tÝch cùc: lµm giµu ng«n ng÷ d©n téc - Theo em, việc mượn từ có tác - Mặt tiêu cực: làm cho ngôn ngữ dân tộc bị dông g×? pha t¹p. - Nếu mượn từ tuỳ tiện có được kh«ng? 2. Ghi nhí 2: SGK - 25 - Em h·y rót ra kÕt luËn vÒ nguyên tắc mượn từ? - Bµi häc h«m nay cÇn n¾m v÷ng nh÷ng néi dung g×? Hoạt động 3: III. luyÖn tËp: - Gọi HS đọc bài tập Bài 1. Ghi lại các từ mượn vµ yªu cÇu HS lµm a. Mượn từ Hán Việt: vô cùng, ngạc nhiên, tự nhiên, sÝnh lÔ b. Mượn từ Hán Việt: Gia nhân c. Mượn từ Anh: pốp, Mai-cơn giắc-xơn, in-tơ-nét. Bài 2: Xác định nghĩa của từng tiếng tạo thành từ H¸n ViÖt - Khán giả: người xem Trần Thị Thu Trang - Trường THCS Mỹ Hà Lop6.net. 18.

<span class='text_page_counter'>(18)</span> Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 6 + Kh¸n: xem + Giả: người - Thính giả: người nghe + ThÝnh: nghe + giả: người - Độc giả: người đọc + Độc: đọc + Giả: người - YÕu ®iÓm: ®iÓm quan träng + yÕu: quan träng + §iÓm: ®iÓm - Yếu lược: tóm tắt những điều quan trọng + YÕu: quan träng + Lược: tóm tắt - Yếu nhân: người quan trọng + YÕu: quan träng + Nhân: người Bài 3: Hãy kể tên một số từ mượn - Là tên các đơn vị đo lường: mét, lít, km, kg... - Là tên các bộ phận của chiếc xe đạp: ghi- đông, pêđan, gác đờ- bu... - Là tên một số đồ vật: ra-đi-ô, vi-ô-lông... Bài 4: Các trừ mượn: phôn, pan, nốc ao - Dïng trong hoµn c¶nh giao tiÕp th©n mËt, viÕt tin trªn b¸o. + ¦u ®iÓm: ng¾n gän + Nhược điểm: không trang trọng 4. Hướng dẫn học tập: - Häc bµi, thuéc ghi nhí. - Hoµn thiÖn bµi tËp. - Lµm bµi tËp 4,5,6 SBT-TR 11+ 12 - So¹n: T×m hiÓu chung vÒ v¨n tù sù. -------------------------------------------------T×m hiÓu chung vÒ v¨n tù sù TiÕt 8: A. Môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh: - Nắm được mục đích giao tiếp của tự sự - Có khái niệm sơ bộ về phương thức tự sự trên cơ sở hiểu được mục đích giao tiếp của rự sự và bước đầu biết phân tích các sự việc trong tự sự. B. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: + So¹n bµi + §äc s¸ch gi¸o viªn vµ s¸ch bµi so¹n. + B¶ng phô viÕt c¸c sù vÞªc - Häc sinh: + So¹n bµi C. Các bước lên lớp: Trần Thị Thu Trang - Trường THCS Mỹ Hà Lop6.net. 19.

<span class='text_page_counter'>(19)</span> Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 6 1. ổn định tổ chức. 2. KiÓm tra bµi V¨n b¶n lµ g×? LÊy VD? cò: 3. Bµi míi Các em đã được nghe ông bà, cha, mẹ kể những câu chuyện mà các em quan tâm, yêu thích. Mỗi truyện đều có ý nghĩa nhất định qua các sự vịêc xảy ra trong truyện. Đó là một thể loại gọi là tự sự. Vậy tự sự có ý nghĩa gì? Phương thøc tù sù nh­ thÕ nµo? Bµi häc h«m nay sÏ gióp c¸c em hiÓu điều đó. Hoạt động của thầy. Nội dung cần đạt. I. ý nghĩa và đặc điểm chung của phương thức tù sù: Hoạt động 1. ý nghÜa cña tù sù: 1: - Hµng ngµy c¸c em cã kÓ chuyÖn a. T×m hiÓu VD: và nghe kể chuyện không? Đó là - Hàng ngày ta thường được nghe hoặc kể chuyện văn học, chuyện đời thường, nh÷ng chuyÖn g×? - Khi nghe nh÷ng yªu cÇu vµ c©u chuyÖn cæ tÝch, sinh ho¹t. - Kể chuyện để biết, để nhận thức về hái: + Bà ơi! bà kể chuyện cổ tích cho người, sự vật, sự việc, để giải thích để khên ch¸u ®i! chê, để học tập. Đối với người nghe là + Cậu kể cho mình nghe, Lan là muốn tìm hiêủ, muốn biết, đối với người người như thế nào? kÓ lµ th«ng b¸o, cho biÕt, gi¶i thÝch... Theo em người nghe muốn biết điều gì và người kể phải làm gì? - Trong trường hợp trên nếu muốn cho mọi người biêt Lan là một người bạn tốt, em phải kể những việc như thế nào về Lan? Vì sao? b. Kết luận: Tự sự giúp người nghe hiểu Nếu em kể một câu chuyện không biết về người, sự vật, sự việc. Để giải thích, liên quan đến Lan là người bạn tốt khen, chê qua việc người nghe thông báo cho biÕt. th× c©u chuyÖn cã ý nghÜa kh«ng? - VËy tù sù cã ý nghÜa nh­ thÕ nµo? 2. Đặc điểm chung của phương thức tự sự: Hoạt động 2: - V¨n b¶n Th¸nh Giãng kÓ vÒ ai? a. T×m hiÓu VD: - Các sự việc trước sau của truyện TG ë thêi nµo? KÓ vÒ viÖc g×? - Hãy liệt kê các sự việc trước sau 1. Sự ra đời của Thánh Gióng 2. TG biết nói và nhận trách nhiệm đánh cña truyÖn? * GV đưa bảng phụ đã viết sẵn các giặc 3. TG lín nhanh nh­ thæi sù viÖc 4. TG vươn vai thành tráng sĩ cưỡi ngựa sắt, mặc áo giáp sắt đi đánh giặc. 5. TG đánh tan giặc 6. TG bay vÒ trêi Trần Thị Thu Trang - Trường THCS Mỹ Hà Lop6.net. 20.

