Giáo án Ngữ văn 6 - Tiết 4: Giao tiếp, văn bản và phương thức biểu đạt - Năm học 2009-2010

<span class='text_page_counter'>(1)</span>TiÕt 4 Giao tiếp,văn bản và phương thức biểu đạt a. Môc tiªu bµi häc. Qua bµi häc GV gióp HS : - Nắm vững mục đích của giao tiếp trong đời sống con người trong xã hội. - Hình thành sơ bộ các khái niệm: văn bản,mục đích giao tiếp,phương thức biểu đạt. - RÌn kÜ n¨ng nhËn biÕt c¸c kiÓu v¨n b¶n. b. ChuÈn bÞ - GV : M¸y vi tÝnh, m¸y chiÕu ®a n¨ng. - HS : Đọc trước bài. c. các hoạt động dạy – học I. ổn định tổ chức ( 1’) II. KiÓm tra bµi cò (kiÓm tra sù chuÈn bÞ cña hs) III. Bµi míi ( 39’) * GV giíi thiÖu bµi. Hoạt động của GV Hoạt động của HS I. T×m hiÓu chung vÒ v¨n b¶n vµ phương thức biểu đạt HS theo dâi VD trong SGK. 1. Văn bản và mục đích giao tiếp (10’) ? Trong đời sống khi có 1 tư tưởng,tình *. VÝ dô ( SGK) cảm, nguyện vọng cần biểu đạt cho ai *. NhËn xÐt biÕt th× em lµm nh­ thÕ nµo a. Để mọi người biết -> phải giao tiếp Gợi ý: Bằng phương tiện gì ? b»ng ng«n ng÷ nãi hoÆc viÕt. ? Khi muốn biểu đạt tư tưởng, tình cảm 1 cách trọn vẹn cho người khác hiểu thì em b. Muốn biểu đạt tư tưởng, tình cảm đầy ph¶i lµm nh­ thÕ nµo ? đủ trọn vẹn -> Phải tạo lập văn bản ( nói HS tr¶ lêi. hoÆc viÕt) hoµn chØnh. GV ghi VD c lªn m¸y chiÕu. ? C©u ca dao ®­îc s¸ng t¸c nh»m môc đích gì ? c. Mục đích giao tiếp : Lời khuyên, lời HS suy luËn ->tr¶ lêi. tâm tình, nhắn gửi tới một người bạn. ? Theo em, c©u ca dao muèn nãi lªn vÊn đề gì ( ý chính ) - Chủ đề : Giữ chí cho bền ( không dao HS nªu ý hiÓu . GV chuÈn x¸c. động khi người khác thay đổi chí hướng ) ? Hai c©u ca dao cã liªn kÕt víi nhau kh«ng ? Liªn kÕt nh­ thÕ nµo ? - Liên kết : chặt chẽ, cùng hướng tới - VÒ luËt th¬ vµ ý. mét néi dung, hîp vÇn ( bÒn – nÒn). ? Theo em, hai câu ca dao đã biểu đạt trọn vẹn 1 ý chưa ? Có thể coi nó là một - Biểu đạt trọn vẹn một ý v¨n b¶n kh«ng ? =>Lµ mét v¨n b¶n. HS tr¶ lêi. GV chuÈn x¸c. GV nªu 1 sè VD -> cñng cè kh¸i niÖm. ? Theo em, lêi ph¸t biÓu cña c« hiÖu trưởng trong lễ khai giảng có phải là một Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> v¨n b¶n kh«ng ? V× sao ? - Có, vì có chủ đề là khai giảng, có liên kÕt, bè côc chÆt chÏ. ? Bức thư, bài thơ, lá đơn, thiếp mời có ph¶i lµ v¨n b¶n kh«ng ? V× sao ? HS th¶o luËn nhãm -> tr¶ lêi. GV chuẩn xác : Có, vì có mục đích, đủ th«ng tin. ? Qua t×m hiÓu môc a em hiÓu giao tiÕp lµ g× ? HS tr¶ lêi. GV: Giao tiÕp cã vai trß quan träng, không có giao tiếp -> Con người không thÓ hiÓu nhau -> x· héi kh«ng tån t¹i. ? Qua viÖc ph©n tÝch VD b, c em hiÓu v¨n b¶n lµ g× ? HS tr¶ lêi. GV chuÈn x¸c ? Qua môc a, em thÊy cÇn ghi nhí nh÷ng đơn vị kiến thức cơ bản nào ? HS tr¶ lêi. GV tæng kÕt-> nªu ý chuyÓn tiÕp.. *. Ghi nhí - Giao tiếp : Là hoạt động truyền đạt,tiếp nhận tư tưởng, tình cảm bằng phương tiện ng«n tõ.. - V¨n b¶n : Lµ chuçi lêi nãi ( nãi hoÆc viết) có chủ đề thống nhất, có liên kết mạch lạc, có phương thức biểu đạt phù hợp để thực hiện mục đích giao tiếp.. 2. Kiểu văn bản và phương thức biểu đạt của văn bản ( 19’) GV chuÈn bÞ s½n 5 ®o¹n v¨n b¶n. *. VÝ dô ( SGK) ? Hãy kể tên một văn bản em đã được *. NhËn xÐt häc ? KiÓu v¨n HS kÓ tªn. Mục đích giao bản,phương