<span class='text_page_counter'>(20)</span> Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 6 - Em thấy các sự việc được sắp xếp 7. Vua lập đền thờ, phong danh hiệu. và có liên quan đến nhau không? 8. Nh÷ng dÊu tÝch cßn l¹i. * GV: C¸c sù viÖc x¶y ra liªn tiÕp  Tr×nh bµy mét chuçi c¸c sù viÖc liªn có đầu có cuối, sự việc xảy ra trước tiếp. là nguyên nhân dẫn đến sự việc xảy ra sau, ta gọi đó là một chuỗi c¸c sù viÖc. - Chuỗi các sự việc từ đầu đến cuối dẫn - Chuỗi các sự việc từ đầu đến cuối đến kết thúc và có một ý nghiã nhất định. rong truyÖn cã ý nghÜa g×? - Nếu ta đảo các sự việc thì không được vì - Nếu ta đảo trật rự các sự việc: sự phá vỡ trật tự, ý nghĩa không đảm bảo, việc 4 lên trước, sự việc 3 xuống người nghe sẽ không hiểu. Tự sự phải dẫn sau cïng cã ®­îc kh«ng? V× sao? đến một kết thúc, thểv hiện một ý nghĩa, - Mục đích của người kể qua các - Mục đích của người kể: ca ngợi, bày tỏ chuçi sù viÖc lµ g×? - NÕu truyÖn lßng biÕt ¬n. gi¶i thÝch. TG kÕt thóc ë sù viÖc 5 th× sao? - Tự sự giúp người kửe giải thích sự việc, * GV: Phải có 8 sự việc mới nói tìm hiểu con người, nêu vấn đề và bày tỏ lên lòng biết ơn, ngưỡng mộ của thái độ khen, chê,.. nh©n d©n, c¸c dÊu tÝch nãi lªn TG dường như là có thật, đó là truyện TG toµn vÑn. Như vậy, căn cứ vào mục đích giao tiếp mà người ta có thể lựa chon, s¾p xÕp c¸c sù viÖc thµnh chuçi. Sù việc này liên quan đến sự việc kia  kết thúc  ý nghĩa đó chính là tù sù - Qua viÖc t×m hiÓu, em h·y rót ra b. Ghi nhí: SGK - tr28 đặc điểm chung của phương thức tù sù? - Bµi häc h«m nay chóng ta cÇn ghi nhí ®iÒu g×? * GV: nhÊn m¹nh nh÷ng ®iÓm cÇn l­u ý trong phÇn ghi nhí. Hoạt động II. luyÖn tËp: 3: - Đọc câu chuyện và Bài 1: Truyện kể diễn biến tư tưởng của ông gìa mang cho biÕt: trong mµu s¾c hãm hØnh; kÓ theo tr×nh tù thêi gian, c¸c sù viÖc truyện này, phương nối tiếp nhau, kết thúc bất ngờ; thể hiện tư tưởng yêu thøc tù sù ®­îc thÓ cuéc sèng, dï kiÖt søc th× sèng cïng h¬n chÕt. hiÖn nh­ thÕ nµo? Bµi 2: C©u chuyÖn thÓ hiÖn - §©y lµ bµi th¬ tù sù ý nghÜa g×? - Bµi th¬ kÓ chuyÖn bÐ M©y vµ mÌo con rñ nhau bÉy chuột nhưng mèo tham ăn quá nên đã mắc vào bẫy. Hoặc đúng hơn là mèo thèm quá đã chuôi vào bẫy ăn tranh phÇn cña chuét vµ ngñ ë trong bÉy. - Tuy diễn đạt bằng thơ năm tiếng nhưng bài thơ đã kể l¹i mét c©u chuyÖn cã ®Çu, cã cuèi, cã nh©n vËt, chi tiÕt, diễn biến sự việc nhằm mục đích chế giễu tính tham ăn Trần Thị Thu Trang - Trường THCS Mỹ Hà Lop6.net. 21.

<span class='text_page_counter'>(21)</span>