VÝ dô thøc biÓu tiÕp đạt ? V¨n b¶n Con Rång ch¸u Tiªn cã môc 1. Con đích giao tiếp là gì ? Rång KÓ diÔn biÕn ? VËy nã thuéc kiÓu v¨n b¶n nµo ? => Tù sù ch¸u sù viÖc GV đọc một đoạn văn miêu tảđêm trăng Tiªn ? §o¹n v¨n gióp em hiÓu ®iÒu g× ? Nªu 2. T¶ bËt c¸i g× ? Tr¹ng th¸i,vÎ => BiÓu đêm đẹp của sự vật c¶m tr¨ng GV yªu cÇu HS tr×nh bµy mét ®o¹n v¨n 3. Bµy bµy tá t×nh c¶m cña m×nh víi m«n v¨n. t¶o lßng ? §o¹n v¨n em võa tr×nh bµy thuéc kiÓu Bµy tá t×nh => BiÓu yªu v¨n b¶n nµo ? c¶m,c¶m xóc c¶m thÝch HS xác định . m«n v¨n GV đọc câu thành ngữ : Tay làm hàm 4. Tay nhai, tay quai miÖng trÔ . Nªu ý kiÕn lµm … ? Mục đích của câu thành ngữ là gì ? => NghÞ đánh giá,bàn miÖng ? VËy nã thuéc kiÓu v¨n b¶n nµo ? luËn luËn trÔ HS xác định .GV chuẩn xác. 5.Giới Giới thiệu đặc Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> GV đọc lời giới thiệu 2 đội bóng. ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ lêi giíi thiÖu trªn HS nªu nhËn xÐt.. thiÖu ®iÓm,tÝnh qu¸ chất,phương => ThuyÕt minh tr×nh ph¸p thµnh lập 2 đội bãng GV gọi HS đọc đơn xin vào học lớp 6 6.§¬n Tr×nh bµy ý ? Theo em, lá đơn thể hiện điều gì ? xin vµo muèn hoÆc => Hµnh HS tr¶ lêi. GV chèt kiÓu v¨n b¶n. chÝnh – học lớp quyết định nào c«ng vô 6 đó ? Qua phÇn ph©n tÝch em thÊy cã mÊy *. Ghi nhí: kiểu văn bản thường gặp ? Cã 6 kiÓu v¨n b¶n: Tù sù, miªu t¶, biÓu HS nªu. GV tæng kÕt. c¶m, nghÞ luËn, thuyÕt minh, hµnh chÝnh – c«ng vô. II.LuyÖn tËp ( 10’) HS nªu yªu cÇu bµi tËp 1. Bµi tËp 1 ? Đoạn văn a thuộc phương thức biểu đạt a. Tự sự vì có việc, có người, có diễn biến nµo ? V× sao ? c¸c sù viÖc. ? Đoạn văn b thuộc phương thức biểu đạt b. Miêu tả : tả cảnh thiên nhiên đêm nµo ? tr¨ng bªn s«ng. ? Đoạn c thuộc phương thức biểu đạt nào c. Nghị luận : bàn luận ý kiến về vấn đề ? V× sao ? làm cho đất nước giàu mạnh. HS lần lượt xác định phương thức biểu d. BiÓu c¶m : t×nh c¶m tù tin, tù hµo cña đạt của các đoạn văn. c« g¸i. GV chuÈn x¸c. đ. Thuyết minh: giới thiệu hướng quay của địa cầu. Bµi tËp 2 HS nªu yªu cÇu bµi tËp 2. - V¨n b¶n tù sù: KÓ l¹i diÔn biÕn, c¸c sù ? Truyền thuyết “ Con Rồng cháu Tiên” việc liên quan đến nguồn gốc cao quí của thuéc kiÓu v¨n b¶n nµo ? V× sao ? d©n téc. HS th¶o luËn => tr¶ lêi. GV chuÈn x¸c. GV yêu cầu HS tìm VD tương ứng với 6 kiÓu v¨n b¶n. IV. Cñng cè ( 3’) 1. ThÕ nµo lµ giao tiÕp ? v¨n b¶n? 2. Có mấy kiểu văn bản thường gặp ? Nêu mục đích giao tiếp của các kiểu văn bản ? GV ®­a c©u hái tr¾c nghiÖm lªn m¸y chiÕu: 3. Tại sao lại khẳng định câu ca dao sau đây là một văn bản ? Giã mïa thu mÑ ru con ngñ Năm canh chầy mẹ thức đủ năm canh. A. Cã h×nh thøc c©u ch÷ râ rµng; B. Có nội dung thông báo đầy đủ; C. Cã h×nh thøc vµ néi dung th«ng b¸o hoµn chØnh; D. §­îc in trong s¸ch. 4. Câu ca dao trên được trình bày theo phương thức biểu đạt nào ? Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> A. Tù sù; C. BiÓu c¶m; B. Miªu t¶; D. Hµnh chÝnh c«ng vô. V. Hướng dẫn về nhà ( 2’) - Nh¾c nhë HS häc kÜ bµi ë nhµ. - Hoµn thµnh bµi tËp trong SGK. - ChuÈn bÞ: T×m hiÓu chung vÒ v¨n tù sù -----------------------------------*******************-------------------------------------. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span>